Tíminn - 18.09.1958, Blaðsíða 7

T Í'MTN N, fimmtudaginn 18. september 1958.
7
Fréttaritari á aldrei frí, hvorki helga
daga né virka, sé eitthvað á seiði
Frú Sigrí'ður Thorlacíus rætSir við Carol Cog-
hill, frá fréttastofu Reuters í Bretlandi
um a<5 mega taka mynd af henni.
Þá stóðu þrír ungir menn framan
vig dyrnar hjá henni og sögðu
, _ að hún hvíldi sig — og myndi
I kópi eriendu blaðamannanna vinnubrögð að smala efni fyrir hvíla sig það sem eftir væri dags-
sem «1 íslands komu til að rita slíkt tímarit og vita aldrei hvort ins _____
fréttir af gangi mála í land- það verður birt. Eitt sinn undir-
helgisdeilunni, var cin kona, ung bjó ég til dæmis þátt um jól í Varð að víkja fyrir tennis
frú Carol Coghill frá fréUastofu sænsku þorpi. AUir þorpsbúar Nú þóttist ég heldur hafa sögu
Reuters i Bretlandi. Kvoldiff að- voru einkar vmgjarnlegir og að- að seg]a, símaði fregnilla sam.
ur en hun for fra Islandi kom stoðuðu mig a allan hatt, og svo stundis til blaðs j Lundúnum og
hun heun til min, snyrtileig biðum við spennt eftir að sjá grein hélt áfranl ferð minni tll vínar_
r*i
— Eg var komin til Norður-
Afríku þegar Reuter bauð mér fast
starf sem fréttaritara í Kaup-
mannahöfn og þar er ég búin að
vera í tvö ár, en væntanlega fer Ljótur leikur
A víðavangi
nú að losna um mig aftur.
— Fylgir ekki mikill taugaspenn
ingur því að vinna fyrir þessar
stóru fréttastofur, eins og sam-
keppnin er hörð?
— Það má segja, að gaiiinn við
starfið sé, að maður er eiginlega
alltaf í spenningi. Fréttaritari á
aldrei frí, hvorki helga daga né
virka, sé eitthvað fréttnæmt á
seiði. Og samkeppnin er svo hörð,
að öll brögð eru leyfileg, jafnvel
að múta símaþjónustunni, sem af-
greiðir keppinautana — en það
hefur ekki tekizt hér, segir hún
glettin.
stúlka í hærra meðallagi eilítið ina. En hún kom aldrei, og þorps- borgar Næstu viku hafði ég lítið
alut, hraðmælt og grcmdarleg. buar urðu gramir við mig og ég samband við Uniheimimi, en i Vín
reið við blaðio. i art>org hitti ég brezkan blaðamann
— Eg get ekki sagt, að ég væri A þessum arum byrjaði ég lika og sagði honum að ég hefði hitt
vel að mér um landhelgismálið að vinna fyrir Reuter og þegar önnu pauker. „Hvernig stendur á
þegar ég kom hingað, sagði hún, ég var orðin leið á Stoltkihólms- að a„ hef ekkl hevrt 1)eHa-;“ cmirði
— því ég var nýkomin frá all verunni sagði ég upp hjá Life og hann. Eg sagðist auðvitað ekki vita
óskyidti viðfangsefni — eða klerka fór upp á eigin spýtur til Balkan- j
ráðstefnu í Danmörku — þegar landanna og seldi hinum og öðr-
ég 'fékk Skipun um að fara með um blöðum greinar þaðan.
fyrstu ferð til íslands og vera
þar i tvo daga. En nú er ég búin Rætt við Önnu Pauker
að vera hér í sextán daga og fer Þetta var um það leyti, sem
með hinar ánægjulegustu endur- mestu átökin urðu milli réttlínu-!
minniiigar um kynnin við ísland kommúnista og andsæðinga þeirra. |
og íslendinga þessa örlagaríku Vorið 1956 var ég í Rúmeníu og
daga- datt í hug að reyna að ná tali
— Alftið þér, að svo muni al- af Önnu Pauker, sem enginn hafði
menHt vera um þá erlendu blaða- heyrt eða séð í fjögur eða fimm ár.
