Tíminn - 17.05.1958, Qupperneq 6

8
TÍMINN, Iaugardaginn 17. maí 195*.
Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Ritstjóri: Þórarinn Þórarinsson.
Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindargötn
Símar: 18 300, 18 301, 18 302, 18 303, 18 304.
(ritstjórn og blaðamenn)
Auglýsingasími 19 523. Afgreiðslan 12323
Prentsmiðjan Edda hf.
Átökin í Sósíalistaflokknum
3VK3ÍIGUNBLAÐIÐ var
óvenjulega upplitsglatt, er
það sagöi í fyrradag frá um-
ræönm í neöri deild um frv.
stjórnarinnar varöandi efna
hagsmálin. Ekki var það þó
ræöa Ólafs.Thors, sem hafði
glatt blaöið mest, enda þótt
lienni væri fyrir siða sakir
valiö rúm á annarri útsíðu
blaðSins. Ekki voru það held-
ur ræöur þeirra Ingólfs Jóns
sonar og Magnúsar Jónsson-
ar, þvi að Mbl. gerði ekki
meira úr þeim en svo aö
segja frá þeim ú litið áber-
andi stað á einni innsíðunni,
án þess að geta frekara um
efni þeirra. Gleði Mbl. staf-
aði öli frá ræðu Einars Ol-
geirssonar, sem blaöið valdi
litið minna áberandi stað á
annarri útsiðunni en ræðu
sjálfs flokksformannsins.
’ Frá sjónarhæð þeirra
Morgunblaðsmanna er fögn-
uöurinn yfir ræðu Einars
vel skiljaniegar. Af henni
er þaö ljóst, að Einar og
fydgismenn hans í Sósíal-
istaflokknum eru andvígir
stjjór narsamstar f i n u. Þ'aö
var ekki aðeins, að Einar
lýsti sig andvígan frv. stjórn
arinnar um efnahagsmálin,
helciur kom beint og óbeint
fram í ræðu hans fullkomin
andstaða gegn ríkisstjórn-
ihni. Þótt verulegur hluti
ræðu hans væri að nafni til
ádeila á Framsóknarflokk-
inn, var þessum ádeiluatrið-
um raunverulega beint gegn
ráðherrum Alþýðubandá-
lágsins og öðrum þeim for-
ustumönnum Alþýðubanda-
lagsins og Sósíalistaflokks-
iiis, sem vilja halda stjórn-
arsamstarfinu áfram. Þann
ig deildi Einar t. d. á Fram-
sóknarflokkinn fyrir að hafa
tafið undirbúing að togara-
kaupunum, enda þótt hann
viti vel, að Lúðvík Jósefsson
hefir haft þann undirbún-
ing með höndum og sam-
starfsflokkar hans hafa
ekki torveldað það starf
lians á neinn hátt.
MBL. tekur vandlega upp
þau ádeiluatriði, sem Einar
fc)eindi gegn Framsóknar-
flokknum, en hann æt)>jar
Ijó raunverulega að láta
hitta bá flokksbræður sína,
er viija halda stiórnarsam-
starfinu áfram. Einu ádeilu
atriöinu sleppir þö Mbl. aö
mestu. Það var sú ádeila Ein
ars, að ailltof vel væri búið
að iandbúnaöinum af hálfu
núv. ríkisstjórnar og að örð-
ugt væri að vinna með Fram
sóknarflokknum vegna þess,
hve traustlega hann héldi á
rétti bænda. Annar og betri
háttur hefði verið á þessu
í -tíð nýsköpunarstjórnarinn
ar sálugu og a'ð því leyti væri
auðveldara fyrir Sósíalista-
flokkinn að vinha með Sjálf
stæðisflokknum en Fram-
sóknarflokknum. Af skiljan
legum ástæöum, finnst Mbl.
rétt að stinga þessari ástar
játningu Einars til Sjálf-
stæði£!filokks|n.s unctir stól.
Hún fellur ekki saman við
atkvæðaveiðar Sjálfstæðis-
flokksins í dreifbýlinu.
RÆÐA Einars Olgeirsson
ar er merkileg fyrir þá sök,
að hún opinberar ágreining
þann, sem er í Sósíalista-
flokknum um þaö, hvort
halda eigi stjórnarsamstarf-
inu áfram. Eftir ræðu hans
er það opinbert, að sterk öfl
i Sósíalistaflokknum vilja
núv. ríkisstjórn feiga og að
þessi öfl ráöa miklu við Þjóð
viljann. Fram að þessu hafa
þessir aðilar þó ekki feng-
ið því framgengt, að stjórn
arsamstarfið yrði rofið, en
til þess að knýja vilja sinn
fram, hafa þeir nú bersýni-
lega ákveðið að færa þessi
átök á opinberan vettvang
og treysta því sennilega, að
þannig takist þeim að beygja
flokkinn til fullrar hlýðni
við sig að nýju.
