Tíminn - 23.05.1958, Blaðsíða 4

4
TÍMINN, föshidaginn 23. raai 1958«
GROÐUR OG GARÐAR
INGÓLFUR DAVÍDSSOM
■wn
íyif.
Botvinnik heimsmeistari
Mc3 23. skákinni, sem lauk
núna um fyrri helgi, Voru
ráðin úrslit í einvígi þeirra
Blotívinniks og Smyslovs um
heimsmeistaratitilinn í skák.
Skák þessi endaði í jafntefli
eftir hraustlega haráttu af
hálfu Smyslovs' og urðu hin-
ar endanlegu vinningstölur
12^/2 vinningur gegn 10%, að
einni skák ótefldri.
Botvinnik er vel að þessum
sigri sínum kominn Og hlaut
hann sízt færri vinninga en
efni stóðu til. Um Smyslov má
hins vegar segja, að tafl-
mennska hans reyndist lítt
giftudrjúg í þetta sinnið og
náði hann sér aldrei verulega
á strik eftir þá slæmu útreið,
sem hann hlaut í upphafi ein-
vígisins.
Með sigri sínum nú endur-
heimti Botvinnik heimsmeist-
aratitiiinri, sem hann, á s. 1.
sumri, tapaði í hendur Smyslov
og er ekki nema eitt dæmi
þess, ao slíkt hafi komið fyrir
áður í sögu s'kákarinnar. Það
var fyrirrennari Botvinniks,
Alekhine, sem þelta afrek vann
cn honum tókst árið 1937 að
hrífa titiiinn aftur úr höndum
Euwe, sem þá hafði notið hans
um 2ja ára skeið.
•Þcfisi enduiheimt á nafn-
hótinni sýnir ljóslega, að nokk-
uð gætir misræmis á skákgetu
manna frá ári til árs, en þar
skiptir vafalaust mestu máli
líkamlegt heilbrigði, og rækileg
ur undirbúningur, þegar út í
rimmuna er komið. Þau þrjú
cinvígi, sem Botvinnik og
Smyslov hafa háð um heims-
meistaratitilinn en eru öll með
þessu marki brend. Fyrsta er
jafntefli, annað vinnur Smyslov
örugglega, hið þriðja vinnur
Botvinnik á jafn óyggjandi hátt.
Ti'l þess að fá skýringu á þess'u
ósamræmi er hægast að gera
samanburð á 2. og 3, einvíginu
og leiðir sú athugun í ljós, að
undirhúningurinn, s'em ég
minntist á hór að fratnan, er
veigamesti þátturinn. í skjóli
hans vinnur Smyslov fyrra ein
vígið, en. Botvinnik hið seinna
og er óhætt að segja, ag byrj-
anavalið og sú kunrrátta, sem
þar lá að baki hafi reynzt
þyngs't á metaskálunum í báð-
um tiifellum. Ef við leiðum hug
ann að seinna einvíginu, minn
urnst við þess, að Botvinnik
beitir í 1. skákinni Caro-Kan
vörn, sem hann hafði aldrei á
ævi sinn teflt áður og vitaö
var, að hann iiafði hina megn-
ustu óbeit á. í skák nr. 2 tefl-
ir hann Svo afbrigði, sem hann
hefir opinberlega lýst yfir van
þóknun sinni á, og þarf ekki
að leiða neinar getgátur að
því, að þessi „nýjungagirni"
Botvinniks hefir komið algjör
lega flatt upp á Smyslov, sem
í undirbúningi sínum, hefir ein
skorðað sig vig uppáhaldsbyrj
anir andstæðingsins, Franska
vörn og Sikileyjarvörn, en þeim
beitti Botvinnik jöfnum hönd
um í fyrra einyíginu með lé-
legum árangri. Ác5ur en Smysl
ov hefir fyllilega áttað sig á
hlutunum er staðan í einvíg-
inu 3-0 Botvinnik í hag og það
bil megnar Smyslov aldrei að
brúa, þrátt fyrir hetjulega bar
áttu. Einvígi eru, eins og af
þessu má sjá, talsvert .annars
eðlis en kappskákmót þar sem
hver teflir eftir beztu getu. í
einvígum skiptir mestu máli
að koma andstæðingnum úr
jafnvægi sálarlega a. m. k. að
gera hann ruglaðan og ráð-
þrota um stundarsakir. Takist
þetta er sigurinn framundan.
