Tíminn - 25.07.1958, Qupperneq 8

TÍMINN, föstudaginn 25. júlí 1958.
OgleymanBeg för til
Sextugur
(.i'ramhald aí 7. síðuj
man eftir, að þar voru nokkrir
indverskir krvilkmyndatökumenr.. í
fylgd með þeim voru konur í fall
egum saríum. Moskan í borginni
er einhver hin fegursta í hcimi.
Pánch Mahal var skemmtiskáli
fyrir konurnar í kvennabún Ak-
basss kielsara. Fleiri eftirtektar-
verðar hallir voru þarna. Við vor-
um á leið niður tröppurnar, sem
liggja frá hinu geysilega stóra
borgarhJiði, þegar við eygðam karl
tna-nn í sundskýlu uppi á háum
borgarmúrnum. Hann hrópaði til
ötókar, að hann skvldi stökkva nið-
ntr í tjörnina fyrir neðan múri'm
fytrír tittekar rúpíur. Virtisi eng-
inn áhugi á því frá okkar hálfu,
en maðúrinn hélt áfram að hrópa.
ÚJfaldalesfir og heilagar kýr
líeiðin frá Fatephur Sikri til
Aigra er 25 mflur. Bilstjórinn flaut
ar £ sífellu alla leiðina á menn,
skjepnur og vagna. Stundum ökum
viW fram á úMaldalestir, eða heil-
agaar Iteýr þvælast fyrir á veginum,
átakanlega horaðar og komnar að
fótum fram. Það er andstseit trúar
brögðunum að drepa þær. Liiðin
liggur skem'mtilega gegnum
dreifða byg-gð. Stundum sé ég
dötkka karlmenn rnieð sí'tt skegg
og hár ofan á herðar, berfætíar
vateslburðarkonur með hringi um
öfclana, ýmist við vatnsbói eða
gangandi. Þær bera vatnskefin á
höfðinu með reisn eins og drottn-
ingar;
Kaupmennirnir í Agra breiða úr
vaacniagi sínum, en borgin er kunn
fyrir framleiðslu á smágripum úr
ínaanniara með ígreyptum steinum,
sem mynda ýmis mynztur. Jafnvel
í stækíkunargleri sjást ekiki sam-
sloeyti í blómi með 60 blöðum.
í Agra s!á ég teppi, sem var á
sýuingu skammt frá gistiiiúslnu
og. taiið er 100 þúsund dollara
virði Er það alsett eðalsteinum.
Skartgripasali noíkkur -lét gera það
í tninningu ungs sona-r síns.
Eixta borg Indlands
Frá Ajgra var haldið til Benares,
sem sagt er, að sé elzta borg Ind-
ía-nds. Hún er mjög mikið sótt
af pílagrímum aiiis staðar að á
Indlandi. Benares liggur við hið
belga Gangesfljót. Það var mið-
viltHdagBm-orguninn hinn 22. jan-
úar,. að við sigldum eftir fljótinu.
Gengtð er niður möng þrep tii
þess að komast úr borginni niður
að ffljótinu, en í þrepunum verð-
ur vart þverfótað fyrir vesaling-
ura, bækluðum, blindum, handa-
og fiðtaiausum, betlurum, „sadhus-
ura“ (betlimunkum), börnum og
gaBaaBniennum. Flestir eru hálf-
nafctir. Aðrir hafa hjúpað höfuð
si<* 9g herðar dúki. Á einu þrep-
in» situr ungur maður, sem er að
raka hvíthærðan mann í þokba-
legjri sityrtu. Það ertr einungis
mtemt úr lægstu stétt, sem mega
raka menn. Ennþá auyirðdegra
þySGr að hjúfcra sjúkum o</ lægst
alls að fást við lík. Berfætt ltona
í ratKfeian sarí gengur léttilega upp
þrepin með þvottakörfu á höfði.
Þröng á þingi
Heilagar kýr spígspora innan
un* mannfólkið. Pflagrímar, ungir
og gamlir, standa rétt upp við
baMtsma í hinu helga fljóti og
þv» vandlega af sér allar syndir.
Meira að segja þvo þeir munn og
tumgu. Hér er þröng á þingL
Fijótia er afar óhreint, en fylgd-
arraaöorinn, hálmenntaður og heit-
trúaður Hindníi, upplýsir, að eng-
ir sýfclar séu í 'hinu helga fljóti.
Þessu trúi ég varlega, því að ég
ÍTéf heyrt, að oft gjési upp miklar
fansóttir þarna, eftir að stórir píla
gfúwshópar haifa verið á ferðinni.
