Tíminn - 18.05.1958, Qupperneq 2

2
TÍMINN, sunnudaginn 18. maí 1958,
SufuboriEui nýi fekinn fil sfarfa:
Áfkastar 25 sinnum meiru en e
tæki. Getur borað 6-700 metraholur
Fréttamönnum var í gærmorgun sýndur gufuborinn nýi,
en hann hefir nú tekið til starfa. Byrjað var að bora ofan í
70 metra djúpa holu, en nýi borinn hefir riú borað 180 metra.
Rafmagnsveitur ríkisins sjá um rekstur borsins og er Rögn-
valdur Finnbogason yfix-borstióri. Þorbjörn Karlsson er verk-
fræðingur borsins og Gunnar Böðvarsson frá Jarðhitadeild
ríkisins sér um jarðfræðilegt eftirlit.
Borstjórn skipa fyrir hönd ríkis-
.ns: Jakob Gíslason, raforkumála-
stjóri, formaður; Steingrímur Her-
tnxannsson, farnakvæmdastj#ri Rann
sóknarráðs ríkisins. Fyrir hönd
Reykjavíkurbæjar: Árni Snævarr,
verkfræðingur; Steingrímur Jóns-
son, rafmagnsstjóri.
Borinn er af sömu gerð og bor-
ar þeir, sem notaðir eru við olíu-
boranir. og er þetta minnsta stærð
slíkra bora. Borinn skiplist í aðal-
atriðum í tvo aðalhluta, sem starfa
að miklu leyti óháð hvor öðrum.
Annars vegar eru þau tæki, sem
framkvæma sjálfa borunina, þ. e.
snúa borstöngunum og borkrón-
unni niðri í boi'holunni og iyfta
stöngunúm upp úr holunni. á hinn
bóginn er leðjukerfið,. sem hefir
það hlutverk meðal annars, að
lyfta mylsnunni, sem myndast þeg-
ar borað er, upp úr horholunni.
6—7ÖÖ nietrar.
Mastrið er um 30 metrar að hæð
og getui- borið uppi 150 tonna
þunga. Vindan er knúin af 120
hestafla Caterpillar díselmótor og .
gétur lyft 6Q0—700 métrum af
borstöngum, sem veg-a um 20'
itonn. í sambandi við vinduna. og'
vindumótorinn er einnig hjól það,
í.em grípxir utan urn borstengurn-.j
’ár og snýr sjálfuin bornum. Neðan
á borsténgurnar er skrúfuð bor-.
ferónan, sem er alKrábrugðin
þeim krónum, sem hér hafa verið
notaðar áðúr. Eru notaðar hér svo-
kallaðar’ tannakrónur. Eru það 3
fceilulöguð, tennt hjól, sem grípa
iavert inn á annað og snúast þegar .
hornum er snúið og höggva og
niylja bergið.
Hlutvcvk leöjunnar.
Leðjukerfið samanstendur af
íieðjugeymi og leðjudælum. Við
jborunina er notuð skolleðja, sem
>er gerðiúr, vatni og vissum leirteg-
jndum. Leðjunni er dælt niður í
gegnum borstengurnar, í gegnum
borkrónuna og síðan upp eftir hol-
oinni, . utan með borstöngunum.
Hlutverk þessarar leðju er marg-
‘falt. Eins og áður segir flytur hún
xipp úr holunni mylsnuna, hún
smyr og kælir borkrónuna, styrkir
holuveggina o. fl. Þegar leðjan
kemur upp úr holunni, fer hún yf
ir 'hristisíu, þar sem mylsnan síast
úr henni. Síðan fer hún niður í
leðjugeymin, þar sem sandur og
smágerð mylsna, sem fara í gegn-
xim síuna, setjast. Leðjudælan dæl-
ir síðan leðjunni úr geyminum nið
ur í holuna aftur. Við borinn eru •
tvær slíkar dælur.
kanna afköst hans við þær aðstæðr
ur, sem hér eru fyrir hendi cg
gera samtímis tilraun tii þess að
auka vatnsmagn Hitaveitu Reykja-
vikur. Þá þarf að reyna öll íæki
áður en þau eru send út á land, og
einnig þarf að æfa íslenzkt starfs-
iið borsins.
Við borunina starfar nú einn
Bandaríkjamaður, C. M. Henritte
að nafni. Hefir hann mikla reynslu
í meðferð þessara teekja og hei'ir
borað víða tim heim, m. a. eftir
gufu á Nýja Sjálandi. Við boran-
irnar hér í bænum verður unnið í
tveim v&ktum. frá kl. 6—14 og kl.