Um stíl Botvinniks þarf víst
ekki að fjölyrða. Hann er rök
Ritstjóri: FRIÐRIK ÓLAFSSON
Litið á þang og þara
réttur og djúpstæður og ýmsir
halda því fram, að enginn skák
maður hafi komizt nær því að
gera skákina að visindagrein,
en einmitt Botvinnik. Ég vil
ekkert um þetta dæma, en birti
hér í stað þess eina skák hans,
sem jafnan hefir hrifið mig
geysilega, ekki vegna þess að
hún sé íburðarmikil, heldur
vegna hins stórkosllega ein-
faldleika, sean hún geislar út
frá sér. Andstæðingur hans er
enginn annar en sjálfur Alek-
hine.
A.V.R.O. 1938.
Hv.: Botvinnik.
Sv.: Alekliine.
Drottningarpeðsbyrjun
1. Rf3—d5 2.d4—RfC 3.c4—
eG 4. Rc3—c5 (Afbrigði þotta
skaut tiðum upp kollinum í
seinna einvígi þeirra AJekhin-
es og Euwe, 1937. Aðaltilgang
ur svarts er að einfalda stöð-1
una með mannakaupum til að
auðvelda sér vörnina: 5. cxd—;
Rxd5 6. e4—RxR 7. b2xR—cxd
8. cxd—Bb4f 9. Bd2—(BxBý
10. DxB. Alek’hine var vei kunn
ur áframhaldi Euwe, 5. Bg5—
cxd 6. Rxd4—e5 7. Rf3!, svo
ég kaus aðra leið yfirlætislaus'a
en trausta, sem sovézkir skák-
menn nota öðrum fremur.) 5.
cxd—Rxd5 6. e3 (Þetta er á-
kaflega traust áframhald, en
gallinn er sá, að Svartur virð-
ist getá jafnag stöðuna. 6. g3,
sem Alekhine reyndi í einni
skáka sinna við Euwe, ætti einn
ig að leiða til jafnrar stööu.)
6. —Rc6 7. Bc4 (Ég ákvað að
leika þessum ieik eftir að ég
hafði fullvissað mig um, ag á-
framhaldíð 7.a3—Ðe7 8. Dd3—
0-0 9. 0-0—cxd 10 exd—Bf6
11, Be3—RxR 12. b2xR—e5
hefir engan ávinning í för með
sér fyrir hvít.
Svartur getur riú auðveldlega
varizt hótuninni 8. Bxd5—exd5
9. dxc með því að leika 7. —•
Rf6, en Alekhine lætiu- tæki-
færið x-enna úr höndum sér og
lendir í erfiðri aðstöðu eftir
nokkra leiki.) 7. —cxd 8. exd
—Bc7 9. 0-0—0-0 10. Hel (Hvít
ur stendur nú mun betur. Mönn
urn hans eru flestar leiðir fær-
ar og híð einangraða d-peð
hans, sem að öllu jöfnu teldist
veikleiki, hindrar rnjög hreyf-
anleik s'vörtu mannanna. Svart
ur reynir í næsta leik síniiiri að
leysa það vandamál, sem bisk
upinn ó c8 skapar honurn, en
hann er full briáður.) 10. —bG?
(Betra er 10. —Rxc3 11. bxc3
—b6 eins og Szabo lék á móti
mér í Gröningen 1946. Nú not-
færir hvítur sér hinn veika 10.
leik svarts og einfaldar stöðuná
sér í hag.) 11. RxR—d5xR 12.
