Tíminn - 26.03.1958, Side 6

6
T í M I N N, iniðvikudagmn 26, inarz 1954
Útgefandi: Framsóknarflokkurlnn
Ritstjórar: Haukur Snorrason, Þórarinn Þórartnsson (áb.)
Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindargötu.
Simar: 18300, 18301, 18302, 18303, 18304
(ritstjórn og blaðamenn).
Auglýsingasími 19523. Afgreiðslusími 12323.
Prentsmiðjan Edda hf.
—-------------------------------
Heildarathugun vegamálanna
FYRIR Alþingi iiggur
nú fróðleg skýrsla frá
vegamálastj óra um framtíð-
arframkvæmdir á sviði vega-
mála. Þar sem hér ræðir um
mál, sem marga snertir, þyk
ir rétt að rif ja hér upp nokk-
ur atriði úr þessari skýrslu.
Vegamálast-j óri vikur fyrst
að l>eim byggðarlögum, sem
enn hafa ekki akvegasam-
barui við akvegakerfi lands-
ins, en þau eru nú þessi:
1. Vestnir-ísaf j ar ðarsýsla
og nokkur hluti Norður-ísa-
fjarðarsýslu. Fyrir forgöngu
Eiriks Þorsteinssonar alþm.
hefir verið unnið að því und
anfarin ár að leggja veg,
Vestfjarðarveg svokaliaðan,
af Barðastrandarvegi í Vatns
firði norður yfir fjöll í Dynj
andisvog og kemst Vestur-
ísafjarðarsýsla í samband
við akvegakerfið, þegar þess
um vegi er lokið. Áætlað er
að það muni kosta 4,4 millj.
að Ijúka þessum vegi og að
þvi verki verði lokið ekki síð
ar en 1961. Þá er unnið að
þvi að koma umræddum
hluta Norður-ísaf jarðarsýslu
í samband við akvegakerfið,
en áætlað er að það muni
kosta alls 21 i millj. kr. og
mun taka 21—36 ár að ljúka
þessum vegum, miðað við
núv. fjárveitingar til þeirra.
2. Árneshreppur í Stranda
sýslu. Vegur þangað mun
kosta 7 millj. kr. og mun taka
16 ár að Ijúka þessum vegi,
miðaö við núv. fjárveitingu
til hans.
3. Loörrrundarfjörður. Veg
ur þangað mun kosta 3.7
millj. kr. og mun taka 37 ár
að Ijúka honum miðað við
núv. fjárveitingu til hans.
4. Mjóifjörður. Vegur
þangað mun kosta 3.1 milij.
kr. og tekur 26 ár að ljúka
honum, miðað við núv. fjár-
veitingu.
5. Öræfi. Veg’ur þangað
mun kosta 15.7 millj. og
mun taka 11 ár að ljúka hon-
um miðað við núv. fjárveit-
ingu.
Innan þeirra héraða, sem
eru í sambandi við akvega-
kerfið, eru svo víða fleiri og
færri bæir, sem enn hafa
ekki vegarsamband, en þeim
fækkar þó óðum.
VEGAmálastjóri víkur svo
þessu næst að þvi, að vega-
samband ýmsra landshluta
við akvegakerfið sé enn
næsta ófullkomið. Vegir þeir,
sem tengja Vestfjarðakiálk-
an og' Austurland frá Þistil-
firði til Hornafjarðar, eru að
miMu Ieyti ruddir vegir um
fjöll oa heiðar, sem aöeins
eru færir 4—6 mánuði ársins.
Vegurinn yfir Mýrdals-
sand, sem tengir sveitirnar
austan sands við vegakerfið,
er aðeins ruddur götuslóði,
sem oft tepnist af sandfoki
á sumrin og að jafnaði af
snjó á veturna. Vegasam-
bandið milli Suðurlands og
annarra landshluta liggur
«m Hvalfiarðarveg, sem enn
er að mi>k)u levti aðeins rudd
gata. sem iðulega lokast af
snjó, þó að þar sé raunar
mjög snjólétt, eða teppist af
skriðuföllum, ef óvenjulegt
vatnsveður ber áð höndum.
Sambandið milli Suöur- og
Vesturlands annars vegar og
Norður- og Austurlands hins
vegar liggur um Hrútafjörð
eftir vegai-kafla, sem aðeins
er ruddur og teppist iðulega
af snjó mun fyrr en vegur-
inn um Holtavörðuheiði. Svo
mætti lengi telja, en þessi
upptalning sýnir, að enn eru
margir veikir hlekkir í þeirri
keðju, sem tengir saman
vegi í hinum ýmsu lands-
hlutum.