Á öðrum stað á fljótibakkarium,
þar sem hvorfcl eru þrep né bygg-
ing-ar, er félk að fást við þvott.
Srðan breiðir það þvottinn á fijóts
ba'kfcann. Þetta er ákaflega áhrifa
ríifc og égleymanleg sigling. —
Líkbrennsla
Turnar, hvolfþök, mínarcttu'r
og musteri ber við himin. Fjöldi
Kólihlífa er á fljótsbakkanum. I
PíBagrfmarnir eru dökkir á hör-|
und o<g einstaka maður síðhærður
með- a&kcgg. Bftir baðið fara þeir
til tnusfceranna til þess að tilbiðj3
guð sinn. Oft sá ég fólfc, sem var
málað ó enni og annars staðar í
andliti. Er það merfci um, að þao
hafi nýlokið bænagerð. Þarna rýk-
ur upp af einhverju á ffljótsbakk-
anum, og nú segir fyl'gdarmaður-
inn, að hér megi ek'ki taka mynd-
ir, 'því að verið sé að brenna
lík. Rýkur upp af tveim Mlk.öst-
rnn. en þrír lcestir biöa þ-.'.ss að
verða brenndir. Meðau brennslan
sítendur yfir, kemur stundum upp
úr dúrnuan, aö eigi sé nóg fé
fyrir hendi til greiðslu á brennsl-
unni. Er henni þá hætt og leif-
unum ffleygt í fijötið. Að öðrum
kosti er öskunni dreift í fljó4 ið.
Þyfcir mjög eftirsófcnarvert að sam
einast íhinu helga fljóti á þnnn
hátt. Fólk kiemiur langar leiðir til
þess að deyja þarna eða likin eru
flutt til brennslíu við Gangesfljót.
Benares — borgin
ógleymanlega
Benares er ekki einungis mikil-
vægur staður fyrir Hindúa-
trúarmenn, heldur einnig fyrir
Búddhatrúarmenn, því að það var
í Sarnath, nokkrar mílur frá Ben-
ares, aem Búddilia fflutti fyrstu
prédikun sína og kunngerði heim-
inum fcenningar sínar. — Búddha-
trúarmenn byggðu þarna kiaustur
og stupur, en rústir þeirra hafa
verið grafnar upp. Stupa er haug-
ur eða turn, holur að innan, og
geymir helga dórna. Þær eru oft
byggðar úr steini með ýmiss konar
myndafflúri. Dhamekstupan er 150
fet á hæð. Þar mættum við fjór-
um Tíbetbúum, sem s'ennilega hafa
verið pílagrímar og komið fót-
gángandi að heiman. Þeir voru
berfættir, í rifnum og bættum
görm-um, en feitir, pattarlegir og
glaðlegir. Einn þeirra var með
smápoka í bandi um hálsinn, lík-
lega undir skildiniga. Einn píla-
grímanna, held ég að hafi verið
stúlka. Hún var feimin og hljóp
burtu. iþegar ég ætlaði að tafca
mynd af benni, en herrarnir voru
hinir kátustu og báðu mig um
pening, þegar ég hafði fengið að
íafca af þeim mynd. Þeir voru all-
dötfckir, sumir með hálfsítt, úfið
hár„ grófgerðir í andliti með lítil
augu. Lagði af þeim sfcæfca uilar-
lykL Nálægt Dhamefcstupunni er
hvítt nútimia Búddhamusteri með
háum turmun og mikilli sundur-
gerð. Umiliverfis vom víðir veliir
með Ijómandi fallegu hlómskrúði
í 'öllum regnbogans litum. Inni í
musfcerinu var ungur maður við
guðræknisiðkanir. Fleygði hann
sér flötum hvað eftir annað nieð
jöifnu miHíbili fram á gólfið
frammi fyrir geysilega stóru
Búddihaiíkneski, þangað tii svitinn
bogaði af honum. Þá tófc hann sér í
.smáhvíid, en byrjaði ffljófclega aft-
ur. Tíbetbúarnir komiu nú inn í
musterið, en óg hekl helzt, að þeir
hafi yerið feimnir við gestina frá
Vesturlöndum. Á veggjúm must-
erisins voru málverk eftir jap-
ansfcan listamann, sem Iýsa at-
burðum úr lífi Búddha.
(Framh. aí bls. 3.)
sjómaður, enda mikill dugnaðar-
og eljumaður. Hann er einn af
þeim mönnum, sem segja má að
aldrei falli verk úr thendi.
Eitt er það í fari Halldórs, sem
allir er hann þekkja, munu hafa
veitt sérstaka athygli, en það er
hans einstaka vandvirkni og hand-
lagni. Er þar sama tovort um er
að ræða tré eða járn, að smíðar
fara honum alltaf vel úr hendi.