Bb5—Bd7 (Hvitur átti að reyna
(Mér er enn í minni, þegar ég
ánnsveftarbarnið, kom jf fyxfsta
.,sinn frtjtn á sjóvarbakkann á
Stóru-Hámundarstöðum við Eyja-
fjörð. Það var iháfjara og framan
við klungrið og mölina blasti við
(Á þennaii Mátt hindrar hvít ibrúnt þöruiigabeltið svo langt sem
ur 19. —<tíc7 og er nú einráður augað eygði meðfram skjóttri |
á báðum opnu línunum. Svarti ströndinni. Þetta var að vorlagi
riddarinn er illa staðséttUr og „fjaran" var farin að gróa og það
erfitt að koma honum í leikinn. iþrast og gnast undir fótum manns
Þessar s'taðreyndir leiða í ljós, er blöðrurnar spi'ungu á bóluþang
að svarta staðan hlýtur að telj inu. Kindur voru á beit úti á ékerj
ast töpuð og tevítur þarf að- unttm. „Nú verður að fara að reka
eins að finna gott áframhald þær úr fjörunni, þær bleyta ann
til að gera yfirburðum sinum ars <svo rækalli mikið undir sér í
góð sk.il.) 19. —Iíe7 (Nú þving fjáx‘húsunum“, sagði bóndinn. f
ar hvítur fram unnin tafllok.) víkum lágu stórar þarahrannir.
20. Hxlí—DxH 21. Dc7—DxD Þaráblöðkur voru fluttar heim
22. HxD—f6! (Bægir hvíta ridd handa kúnuxn og þaraþönglar
aranum frá e5 og torveldar hv. brytjaðir í þær. Þarna var margt
hróknum að notfæra s'ér 7. röð forvitnilegt, stórar flygsur af
ina, eins og við briátt fáum að brúnu „keriingarhári“ grænar óg
sjá.) 23. Kfl (Ekki 23. Hb7— brúnar sæhimnur, blettur af fag-
Hc8 24. Rfl—'b5 og svartur urgrænu fjöruslýi og á þangi og
er allsráðandi á c-línurtni.) 23. skerjum hreiður af alla vega lit-
*—Hf7 24. Hc8t—Hf8 25. Hc3! um kletía- og mt-yjadoppum, sem
(Svartur getur nú vart hrært krakkarnir notuðu í „orrustuleik".
mann án þess að eiga eitthvað einnig ígulker, kros'sfiskar og sitt
á hættu. Eina von hans liggur hvað fíeiía. Fjaran er heil veröld
í því áð kóma kóngi sínum í og engu öðru lík. Þarna voru stein
leikinn, en þessi óætlun krefst ar hvítfiekkóttir af hrúðurkörlum, “ ™ sem halda sig ; þaraskógun
framrasar peðanna kongsmeg- rekaviðarsprek drexfð um fjoruna,
inn . . .) 25. —g5 26. Rel—h5 kuðOngar, skeljar 0. s. frv. Sendl-
(Svartur virðist hafa sloppið ingar tíndu æti í flæðarmálinu, en
við verstu áföllin, en sagan er framan við fjöruna syntu æðar-
09
BlöSruþang með loftblöðrum
frjóblöðrum.
Klóþang með loftblöðrum og frjó*
blöðrum.
skógunum. Hafa víst flestir séS
að fjaran er kvik af lífi; og marg
ul' hefir veitt „þaraþyrskling“ o.fL
um. —- Lítum fyrs't á fjörugróður
inn. Þar ber hvarvetna mest á
þangtegundunum, sem mynda
S l r l7 sræðn- ckkei' fug ar og endur. Uti a firðmum let landið all, staðar þar sem botninn
a 27. Rc2—Kf7 28. Hf7r—Ke6 liatt 1 niafum og havellum og -
29. Hh7—Rd7, en það var held- stundum lét lómurinn líka til sin
ur ekki meining hans!) 27. h4! heyra. Sjórinn er ríki þörunganna.