14—22. Eru fimm íslendingar á
hvorri vakt. Ætlunin er að bora
allan sólarhringinn, þegar hafizt
verður handa um boranir á gufu-
svæðunum.
Sú reynsla. sem fengin er af:
þessum bor þá fáu daga, sent hann-
hefír verið í gangi, lofar mjög,
góðu. Borhraðinn er nokkuð mis-
jafn eftir jarðlögum og ihefir
mesti hraði hingað til verið um
12 met-rar -á klukkustund en
minnilur um 0,6 metrar á klukku-
stund. Borinn hefir verið i gangi
núna uin 58 klst. og hefir borað
alls iiiu 180 metra, svo að meðal-
hraöi hefir verið um 3,1 metri á
klst.
25 sinnum meiri borhraði.
Þessi fyrsta ’oorun hefir tekizt
vel og «r því augljóst, að tim frek-
>ari boranir í bæjarlandinu yerður
að ræða. í íramhaldi af þvi, sem
áður er sagt, má geta þess, að bor-
inn hefir fram áð þessu borað að
jafnaði yfir 25 sinnum hraðar en
þau tæki, sem Ixingað til hafa ver-
ið notuð til boi'ana fyrir heitu
vatni í bæjarlandinu. Reksturs-
kostnaður hans er að sjálfsögðu
mai'gfaldur kostnaður eldri tækja.
Fræðímannastyrkir Menntamálaráðs
Mastur borsins
10 milljónir.
Hingað kominn kostar borinn
.um 10 milljónir króna. Erlendur
kostnaður nemur um 6 milljónum
króna og annaðist Landsbánkinn
milligöngu um útvegun láns fyrir
■ 80% ei-lenda kostnaðarins. Lán
- þetta fékkst hjá First City Nation-
al Bank í New York og er veitt til
5 ára.
- Öll tæki borsins önnur en vind-
an eru gerð fyrir 1500—1800 m.
djúpar holur, en hún miðuð við
600—700 metra holur. Síðar er
gert ráð ■ fyrir, að fest verði kaup
á nýrri vnidu, þegar þörf ikrefur.
Er það um tveggja milljón króna
viðbót.
Reynsluborun.
Bornum er einkurn ætlað að
þora eftir jarðgut'u á hinum stóru
jarðgufusvæðum í Hengli, Krýsu-
vík, Náhtafjalli og víðar, og er út-
búnaður hans miðaður við þetta.
Þó þótti rétt að hefja borun með
honum hér í bæjarlandi Reykjavík
ur, enda þótt hér sé ekki um leit
að jarðgufu að ræða. Er verið að
Miíinismerki um
góðan héraðslækni
Á þessu sumri eru 50 ár liðin
isíffian Þórður Edilonsson var skip-
aður héraðslæknir í Hafnarfjarðar-
héraði, en það var 24. júní 1908,
>en á því ári fékk Hafnarfjörður
kaupstaðarréttindi. Raddir hafa
veri'ð uppi um það, að vérðugt væri
að minnast hins fyrsta héraðslækn-
is og ágæta rnanns nieð því að reisa
honum minnismerki, er verði kom
ið fyrir á viðeigandi stað í bænum.
Hefir nú verð ákveðið að hefja
fjársöfnun í þessu skyni. Leitað
verður til Hafnfirðinga og annan-a
manna í læknishéraðinu. næstu
daga urn framlag til þessarar fjár-
isöfnunar. Er ekki að efa að margir
vilja minnast hins gó'ða læknis og'
mannvinar.
Fjársöfnun annast eftirtalið fólk:
Ingól'fur Flygenring, sími 50100.
Ólafur Elísson, sími 50297. Ing-
veldur Gísladóttir, sími 50206. Sig-
ríðm- Sæland, sími 50062. Soffía
Sigurðardóttir, síini 50304.
Danskor hásætishim-
inn í Stokkhólmi
Fyrir nqkkmrn. mánuðum .gerði
Dagblaöiö í Helsingbofg þag að
tillögu sinni, að • Svíar minntust
þess, að þrjár aldir eru liðnar
síðan Skánn komst aftur undir. vald
Sviakönunga með því að gefa Dön
uin hásætishiminn Friðriks ann-
ars Danakqnungs, Hann er nú
geýmdur á safni í Stc&khólmi, én
var fyrir 300 á. um ræot úr Krón-
hoi’garhöll og fluttur til Svíþjóð-
ar. Yfirmaður þjóðminjasafnsins
í Stokkhólmi Kefir verið spurður
um álit sitt á þessari tillögu, og er
hann mótfallínn því, að hásætis'
himninum sé skilað. Sagðí meðal
annars, að Danir hefðu ekki skilað
íslenzku handritunuim. Það hlyti
auk þess að enda með ósköpum
ef fara ætti að skila aftur öllu því
er upphaflega væri úr eigu ann
arra þjóða.
