Tíminn - 02.03.1958, Blaðsíða 7

fTÍMjlNN, suiuiudaginn 2. marz 1958.
7
- SKRIFAÐ OG SKRAFAÐ -
Íslenzkum stjórnmálamanni boSið á aftöku. - „Maður, sem fátækir og ríkir, ungir og gamlir,
treysta og blessa/4 - „Þjóðemissinnum detta engin spjöll lýðræðis í hugíá - Bandalag nazista
og SjálfstæSisflokksins 1934. -Mbl. fagnaði undirokun Tékkóslóvakíu og Póílands. - Fána-
liðSjálfstæðisflokksins.-Málfundafélögin-Hvískyldiforinginn ekki vitrast lærisveininum?
Á SUNNUDAGINN var, birt-
is't í Mbl. Reykjavíkurbréf, sem
vafalaust á eftir að vcrða minni-
stætt. Höfundur þess var annar
aðaíritstjóri blaðsins, Bjarni Bene
diktsson, og var það aðalefni þess
að færa rök að því, að hann heíði
aldrei vexið neitt bendlaður við
xiazismann. Bréfið bar það glöggt
aneð sér, að Bjarni teldi það mik-
ilsvert að hreinsa sig og flokk
sinn af ölluin islikum ásökunum og
vildi því leggja sig allan fram við
að gera það.
Höfuðsannanir Bjarna voru í
stuttu máli þessar:
1. Hann stundaði nám í Þýzka-
landi I93(Þ—32 og sótti á þeirn
tíma aðeins tvo fundi nazista og
hiústáði aðeins' einu sinni á Hitl-
er og varð lítið hrifinn.
2. Hann kom aftur í stutta heim
sókn tíl Bcrlínar 1939 og gerð-
ist| þá sá, atburður, að einn kunn-
iiigi hans, er dvalizt hafði hér á
landi, harmaði að Bjarni skyldi
liafa komið aðeins fáum klst. of
seint tá aö hafa getað verið við-
staddiir aftöku. Boðið kveðst
Bjarni thyndi hafa afþakkað og
sýþi það, að hann hafi ekki hall-
azt áð nazistum!
3. Á striðsárumun hafi herstjórn
in.eíhti iSmnihaft hann undir eftir-
liti, cr hann skrapp norðttr í land.
Seihna íiafi þclta þó verið afsakað.
Þótt menn leiti með l'ogandi
ljósi, ver'ða ekki í þessari grein
Bjarna fundnar aðrar sannanir
fyrir }tvi, að hann hafi ekki hall-
_.azí neitL.aíL-Uazistiuii. Það er líka
ekki síður ntál flokksmanna Bjarna
en andstæðinga, að hann hafi lítt
bætt málstað sinn fyrst hann fór
að skrifa um þessi mál á annað
borð og gat ekki Jagt á borðið
aðrar ntikilvægari sannanir.
„Þjófternishreyfing
Islendinga“ ____________________
Eins og menit sjá á framan-
greindu yfirliti Bjarna, vantar sjö
ára tiniabil alyeg inn í sögu hans.
í grein hans segir ekkert um það,
sem gerðist frá 1932—’39, að því
einu undaníkildu, að hann hafi
eftir lteimkonuuta frá Þýzkalandi
,,gengið i e’kki brennuftisari fé-
lagsskap :en. Heimdall"!
Það þykir þvi rétt að ful'lkontna
hép noldcuð ltið untrædda Reykja-
víkurbréf Bjamta nteð því að rifja
upp- lítiMiáttar nokkra alburði er
gerðust á umræddu tímabili.
•Eftir aö Hitler brauzt til valda
í ÞýZkalandi i ársbyrjun 1933,
barst nazisminn sem hreyfing til
ýmissa landa. Hér í Reykjavík
var stofnað, vorið 1930, nazistísk
hreyíing, sem stældi ntjög flokk
Hitlers. Ilún tók sér nafnið Þjóð-
ernishreyfmg íslendinga og hóf
að gefa út blaðið íslenzk endur-
reisn. Til að sanna skyldleikann
við Iiiller, notaði hún flokksmerki
hans, hakakrossinn.
Af frj'ólslyndu, lýðræðissinnuðu
fólfci var þessái’i hreyfingu ntjög
illa tekið. Það gilti einnig hina
hæglyndari menn Sjálfstæðis-
flokksitis. En það gilti hins vegar
síður en svo uttt alla foringja hans.