(Óþægilegur mótleikur. Nú Mjög mikill sægróður er við grýtt
svai'a ég ekki 27. —Kf7 með ar strendur iandsins'. Ber. mest á
28. hxg—fxg 29. Rf3—g4 30. brúnum og rauðum þörungutn, en
Re5f eins og Alekhine hrædd- grænþörungar og blágrænir, smá-1 - vorin> Þangi8 vex 6 skerj
íst, heldur með 28. Rf3—g4 29. þorung'ar vaxa þo mnan um. I flæð
Rel—Ke6 30. I!d3—KÍ5 31.
er grýttur. Aðal tegundin ofantil í
þangbeltinu er blöðruþang, auð-
þekkt á lo'fthlöðrunum, sem
springa meg dálitlum smell ef á
er stigið. Þykir mörgum krakk-
anum gaman að ganga í ,/bres'ta-
g3—Ke4 32. Rf4 og aðstaða
svarts er ekki öfundsverð.)
27. —Rd7 28. Hc7—Hf7 29.
Rt'3—g4 30. Rel—f5 31. Rd3
—f4 (Ella ieikur hvitur sjálfur
32. Rf4.) 32. f3—gxf 33 gxf—
a5 34. a4—Kf8 35. Hc6—Ke7
36. Kf2—Hf5 37. b3—Kd8 38.
Ke2—Rb8 39. Hg6 (En ekki
39. Hxb6 vegna —Kc7 og 40.
—iRc6) 39. —Ke7 40. Re5—Ra6
(Ifvítur getur nú unnið skák
ina á hvérri þann hátt, sem
hann æskir.) 41. Hg7t—Kc8
42. Re6 (Nú er uppskeran í
fullum gangi. Hvítur vinnur
a. m. k. tvö peð.) 42. —Hf6 43.
Re7t—Kb8 44. Rxd5—Hd6 45.
Hg5—Rb4 46. RxR—a5XR 47.
Hxh5— Hc6 (47. —Hxd4 48.
Hf5—iRb7 49. HfG—Kc7 50. h5
er jafn vonlaust.) 48. Hb5—
Kc7 49. Hxb4—HhG 50. Hb5—
Hxh4 51. Kd3 og svartur gafst
upp. Fr. Ól.
Alyktun Stúdenta-
ráðs Háskóla
r
Islands
Stúdentai'áð Háskóla íslands móf
' mælir harðléga þeirri grein í IV.
að komast hjá mannakaupum kafla frumvarps til laga um út-
og leika 12. —Ra5, enda þótt flutningssjóð o.fl., sem ríkisstjórn
livítur haldi þá frumkvæðinu íslands lagði fyrir Alþingi hinn
nveð 13. Re5) 13. Da4—Rb8 13. mat 1958, þar sem lagt er til,
14. Bf4—BxB 15. DxB—a6 16. að 30% yfirfærslugjald VCrði lagt
Da4 (Hótar nú 17. Bxb8 ásamt 6 yfii’færslur fyrir námskostnaði.
18. Dxa6. Svartur er neyddur til
frekari uppskipta.) 16. — Bd6 Vill Stúdentaráð meðal annars
17. BxB—DxB 18. Hacl—Ha7 benda á, að tekjuauki rikissjóðs
19. Dc2.
Hrossaþari.
anmálinu og til næsta stórstraums
fjöruboi'ðs vaxa aðallega ýxnsar
um, smásteinum og jafnvel á
bryggjustólpum. Innan um vex
skúfþang og sums staðar mjög
mikíð af klóþángi. Allar óru þesá
ar tegundir. flatvaxnar og kvís'l-
greinóttar cn þó auðþeléktar sund
ur. Á blöð'ruþaiigj eru blöðrurnar
litlar. kringlóttar og oftast tvær og
tvær sín hvoru megin við mið*
taug þangsins. Skúfaþang er bliigru
laust eða ber slórar, aflariga?