Menntamálai'áð íslands hefir ný-
lega útihlutað styrkjum til vísinda-
og fræðimanna, sbr. fjárlög 1958,
Útihlutunin er svo sem hér segir:
3000 kr. hlutu:
Aðalgeir Kristjánsson, eand. mag.
Árni Böðvarsson, cand. mag.
Ásgeir Bll. Magnússon, cand. mag.
Bjarni Einarsson, fræðimaður
Bjarni. Guðnason, lektor
Bjarni Vilhjálmsson; kennari
Björn Th. Björnsson, listfræðingur
Bijörn Þoi-steinsson, cánd. mag.
Björn K. Þórólfsson, bókavörður
Finnur Sigmundsson, landsb.v.
Guðni Jónsson, prófessor
Jakcb Benediktsson, orðab.ritstj.
Jón Gíslason, dr. phil.
Jón Guðnason, skjalavörður
Jónas Kristjánsson, magister.
Lúðvík. Kristjánsson, ritstjóri
Ólafur Halldórsson, cand. mag.
Ólafur B. Jónsson, fræðimaður
Steingfimur J. Þorsteinsson próf.
Sverrir Kristjánsson, sagnfr.
Þój'ðiu: Tómasson, Jræðimaður.
f
2000 kr. hlutu:
Árni G,- Eylands, stjórnarr.fulltr.
Árni Óla, hlaðamaður
Ásgeir: Hjartarson, cand. mag.
Baldur Bjarnason, mag. art.
Benjamín Sigvaldason, fræðkn.
Bergsteinn Jónsson, póstafgr.m.
Bergsteinn Kristjánsson, skattrit.
Björn R. Árnason, fræðimaður.
Björn Haraldsson, kennari
Einar Guðmundsson, kennari
Flosi Þ. Björnsson, bóndi
Guðrún P. Helgadóltir, kennari
Jónasson, bókavörður
G.unnar Árnason, prestur
uuimiaugur Poroarson,
héraðsdómslögmaður
Ilaraldur Matthíasson,
menntaskólakennai'i.
Haraldur Sigurðsson, bókav.örður
Helgi Sveinsson, sóknarprestur
Indriði Indriðason, fulltrúi
Jochum M. Eggertsson, fræðim.
Jóhann Hjaltason, kennari
Jóhann Sveinsson frá Flögu
Jóhannes Örn Jónsson, fræðim.
Jón Gisláson, póstfulltrxíi
Konríáð Vilhjálmsson, fræðimaður
Kristján Jönsson, fræðknaður
Kristmundur Bjarnason, bóndi
Lárus H. Blöndal, bókavörður
Leifur Haraldsson, skrifari
Magnús Björnsson, bóndi
Magnús Finnbogason,
'iiierintaskólakennari.
Magnús Valdimar Finnbogason,
fræðknaður .
Marfcha Valgerðúr Jónsdóttir,
ættfræðingur
Ólafur B. Björnsson, ritsljóri
Ólafur Þ. Kristjánsson, skólastjóri
Ólafur Þorváldsson, þingvörður
Óskar. Magnussori, sagnfræðingur
Rósinkrans Á.' ívarssón, fræðim.
Sekna Jónsdóítir, listfræðingur
Sigurður ITelgasðn, kennaxú
Sigurður Ólafsson, fræðimaður
Sigurður L. Pálsson, menntask.k.
Skúli Þórðarson, kennafi
Stefán Jónsson, fræðimaður
Steinn Dorfi Jónasson, ættfr.
Sveinbjörn Beinteinsson, bóndi
Valdimar Björn Valdimarsson,
æítfræðingur.
Vigfús Kristjánsson, fræðimaður
Þorvaldur Kotbeins, prentari
Þórhallur Þorgilsson, bókavörður.
Náttúnifræðistyrkir 1958.
Menntamálaráð íslands hefir ný-
lega úthlutað úr Náttúrufræði-
deild Menningarsjóðs styrkjum til
rannsókna á þessu.ári. Úthlutun-
in .er .sém hér.segir:
5000 kr. Jilutu:
. Finnur Guðmundsson', safnvörður
Guðmundur Kjar-tansson, jarðfr.