menn, sem hér hafa verið? Ekki ætlaði að ganga greiðlega að
— Sá, rnargir þeirra höfðu mynd komast í samband við hana. Ég
að sér skoðun á málinu fyrirfram, gekk á milli stjórnardeilda og eng
ekki sízt þeir, sem komu frá Bret- inn þóttist vita neitt um dvalar-
landí og aðeins kynnzf málinu af st:að hennar. Einhver benti mér á,
túlkun Breta. Að vissu leyti var að ég skyldi snúa mér til aðal-
léttara fyrir mig, sem kom frá stöðva kommúnistaflokksins. Mörg
Damnörku, að skápa mér hlutlausa um leizt illa á þetta brauk mitt
skoðun. En þeir eru æði margir og spáðu jafnvel að ég fengi ekki
blaðamennirnir, sem hafa alger- framlengt dvalarleyfi mitt, sem var
lega skipt um skoðun meðan þeir til þriggja vikna, en ég hélt samt
dvöldu hér og skilja nú vel að- áfram.
stöðu íslendinga og nauðsyn á Fyrst þegar ég kom til flokks- það, ég hefði sent fréttina fyrir
stækkun Iandhelginnar. stöðvanna létust þeir ekki skilja viku og hún hlyti að vera löngu ^ sjáið þér þennan óhemju fall-
— Hafið þér nokkuð getað séð mig, sögðu að ég skyldi koma prentuð. Hann símaði sínu blaði, e„a nýtizkuiega silfurhrin« sem
af landinu? aftur næsta dag, þá yi-ðu þeir að ég hefði séð Önnu Pauker og é° keypti9 Nú‘ er hann alvea-' að
— Þiugvelli — sem betur fór. kannski búnir að ná í einhvern, hans blað sló fréttinni upp — en drcpa micr' finaurinn á mér hefur
Það er einstakur staður. Svo mikií sem skyldi mig, Eg kom aftur mín grein var enn óprentuð. Eg v -t a v að ée næ honum ekki
fengleg hamratröll er óvíða að næsta dag og fékk sömu svör og hringdi til blaðsins, sem fékk hana af mér með nokkru móti
sjá. . . ■ . . Þriðja daginn kom ég, en þá var og spurði hvað hefði komið fyrir. _ En að fá gullsmið til að taka
Hvermg hefur jafn ungn mér sagt, að mín biði bifreið, sem Æ, það var þa Wimbledon-vikan hann sundur?
stúlteu og yður- tekizt að verða ætti að flytja mig til Önnu Pauker. —• tenniskappleikirnir — og höfðu ‘_Nei éa lield nú ekki — þett
fréttaritari stórfyrirtækis eins og Eg held að það hatfi verið því að látið greinina bíða vegna tennis-1 diásn! 4tíi að fin<mrnir á mér
Reuers-tfréttastofunnar? þakka, að þá var Tító á heimleið fréttanna! Ójá, svo fór sú rosa- nj t kki , f ð h
— Fyrir heppni fyrst og fremst. frá Moskvu og rúmensku valdhaf frétt, segir ungfrú CogJiill og lni„ _ 0„ nú eru komnar tvær
í starfi blaðamanns er heppni og arnir vildu sýna heiminum, að kveikir í' nýrri sígarettu. Hafið klukkustundir fram yflr þann
óheppni svo ákaflega snar þáttur. þeir létu svo sem andstæðinga þér verið í Rúmeniu? Ekki þaö? tíma sem ég átti að vera hja am.
Bugsið yður td. að þegar eg var syna lifa í friði og .frelsi. Þa mæli eg með að þer fanð þang bassador Gilohrist að kveðja. Verið
í Dngverjalandi aS reyna að na Þegar eg kom til Onnu Pauker, að ,það er dasamlega fagurt land. þér blessaðar oa sælar Qa þakka
tali af Imre Nagy, þá munaði sem bjó í litlu herbergi, sagðist j ður f ,ir matlnn
aðeins fimm míhútum að það hún ekkert vilja segja mér, hún Frétfaritari í Höfn
náðist til mín svo að ég kæmist væri gömul kona og hætt að skipta _______ Hvernig lauk svo
í samband við hann. sér af stjórnmálum. Eg reyndi að frjálsu biaðamennsku?
spyrja hana á ýmsá vegu og vekja __________________________
StarfsferilS áhuga hennar, en hún varðist allra
— Hvernig er starl'sferill yðar fregna. Eg spurði hvort ég mætti
í stórum dráttum? taka mynd af henni, en hún neit-
— Eg, er að miklu leyti alin aði. Hvort hún vildi gefa mér rit- . .
upp í Sviþjóð, þvi að stjúpi minn handarsýnishorn, svo að ég hefði Russar að sjalfsogðu krefjast þess,
er sænskur og við' íluttum til Sví- eitthvert sönnunargagn fyrir því, að raðamenn í Peking en ekki
þjóðar þegar ég var fimm ára. Þar að ég hefði hitt hana. „Þér hafið Formosustjornskip i fulltrua Kina
gekk ég í skóla þangað til ég var séð mig, og það er yðar að sanna hja, Sameinuðu þjoðunum.
sautján ara og þvi er mér sænska Þ^ö, sagoi hiin og glotti. Eg helt
jafn töm og enska. Svo fór ég í áifram að reyna að tefja tímann,
háskólann í Cambridge og las þar ef henni skyldi snúast hugur, reik
— Þegar svona margir frétta-
ritarar vinna að sama viðfangs-
efni, eins og nú hefur verið hér á
íslandi, hafið þið þá enga sam-,
vinnu með ykkur?
— Það er hægt að hafa sam-
vinnu við eitt og eitt blað, en
milli stóru fréttastofanna er alltaf
barátta upp á líf og dauða. Þess
vegna er frétasambaiidið svo mikil
vægt — það er ekki nóg að ná
í góða frétt, sé ekki hægt að koma
henni til skila fyrr en eftir dúk
og disk. Eitt fréttaskeyti mitt
héðan var til dæmis fimm klukku-
tíma á leiðinni til Lundúna og var
þá jafn steindautt og slægður
þorskur, því aðrir komu sínum
fréttum á undan mér.
En þetta hafa verið mjög
skemmtilegir dagar og bráðum
hlýt ég að verða búin að full-
reyna hve lengi er hægt að lifa
án þess að sofa. Svo- er ég búin
að kaupa svo mikið, að ég er
í vandræðum með að koma varn-
ingnum fyrir.
— Hvað hafið þér einkum
keypt?
— Ullarsjöl, peysur, ásaumað
veggteppi eftir frú Barböru Árna
son, allt hluti, sem hvergi fást
annars staðar — keramik og silfur
Og þessi hvatlega stúlka er horf
þessari in út í regnið og myrkrið.
Sigríður Thorlacius.
Gunnar Leistikow
íTamhald aí o. siðu)
A blaðamannafundinum var
Dulles spurður hvorf Bandarikja
stjórn væri fús til að ráða Sjang
bandamanns en ekki bandarísk
yfirráðasvæði.
Með öðrum orðum: Dulles vísaði
þvi ekki fyrirfram á bug að hugs-
anlegt væri að þvinga Sjang til
að yfirgefa eyjarnar ef kommún-
istar vildu fallast á að fá þær að
gjöf í stað þess að taka þær með
valdi. Sjang getur tæpast vísað
hugur, .reik frá|óskum Bandaríkjamanna á bug,
sögu i þrjú ár. HvoíT'það hefur aði um herbergið og reyndi að ‘ Matsu cf kommúnis‘ar enda veit hann vel að yfin'áð hans
verið skynsamlegur undirbúning setja allt á mig sem bezt. Ekkert - a . Áj yfir Formósu væru löngu úr sög-
ur undir blaðamennsku veit ég dugði og ég var að gefast upp og 8 , í.‘f, U - ð J, VrL?”Ll
ekki. Að loknu háskólanámi ætlaði að fara að kveðja. Þá skall va 1 1 a na e\','inu”u ,
reyndi ég að komast einhvers stað á hellirigning. „Ekki get ég látið lsla. errann s'ala 1 ”a .... ,
ar a'ð við blaðamewku. utan yður fara út í þetta veður. Við ymri að ræða^heiðariegt hlboð
Lundúna virtist ekki-annað bjóð- skulum fá okkur kaffisopa," sagði m a 1 a. 1 v , , . t Í,
ast en starf, senvlaunað var með hún. Eg hafði komið á rithöfunda- surnh myndi það brey a as and
fjómm sterlingsþúndum á viku, en þing, sem þá stóð yfir.í borginni mu "íw, %
engitm getur lifað af því. Ég ákvað
að reyna að komast nieð einhverju
móti a'ð blaði i Fleet Street —
gekk þar milli maúna, skrifa'ði
og fór að tala um það. Þá varð leiðinSar“' Meira trevstisf hann
Anna skrafhreifnari og fór að tala ekhl Ui að segJa þegar ,um væn
að ræða rettmdi og hagsmuni
um bókmenntir. Er talið barst að
brezku mhókmenntum, spurði ég
ölluin hugsanlegum blöðum, en hana hvort hún hefði lesið verk
varð heldur litið ágengt. Meðal brezkra nútámaskálda og sagði hún
annarra blaða fór ég til Time og það vera. En þegar ég spurði hver
Life og þeir hjá Life sögðu mér þeirra yngsti þeirra, sem- hún
ag koma aftur þegar þeir heyrðu þekkti, reyndist það vera Gals-
að ég kynni sænSku, Niðurstaðan worthy.