óreglulega seltar blöðrur. Á kló-
þangi er engin -miðtaug' en þa'S
ber stórar aflangar biöðrur, sem
eru bi'eiðari en greinin sem þæi’
sitja á. Og þessar blöðrur erú
miklu seigari og erfiðara að
sprengja þær en blöðrur hinna
bangtegundanna. Til er líka sag-
þang rneð sagtehnta jaðra. Klð-
þangið er rnun gulleitara én annað
þang á að líta. Það þolir brirn bct
ur en bíöðruþangið og vex víða
úti á nesjum og tönguim, en blöðru
þangig heldur sig meira í hiéi I
víkum og vogum. Á Seltjarnax'-
nesi vex t. d. víða mikið af kló-
þangtegundir og set.ja ávip á fjör þangi . fjörum_ Þar og vlðar eru
urnar. Er þar bloðruþangið (bolu hinar gulleilu klóþangsbreiðuí’
þangið) algengast og alkunnast d,:,nmraugbrún blettóttar af þráð
ínnanum það °. fl. tegundir. Igreinóttri þörungategund, sem
Utan við þangbeltið og út á um
30—40 m. dýpi tekur við Stói'-
vaxinn þaragróður. Þar eru viða
heilir ,,skógar“ af þöriglalþara 4—
6 metra háir, eða á við sæmilega
toirkiskóga í landi. í þaraskógun-
lim eru Ibeltisþari, krossþari, kerl
roljsiphania nefnist og sit-
ur föst á klóþanginu (þang-
ull). í neðri hluta fjörurinar, héi’
•um bil frá hláifföllnum sjó og nið
ur um fjörumark, vex viða mikið
af hinum fornfráegðu sölvum, sem
talsvért voru étin fyrr á ölduni
ingareyra óg maríukjarni algeng og eru bezti matur utar í sjó
ar legundir. Á þaraþönglunum vaxa solin 6 þaraleggjum. Þau erii
vaxa ýmsir rauðþörurtgar og brun rauð a lit> flot og þuUn, dálítið klof
þörungar á þarablöðkunum.
- * IJitii
m m m m
m mm *
' KiWlt,
vdw/,
af ráðstöfun þessari yrði mjög ó- . ...
verulegur, en hins vegar kæmi
gjald þetta afar hart niður á hvei-j
Þetta eru ásætur eða gestagröð-
ur, sem er þarna foetur settur
en ella ,en snikir ekki beinlínis
á „gestgjöfum" sínum. Neðan við
þaraskógarbeltið tekur við frem
ur smávaxinn rauðþörungagróður
á sævarbotninum. Birtan takmark
ar á hve miklu dýþi sægróðurinn
'"PrsTrih 4 R «títn).
Áðal- sægróðurbeltin eru þann-
m,
Wffli HH -S

WÁ
H t H.IIAW
m n
um einstökum námsmahni. Yrði ig e' ÞangbeU.ð lara-
ráðagerð þessi að lögum, myndu sko*a,bc, f og rauðþorungabelt^
íslenzkir námsmenn erlendis verða Auk a,Us lbessa..“lkrla 'bot.ngroð
verst úti aílra þjóðfélagsþegna, urs eru kynstrm oll af svxfþorung
„ , . ' • Jx* l 4.JI* um -1 sjonum. Hmir orsmau svif
vegna hinna nyju raðstafana nkis ... , , , r .
. » r , „ þorungar berast um hofin fyrir
stiornarinnar 1 efnahagsmalum, V . . /•
~ oc .v. , • ■ ' straumum og vmdi. Þeir vmna
þvi að her yrði um beina og raun- . . * . , ^ .
^ , , . , kolefni ur loftinu eins og aðrir
verulega lgaraskerðingu að ræða, ... ....
1 * ' 1 -i * 1 þorungar og grænar plontur og
þar eð namskostnaður þeirra hækk 1 ö,. . %
1 1 eru undirstaða alls dyralifs í sjon
a 1 um 'c* uin. Fiskaseyði og ýmis önnur eæ-
iSkorar St-údentaráð því á Al- dýr og vatnadýr lifa béiniínis á
þingi að fella ákvæði þetta niður svUþörungunum. Mikið siædýralíf
úr fyrrgreindu frumvarpi. <er jafnan í þangbeltinu og þara-
Beltisþarl,