Jöhannes Áskelsson, jarðfr.
Jón Eýþórsson, veðurfræðingur
Jöklarannsóknafélag' íslands
Sigurður Þórarinsson, jarðfr.
Steindór Steindórsson, grasafr.'
Trausti Einarsson, prófessor
Þorbjörn Sigui’geirsson, pröfessör
3000 kr. lilutu:
Aðalsteinn.Sigurðsson, fiskifr. .
Eysteinn Tryggvason, veðurfr.
Eyíþór Einai'sson, grásafræðingur
Geir Gígja, skordýrafræðingur
Hermann Einarsson, fiskifr.
nígimar Óskarsson, grasafr.
Ingólfur Davíðsson, grasafr.
Ingvar Hallgrímsson, fiskifr.
Jakob Jakobssori, íiskifræ'ðingur
Jakob Magnússon, fiskifr.
Jón Jónsson, fiskifræðingur
Jónas Jakobsson, veðurfræðingur
Sigurður Pétursson, gerlafr.
Unnsteinn Stefánsson, sjófr.
Þór Gu'ðjónsson, veiðimálastjóri
Þórunn Þóvða’-dótlir, mag. scient.
2000 kr. hlutu:
ÁrniWaag, mjólkurfræðingixr
Einar H. Einarsson, fræðimaður
Guubrandur Magnússon, kennari
uGðmundur E. Sigvaldason,
cand. rer. nat.
Ilálfdán Björnsson frá Kvískerjum
Jón Jónsson, jarðfræðingur
Kristján Geinmundsson,
_ taxidermist
Ólafur B. JónsSon, ráðunautur
Þorleifur Einarsson, stud. geol.
Þorsteinn Einarsson, íþróttafulltr.
Libanon
Framiiald aí 1. síðu).
varpsstöðvarnar bæði í Kaíró og
Damaskus útvarpa í sífellu til
þegna Líbanons áskorunum og á-
róðri um að steypa stjórninni af
stóli. Segir, a'ð hún sé handbendi
vesturlenzkra heimsvaldasinna og
spilli fyrir einingu araharikjanna.
Sfrauk tiS Aisír
í'ramhaxo xt x. síöu).
síðan hann tilkynnti fyrir tveim-
ur dögum, að hann væri reiðubu-
inn^ til að taka völdin í -landinu
Áður en atkvæði voru greidd
í efri deild franska þingsins í
gærkvöldi, sagði Pfliimlin fqrsætis
ráðherra, ag enginn mætti líta svo
á, að alræðisvaldi stjórnarinnar
væri beint gegn de Gaulle. Hann
: MíNÍSt ■' *
ISýf v:^p ■
r' 0: " -
m ý «
Raoul Salan, hershöfðingi
kvaðst ekki álita, að de Gaulle
■stefndi að neinu einræði eða vald
níðslu, en har.n myndi gera stjórn-
inni mikinn greiða, ef hann vildi
skýra afstöðu sína nánar fyrir al-
þjóð.
Það vakti gífurlega 'athygli og
olli nokkurri hræringu meðal al-
mennings í gær, þegar fregnix bár-
ust um hina miklu fjöldáfundi í
Alsír í gær. Þá söfnuðust saman
í Algeirsborg gífuiTegui- manngrúi
Evrópumanna og Mára, og heiint-
aði lýðurinn, að de Gaulle væru
fengnir stjórnartaumarnir. Um 30
þúsund manns söfnuðust saman
fyrir framan- stjórnarsetrið, og var
þá kallað til fólksins gegnum há-
talara, ag hliðra til fyrir.Márum,
seiri vildu taka þátt í fundinurii.
Sjónarvottar segja, að í stáð fá-
eirina inanna, eins og búizt liafði
verið við, hafi'komið uin tíu þxis.
Mái;a j.fylkingu, og hafi þ.eir boriö
spjölcl með áletrunxun eins og:
Við erum franskir. Lengi lifi de
Gaulle. Þarna sameinuðust sem sé
Eviópumenn og Márar um kröfur
sínar. Búi.zt er við öðrum fjökla-
fundi í Alsír í kvöld.
Salan hersliöfðingi hefir skor-
að á uppieisiiaimenn að afhemla
fianska hernuin og þeiria her,
sem hann jafnframt kallar, vopn-
in. Lýsir hann yfir, að franskri
einingu hafi verið náð. Biður
haini þá að gauga aftur til fyrri
starfa innan ríkisins, hins nýja
franska Alsír.
l'v.'-i