HÉR skal engu spáð um
það, hvernig þessum átökum
í Sósíalistaflokknum lyktar
og hvaða áhrif þau geta haft
á ganga stjórnmálanna. Hitt
er víst, hverjir það eru, sem
fagna mest yfir þessum átök
um og telja sér mest til á-
vinnings, ef núv. stjórnar-
samstarf rofnar. Um það er
Mbl. augljóst vitni í fyrra-
dag. Einar Olgeirsson er í
bili orðinn „herra Einar“ í
augum Sj álfstæðismanna
eins og á nýsköpunarárun-
um. Og víst er líka það, að
það eru auðmenn og
burgeisar SjálfstæðiSflokks-
ins, sem hafa nú mestan á
huga fyrir því, að Einar
Oílgieirsson halift áfram að
leika það hlutverk, er hann
lék á Alþingi á miðvikudags
kvöldið var. Ef Einar lætur
íslenzk sjónarmið ráða,
mætti þetta vissulega verða
honum ástæöa til að endur-
skoða viðhorf sitt að nýju.
Þjóðin býður eftir svari
• SJ-ÁIiFstæðismenn eru nú
búnir að halda margar ræð-
ur á þingi, en hafa þó ekki
svarað fyrirspurnum þeim,
sem Eysteinn Jónsson beindi
til þeirra á þingi á miðviku-
daginn var, en þær voru
þessar:
„Vill Sjálfstæðisflokkur-
inn gengisbreytingu ? E!í
þeirri spurningu verður
svarað neitandi, þá spyr öll
þjóðin: Sjá þeir ieið til þess
að lækka uppbæturnar frá
þvi sem stjórnin gerir ráð
fyrir í sínum tillögum? Og
þriðja spurningin er, og
henni verða þeir einnig að
svara: Hvernig vilja þeir
deila byrðunum, ef þeir
vilja ekki gera þaö eins og
stjórnin leggur til og þeir
hafa skilyrðislaust lýst sig
andvíga.“
Meðan Sjálfstæðismenn
svara ekki þessum spurning
Frá sfarísemi Sameinuðu þjóðanna:
Kennarar sammála um nauðsyn nýrra
kénnsluhátta við aila æðri skóla
Merkileg ráðstefna kennara frá 24 lösidum
- Tæknimenntun þarf að aukast - en hverju
áaðsleppa? - Tedrykkja eykst - Auknar
kröfur til veðurfræðinga - Ýmsar fréttir
Frá Upplýsingaþjónustu S. Þ.
i Kaupmannahöfn.
Aukin þýðing náttúrufræðinn-
ar og tæknikunnáttu í daglegu
lífi manna veldur því, að nauðsyn-
legt hefir reynst að breyta gjör-
samlega hinu hefðbundna kennslu
fyrirkomulagi, sem tíðkast hefir
við æðri menntastofnanir í Evrópu
um aldaraðir. Vaxandi fjöldi stúd
enta við æðri menntastofnanir
krefst einnig, að toreytt sé um
kennslufyrirkomulag.
Það var ráðstefna kennara og
fulltrúa menntamálaráðuneyta frá
24 þjóðum, sem kom saman í Sévr
es á Frakklandi í fyrra mánuði,
sem komst að þessum niðurstöð-
um. Til ráðstefnunnar var boðað
aí' UNESCO nefndinni frönsku
og Menntunar- og vísinda- og
menningarstofnun Sameinuðu
þjóðanna í sameiningu. Á ráðstefn
unni var aðallega fjallað um
kennslUfyrirkomulag í mennta-
skólum og háskólum. Fulltrúar
frá öllum Norðurlöndunum — að
íslandi undanskildu — sóttu fund
inn.
Engin stöönun
J. A. Lauwerys, prófessor við
Lundúnaháskóla var einn þeirra
fulltrúa á ráðstefnunni, sem hélt
ræðu, sem vakti mikla athygli.
Hann sagði, að það væri rangt
þegar því væri haldið fram, að
stöðnun hefði átt sér stað í
kennslumálum Vestur-Evrópu-
landa og þar með væri Bretland
ekki undanskilið, sagði hann.
Miklar breytingar í kennslufyrir
komulaginu hafa þegar átt sér
stað og eiga sér stöðugt stað. T.ök-
um t. d. hina kunnu brezku „Publ-
ic Schools“ (sem þrátt fyrír nafn-
ið „Almennir skólar“ eru einka-
skólar), sagði Lauwerys prófess-
or. Á 18. öldinni var hlutverk þess
ara skóla fyrst og fremst, að ala
upp félagslega og stjórnmálalega
úrvalsmenn, sem áttu að stjórna
Stóra-Bretlandi og heimsveldinu.
Þá var ekki lagt svo mikið upp úr
tæknilegri kunnáttu, heldur var
skapgerðin aðalatriðið. Þau skap
gerðar einkenni, sem mest þótti
um vert voru einbeittur vilji, á-
kvörðunargáfa, þol, trúmennlska
og heiðarleg framkoma (fair play).
Allir þessir eiginleikar voru að
jöfnu þroskaðir á íþróttavellinum,
í kirkjunni og í kennslustundum
í skólanum. En nú stefna margir
skólar að þ\d einu að gera sér-
fræðinga úr nemendum sínum.
í dag, hélt Lauwerys prófessor
áfram, er góð frammistaða í skól
anum meira virði en afrek á í-
þróttavellinum.Kunnátta á leyndar
dómum kjamorkunnar verður nú
þyngri á metaskálum en hlaupa-
hraði, hástökk, líkamsfegurð og
mjúk framkoma. Hinn brezki há-
skólakennari bætti því við að lok
um, að sú staðreynd, að árlega út-
skrifuðust tugir þúsunda ungra
manna í tæknHegum fræðum frá
háskólum í Sovétríkjunum, hefði
haft mikil áhrif á kennara í Bret
landi, Frakklandi, Þýzkalandi og
Bandaríkjunum.
um, getur enginn tekið gagn
rýni þeirra alvarlega, því
að sjálfsögöu geta þeir ekki
dæmt tillögur stjórnarinn-
ar óalandi og óferjandi,
nema þeir telji að völ sé á
einhverju öðru betra. Þess
vegna bíður þjóðin eftir, að
þeir svari þessum spurning-
um skýrt og skorinort.
Þjóðverjar fækka
námsgreinum
í kennslumálunum
Roger Gal heitir maður, sem er
ráðgjafi franskra stjórnarvalda
menningar- og menntamál. Gai
hélt ræðu á þessari sömu ráð-
stefnu og sagði m. a., að byltingin
í kennsluaðferðum, sem nú væri
að gerast um öll Evrópulönd og
raunar víðar um heim, kæmi fyrst
og fremst niður á framhaldsskól-
um og háskólum. í sumum löndum
er einfaldlega bætt við nýjum fög
um við hin gömlu, en í öðrum
löndum hallast kennarar að því,
að fella niður fög, sem ekki geta
lengur talist hafa hagnýta þýðingu
fyrir nemendur. Síðari aðferðin
hefir t. d. verið tekin upp með
góðum árangri í Svíþjóð og Sovét-
ríkjunum. Loks eru þjóðir, sem
reyna að fara- bil beggja, sigla
beggja skauta byr í kennslumál
unum með því að lialda gömlu
aðferðinni að nokkru leyti um
leið og nýjungar eru teknar upp.
Þetta hefir t. d. verið gert í Frakk
landi og á Ítalíu.
í Vestur-Þýzkalandi hafa nem-
endur kvartað sáran yfir þvi, að
of rnikið sé á þá lagt, það sé
krafizt alltof margra faga. Til
skamms tíma var t. d. krafizt að
þýzkir menntaskólanemendur
lærðu eftirtöld fög: þýzku, rnann
kynssögu, þjóðréttarfræði, landa
fræði, minnst tvö erlend mál,
stærðfræði, efnafræði, eðlisfræði,
líffræði, náttúrufræði, listsögu,
hljómlist, trúfræði, leikfimi og
handavinnu.
Margir þýzkir skólar eru nú að
hallast»að hinu nýja fyrirkomu-
lagi, að kenna hagnýt fræði og
draga úr fagasúpunni.
Sovét leggur aðaláherzlu
á tæknina
í skýrslu frá Sovétríkjunum,
sem lögð var fram á kennslumála
ráðstefnu UNESCO, segir, að í
Rússlandi sé aðaláherzla lögð á
kennslu í efnafræði og eðlisfræði
í æðri skólum. Árið 1955, segir í
þessari skýrsiu voru útskrifaðír
175,000 stúdentar, sem tekið höfðu
sérstakt tæknipróf. Það var 26.8%
allra stúdenta, sem útskrifaðir
voru það ár.
— O —
Enn drekka Bretar
manna mest te
f ritinu „Monthly Bulletin of
Agricultural Economics and Stat
istics'* (efnahagslegar hagskýrslur
um landbúnaðármál), sem <gefið er
út af Landbúnaðar og matvæla-
stofnun Sameinuðu þjóðanna —
PAO — segir, að 1957 hafi terækt
í heiminum náð nýju hámarki.
