Tíminn - 30.03.1958, Blaðsíða 6

6
TÍMINN, sunmid'aginn 30. rnarft 195?
Útgefandl: Framsóknarflokkurlnn
Ritstjórar: Haukur Snorrason, Þórarinn Þórartaaaoa (áb.)
Skrifstofur í Edduhúsinu vi3 Lindargötu.
Símar: 18300, 18301, 18302, 18303, 1830«
(ritstjórn og blaðamenn).
Auglýsingasími 19523. Afgreiðslusfmi 123».
Prentsmiðjan Edda h.f.
--------------------------------------"—■*
Fiskveiðar íslendinga og Færeyinga
í NÝLEGU hefti dönsku
Samvinnunnar er grein um
ai/vinnumál og framtíðar-
horfur i Færeyjum. Stærsta
verltefni þjóðarinnar er end
urbyigging fiskiskipaflotans.
Útgerð Færeyinga sjálfra
hefir raunverulega hnignað,
en mikill hugur í mönnum
að komast yfir ný og full-
komin skip. Það er til marks
um alvariegt ástand heima
fyrir, segir hið danska blað,
að helmingur starfandi fiski-
maama í Færeyjum í dag er
í þjónustu íslendinga, ein-
hvem hluta áisins, eða 1400
—1500 manns.
Þessaar upplýsingar eru lík
legar til að vekja athygli
hér. Fæstuim mun kunnugt
um það, hversu stórfelldar
mannaráðningar íslenzkra
útvegsmanna í Færeyjum
eru í raun og vem, miðað við
stærö fiskimannastéttarinn-
ar. í»ær mættu þá líka verða
til þess að vekja menn til
umlrugsunar um mannekl-
una á íslenzka fiskiskipaflot
anum og nauðsyn þess, að
gena hér breytingu á hið
fyrata. Þessi grein, og ýrnsar
aðrar upplýsingar, staðfesta
aff þessi viðskipti íslend-
inga og Færeyinga geta
aldi'ei orðið aaunað en stund.
arfýrirbæri. Það' er stefna
færeysku þjóðarinnar að
koma upp nýtízku skipa-
ftota og útvega öllum fær-
eyskum fiskimönnum at-
vinnu heima fyi'ir. Færeying
ar iáta nú m.a. smiða nýtízku
tog'ara og fleiri járn eru í
eldinum, sem hafa sama til-
gang. Að öllu samanlögðu
er Ijóst, að íslenzk útgerð
sbendur frammi fyrir þeim
vanda innan tíðar, að hún
veröur að útvega innlendan
mannafla á skipin, nema
horfið verði að því ráði að
leifca til annama þjóða en
Færeyinga. Á því eru þó ýms
vandkvæöi. Duglegir og van
ir sjómenn á borð við fær-
eysku fiskimennina, eru ekki
víða í Evrópu, og óvist, að
úttont vinnuafl geti nokkru
sinni leyst þá af hólmi hér.
TÖLUTt hins danska
blaðls um fjölda færeyskra
fiskimanna á íslenzku skip-
miuim, eru miðaðar við árið
195T. Þá* munu hafa verið
hér rétt um 1400 manns þeg
ar fiest var á vetrarvertið-
inni, bæði fiskimenn og fólk
til aff starfa aff verkun afl-
ans í landi. Það kemur hins
vegar ekki fram í þessari
dönisku heimild, að hér er
veruleg breyting á orðin á
þetssu ári. Þrátt fyrir undán
tekningar, sem talsvert hefir
veriff á lofti haldið, var mun
auffveidara að ráffa íslenzkar
skijMiafnir á vertíff nú á
þössfu ári en undanfarin ár.
Tala færevskra fiskimanna
í Menzkri biónustu nú í dag
mutt vera rösklega 700, og er
þaff miikil brevt.ing frá ár-
inai á undan. Þaff sem hér
miun valda er bað fyrst og
fremst, aff betur hefir veriff
búiff að fiSkimönnum síðan
múyerandl ríklsstjóm tók
við voldum en áður þekkist.
Óvissan, sem áður ríkti um
samninga um hver áramót,
er úr sögunni. Vertlð hefst
eins snemma og aðrar að-
stæður leyfa. Kjör fiski-
manna hafa verið bætt og
fyrir atbeina fjármálaráð-
herra hafa verulegar skatta
ívilnanir til fiskimanna ver-
ið veittar. Allt hefir þetta
stefnt að því að gera fiski-
mamisstarfið eftirsóknar-
verðara og hæfara til að
keppa viö önnur störf en áð-
ur var. Þetta er þýöingar-
mikil breyting til bóta; hins
vegar er ljóst að þótt þetta
hafi áunnizt fyrir atbeina
þeirra stjórnmálamanna,
sem ríkastan skilning hafa
á þessum málum, þarf að
vinna að frekari úrbótum.