Halldór er kvæntur hinni ágæt-
ustu konu, Matthildi Guðmunds-
dótturfrá Bæ á Selströnd.
Þau hjón eiga ekki börn, en
tóku fóstunbarn, dreng, sem nú er
upp kominn, og er hann sfcipstjóri
á bát frá Akranesi.
Það er alltaf ánægjulegt að koma
á heimili þeirra Halldórs og Matt-
hildar.
Þau hjón eru bæði glaðlynd og
gestrisin, og heimilið ber ljósan
vott þeirrar smekkvísi og snyrti-
mennsku, sem þau eru bæði gædd
í ríkum mæli.
Kæri vinur! Ég vil við þetta
tækifæri persónulega þakka þér
fyrir langt og gott samstarf.
Ég veit að ég mæli fyrir munn
margra vina þinna og kunningja,
er ég bið þér gæfu og blessunar
um langa framtíð. H. G.
Maður verður...
(Framh. af 5. síðu.)
um, var að hann hefði ekki haft
tíma til þess að hugsa um breyt
ingaráætlun, og það máttu setja
á pappírinn. — Selás, jú, gerðu
svo vel, nú er ekki á t'ali leng-
ur. — Mér þykir þú hafa komið
víða við.
— 0, biddu fyrir þér, þetta er
nú ekki allt. Ég byrjaði nú á því
að vera lausamaður og vinnu-
maður heima, í Þingeyjarsýslu,
svo hefi ég verið til sjós', það var
á síladarleysisárunum, á Hjalteyr-
inni. Og rafvirkjastörf hefi ég unn
ið Líka, hjá Bjarna Runólfssyni í
Hólmi, vann fyrst við rafstöðina
á Laugavatni. — Ég hefi svo sem
te'kið mér margt fyrir hendur,
en í helgan stein sezt ég ekki,
nei, ekki meðan ég dreg andann.
Og með það fcók Aðalbjörn að
fylla út alls konar éyeðublöð og
síminn að hringja án afiáts, svo
að ég óskaði honum til hamingju
með daginn, og sá svo mitt ráð
vænna að hafa mig á burt og
skildi þennan ötula íslending ein
an eftir með takkatoorðið sitt,
vinnugleðina og 60 ára starfsama
ævi að baki. S.U.
Enga samninga—
Á víðavangi
Háskólaborg
Benares hefir frá fornu fari
verið aðsetur heiimBpefcinga og mál
fræðinga. Hindúaliásfcólann í Ben-
ares saékja stúdentar hvaðanæva
að ‘á Indlandi og erlendis frá. Dag
inn, sem við heimsóttum háskól-
ann, var skólahátíð og samfcjom.u-
salur sfcólans þéttsetinn glæsileg-1
um. ungum sfcúdenfcum og gestum. I
Nabelsverðlaunaslcáldið frá íslandi
ag kona hans voru kynnt fyrir
stúdentunum af sviðinu. Bauð refct
or hóskóLans þau velkomiln með
ræSu. Nem'endux sungu og léfcu
indverska tónlist á ýmis inniend
hljóðfæri, og fleira var til sfcemmt-
unar.
í hásfcólanum er mierfcilegt mál-
verfcasafn, Bharat Kala Bhavan,
frá ýmsum tímum indverskrar
mélaralistar.
Eitt af þvi, sem Benares er fræg
fyrir,. er silikivefnaður. Þar sá ég
ákaílega faliega gullofna saría og
siöh Vefnaðurinn er fjölbreyttur
og mynztnin glæsileg.
Ilin stutta dvöl í fornu borg-
inni Benares verffiur mér ógleym-
anleg, engu síður en svo margt
annað í sfcórkots'legri og fróðlegri
ferð kringum hnöttinn.
Halla Bergs
(Framhald af 7. síðu).
því að skilja, að alls konar tengsl
og viðskipti við austanjárntjalds
þjóðir liljóta að eiga sér stað.
Þetta veit aðalritstjóri Morgtm-
blaðsins manna bezt, því að lion
um mun hafa verið býsna vel
kunnugt um, þegar íslenzkur
sendiherrastóll var settur í
Moskvu, og í stjórnartíð hans
jukust viðskipti austur á bóginn
einna mest. Rússar höfðu þá
undirokað Letta og aðrar Eystra
saltsþjóðir, og ekki voru hendur
rússneskra valdhafa þá síður
flekkaðar en nú.
Nei, það er ekki lýðræðisást
eða heilög vandlæting, sem brýst
fram í penna aðalritstjóra Mbl.
