Tíminn - 17.05.1958, Blaðsíða 7

T í MI N N, laugardaginn 17. maí 1958.
Gangnakofinn í Keidudal.
„Einhver sagði að ég væri ekki með konuna."
Á jörðu: Tveimur hrossum bjargað
Foialdinu var slátrað þegar sýnt
þótti að hófarnir myndu detta af
„Þú tekur i iiefið úr glasi”, sagði litiíl
drenghnokki við Björn, þegar komið var
til byggða með hrossin
Klukkan 6 var orðiS hálf-
bjart Qg þá fór ég á fætur
og gekk út úr'kofanum með
dálitlum hrolli. Það var stilli-
var ekkert morgunkaffi og ekki
gat ég hugsað mér að borða. án
þess að hafa vatn. Ég tók í nefið
og drevpti á koníaki. Það var ágæt
hressing, en þó vil ég ekki segja,
logn Og sá hvergi ský á lofti, að það hafi verið „betra en bæn-
en frost hefir varla verið argjörð".
undir 15 stigum. Hesturinn Eg sá hro&sin. hvergi frá kof,
_ anum, en kom a sloðxrnar eftir
stoð ems Og dæmdur Og var þau norðan við Orrahaug. Þær
kait. Hann hafði ekki losað lágu suður í Polia og suðvestur
sig við d'úðurnar, en bað var Þaðan upp á mela nálægt kvísl,.
allt komið undir kviðinn. Mér ®em kemur ,,úr SvörturústmnJ
Sioan aftur tu suðausturs með
ýmsum krókum. Fannfergi var
þarna mikið. Vestri-Pollar eru í
slakka á milli mela. Þar eru rústir
með tjarnarpollum á mili og
ágætur hagi yfir sumarið, en nú
„ , . sá hvergi móta fyrir rúst og var
ínnan fra. Eg var með vett- yfir að líta slétt eins og stöðu-
linga og lái mér það, hver vatn. Ég fylgdi slóðunum unz þær
sem vill, og leysti bandið af iág>-1 með kröppum melhól. Eg
gekk upp á hólinn og þá sá ég
hrossin í nokkurri fjarlægð suðu.
með Pollakvísl, eigi langt frá þeim
stað, þar sem hún fellur í Jökulsá.
upp i hann, tók hann kipp, Það var ótrúleg vegalengd, sem
ahnað hvort áf hræðslu eða þau höfðu rölt >íir nóttina, en
þau höfðu farið kunnuglega og
þrætt að mestu, þar sem gras var
mundu þau hafa staðið þennan
frostavetur. Ég veit ekki, hvort
ég hef nokkurn tíma séð svo löng
hár á hrossum og þó sérstaklega
aftan' á kjálkunum og á fótunum
fyrir ofan hné. Hárið sem hékk
yfir hnéð minnti á skátabuxur.
Ástand þeirra var þannig, að mér
sýndist að þau ættu eftir svona
hálfan mánuð við sömu kjör.
Eins og áður er sagt vantaði
þrjú hross frá Bakkakoti, hryssu
með folaldi á fjórða vetur og
tryppi á annan vetur. Hér voru
foleldið og tryppið, en hryssuna
vantaði. Að öllum líkindum var
hún búin að þreyja og ef til vill
ég
til
fannst að hezt væri, að
teymdi hann með mér
hrossanna, en nú varð ég
fyrir slysi. Það var þó ekki
utanaðkomandi. Það kom
hálsinum á hestinum áður
en ég lagði upp í hann og
þegar ég ætlaði að leggja
klókindum og sleit sig' af
mér. Ég bað Leif, að reyna Undir.
að koma út og hjálpa mér að
ná honum. Við gátum kom-
izt. fvrir hann og rekið hann
að ko'fannm, en svo tók
hann á sprett norður slóð-
ina okkar frá deginum áður.
Hesturinn var nú farinn til hcl-
vítis og' ég held ég hafi ekki
hugsað neitt failegt þessa stund-
ina, en það stóð ekki lengi. Ég
sá hann brokka í hvarf norður
Morgunstund á hvítu landi
Þegar ég kom auga á hrossin,
var vissum áfanga náð og þóttist
ég þá eiga skilið að blása mæð-
inni og settist á stein. Ég hressti
mig á tóbaki og víni, en það var
þó smáræði eitt hjá hinni andlegu
næringu. Útsýni var dásamlega
fagurt og aldrei áður liafði ég
séð þetta umhverfi undir slikum
fannahjúpi, aldrei á þessum árs-
tíma, frá þorra til sumarmála.
Björn Egilsson á Sveinsstöðum
í Skagafirði er lesendum Tímans
kunnur af greinum, sem hann
hefir skrifað í blaðið undanfarin
á” bann björgun tveggja
hrossa úr hag-
leysu á Hofsaf-
rétt. Fyrst Ieitaði
Björn lirossanna
úr flugvél, en að
því búnu fór hann
gangandi og sótti
þau. Við þessa
hrossaleit héld-
ust í liendur gald-
ur nýs tíma og
svo reynsla fyrri
kynslóða og brást
hvorugt. Frásögn þessi er gott
mannlegt plagg um mót uútíðar
og fortíðar ritað af þeim, sem
hefir skýra sjón og lifir tímaskil-
in áhorfandi og þátttakandi í senn.
væri að hita vatn í suðu, en það
var gott samt, því ég var orðinn
matlystugur og eiginlega vissi ég
það ekki fyrr, hvað feit folaldls-
síða með volgu vatni' er indæll
matur.
Leifur þoidi ekki skóinn á fæt-
inum og var að tala um að vefja
fótinn með striga. Ég sagði hon- i
um að búa heldur til skó eða
sokk úr gæruskinni og hann gerði
það. Þetta var góður fótbúnaður
eftir því sem á stóð, en hinn
ferlegasti að sjá. Svo fórum við
að taka saman föggur okkar. j
Leifur skildi eftir raiðinginn og;
meginið af heyinu, en ég skildi í
eftir kaffi og sykur og mikið af'
keti og brauði frá Litluhlíð, því i
ég hafði viku nesti, en feitmetið
skildi ég ekki vð mig. Það var þó j
nokkuð, sem við urðum að bera. I
Það voru matartöskurnar, hvílu-1
pokarnir, heypoki, skóflan og riff-;
illinn. Við lögðum ‘ af stað frá
kofanum um kl. 11. Tryppið hafði
étið dáiítið, enda var það á húsi
veturinn áður, en folaldið át ekk-
ert, lyktaði aðeins af heyinu og
lagðist eftir nokkra stund.
LeynivopniS
Það kom á daginn að byrðarn-
ar þreyttu okkur lítið, því stanz-
anir voru svo margar. Hrossin |
urðu strax hægfara og við stönz-'
uðum oft og gáfum þeim. Folaldið
át nú svolítið lika, en það var
sjáanlega þróttminna. Svo hafði
tryppið d'álítið vopn í lífsbarátt-.
unni, ,sem í fyrstu var leynivopn.
Það sló þegar komið var við lend-
j ina.
Klukkan var orðin hálffimm,
þegar við komum út í Sjónarhóls-
drag. Þar ákvað ég að láta hrossin
vera yfir nóttina, því það var
eini staðurinn með slóðinni okkar,
þar sem var svolítið jarðarbragð
og svo var þelta orðin ærin dag-
leið ofan frá Jökulsá, að því við- j
bættu, sem þau röltu um nóttina
áður. Við gáfum þeim og mokuð-
um ofan af hrísi á nokkrum stöð-
um. Svo lögðum við af stað austur
á Keldudal til þess að vera þar,
næstu nótt. Þegar við koriium
þar austur á hæðirnar settist sól-
in á bak við Sandfellið og þá
hafði sól verið á lofti um 9,
stundir.
Eg fór nú að þreytast, og dróstí
aftur úr og settist niður öðru
hvoru. Leifur beygði sig undir
okið og beið. Hinn ferlegi skór
virtist ekki tefja hann. Táin var ;
að-vísu viðkvæm en liann beitti
þá meira hælnum.
r
Björn Egilsson
Góð gisting
Þó að ferðin gengi fremur hægt,
náðum við brátt á Skiptahæð,
fyrir iðni og ástundun. Þaðan er
stutt ofan að kofanum en snar-
bratt og við flugum, því hæg er
leið að 'ha'lda undan, ef menn eru
góðir á lensinu og það vorum
við. Klukkan var sex þegar við.
komum að kofanum og þar átti óg
ekki von á neinu góðu, en það fór
4 annan v.eg. Áin var auð nokkra
faðma frá og hurðin opnaðist
tafarlaust. Það var ekki hægt að
segja að.það væri snjókorn þar
inni. Gólfið var þurrt og hreint
og það sem meira var, að vegg-
irnir v.oru sama sem ekkért hél-
aðir. Ég hugsaði gott til vinar
mins, Biörns á Skatastöðum. Hann
hafði .gengið frá kofanum og er
Bnyrtimaður við öll störf. Þarna
var stór og góður prímus og nóg
olía. Við áttum þarna góða nótt,
þó að hart væri undir okkur, því,
A víðavangi
Útreikningur Ólafs
Ólafur Thors birti í ræðu sinni
á Alþingi á miðvikudaginn út-
reikninga, sem áttu að sýna það,
að með hinu nýja frv. hefðu ver-
ið íagðir 790 millj. kr. nýir skatt-
ar á þjóðina. Óþarft er að taka
það fram, að þessir útreikningar
eru byggðir á marg's konar blekk-
ingum og' fölsunum og eru því
langt fjaiTÍ öllurn veruleika.
Sannleikurinn er líka sá, aft’
undantekningarlaust allar þær
álögur, sein hér eru lagðar á, eru
greiddar þjóðinni aftur í einu
eða öðru formi, t. d. sem niður-
greiðslur á vöruverði eða uppbæt-
ur til að tryggja rekstur útflutn-
ingsframleiðslumiar og þar með
atvinnuna í landinu. Hér er því
raunverulega urn millifærslur að
ræða, en ekki raunverulegar álög-
ur, sem séu leknar af fólki, án
þess að það fái það bætt í stað-
inn.
En í tilefni af þessu, væri ekki
ófróðlegt að Ólafur birti útreikn-
inga um það, hvað miklar álögur
hefðu falizt í fullnægjandi gengis-
lækkun, ef lnin væri reiknuð út
með sama liætti og hann beiíir
við áðurnefnda útreikninga. Víst
er það, að sú upphæð yrði miklu
hærri en sú, sem Ölafur Thors
er nú að flagga með.
Sleggjudómar og úrræSaleysi
Alþýffublaðið í fyrradag lýsir
ræðu Ólafs Thors um efnahags-
málatillögur ríkisstjórnarinnar á
þennan hátt:
„Það varð ljóst af tveggja
klukkustuuda ræðu Ólafs Thors.
síðdegis í gær, hvert viðhorf
stjórnarandsUiðimuar til niálsins
er.
Sjálfstæðismenn telja ráðstaf-
anirnar vera dulbúna gengislækk-
un, en fást ekki iil að segja, hvorft
þeir fylgja gengislækkun eða
ekki.
Sjálfstæðismenn segja, að þess-
ar ráðstai'anir leggist þyngst á
ahnenning, eu fást ekki til
að segja, hvernig þeir vilja dreifa
byrðunum.
Sjálfstæðismenn gagnrýna að-
stoðina við framleiðsluatvinnuvég
ina, en fást ckki til að' segja,
hvort þeir telja liana of mikla
eða of litla. ,• j
Með öðrum orðum, Ólafur
Thors reif ráðstafanirnar niður i
aðalatriðum og smáatriðum nieS-
fullyrðignum, sleggjudómunt,-
skömmum, uppnefningum og mis-
jafnlega góðum bröndurum, —.
en hann liafði fyrir hönd SjáU-
stæðisflokksins engar tillöguK’
fram að færa“.
af inehmum og gremjan breyttist Klukkan var átta og sólin að koma
£ samúö og . virðingu. Hann var upp. Hún sást ekki þarna af hóln-
búinn að skjálfa alla nóttina, en um, en roðaði jökulinn og fellin.
mú hafSi hann fengið frelsið og. norðan við hann. Ég sat þarna um
gat hakiið á sér hita eftir vild. stund frá mér numinn að horfa á
Hesturinn mátti fara. Við gátum liti lóftsins og sólroðin fjöll. Þetta
borið það sem við þyrftum að var dýrleg og ógleymanleg
hafa með okkur og skilið hitt niorgunstund. Ég efast úm, að
eftir, en hitt ,var verra, ef Leiíur það hefði gengið mér hjarta nær,
hafa hin staðið „daga þrjá yfir
dauðuin n!á“.
Hrossin vildu fara slóðina sína .hér var ekkert hey.
frá því um nóttina og ég vildi ,
ekki hlaupa í kapp við þau, þó
að það væri lengra en að fara
beint. Hér og þar voru kröfs eftir
þau, en lítið held ég þau hafi
haft úr þeim. Á einum stað at-
hugaði ég hvað var í krafsinu.
Það var rjúpnalauf, fjallagrös og
hreindýramosi, en ekki virtust
þau hafa étið þær jurtir.
yrði svo slæmur í íætinum, að
hann gæti ekki gengið til byggða.
Þegar ég fór_ í þessa ferð, bjóst
ég við að þuría ekki að bera, því
ég er illa fallinn til búrða-r, en
nú varð þettá að koma yfir mig.
Hrossanna leitað
Nú var næst að sækja hrossin
og ég gék'k inn i kofann, en þar
þó að ég hefði verið við hátíða-
messu á heilögum stað, þennan
sunnudágsmorgun.
Folald og tryppi
Hrossin brokkuðu af stað þegar
óg kom til þeirra, en það brokk
Brottför
Þegar ég kom með þau að kof-
ánum var klukkan háfltíu og var
ég þá búinn að hafa útivist í
þrj'á tíma. Ég sá það álengdar, að abstrakt.
það logaði eldur hjá Leifi við
kofadyrnar, því blæjalogn var.
Hann hafði tekið gamla og ónýta
Konan ekki með
En nóttin var ekki draumlaus
hjá mér. Ég var staddur í fallegu
húsi og ég hygg að það hús hafi
staðið í goðheimum. Þetta var
samkomu- eða veitingasalur með
mörgum litlum borðum, svipað og
er í félagsheimilum efnisheimsins.
Þetta var notalegt umhverfi og ég
blandaði geði við fólk, sem ég
þekkti þó ekki. Það voru myndir
á veggjunum, en draumurinn var
ekki svo glöggur að ég gæti
greint, hvort þær voru málaðar
man ég ekki,
sagði Við
með kon-
var líflaust. Það vantaði fjaður- olíumaskínu og kveikt í kassafjöl-
magn í þær hreyfingar. Þau voru um í efri belgnum á henni. Ekki
hvít af hélu og marga hélunótt var þetta svo mikill eldur að hægt
Samtöl
nema það, að einhvér
rnig, að ég væri ekki
una með mér. Nálægt miðnætti
vaknaði Leifur við ógurlegt hvæs.
Við höfðum látið loga á prímusn-
(Framh á 8. síðu
Trygging afvinnu
í forustugrein Alþýðublaðsins
á fimmtudaginn segir svo um
efnahagsmálafrv. stjórnarinnar:
„Það er vitað mál, að ekki vaii'
umit aff halda áfram á söinu
braut í efnahagsmálunum, ef ekkf-
átti að snarast. Hið ganila' fyrir-
komulag hafði gengið sér til húð-
ar. Hefði sania gatan verið geng-
ín, hefði rckstur stöðvazt stra>c
á þessu sumri. Hér er uni að ræða
aðalatriði málsins. Finna þurftr
ný ráð, sem tryggðu franihaltk
framleiðslu og atvinnu.
Það, seni fyrst og fréirist'sriýi?
að almenningi í þessrim ný'ju ráð-
stöfunum ríkisstjórnarinnar, ei?
trygging atvinnu í iandinu. Eng-
inn neitar því, að stórsigur er
unninn, ef fóik hefir vinnu ogT
framleiðslutækin geta gengíð og
aflað í þjóðarbúið. Það er merg-
uriiui málsins. Ríkisstjórniu hefir
iniðað þessar nýju ráðstafaniii*
sínar við það, að rekstur og at-
vinna geti haldizt, og þjóðin
þurfi ei sí og' æ að óttast stöðviœ
atvinnutækjanna. Verkalýðshrey#
ingin geldur varhug við hækk-
uðu verðlagi af völduin hinnar
nýju ráðstafajia og er það að vort-
mn. Því telur liúri rétt, að samn-
ingar séu lausir. En hátt kaup i
krónum er lít'tls virði, ef vinníma
vantar. Því er það einnig skylda
verkalýðshreyfingarimiar -
hugsa fyrst og fremst uni trygg-
ingu atvinnunnar. Allur landslý®-
ur getur í rauninni sameinazt
um það, að trygging atvimm sé
grundvöllui líin í þessum efnmu“.