Kemur þá til álita, hvort fjár
hagsaffstaðan ein er nægi-
leg, hvort ekki þarf frekar
en nú er að leiða hugi manna
að framleiöslustörfunum
með hagnýtri leiðbeiningu í
skólum; hvort ekki er allt
of litið gert að því í þjóðfé-
laginu, að láta sjómennina,
sem sækja aflann á miðin og
standa undir þýðingarmesta
þætti útflutningsverzlunar-
innar, njóta viðurkenningar
og sannmælis. En til þess að
svo megi veröa, þarf tais-
verða hugarfarsbreytingu
víða í þjóðfélaginu. Það er
til dæmis eftirtektarvert, að
einn af kunnusfcu útgerðar-
mönnum landsins benti ný-
lega á þaö í Mbl., að í sjálfri
’ höfuðborginni væri stöðugt
þrengt að útgerð og fisk-
veiðum af hálfu bæjaryfir-
valdanna í stað þess að örva
þennan atvinnurekstur. Þeg
ar þannig er komið, eru
annaiieg sjónarmiö í önd-
vegi, og timi til kominn að
spyrna viö fótum.
í ÖLLUM þeim umræð-
um, sem orðnar eru um jafn-
vægi í byggð landsins, ber
lítið á þeirri stáðreynd, að
mikill hluti sjómannastétt-
arinnax er fólk, sem byggir
sjávanþorpin hiúnginn í
kring um landiö. Þaðan
koma flestir aflamennirnir
og dugnaðarforkarnir á flot-
anum. Þar á rætur sú unga
sjómannastétt, sem nú er í
stafnrúmi á hinum nýju
skipum. Aðstaöa þorpanna
til bess að stunda framleiðslu
sförf og búa fólkinu lífs-
kjör, sem það unir vel við,
snertir þvi beinlínis vöxt og
við’gaaig sj ómannastéttarinn
ar. Ef ekki tekst að efla jafn
vægið, er sú þróun, sem nú
er aö verða í mannaráön-
ine-um í hættu; færeysku
fiskimennirnir eru dugandi
menn og vmna hér gott dags
verk, en framtíö þeirra er
bundin þeirra eigin landi.
Okkar framtíð er háð því,
að við viljum sjálfir hagnýta
auffæfi hafsins. Þegar leiðir
skilia er mest um vert, áð
báðar þjóöirnar hafi nægan
mannafla til að hagnýta
nýtízku fiota og byggja upp
traustan atvinnurekstur.
ÞJÓÐLEIKH ÚSIÐ
LISTDANSSÝNING
Stjórnandi: Erik Bidsted — Hljómsveitarstjóri: Ragnar Björnsson
Litlu fyrr en erlent konungs-
vald tók sem óðast að auka áþján
íslendinga á sautjándu öld kom
upp í Frakklandi ný listgrein,
ballet. Og þetta þótti afskaplega
fint, ekki sízt eftir að sjálfur
kóngurinn fór með ballethlutverk.
Það getur verið gaman að minn-
ast þess, að tveimur árum síðar
en Hallgriknur Pétursson flutt-
ist að Saurbæ eftir langa sultar-
vist á Suðurnesjum, dansaði Lúð-
vik 14 Frakkakóngur Mutverk
Sólkonungsins í Le Ballet de la
nuit árið 1653. Og kóngi mun hafa
þótt hlutverkið og heitið sér við
hæfi, því að frægt er það úr sög-
unni og jafnvel lagt Lúðvíki út
til mikilmennskuóra, að hann
kallaði sig eftir þetta Sólkonung
inn.
En listdans hélt áfram að þró-
ast með menningarþjóðum heims,
meðan Hallgrímur kvað um píslar
sögu frelsarans og íslendingiar
hýrðust í torfkofum og króknuðu,
sultu og horféllu enn um aldir.Því
er raunar ævintýri likast, að hér
er nú sett á svið mtkil listdans
sýning mest megnis með innlend
um dönsurum.
Það gefur auga leið, að þessi
listgrein er hér í frumbernsku
nú, og vafalaust lítilmótleg, þeg-
ar hafður er í huga listdans með
ur að játa að bera ógnarlítið skyn
á tónlist, en mikill finnst' mér
munurinn á svifléttum yndisleik
JÓnasar Hallgrímssonar, umbúða
lausri ást hans og tærum trega
og þeirri tónlist, sem þarna var
Aðaldansarar í þessum bálletti
eru þau hjónin Erik Bidsted og
Ljsa Kærnegaard. Mér l»ótti dans
Bidsteds sem Þrastar sérlega
skemmtilegur. Þótt hann hefði
ekkert heiti borið og enginn vissi
AtriSi úr Tchaikovskystefi.
fiutt. Það er eitthvað þunglama
legra yfir tónunum og mér ligg-
ur við að segja uppgerðara.
Baldvin Halldórsson fór á sann-
an og hljóðlátan hátt með hlut-
verk skáldsins, sem situr í her-
bergi sínu í Kaupmannahöfn og
minnist stúikunnar sinnar ljúfu.
Úr Brúðubúðinni. — John W0hlk, Lisa Kærnegaard og Erik Bisted.
fyrir fram, hvað væri ver.ið að
túlka, heki ég að öllum hlyti að
detta í hug vorglaður.og hroykinn
þröstur í grænkandi sikógi.
Tjöld Magnúsar Pálssonar við
þennan bailett eru sérlega falleg.
Bláturinn hyiti ú hiáum sænum
orkar íérlega sterkt fyþir miðju
sviði. Þag er töluvert mikið, Jónas
arlegt við þessi tjöld.
Næst þessu var sýxdur kátur og
skemmtilegur baliett, Brúðubúðin.
Þessi ballett vakti miklahrifningu,
e.t.v. ekki sízt fyrir þaé,,',,3ð þar
dansaði mikill fjöldi bárha? bæði
sem brúður og kostulegir negra-
strúkar -og stelpur. "
Mjög fallegur og ákemmtilcgur
mér dans þeirra Önnu Guð-
nýjar Brandsdóttur og Helga Tóm-
assonar. Eg trúi ekki öðru en þau
geti átt eftir að ná lángt, ef vel
verður að námi þeirra búið eftir-
leiðis.
Afskapiega skemnitileg, ,gáska-
full og leikandi létt var Bryndís
Schram sem sjóliðinn. Og út. af
fyrir sig var það eitt skémmtilegt
að sjá þeása indælu stúlku, sem
er ekki nema annar liður frá ein-
um harðfengnasta skútuskipstjóra
(Framb a 8. síðu).
þeim þjóðum, sem ágætastar
þykja í þessari grein. En hér er
þó verið að gera tilraun að auka
þætti í menningarlíf okkar, og
því var það naumast hneisulaust
að Þjóðleikh.úsið slcyldi standa
hálftómt, er listdanssýning var
frumsýnd þar í fyrrakvöld undir
stjórn Eriks Bidsteds.
Þá þrjá balletta, sem sýndir
eru, hefir Erik Bidsted alla sam-
ið, en hann hefir ásamt konu sinni
Lisu Kærnegaard verið danskenn
ari Þjóðleikhússrns síðan 1952,
er kennsla var þar fyrst hafin í
þessari listgrein.
Fyrst var sýndur ballettinn Ég
bið að heilsa við tónlist eftir Karl
Ó. Runólfsson. Undirritaður hlýt-
Anna Guðný Brandsdóttir og Helgi
Tómasson sem brúðudátar í Brúðu-
búðinni.
Á SKOTSPÓNUM
%
Rögnvaldur Sigurjónsson píanóleikari mun senn leggja
upp í hljómleikaferð til Sovét-RússSands . . mun leika í
mörgum borgum. .. Rússar bjóða útlendum listamönn-
um, sem til þeirra sækja, mjög góð kjör. . . Lítill beinn
árangur mun hafa orðið af för rösklega 100 íslenzkra
kaupsýslumanna á vörusýninguna“í Leipzig . . Þær pant
anir, sem gerðar voru, munu óstaðfestar enn. .. leyfis-
veitingar hér heima enn óráðnar.... í Rómarferð þeirri,
er Fiugráð stofnaði til og greiðir kostnað af, eru auk
fjárveitingarnefndar Alþingis, flugráðsmenn sjálfir, full-
trúi frá Innflutningsskrifstofunni og skrifstofustjóri fjár-
málaráðuneytisins . Senn mun koma til landsins fyrsta
sendingin af vefnaðarvörum frá Ftnnlandi samkvæmt
„þríhvrningsviðskiptunum" við Bandaríkin. . . . að vest-
an var keypt hrá bómull en síðan unnið úr henni í Finn-
landi Ólafur Sverrisson starfsmaður í útflutnings-
deild SÍS er ráðinn kaupfélagsstjórí á Blönduósi....
Pantanir bænda á dráttarvélum og öðrum landbúnaðar-
tækium eru meiri í ár en í fyrra... . Heildarverðmæti
kjötútflutningsins af framleiðslu s. I. árs er um 20 millj.
krónur í gjaldeyri .. Listasafn ríkisins hefir nýlega
keypt stóra sjávarmynd af Gunnlaugi Scheving listmál-
ara Hingað til lands er væntanlegur í sumar kunnur
amerískur náttúrulífskvikmyndatökumaður Hann
mun ferðast víða um land og taka myndir af fuglalífi....
Náttúrugripasafnið mun hafa tryggt sér eintak af mynd-
inni Ýmsir iðnaðarmenn viða af ’landinu, sem unnið
hafa við sementsverksmiðjuna á Akranesi, hyggjast
setjast þar að. . . . Nú er áætlað að verksmiðjan geti hafið
framleiðslu upp úr miðju sumri. .. Hinn landskunni
síldarskipstjóri Guðmundur Jörundsson mun ætla að
stunda síldveiðar í sumar á sínu gamla skipi Jörundi,
sem nú heitir Þorsteinn þorskabítur.... én hann seldi
það til Stykkishólms á s.l. ári. \ ,