„Nafn hans mun hljóma
fagnandí“
Til þess að gera nokkuð ljósara,
hver stefna Þjööernishreyfingar
fsléndinga var, þykir rétt að birta
hér noklvur sýnishorn úr blöðum
hcnnar. í íslenzkri endurreisn
sagði svo 10. ágúst 1933:
„Og jafnlengi mun þýzka þjóð-
iu fagna og gleðjast yfir því, að á
méstu hömiungar- og neyðartím-
urium rís upp maður, sem flutti
þjóðinni boðslcap unt sameinaða
og stcrka þýzka Itjóð. Unt ókontn-
ar aldir mun naín hans hljóma
fagnandi af vörunt þýzkra manna.
Adolf Hitler ltefir skráð nafn
eitt við hliðina á frentstu mönn-
Etnktmnirort
MÁLGAGN WÓÐERNI8HREYFINGAR ÍSLENDINGA
eróandi þjóóllf uaeð þ>crmmll tár, ««in þrcBka#t á guÖBríkl® br«Bt“
Rítifjórí: E» 0 u r S. Ko Qran. — Útgtfcrtdur: Kokknr ÉF Itlcmk Eníiurtrífn krniur ut Orkutrja. •— \rrO (trjnnQ^
ÞJtðcrnhstnnar t Reykjabik. — AfgreMsta: IngólfshvoU, f | int 0 krónur. Veró i Imisazótu /5 uurur. — l'rrnlsiruója:
2. heeO. — AfQrciCttustmi: 2« 3 7 M kjeJagtprentinúOJan.
Áskorun til Alþingis.
t'jGocrriixlircyfiny, vkorar ,i .V-
þingí, hHrlöt.st !il imi, '+K fraD«kva;niCl4srjtirsi
nrnir Jtíti At'nosun <jf> Suufur C\tiJmututsson
vik»- laforlcuu! ijr sföírum sitium, vtTn Lanko-
táðrfonfttTitt I.untiahankö Islamhi of{ C:(>’c&v
litiitka Idanrtk !» f.
Iiáðír rnvnn Kafti ftngið alrlfitir
ar vn^ha Mjórniöálunkof5au« aírtúa, vn «*kki
af Þv'f, ]K-‘rr livJÖti lil uö hnra mrjífu vjcr-
Þvkkíngia, I£1 Jxttta tií g/.-gnu Jtthn. I'cir t.rn
ífú^ir Alarfatm nn ' Htttnítamla Ultnakrtv
'vínnun<dttga, vnt cilað ct nm, aö tíkuWar r-
fj«t i nfiínmfndnm hiinkum, r>g & nú vií rrfiff-
an fjárhag aö Kúa, l I-anchbunka Klemrta
Dfunu akuldir þwta, vt-guu lána og úbyrgöa, ;
ncTmi /2--Í4 mttjónum króna. . .
I*»B er því reeinhney.Vll, afl stárf*-
I»j ódernish reyjBngar
Elnkunnarorö: íaland fyrip íslendings.
11.
Mennfngapmál.
5. Vjer krefjumst eflfngtr feúiukr»r
mtnningar á þjóðtr*um srundvrUI.
Mt»&»ÍRgi«v« b'Sfattaifetttr httrr*r þ}<SB«r i ö*x-
c».U;«iw vi’tj crlrS )ifvkj*>r. En áhrif hcnnar vrú
{*>' a-'>shUi hfúMavaci.itg’, bún taxi ujrp at þjóft-
: Urgum rótuio, tsé haf btAci {ijútÍAri»mar ft^S'í
I bTrfur FroHi. Fyrrr Jnri krcfjumtt vjer
, isivakrir Trwnnintar i þjóet^cum. ^KrMvtÍiíAyjof
5115 ‘ vtóMY'.{jtRdykf6 ijc VjtífS nhnúhíxíttkL.
YemóttS efld í (fruodvtlH numnkyn-
bóUfneííoimr nuaawiiyjnetw, Euxt-Rik/.
i'I/j nr rn«i, y~,:> hingáÁ ’.ii litHr Uvi-*
nvr«ú v-'Þ%wrgtl*!( hjet á 'kuvíi^cnzÍÁ þótt
y.ír^r afsrwiklu fyrir vdfcrfi jijóÖM VGT*rarv ifcíii
og hvmtr jijóÖA? tr iytsi og uryíir
j«d fcotnrn, .»5 )cynfy!au mdrrúrmr ei£r:m tcm fí*r.ni
afk.r.rafcD'iirr, nv a£ kytircr.Ttu rn-mrrírt/ir, þ. c. áfirrGk-
Tn 1 (amMc{fh og íikamkí'r aumingj-
m»nn félftovin

er Ilitler hafði innliaitað Tékkó-
slóvatóu cg Pólland.
Það gerðist t. d. á þessum ár-
ttm, að Sjálfstæðisflokburinn sto'fn.
aði sérstakan flokksher, sem kal'l-
að var íánalið og gekk í ein-
kennisskyrtum að sið stormsveita
Hitlers. Þá v-oru stofnuðu mál-
fundafélög Sjáiifstæðisverkamanna
að nazistasið, höfð sérstök hátíða
höld 1. ntaí að þýzkum nazistasið,
og tekið upp ránsfuglsmerkið, einn
ig eítir þýzkri fyrirmynd'.
Jlaðurinn, sem var potturinn og
pannan í þessu öllu saman, var
Bjarni Benediktsson. Er það því
nokkuð óeðlilegt, þótt menn.
dreymi þlá Hitler og Bjarna sann
an eða þótt brezki herinn, sem var
hér ’á stríðsárunum, hafi í fyrsfu
grunað Bjarna nokkuð um
græsku? Og var það nokkur tilvilj
un ,að þýzkur maður, sem hafði
dvalið hér og fvlgst með starfs-
háttum Bjarna, skyldi : lláta sér
konta til hugar, þegar hann hitti
Bjarna í Beriliin 1939, að hann
vildi kynnast sem bezt öllum starl's
háttum nazista?
Vonlausar afneitanir
Bjarni afneitar nú sambandi
sínu og flokksmanna sinna við naz
isntann, en gerir það m,eð þeim
hætti, að það verður ekki phöndug
legar gert. Sagan vitnar líka sva
rækilega á móti ltonutii,- að öll
slík viðleitni hans getur efcfci orðið
Hér birtist blaðhausinn á einu helzta Stuðnmgblaöi framboðslista Sjálfstæðisflokksins í bæjarsfjórnarkosning-
unum í janúar 1934, þegar Bjarni Benedíkfsson var í framboði í fyrsta sinn sem 2. maöur listans. Óþarft anna® en tnisheppnað yfirklór.
er að greina frá stefnu blaðsins að öðru leyti, því að hakakrossmerkið er nægilegur vitnisburður um hanal „P11 . fyrirge a
Bjarna og felogum ihans iþetta
sent einskonar æskubrek, ef um
einlægt frálhvarf væri að. ræða.
Ungir menn hallast oft að einræð
isstefnum og öfgum, en snúa frá
þeiim, þegar vizka og reynsla vex.
úm hins germanska . kynstofns.! Svo hverft varð þessunt upphafs-
Hann flutti þjóð sinni trúna á ntanni hins íslenzlca kommúnisma
sannleikann, á sinn eigin mátt og við, er hann sá, að skólaæskan var
megie.“ , að snúa við hontun bakinu, og von-
Nokkru síðar segir í íslenzkri laust er orðið um, að hann og fé-
endurreisn á þessa Ieið: lagar hans geti látið hið komm-
„Adolf Hitler er sá ntaður, sent únisfcíska skrilræði festa hér rætur.
þjóðin trúir fyrir málunt sínum,' Hiit nývaknaða þjóðernishreyf-
maðurinn, sem fátækir og ríkir, ing fær á margan hátt byr undir
ungir og gamlir treysta og blessa.“ vængi frá andstæðingunt sínum.
í janúar 1934 birtist stór mynd Hriílungar þjóta upp og heimta
af Hitler í blaðinu Þórshamar og’ útvarpsumræðnr um „ofbeldis-
sagði þar á þessa leið: i stefnur“ og „verndun þjóðernisins"
„Hér birtist myndin af þessum1 ... En útvarpsumræðunum er
nterka manni, sem Itefir leitt stefnt gegtt þjóðerlissinnum . . . .
þýZku þjóðina út úr ógöngum Óþarft er að taka það fram, að
komntúnisma og marxísina. í eitt Þjóðernissinnunt detta engin spjöl'l
ár hefir Hitler verið kanzlari lýðræðis í hug en fylgja af alhug
Þýzkalands og unnið slikt þrek- eflingti rí'kisvaldsins, er spornar
virki að ekki þekkjast þess dæmi. j við hvers konar yfirgangi ofbeldis-
Bráðlega kemur út á íslenzku seggja.“
fyrsta bókin unt Hitler. Lesið hana j Nokkrum dögunt síðar, farast
og kynnist viðreisnarstarfi mesta Mbl. orð um Þjóðernishreyfinguna
núlifandi stjórnmálamanits."
RifjaS upp gamalt
Reykjavíkurbréf
Eftir að Bjarni Benediktsson
kom heim til íslands og gekk í
Heimdall, gerðist ltann mjög hand
genginit ýmsunt aðstandendimt
’Mbl. og var hafður í talsverðum
metum þar. Má vera, að hugur
ltans hafi þá þegar hneygzt að
blaðantennsku.
Hér skal ekkert fullyrt unt það,
hvaðan voru runnin áhrif þau, sent
mótuðu afstöðu Mbl. til Þjóðernis-
hreyfingar íslendinga. En afstaða
Mbl. til hennar var nt.a. þessi í
Reykjavíkurbréfi, sent birtist í
blaðinu 14. maí 1933:
„Sósíalistar innan. Alþýðu- og
Framsóknarflokksins hai'a fengið
hálfgert æðiskast út af þjóðernis-
hreyfingunni. Tíminn og Alþýðu-
blaðið keppast um að ausa óhróðri
og svívirðinguan yfir þjóðernis-
sinna, nefna þá uppreisnarmenn,
svarfcliða, einræðisntenn og jafn-
vel maiindrápara. í ofurhjart-
næmri grein, er Jónas Jónsson
skrifaði nýlega, benti Itann á.þann
möguleika, að hann og þeir veí-
unnarar hans í Alþýðuflokknum
myndu e.t.v. þurfa að grípa til
þeirra ráða að sækja tun aðsíoð
erlendra þjóða til þess að bæla
þjóðernislireyfinguna niður.
á þessa leið:
„En hvernig svo sem starfsemi
íslenzkra þjóðernissinna verður í
framtíðinni, og hvort sem þeir bera
á sér þórshamarsnterki, lengur eða
skentur, og hvort sem -þeir bera
það sem eins konar _ auglýsingu
fyrir Eintskipafélag íslands, eða
til þess' að benda á stjórnntálaskyld
leika sínn við erl'endan flolck
niamia, þá er_ eitt víst, að Þjóð-
ernishreyfing fslendinga, sú ltreyf-
ing, sem að því miðar, að verj-
ast konmninistískum sjúkdómum
og erlendunt niðurdrepsáhrifum,
er sprottin úr alíslenzkunt jarð-
vegi — af innlendri nauðsyn.“!!
BandalagiS 1934
Hér skal ekkert fullyrt um
þaö, Itvaða þátt Bjarni Benedikts-
son, sem um þetta leyti var ííður
gestur hjá MM, ltefir átt í þess-
mn skrifum þess, en hitt er víst,
að þegar dró að bæjarstjórnarkosn
itiguniuti í janúar 1934, var hann
einn ákafasti lálsmaður þess, að
Sjalfstæðisflokkurinn hefði kosn-
ingabaudalag við Þjóðernishreyf-
ingu íslendinga. Þetta bandalag
komst lika á og fékk Þjóðernis-
hreyfiitgin 6. og 9. sæti á C-listan-
imi. Sjálfum var Bjarna launuð
Bandalag þetta staðfesti Jón Þor-
láksson með svohljóðandi yfirlýs-
ingu í Mbl. 19. janúar 1934:
„Því hefir ekki verið ihaldið nægi
lega á lofti í blöðum Sjálfstæðis- En það er hinsvegar alitaf ills viti,
flokksins, að það erú fleiri en fé- 'þegar ntenn vilja ekki kanriast við
lög Sjálfstæðismanna hér í bæn- fortíð sína, eins og Bjarni gerir í
um, sent standa að C-listanum og Reykjavíkurhréfinu á sunnudag-
styðja hattn. Listinn nýtur einnig inn. Enn verra er þó það, þegar
stuðnings félagsskaparins „Þjóð- vinnubrögð og framtooma manna
ernishreyfing íslendinga.“ Aðalráð vitna ljóslega um það að hugar-
þess félagsskapar birti yfirlýsingu farið ltefir etokert breytzt.
um stuðning þennan um það lleyti,
setn C-listinn var tilbúinn, og Itefir
síðan beitt sér öflúglega fyrir að
afla listanum fylgis í sinn hóp.