þegar hann er að nudda um aust
urför þingmannanna. Þáð er
pólitík af lægstu gráðu, einka-
hagsmunapólitík. Morgunblaðið
kallaði Hitlerssinna á sinni tíð,
„menn með hreinar hugsanir“,
og aðalritstjórinn nam í Hitlers-
Þýzkalandi ýmsar kúnstir, sem
hann kann ennþá. Nudd hans er
áróður gegn íslenzku ríkisstjórn
inni, að vísu klaufalegur áróður,
þegar fortí® Sjálfstæðisflokksins
er skoðuð.“
IDGLfSID I TIMAHUM (
•■■TanliiiMiiilVlii^mNMtMNia
Mörgum, semihlustuðu á útvarps
ræðu forsætisráðherra Hermanns
Jónassonar á Þjóðhátíðardagmn,,
mun hafa hitnað um hjartaræturn-
ar við þau einarðlegu orð, sem
hann lét falla um landhelgismálið.
Þeir, sem komnir voru á legg og
kynntust vinnubrögðum brezkra
togaraskipstjóra, er þeir toyrjuðu
botnvörpuveiðar hér við land og
hirtu aðéins flatfiskinn, lúðu og
kola, en mckuðu þorskinum aftur
dauðum í sjóinn, fagna af al'hug
þeim fréttum, að íslenzku þjóðinni
muni takast að boia slíkum vágest-
um í burtu af fiskimiðum sínum.
Færeyingar gerðu hreint fyrir
sínum dyriun í landhelgismálinu
með því að kalla saman þing sitt
og samþykkja á löglegan hátt að
fylgja íslendingum í því að ákveða
12 mílna landhelgi.
Eins og kunnugt er, gerðu Danir
samning við Breta um síðustu alda
mót til 50 ára um 3j'a mílna land-
helgi við strendur íslands og Fær-
eyja, og fengu í staðinn ívilnanir
fyrir dösnku þjóðina viðvíkjandi
innflutningi til Bretlands á afurð-
um hennar. Þegar samningur þessi
féll úr gildi, voru Danir búnir að
missa umráð yfir fiskimiðunum í
kringum ísland, en léku þá sama
leikinn að selja Bretum afnot af
fiskimiðum Færeyinga fyrir hlunn-
indi handa sjálfum sér. Með samn-
ingnum við Dani um 3ja móina
landhelgi, gættu Bretar þess ekki,
að með samningnum viðurkenndu
þeir, að engin alþjóðalög eða regl-
ur voru þá tjl um 3ja mílna land-
helgi hvað fiskveiðar snerti.
Eins og búast rnátti við, hafa
þær’ þjóðir, sem stundað hafa
botnvörpuveiðar á fiskimiðum ís-
lands, mótmælt ákvörðun íslenzku
ríkisstjórnarinnar, að banna út-
lendingum fiskiveiðar á miðum
sínum innan 12 mílna landhelgi.
Voru Bretar þar fremstir í flokki.
f andmælum sínum Ihafa þeir kall-
að fiskimiðin kringum ísland „sín
fiskimið“; ákvörðunina um 12
mílna fiskiveiða landhelgi „ein-
hliða“ ákvörðun, og fcallað fiski-
miðin við strendur íslands „út-
ha£“, þá 'hafa þær-'-þjóðir,_ sem
stundað hafa fiskiveiðar við ísland
aðeins síðustu áratxrgi, talið sig
hafa unnið sér rétttodi með hefð,
til þess a_ð stunda rányrkju á fiski-
miðum íslendingæsum aldur og
æfi. -xr •
Þegar ríkisstjórf-fsfands færði
úr landhelgina í fjórar milur og
lokaði flóum og fjöFðum fyrir út-
lendum veiðiskipumfvar það sann-
að og sannprófað áð skefjalaus
rányrkja hafði átt sér stað á fiski
miðum íslands af útiendum og inn-
lendum togurum, svö að ýmsar teg-
undir nytjafiska voru að hverfa af
miðunum. Útgerðarmenn botn-
vörpuveiðanna reyndu að telja ís-
lendingum og öðrum þeim þjóðum,
sem orðið höfðu fyrir sams konar
búsifjum, trú um, að nægilegt væri
til þess að fyrirbyggja tortí'mingu
ungviðsins, að stækka möskvana á
botnvörpunni, svo að ungviðið j
slyppi í gegn. En reynslan hefur
nú sýnt, að sú ráðstöfun er vita-
gagnslaus vegna þess, að það, sem
botnvarpan sogar i sig, á engrar
undankomu auðið og cr xlauða-j
dæmt, hvort sem ‘það er smátt eða
stórt. J.aínvíst er og, að botnvarp-l
an eyðileggur hrognin á hrygning-'
arsvæðunum svo að þeim er ekki
lífs auðið.