Það ár voru ræktaðar 700.000 smá
lestir af tei i öllum heimmum á
móti 680.000 smálestum árið þar
áður. Á árunum 1934—1938 nam
teræktin í heiminum að jafnaði
466,000 smálestum.
Bretar eru enn mestu te-
drykkjumenn vcraldarinnar. Á ár-
inu 1957 fluttu þeir inn 256. 100
smálestir af tei, sem er meira en
þeir -hafa nokkru sinni fyrr flult
inn á einu ári. Þetta svarar til
þess, að hvert einasta mannsbarn
í Bretlandi noti árlega um 9 pund
af tei. Næstir í tedrykkju koma
írar, sem fluttu inn te, sem svara
til álíka neyzhi og er í Bretlandi.
Til samanburðar má geta þess að
í Bandaríkjunum notar h-ver mað
ur að meðaltali 0,28 kg. árlega.
— □ —
Meiri kröfur gerSar til
veíurfræíinga á Jjrýsti-
loftsöfdinni
Alþ j óðaveðurf ræð istxjJmtnin —
WMO — hefir undairfarið haldið
. ársfund sinn í Genf, þar sem
| yeðurfræðingar frá fjölda þjóð
; um hafa þingað um framtíð stofii
j unarinnar og samvinmi þjóð-
: anna í veðurfræðirannsók-mim.
i Meðal þeirra mála, sem efst
voru á baugi á ráðstefnunni var á
hvern hátt væri hægt að starf-
rækja áfram sérstofnun þá, serii
sett var upp í Genf -í tilefrii al'
jarðfræðirannsóknarárinu og þar
sem veðurfræðiupplýsingar frá
öllum heimínum eru samræmdar.
Upphaflega var svo til ætlast að
(Framhald á 8. síðu)
Aðalfundur Blindrafélagsins - áherzla
lögð á að koma blindraheimili upp
Aðalfundur Blindrai'élagsins var haMinn 26. apríl s.i. í
húsi félagsins, Grundarstíg 11. Lagðir voru fram endurskoð-
aðir reikningar fyrir stcárfsárið og oni helztu niðurstöður
þessar.
. ilið, en bygging þess var hafin á
Hrein eign í árslok var kr. s.l. vetri, og er fyrsti áfangi að
1.218.665.39, og tekjuafgangur kr. steýpa upp kjallarahæð á annarri
202.471.18, merkjasala félagsins álmu hússins. Verkið er á vegum
varð um 140 þús. kr. áheit og gjaf- Magnúsar Vigfússonar bygginga-
ir námu yfir 16 þús. kr. m. a. barst m-eistara, og er lokið við að síeypa
félaginu 10 þús. kr. gjöf frá manni, gólfplötu, og byrjað að slá upp
er ekki vildi láta nafns síns getið. fyrir kjallarahæðinni. í framhaldi
Úr bæjarsjóði fékk félagið 10 þús. þessa binda félagsmenn aniklar
kr. styrk og 6 þús. kr. ur ríkissjóði. vonir við áð byggingarframkvæmd-
Fjárhag-sleg afkoma varð því ir geti svo haldið áfram er þessum
góð á árinu og hefir félagið þó áfanga lýkur, þar sem búið er við
auk þessa varið, um 180 þús. kr. algerlega ófullnægjandi vínnuskil-
til hygging-ar tiýja Blindraheim- yrði í húsnæði því, er félagið nú
ilisins. hefir, auk þess sem að það myndi
Blindravinnustofan starfaði að veita fleiri blindum einstaklingum
venju allt árið. Vörusala ársins tækifséri tíl st-arfa.
varð kr. 534.738.43, brúttótekjur Fundurinn þakkaði að síðustu
vörusölu kr. 313.087.58, vinnulaun öllum einstaklingum og öðrum að-
til blindra kl. 7-9.846.52, og tekju- ilum fyrir alla siðsemi og góðvilja,
af-gangur kr. 5.226.02, en orsök er þeir hafa sýnt félaginu, og vænt-
þess að um minni tekjuafgang er ir þess að félagið sýni það í verki
að ræða miðað við undanfarin ár á komandi tímum, -að því sé vel
er, að kostnaður við framleiðslu- varið, er fer til stuðnin-gs Blindra-
vörur varð meiri, auk hækkunar vinafélaginu.
á efnivörum o. fl. og verður það Stjórn félagsins var endurkjörin,
meðal annarra verkefna þessa árs
að færa það í bet-ra horf.
Fundurinn- ræddi mikið um
rekstur og störf félagsins á s-tarfs-
árinu, og þá eigi sízt Blinclraheim-
en hana skipa: Benedikt K. Ben-
ónýsson, Margrét Andrésdóttir,
Guðmundiu- Jóhannesson, Kr. Guð-
mundur Gnðmundsson og -Hannes
M. Stephensen.