ÞÁ BENDIR vegamála-
stjóri á, aö nú séu akfærir
vegir 7300 km., en af þeim
hafi nær helmingur verið
lagður fyrir stríðið. Þessir
vegir voru gerðir meö ófull-
komnum verkfæram og mið-
aðir viö bifreiðar, sem voru
í mesta lagi 3—4 tonn. Það
er þvi eðlilegt, að þeir þoli
illa umferð bifreiða, sem eru
6—14 smál. aö þyngd. Marg-
ir þeirra upphlöðnu vega,
sem byggðir voru á mýrum
fyrir 20—30 árum, eru nú
sokknir svo í mýrarnar, aö
akbrautin, sem upphaflega
var hálf'um til heilum metra
hærri en mýrin, er nú orðin
jaínhá eða jaínvel lægri en
mýrin. Afleiðing þessa er sú,
að vegir þessir eru oft ill-
færir vegna holklaka á vorin
og að jafnaði illfærir að
vetrarlagi vegna snjóa. Gott
dæmi um slikan veg er Suöur
landsvegur í Flóa og Holtum.
Vöruflutningar með bif-
reiöum milli héraða og lands
hluta fara sífellt vaxandi
og jafnframt því auknar
kröfur um umferðaleyfi fyr-
ir stærri og þyngri bifreiðar
til þessara flutninga. Þess-
ari þróun veröur ekki unnt
að snúa við, en afleiðingin
er sú, að verja verður á
næstu árum miklu fé til þess
að styrkja el2ítu vegina á
aðalleiðum og auk þess end-
urbyggja margar gamlar
brýr.
VEGAMÁLASTJÓRI bend-
ir svo á, að það sé nauðsyn-
legt að gera heildaryfirlit
um ástand vegakerfis lands-
ins og hyggja á þeim niður-
stöðum áætlmi um fram-
kvæmdir. í slikri áætlun þarf
vitanlega að reikna með
mjög aukinni umferð á
mörgum vegum og miða gerö
þeirra við það.
Fjárveitinganefnd Alþingis
hefur nú gert þessa tillögu
vegamálastjóra að sinni til-
lögu. Hún hefir nýlega lagt
fyrir Alþmgi tillögu til þings
ályktunar þess efnis, að rfkis
stjórnin láti gera í samráði
við vegamálastjóra heildar-
athugun á ástandi vegakerf-
isins og byggja á þeim at-
hugunum áætlun um um-
bætur á vegakerfinu meö
hliðsjón af þeirri þýðingu,
sem viðunandi vegakerfi
hefur fyrir byggð landsins í
heild. Hér er áreiðanlega um
mjög nauðsynlega ráðstöfun
að ræða. En ljóst má vera að
framansögðu, að mikil og
ERLENT YFIRLIT:
Moskvufðr Haramarskjölds
Fær hann Rússa til aí taka þátt í störfum afvopnunarnefndar S. ?
Dag Hammarskj öld, fram-,
kvæmdastjóri S. þ., er um þessar
mundir staddur í Maskvu og ræð-
ir þar við forustumcn nRússa. í
viðtali, sem Hammarskjöld átti
við blaðamenn við komuna til
Moskvu, lét íhann lítið uppi rnn
erindið, enda 'kvað íhann, að það;
myndi varla bæta fyrL- erindislok
um að ræða um það opinberlega
fyrirfram. Flestir blaðamenn telja I
hins vegar, að aðalerindi hans til |
Moskvu sé að fá Rússa til að taka
að nýju þátt í störfum afvopnunar-
nefndar S. Þ. Rússar hafa hins-
vegar neitað því síðan í október-
mánuði síðastl. að taka þátt í störf
um þessarar nefndar og hafa því
efcki farið fram neinar umræður
um afvopnunarmál á vegum S.Þ. i
að undanförnu.
AFVOPUNARNEFND S. Þ. er
búin að starfa i mörg ár og hefir
ýmist verið skipuð 11 eða 12
ríkjum þ. e. öllum ellefu ríkjunum,
sem hafa átt sæti í Öryggisráðinu
hverju sinni, og svo Kanada til við-
bótar, þegar það hefjr ekki átt
sæti í Öryggisráðinu. Á vegum af-
vopnunarnefndarinnar hefir jafn
an starfað undh'nefnd, sem hefir
verið sikpuð fulltrúum Bandaríkj
anna, Bretlands, Frakklands, Kan
ada og Sovétrikjanna. Það er í
undirnefndinni, sem aðalumræð-
urnar hafa farið fram.
Þótt þessar umræður hafi enn
ekki horið neinn beinan árangur,
hefir orðið talsverð óbeinn érang
ur af þeim. Málið hefir skýrst bet-
ur á margan hátt og samkomulag
orðið um ýmis atriði, sem ekki
koma þó til framkvæmdar fyrr en
á síðari stigum afvopnunarinnar, t.
d. um stærð herafla. Hins vegar
hefir alltaf strandað á því, að sam
komulag næðist um einhver byrj
unarskref.