Þegar ríkisstjórn fslands fór að
dæmi Noregs, að færa út landíhelg-
ina í 4 mílur, með verndun fiski-
stofnsins fyrir augum, svöruðu
Bretar þeirri ráðstöfun með sfciln-
ingslcysi og illindum, sem náði há-
marki sínu með algeru innflutn-
ingsbanni á ísvörðum fiski, sem
þeir höfðu flutt til Bretlands frá
því þeir byrjuðu togaraútgerð, og
neituðu þá algerlega að semja við
íslenzku ríkisstjórnina. Bretar
mega þv£ sjálfum sér um kenna að
tilmælum þeirra um samninga
verður nú ekki sinnt. Hefðu Bratar
sýnt skilning á ráðstöfunum ís-
lenzku þjóðarinnar til iþess að
vernda fiskistofmnn á miðum sín-
um fyrir gjöreyðingu og sýnt henni
sanngirni í viðskiptum, væri nú
erfiðara fyrir hana að segja þvert
nei við tilmælum Bre.ta um samn-
inga.
Eftir að nfcisstjórn fslands hafði
fært iit landhelgma. í 4 míl-
ur, bárust henni bráðlega áskor-
anir frá sjómönnum að færa land-
helgina lengra út. En landhelgis-
málunum hafði þá verið hreyft á
þingi Sameinuðu þjóðanna og rík
isstjórnm ákvað því að bíða eftir
aðgerðum þess. Áraingurinn af um-
ræðanum um landhelgismálin á
þingi Sameinuou þjóðanna, -var
ráðstefnan í Genf á síðastliðnum
vetri. Viðhorf þau, sem mynduðust
á ráðstefnunni, voru fslendingu-m
svo hagstæð, að þá liafði ekki
dreymt mn svo góða útkomu, þar
sem saman voru komnir fulltrúar
frá 80 þjóðum er sýndu lofsverðan
áhuga á þeim málefnum, seiii þar
voru til meðferðar. ‘Það sannaðist,
að engin alþjóðalög eða reglur
voru í gildi fyrir 3ja milna land-
helgi. Meiri hluti greiddra atfcvæða
fékkst fyrir 12 mílna fiskveiði-
land'helgi og viðurkenning á irétti
strandríkja á landgrunni og til-
heyrandi fiskimiðum. Eftir ráð-
ráðstefnuna í Genf er því ekki
réttmætt að saka íslendinga um
einhliða ákvörðtm um útvíkkun
landhelginnar.
Þar sem ályktanir Genfarráð-
stefnunnar verða að sjálfsögðu
lagðar fyrir þing Sameinuðu þjóð
anna, hefir ríkisstjórn íslands'
verið álasað fyrir það að biða ekki
eftir afgreiðslu þtogsins á 'land-
helgismálunum. En þar til er því
'til að svara, að þing Sametouðu
þjóðanna hefur ekkert dómsvald í
neinum málum, sem það hefiir til
með'ferðar, og rfst má telja að and-
stæðingar íslenzku þjóðartonar í
landhelgismálunum muni, beita þar
áhrifum sími.m. til hins ýfcrasta
gegn hagsmunum hennar.
f bréfi sínu til rikisstjórnarinn-
ar viðvíkjandi ákvörðun hennar
um 12 míina landhelgi, fcallar rík-
isstjórn Bretlands utan fjögurra
mílna landhelginnar úthaf, óg tel-
ur sig hafa einkarétt og alþjóða-
rétt til þess að fiska í úthafinu, en
gerir þó enga tilraun til þess að
rökstyðja orð sto. Á ráðstefíxunni
í Genf gerðu fulltrúar íslands
glögga og rökfasta. greto fyrir eign-
ar- og umráðarétti þjóðar sinnar
yfir fiskimiðunum kringum landið.
Þeir sýndu fram á, að íslenzku
þjóðinni er lífsnauðsyn að tileinka
sér og vernda þennan rétt 'sinn.
Framhald á 11. siðu
JlllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllllilllllllllllllllllllllllllUIIIIIIIIII
Happdrættisumboft
er flutt úr: .
Bankastraeti' 8 (Ritfangadeild ísafoldar)
í: Aðalstræti 7 (næsta hús við Björnsbakarí),
inngangur úr Vallarstræti.
Happdrætti Háskóla Isiands
iiiiirmrniiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiijiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiiuiiiiiiiiimi