Tíminn - 26.07.1958, Blaðsíða 8

6
T í 311N N, laugardaginn 26. júli Í95£>
FIMMTUGUR í DAG:
Guðjón B. Baldvinsson
A víðavangi
í dag er Guðjón B. Baldvinsson
fimmtugur að aldri. Hann er fædd
ur 26. júJí 1908 að Rafnsstöðum í
Hálsasveit í Borgarfjarðarssýlu.
Fareldrar hans, er seinna fluttust
að Grenjum í Álftaneshreppi í
sönui sýslu, voru þau Baldvin Jóns-
son og kona hans, Benónía Frið-
riksdóttir.
Guðjón ólst að sjálfsögðu upp
vi<J alla algenga sveitavinnu, en
ekki mun þó hugur hans hafa
staðið til búskapar. Hann gekk á
alþýðuskólann á Laugum og um
1930 kom hann til Reykjavíkur..
Lagði liann þar stund á ýmis störf.
var t. d. þingskrifari um skeið,
og tók brátt að sinna margháttuð
uní félagsmálum. Hann gekk jafn
aðarstefnuni á hönd, var um tlma
formaður Félags ungra jafnaðar-
manna, starfaði síðar í Jafnaðar-
mannafélagi ReykjaVíkur og nú í
Alþðuýflokksfélagi Reykjavikur.
Eipnig hefur hann starfað í Starfs-
mannafélagi ríkisstofnanna, (for-
Jnaður þess í tvö ár) og í stjórn
Bandalags starfsmanna ríkis og
bæja. — Nú er hann deildarstjóri
í Skattstofu Reykjavíkur.
Kvæntur er Guðjón Önnu Guð-
mundsdóttur. Þau giftust 12. júní
1940. Eiga þau einn son, Baldur
Frey að nafni.
Ekki kann sá, er þessar línur
ritar, að rekja ættir Guðjóns, og
vissulega eru þessi fáu minningar-
orð heldur ófulikomin æviferils-
ákýrsla, enda er þeim ætlað annað
hlutverk. Þau eiga aðeins að vera
sem hiýtt handtak á þessum heið
ursdegi afmælisbarnsins og tján-
ing þakklætis fyrir góða viðkynn-
ingu á liðnum árum.
Guðjón er guðspekisinni og hef
ur síðustu árin verið í stjórn Guð-
spekifélags íslands. Hann ann hug-
sjónum þess félagsskapar og var
þag happ fyrir félagið að fá að
njóta starfskrafta hans og félags-:
legra hæfileika. — Ilann er greind
ur maður og gjörhugull og sam-
einar á merkilegan hátt í fari sínu
áhuga á andlegum. málum og hag-
sýoi og hyggindi í störfum. En þó
hygg ég, að í innsta eðli sínu sé
hann umfram allt mannvinur. Mér
er það í minni, að eitt sinn var ég
á ferðalagi með honum, og vildi
þá svo til, að í fylgd með okkur
slógust tveir hraktir og þreyttir
ferðalangar, kaldir og illa á sig
komnir. Guðjón snaraðist úr peysu,
er hann var 1, og lét annan ferða-
langiiut klæðast henni. Þetta var
gert af svo innilegri og nærfærinni
samkennd, og svo fljótt og rösk-
lega, að mér mun lengi verða
minnisstætt. Menn lýsa oft sjálf-
um sér vel með viðbrögðum, sem
eru ósjálfráð eða því sem næst, og
slíðar komst ég oftar en einu sinni
(Framhald af 7. síðu).
mið vei'ðum við að fá aðrar þ>jóð
ir til að skilja. Um leið og aðrar
þjóðir gera sér grein fyrir því,
a'ð fyrir íslendinga var ekkert
annað a'ð gera en að stækka land-
lielgina.“
Þetta er vissuleiga rétt og vel
mælt hjá Vísi. Ánægjulegt væri
að sjá slíka grein í Mbl. í stað
þeirra skætingsskrifa, sem þar
er lialdið uppi uni landhelgismál-
ið.
a'ð raun um það, að Guðjóni er
lagið að hlynna og hlúa að sam-
ferðamönnum sínum, þeim, er slíks
þarfnast, og gera það hógværlega
og hávaðalaust, eins og það væri
sjálfsagt og ekki umtalsvert. —
Guðjón hefur að haki sér ýmiss
konar lífsreynslu og hefur ekki
alltaf „dansað á rósum“, eins og
komizt er að orði. Eins og flestir
þeir, sem félagsmálum sinna
og eitthvað láta að sér
kveða, hefir hann ekki
alltaf sætt sem mildustum dómum.
Fátækt hefur hann kynnzt og öðru
mótlæti, en ekkert af þessu hefur
hann látið sér svo í augum vaxa,
að hann hafi fyllrt beiskiyndi e'ða
gremju. Hitt mun heldur, að hann
hafi mýkzt með aldrinum og vaxið
að víðsýni og mildi. En hann varð
og þeirrar gæfu aðnjótandi að fá
við 'hlið sér traustan lífsförunaut,
gagnmerka gæðakonu, er ávallt
reyndist 'honum vel, og þá bezt, er
mest lá við. —
Eins og áður er sagt, hefur það
orðið hlutskipti Guðjóns að starfa
og standa framarlega í mörgum
félögum. Hann ávinnur sér traust
manna og fyrir því eru honum fal-
in trúnaðarstörf ýmiss konar.
Hann er félagshyggjumaður mik-
ill, og telja sumir, að það muni
vera ríkasti þátturinn í eðli hans.
Ég ætla þá, að þetta megi rekja
til annars, sem liggur dýpra í eðli
hans, en það er samúð með mönn-
um, ekki sízt þeim, sem af ein-
hverjum ástæðum hafa farið á mis
við gæfu og gengi í lífinu.
Um leið og ég óska Guðjóni til
hamingju með afmælið, óska ég
honum langra lífdaga, heilla í
starfi og vors og vaxtar í andlegum
efnum, — æsku hið innra, þó að
árum fjöilgi. —
Gretar Fells
Viítalií vií frú Muccio
Framhald af 7. síðuj
Bandaríkjunum. Menn lifa eftir
sömu siðgæðishugmyndum hér og
þar, venjur eru yfkleitt allar þær
söinu, en það getur maður ekki
sagt um öll lönd.
Það er dásamlegt að búa í þjóð-
fólagi, þar sem allir eru læsir,
veruleg önbirgð er óþekkt og menn
búa við lýðræðislegt þjóðskipulag.
Við hjónin höfum dáðst að því
hvernig þessari þ.ióð tekst ekki að-
eins að forða því að hin öra þróun
slíti tengslin við forna menningu
hennar, heldur einnig að efla hana
og auka, svo hér stefnir allt fram
á við, ekki síður í listum og menn-
ingu en á sviði efnahagsmála. Ég
hætti,heldur aldrei að dást að óbil-
andi trú þessarar litlu þjóðar á
það, að hún geti áreiðanlega gert
allt það sama og milljónaþjóðirnar
geti. Það speglar þrótt og lífsvilja,
sem 'hlýtur að vekja aðdáun a!lra.
Ég þakka frú Muccio þessi vin-
samlegu ummæli. Við kveðjumst
úti í garðinum, þar sem ellefu mán
aða gamall sonur hennar, brfineyg-
ur og hraustlegur, lætur ótvírætt
í ljós sína skoðun á því, hver eigi
mest tilkall til 'hennar þessa stund-
ina.
Sigríður Thorlacius.
Efnahagsnefnd
(Framhald af 4. síðu).
trúar því, að nauðsynlegt væri að
rannsaka fjármagnsmarkaði álf-
unnar til þess að hægt væri að
ganga úr skugga um á hvern hátt
sé hagkvæmast að útvega lán til
bygginga. — Ný ráðstefna um
byggingamál á vegum ECE er ráð
gerð í júní að ári.
Nýju byggingarefnin.
Á fundinum var samþykkt, að
láta fara fram rannsókn á 'bygg-
ingarmálum Evrópu í heild með
sérstöku tilliti til nýrra byggingar
efna og notkun þeirra. Er eink-
um átt vig notkun plasts, léttrar
steinsteypu og léttmálma. Þá ætl-
ar nefndin að láta til sín taka
byggingamál í þéttbýli og í því
sambandi byggingasamþykktir og
skipulagsmál. Þá voru rædd ýms
sérmál, t.d. íbúðir fyrir öryrkja,
útrýming heilsuspillandi íbúða
o.s.frv.
900 fulltrúar frá 72 þjóðum sóttu árs-
Jnng alþjóðavinnumálaskrif stof unnar
Nýlega er lokið í Genf síðari hluta af ársþingi Alþjóða-
vinnumálaskrifstofunnar (ILO). Fyrri hluti þingsins var
haldinn í vetur er leið og fjallaði hann eingöngu um sigl-
ingamál. í síðari hluta þingsins tóku þátt samtals 900 full-
tróar, sérfræðingar og ráðunautar frá 73 þjóðum.
um ráðstafanir gegn mismunun
við útihlutun vinnu, og önnur, sem
fjallar um vinnuskilyrði ekru-
verkamanna í hitabeltislöndum.
Samþykkt var að vinna af al-
efli gegn atvinnuleysi, samþykkt
ag stofunin styrkti viðleitni er
miðar að aukinni verzlun milli
landa.
Loks voru gerðar samþykktir
er stefna að því, a'ð forða slysum
á vinnustað og heilsuspillandi að-
búnaði verkamanna.
Fjöldi mála var á dagskrá þings-
ins, þar á meðal tillaga frá aðal-
forstjóra ILO, David A. Morse,
sem lagði til, að komið yrði á fót
alþjóðastofnun, sem ætti að hafa
það hlutverk, að auka þekkingu
manaa á félagslegum málefnum
til hagsbóta fyrir alla aðila er
að vinnumálum standa. ILO hefir
unnið að því á undanförnum ár-
tfm>, að útfhreiða þekkufgu og
skilning manna á sjónarmiðum
þessara aðila. Morse taldi hins'
vegar að meira þyrfti að gera til
að vel mætti kallast. T.d. fannst
honum nauðsynlegt, að menn í
ábyrgðarstöðum í þjóðfélaginu og
aðrir áhrifamenn fengju tækifæri
til að kynna sér félags- og at-
vinnumál á vísindalegan hátt.
TiIIaga Morse gerir ráð fyrir,
að þessi nýja stofnun verði til
heimilis í Genf og að aðgang að
henni fái verkamenn, stjórnendur
iðnfyrirtækja og opinberir em-
bættismenn, sem þegar hafa
nokkra reynslu í vinnumálum og
sem gera má ráð fyrir, að komist
í ábyrgðarstöður í framtíðinni.
Stytting vinnutímans til
umræðu 1960.
Meðal annarra mála, sem rædd
voru á þinginu var stytting vinnu
tímans. Var samþykkt að fela
stjórn ILO að rannsaka þetta mál
gaumgæfilega og leggja fram til-
lögur til umræðu á ársþinginu
1960.
Fjórar nýjar alþjóðasamþykktir
voru samþykktar á þinginu. Þar
á meðal var samþykkt, sem fjallar
Kolamarkaður Evrópu.
Það er efcki búizt við neinum
verulegum breýtingum á kola-
markaði Evrópu á næstunni. —
Talið er víst, að það muni sýna
sig að í júlímánuði sé markaður-
inn sá sami og hann var í júní.
Þessar upplýsingar voru gefnar
á fundi í Kolamálanefnd Efnahags
nefndar Sameinuðu þjóðanna fyr-
ir Evrópu, sem haldinn var í Genf
fyrir skömmu.
Gert er ráð fyrir að kolafram-
leiðslan í heild í Evrópulöndum
muni aukast nokkuð á þriðja árs-
fjórðungi þessa árs borið saman
við sama tíma í fýrra. Minnkandi
eftirspurn eftir kolum til stáliðn-
aðarins hefir unnizt upp vegna
aukinnar eftirspurnar eftir kolum
annars staðar frá.
Rætt við Jóhannes á Borg
(Framn aí bls. 3.)
— Var glímuskjálfti í íslénding-
unum, þegar þeir gengu til leiks?
— Um það skuluð þér spyrja
þá fél&ga mina, sem enn eru á
lífi?
Heimþrá
— Hverfur það aldrei úr huga
Væringjans, að för hans sé heitið
heim?
— Því er bezt svarað með litlu
kvæði, sem gjört var í útiegðmni:
Flyt þú mig heim, þar sem
hugur minn vill ltenda,
heim, þar sem vaknaði fyrsta
lífsins þrá,
þar vi'l ég lifa og æviferil enda,
æskunnar yinum og frændum
mínum hjá,
Þangað siem þráin alftaf,
alltaf mænir,
ofhlaðin þreytu og sorg
á gleði stund
þar sem að bíða mín blóm
og dalir grænir,
blíðlegast rétt er fram tryggða-
vina mund.
Þó að við ferðlumst um flestar
himins borgir,
fallega skreyttar, með tign
og gleðibrag,
þar Ieynast alls staðar yfrið
sárar sorgir,
samfara gleði og margra
sældarhag.
Þar verður aldregi alveg sama
og heima,
eins þó að lánið þér-hossi
á framabraut,
þér verður öldungis ofurefii
að gleyma
öllu, sem veitti þér fósturjarðar
skaut.
Lýs þú mér heim, yfir löndin
öll og höfin,
Ieyfðu mér síðast, að komast.
þar í höfn.
Lýs þú mér heim, þó að iöng
mér verði töfin,
leyf mér að framtíð og vor.in
séu jöfn.
Leyf þú, að allar hollar vættir
vinni
viegmóðum syni, að rætist
óskin min.
Lýs' þú mér alfaðir.jleiðina
að minni
Hffeþrá, sem er bara. að komast
• ,heim til þín.
Hólmgöngur við glímukappa
— Hvernig var að vera íslénd-
ingur meðal hinna frægu íþrótta-
manna erlendis? "
— Mér var allis staðar vel tekið
og þó bezt eftir að é'g gat mér
frægðarorð í glimunni við Hein-
rich Weber í Hamborg 1909 og
skömmu síðar í teviðureign við
Gromokoff og Pí'latsky í St. Pét-
ursborg, en einkum eftir viðiir-
eign mína við Gustaf Fristensky
í Prag 1910. — Hann var þá Evr-
ópumeistari. •— Sú viðureign
komst í mörg Evrópublöðin og
því nær öl'l íþróttablöð, og úr því
fóru íþrót'tamcnn að líta upp til
mín.
Hér stendur „Borgin"
— Þótti það ekki undarlegt
uppátæki hqr heiraa að bygaja
slifca hótel'höll sem „Borgina“?
— Jú, ekki þótti það fýsilegt,
og flestir héldu vrSt að é'g væri
gallinn og reyndu að bregða fæti
fyrir mig. En það hafðist samt
og hér stendur „Borgin“.
— Eru gestir af nokkru sér-
Stöku þjóðerni betri og skemmti-
legri en aðrir?
—- Ég held að efcki sé hægt að
gera upp á milli þjöðerna á því
sviði.
— Hvað um framtíð islands
sem ferðamannalands?
— Ég ætla ekki að s'vara þ.eirri
spurningu. Læt þá um„það, sem
alltaf láta sig dreyma um þetta
og bolialeggja og sfcrifa um það
endalaust. Ifitt hefði ég talið
heppilegra að gera eitthvað í mál-
imu.
„Laxaskjálfti"
— Finnst þér, að heimurinn
hafi upp á nokkuð annað betra
jarðneiskt að bjóða en úlilíf við
íslenzku laxárnar, — eða er það
kannske ekfci jarðnesfcur unaður?
— Það er satt, að heimurinn
Harðstjórn nazista
cramhaid af b. siðuj
hnepptar í fangabúðir, herforingj
um og embættismönnum vikið úr
embætti ellegar fluttir naðungar-
flulningi til Þýzkalands, og stjórn
rikisins var í höndum þýzkra naz-
ista. Austurriki hafði engan fjár-
hagsvinning af sameiningunni
eins og menn höfðu vonað, landið
var þvert á móti rúið öHiim neyzlu-
vörum, og guilforði þjóSbankans
var fluttur til Berlínar. Að lokum
var reynt að tippræta alla austur-
riska þjóðernisvitund, landið skírt
upp og kallað Ostmark og talinn
óaðskiljanlegur hluti Þýzkalands!
Öll stjórn þess fluttist að sjálf-
sögðu til Berlínar. Að nafninu til
lieyrðu Austurríkismenn herra-
þjóðinni til. en þeir höfðu lítil not
þess frama, þar sem þeim var
stýr-t eins .og nýlenduþjóð. -
Afleiðing þessa var, að Austur-
ríkismenn sameinuðust betur en
áður hafði verið. Allur almenning-
ur gerði að kröfu sinni, að yfir-
ráðum Þjóðverja lyki og sjálfstætt
Austurríki væri endurrei^t. Þann-
ig skipaði kúgmnin þjóðinni saman
öndverðri. gegn öðrum Þjóðverj-
um, — og þar m'eð hafði ný aust-
urrísk þjóð orðið til. Af þessu
lciddi að sjálfsögðu að útnefnd
var austurrísk bráðabirgðastjórn
þegar er aðstæður leyfðu, 27.
apríl 1945, og fyrsta verk þessar-
ar stjórnar var að lýsa samein-
ingu Austurríkis og Þýzkalands' ó-
mierka og úr gildi fallna. Það er
einkennandi fyrir ástandið að fpr-
u>stu þessarar stjórnar hafði sósíal-
demóikratinn Karl Renner, — en
hann hafði eimnitt verið einn
helzti tallsmað'ur sameiningar við
Þýzkaland 1918.
Austurrískt þjóðerni
og þýzkur menningararfur
Fyrstu árin ef'tir s'tyrjöldina bar
mikið á biturð og hatri í garð
hinna fyrri kúgara. Menn vildu
ekki l'engur vita af neinu þýzku,
og sumir höíundar gengu jíafnvel
svo langt að íuilyrða að Áustur-
rfki væri ekki Iengur þýzkt — og
hefði heldur aldrei verið það.
AusLurríkismenn væru í raun
réttri germaniseraðir keltar og ij'l-
yrar, sem sagt, alveg sérstæð þjóð
og hefði aðeins fyrir einhverja
tilviljun ratað í þá ógæfu að
taka upp mál nágranna sinna
Þjóðverja.
Slikt hugaríar gat þó ekki
lengi haldizt með þjóð eins og
Austurrikismönnum sem innst inni
eru ofstækislausir og umburðár-
lyndir. Og í lok fimmta áratugs
aldarinnar var ekkert lengux eftir
af hatrinu, enda hafði framferði
rússneska hernámsliðsins verið
slífct að heldur Iítið varð úr Þjóð-
verjum í þcim samanburði. í
austustu héruðum landsins kynnt-
ist íólk nú enn átakanl'egar því
hvað yfirráð annarrar þjóðar getúr
verið. Og handan við landamænn
sem nú höfðu verið dregin á nýj-
an leik mátti - sjá, hvernig nýtt
Þýzkaland reis' úr ösku, land sem
átti jafn lítið sameiginlegt með
nazismanuili og Austurríki sjálft.
í dag er sambúð hinna tvteggja
þýzkumælandi þjöða sem ságt
orðin góð á nýjan leifc, og að
minnsta kosti miki'1'1 hluti Austur-
rífcismanna getur sameinað nvéð
sér ást á föð'urlandi sínu og lotn-
ingu fyrir saméiginlegum menn-
ingararfi þjóðanna beggja, en eng-
inn hefir í frammi áróður um að
Austurríki sameinist Vestur-
Þýzkálandi, enda myndi slílk kenn
ing áreiðanlega efcki hljóta göðar
undirtektir.
Nðkfcur skilgreining á hinum
nýju tengslum Austurríkismanna
við Þjóðverja og þýzka irænningu
felst í ummælum Austnirríkis-
manns nokfcurs sem ferðazt hefir
víða um Norðurlönd. Hann sagði:
„Fyrir stríð vorum við þýzikir eins
og þið eru danskir eða norskir o.
s.frv. Nú crum við austurrískir á
sama hátt. En jafnframt erum við
þýzkir — alveg einis og þið eruð
skandinavar.“
Gunnar Leistikow
hefir okki margt annað betra upp
á að bjóða, og jarðneskur unaður
cr það, ef vel getur farið um
mann. En þó vill maður kipp-
ast við í hvert sinn, er laxinn
hleyur á fluguna og oft ekki
frítt við „laxaskjálfta“. -