í FYRRAVOR og fyrrasumar
sat undirnefndin lengi að störfum
í London og horfði um skeið all-
vel um isamkomulag. Þær vonir
fóru þó út um þúfur, þegar á
reyndi. Þegar aRsherjarþing S. Þ.
kom saman upp úr miðjum scpt
ember, lá fyrir þvi tillaga frá Rúss
um, um að öll aðildarríki S. Þ.
skyldu eiga sæti í afvopnunar-
nefndinni eða 82 ríki alls. Frá
Indverjum lá hins vegar fyrir til-
laga um að fjölgað skyldi í nefnd
inni, en ekki tiltekið hve mikil
fjölgunin skyldi vera, enda
skyldi það ífara eftir isamkomulagi.
Vesturveldin voru hins vegar and
víg fjölgun.
. Það kom strax fram á þinginu,
að tillaga Rússa um að hafa 82
fulltrúa í nefndinni, liafði ekki
byr, því að menn óttuðust að svo
fjölmenn nefnd jTði of þung í
vöfum og stanf hennar of áróðurs-
kennd. Hins vegar hlaut tillaga Ind
verja um nokkra fjölgun í nefnd
inni, allgóðar undirtektir, því að
menn viðurkenndu, að skipun
nefndarinnai- væri óeðlilega hag-
stæð vesturveldunum. Einkum
hlaut þó tillaga Indverja aukið
fylgi eftir að Rússar lýstu því yfir
nokkru éður en málið fcom til
lokaafgreiðslu, að þeir myndu ekki
taka þátt í störfum afvopnunar-
nefndarinnar óbreyttri.
EFTHt þessa yfirlýsingu Rússa,
'hófst mikið samningaþóf að tjalda
baki og bar þar mest ó fulltrúum
Indverja, Kanadamanna, Júgó-
slava og Norðmanna. Vesturveld
in voru mjög treg til að fallast á
fjölgun í nefndinni, en létu þó
smám saman undan siga. Að lok-
um töldu Indv. sig hafa náð fullu
saimkomulagi, sem var á þann
veg, að nefndin yrði skipuð 25
fulltrúum, og fluttu þá Indland,
Dag Hammarskjöld
Kanada, Júgóslavía, Japan og Sví-
þjóð tillögu um að nefndin yrði
skipuð fulltrúum eftirtalinna
rlkja:
Argentína, Ástralía, Bandaríkin,
Bretland, Belgía, Brazilía, Burma,
Egyptaland, Frakkland, Indland,
írak, Ítalía, Japan, Júgóslavía,
Kanada, Kína, Kolumbía, Panama,
Pólland, Mexico, Noregur, Svíþjóð,
Sovétríkin, Tékkóslóvakía, Túnis.
ÞEGAR til. þess kom að greiða
atkvæði um þessa sáttatillögu Ind
lands o. fl., reis fulltrúi Rússa upp
og lýsti yfir því, að stjórn hans
gæti ekki sætt sig við þessa skip-
un nefndarinnar. Þessi yfirlýsing
Rússa kom Indverjum mjög á ó-
vart, því að þeir töldu Rússa vera
búna að fallast ó tillöguna, en eft-
ir það munu rússnesku fulltrúarn-
ir á þingi S.Þ. hafa fcngið ný
fyrirmæli. Hún fjallaði á þá
leið, að Rússar myndu geta sætt
sig við skipun nefndarinnar, ef
enn væri bætt þessum sex ríkjum
í hana:
Austurríki, . Bulgaría, Ceylon,
Finnland, Indónesia, Súdan,.
Af hállfu fulltrúa Finnlands og
Austurríkis var þá strax lýst yfir,
að þessi ríki óskuðu ekki eftir að
taka þátt í störfum nefndarinnar
vegna hlutleysisafstöðu sinnar.
Atkvæði féllu svo þannig, að
samþykkt var með miklum meiri-
n
bluta tillaga Indverja o. fl. um, að
afvopnunamefndin yrði sfcipuð
fulltrúum áðurnefndra 25 ríkja.
Hins vegar var feld með miklum at
kvæðamun tillaga um að bæta við
þeim sex ríkjum, sem Rússar
höfðu viljað fá til viðbótar. Fuil-
trúar Rússa lýstu þá yfir þvd, að
þeir myndu ekki taka þátt í störf
um afvopnunarnefndarinnar,
ÞESSI afstaða Rússa vakti mik
il vonbrigði á þingi S. Þ. og þó al-
veg sérstaklega rneðal fulltrúa
hinna hlutlausari ríkja, sem höfðu
eytt miklinn tíma tii að koma. á
samkomulagi um þetta nnál og
töldu sig vera búna að ná tilætl-
uðum árangri. Með hinni nýju
skipan nefndarinnar var búið að
ganga mjög langt til mófes við
Rússa með þ\ú að bæta við í nefnd
ina fulltrúum kommúnistaríkja og
hlutlausra ríkja. í nefndinni voru
t. d. pólitísk hlutföll orðin hag-
stæðari Riíssum en þau voru, ef
fallist hefði verið á þá upphaí-
legu tillögu þeirra að, haía 82
ríki í nefndinni.
Afstaða Rússa benti rnjög ’til
þess, að þeir kærðu sig ékki að
sinni um neinar áframhaldandi
viðræður um afvopnúnármiálin á
vegum S. Þ. Ef til vill - stafáði
þetta áf því, aö þeir töldu slíkar
viðræður draga úr áhuga fyrir
fundi æðstu manna.
HINA nýju afvopnunarnefnd S.
Þ. hefir enn verið kölluð saman
vegna framangreindrar. lafstöðu
Rússa. Bak við tjöldii^ hefir vafa-
laust verið mikið reynt til þess að
fá Rússa til að fallast frá þessari
afstöðu sinni og auðveida þehn
það með einhycrri jMálpniðlw.n.
För Hainraarskjölds til "Sfo'siívú
er vafalaust m. a. farin í .þeim til-
gangi að fá Rússa til að .breyta
þessari afstöðu sinni.
Þá hefir nokkuð verið rætt pm
það, að fundur æðstu manna
yrði með einum eða öðrum hætti
haldinn á vegum S. Þ. Vafalaust
ræðir Hammarskjöld einnig Um
það atriði við hina rússnesku
valdamenn.
Það myndi árpiðanlega aulca til
trú á einlægni Rússa í ■ þessum
efnum, ef þeir tækju að nýju þátt
í störfum afvopnunarnefndar S.
Þ. og kæmu þar fram nieð já-
kvæðar tillögur, en drægu í stað
inn úr áróðursbréfum sínum varð
andi fund æðstu manna. Þ.Þ.
’&AÐSTOFAM
stór verkefni bíöa framund-
an á sviði vegamálanna og
má þar ekki vera um neina
tilslökun að ræða, ef fleiri
eöa færri byggðarlög eiga
ekki að biða luiekki af.
Refur bóndi skrifar.
Hér koma nokkrir kveðlingar
sem kveðnir eru að gefnu íil-
efni.
Lygalaup nokkrum lýsti ég á
eftirfarandi hátt:
Þessi maður innir ýmsu frá,
andlegum hann lyftir þungum
björgum.
Finnst ei meiri lygalaupur á
lengdar- jafnt sem breiddar-
gráðum mörguin.
Eftirfarandi staka er kveðin við
Jón skósmið á Akranesi, en hann
er góður kunningi minn:
Jóni lof ég góðum get,
glöðum vinnufjörgum.
Hann hefir lengi lista vel
lagað undir mörgum.
Næsta vísa er kveðin að
morgni sl. bolludags:
Verið hafa víðast hvar
vegir mínir krappir.
Tii að forðast flengingar
fer ég snemma á lappir.
Kveðið um kosningar.
Skömmu fyrir hinar nýafstöðuu
bæjarstjórnarkosningar kvað ég:
Moð í jötu margur fær,
meðan deilan harðnar.
Ýmsu er lofað oftast nær
undir kosningarnar.
Sjaldan neinn úr býtum ber
býsn af skárra tagi.
Oftast reynast efndirnar
illa i meðailagi.
Mannaferðír Magnúsar, .
Eg dvaldist í jólaleyfi mínu í
Staðarsveit á Snæfellsnesi og
las m. a. bókina: Mannaferðir
og fornar slóðir eftir Magnús
Björnsson á Syðra-Hóli, sem er
hin prýðiiegasta eins ög allt, er
hann rítar, því að hánn er fróð-
leiksmaður mikill og yandur að
heimildnm. Jólaorlofi mínu lýsti
ég á eftirfarandi hátt:,
Mér allir vinirnir votu góðir
og veittu fæði og húsaskjól.
Við Manoaferðir og fornar slóðir
ég fékk mér unað um þessi jói.
Sitt af hverju.
Eítirfarandi visa þarf ekki skýr
ingar við.
Oft á iciðum ágirndar,
ýmsra hjörtu brjálast,
Rifst ei neinn um reiturnar,
Refur þegar sálast.
Þessi vísa er næst kemur er
fyrir stuttu k\-eðin.
Oft þó kvikan æði há
ei með hiki neinu.
Lífsins kviku-hrönnum á
held é.g striki beinu.