Santa hefir félag yngri manna, sem
þátt tekur í þessari hreyfingu,
gjört og sömuleiðis_ blöð Þjóðern-
ishreyfin'garinnar, íslenzk endur-
1 fótspor meistarans
Því miður verður að segja það
unt núv. vinnubrögð Bjarna Bene-
diktssonar, að þau minna á ,fált
nteira en starfsaðferðir þær, sem
Hitler heitt á þeint árum, sem
iBjarni var við nám í Þýzkalandi.
reisn og Þórshamar Tel ég mér og! Starfsaðfer8ir Hitlers voru þá eink
okkur ollunt Sjálíslæðismonnunt
Ijúft og skylt að þakka stuðning
þennan, sem sýnir það, að Þjóð-
erinshreyfingin hefir ekki misst
sjónar á því aðalmarki sínu að
berjast á móti rauðu flökkun-
unt, komniúnistum, krötum og
TímaboTsum“.
í framhaldi greinar Jóns, er svo
tekið fram, að sérstakur listi, sem
studdur sé af vissum mönnum úr
félagsskapnum Þ j óðernishreyf ing
fslendinga, sé aðeins sprengilisti
og eigi allir sannir þjpðernissinn-
ar og Sjálfstæðismenn að kjósa
C-listann.
Innlimun nazista
í Sjálfstæ'ðisflokkinn
Endalok Þjóðernishreyfingar ís-
lendinga urðu þau, að liún rann
alveg inn í Sjíálfstæðisflokkinn og
sú varð einnig raunin með það
brot, sem tolauf sig úr henni í bæj
arstjórnarkosningunm 1934 og hélt
uppi sjálístæðri starfsenii nokkur
næstu árin. Aðalmennirnir þar
voru Guttonmur Erlendsson og
Birgir Kjaran, sem nú cru nánustu
sálufélagar Bjarna Benediktssonar.
Þessi samrunni nazista við Sjáif-
stæðisflokkinn, var hcldur etoki ó-
eðlilegur, því að floktourinn tók
ntiUigangan nteð því að láta hann upp nazistísk vinnuhrögð í sívax
fá 2. sætið á lisíanum.ÞaÖ var 113118' andi mæli á þessum áruim. Ilitlers
íyrsta opinbera ganga á stjórn- dýrkunin var rnjög áherandi og gat
niálasviðinu.
I Mbl. t. d. okki du’lið fögnuð sinn, dyggilcga.
utn þær að bera andstæðingana
allskonar lognum sötoum og endur
tatoa þær þeim nnun oftar, sem
þær vom rækilegar retonar ofan
í hann. Menn trúa lyginni, sagði
Hitler, ef hún er endurtekinn nó.gu
oft.
Gott dæimi um þetta er meðferð
Bjarna á gulu bókinni. Fyrst er
nefndarálit tveggja manna tekíð
og rangfænt titeira og minna og
það síðan eignað ríkisstjórninni,
sent hefir eindregið liafnað því.
Þegar lygi Bjarna er afsönnuð,
nt. a. nieð birtingu gulu bókarinn
ar, gerist hann bara stafffírugri,
birtir úrklippur úr henni og þyfc
ist með þvi sanna mál sitt, enda
þótt únklippurnar sýni hið gagn
stæða, þegar betur ér aðgætt!
Lengra befði Hitler áreiðanlega
eldci getað komist.
Annað dæmi eru lygarnar um
Reginn h. f., sem undaiifariö hefir
verið ltamrað á í Mbl. Árásirnar
eru hafnar með því að bera sakir
á Reginn, som eru því fyrirtæki
þó alveg óviðkomandi. Þegar birfc
er yfirlýsing, undirrituð af flotoks
bróður Bjarna, þar sem þessi ó-
sannindi eru fullkomlega áfhjúp-
uð, lemur Bjarni bara höfðinu við
steininn og segir: Yfirlýsingin sýn
ir, _að cg sagði alveg satt!
Áreiðanlega hofir mönnurn
dreymt margt fjarstæðara en aö
Hitier heimsæki lærisvein, se.m á-
stundar viimubrögð hans jafn