varð sú, að þessi 'blöð buðu mér Hvernig sem ég reyndi fékk ég
að gei-ast farahdíréttamaður í hana ekki til að segja neitt um
SkaHdiaavíu, Að vísiV hafði ég þjóðfélagsmál. Hið eina, sem hún
ætlaS mér að komasf úttthvað suð sagði í þá átt var: Já, tímarnir
ur á bóginn, en ég' var auralaus hafa breytzt — þeir hafa breytzt.
og sá mér ékkv annað fært en Svo kvaddi ég og fór, en sagðist
taka þessu. Síðar iíauð' Life mér myndi koma aftur og taka mynd
að gerast fastur fré’ttaritari í af húsinu. Eftir stundarfjórðung
Stokliteólmi og ••þar vat ég nokkur kom ég aftur og ætlaði þá að
ár. 13* það-er-u ekki skem-mtileg líta inn til hennar og biðja enn
40 farast
í járnbrautarslysi
NTB-EIizabeth, 13. sept. — Að
minnsta kosti 40 mainns létu líf-
ið í járnbrautarslysi í fylkinu
New Jersey í Bandaríkjununi í
dag. Slysið varð er farþegalest
ók af sporinu á brú yfir á eina.
Tveir eimreiðarvagnar steyptust
í ána og' einn farþegavagn. Er tal
ið að í honuin hafi verið 30—40
manns, og munu þeir allir hafa
farizt. Allmargir særðust meira
og minna. 15 lík hafa fuSidizt.
uni ef hann nyti ekki hjálpar
Bandarikjamanna.
Skiptir Eisenhower um
skoSun?
Mikið ríður á samstöðu íslend
inga í lendhelgismálinu nú, én
ekki reið niinna á þessari sam-
stöðu í sumar á meðan erlend
ar þjóðir voru að átta sig á því,
ekki sízt Bretar, Iivað liægt
væri að bjóða íslendingum í
þessu máli.
Allt sumarið hafði JVIorgun-
blaðið ekkert fram aff. bjóða til
stuðnings þessu höfuðmáli fs-
lendinga en flutt þess í stað sí-
felldar aðfinnslur, fullyrðingar
um margs konar óeiningu, sem
ætti að vera í máiihu. Beit svo
höfuðið af sköniminni með því
að halda því frain, að í raua-
inni væri landhelgismáltð, eins
og það lægi fyrir, mál kopunún-
ista. Engu var líkai-g. en þessi
skrif væru beinlínis miðúð við
að verða þjóðinni til óþiirftar.
Enginn veit eða getur nokkra
sinni mæl, liversu mikíð juin
þau liafa ger.
Ekki söðlaði Morgunblaðig um
fyrr en forráðamenn þcss urðu
nær frávita af hræðslu, því affi
það kom sem sé í Ijós, aff þrátt
fyrir tilraunir til þess ,að sá
fræi úlfúðar og óeiniiigar, var
almenningur í landinu alveg fast
ráðinn í að standa að baki á-
.kvörðunum ríkisstjórnaririnar f
málinu. Þá var blaðinu snúið við>
á skrifstofum MorgUnblaðsins
fyrstu daga septembermánaðar,
en þó haldið áfram sama þokka-
lega inálflutningiium á fundum,
og í blaðinu nærri strax eftir
mánaðarmótin og síðan. Þessa
framkoniu mnn íslenzka þjóðiif
niuna. Hún verður geymd en
ekki gleymd.
Vífillengjur í sfað samyjnnu
Ríkisstjórnin vildi s.úlivinmi
við stjórnarandstöðuna uni Iand
heltgismálið, áður eu ákvarðan-
ir voru teknar. StjórnarandstaS
an vildi enga ábyrgð b'dra og'
enga ákvörðuii taka. Þejr feng
ust ekki til að taka afstoðu til.
tillögu um útfærslu frá 1. sept.,
fengust livorki til þess að vera
með henni eða móti. Þeir sögð-
us1 vilja frekari viðtöl og eins
og þeir orðuðu það í Morgun-
blaðinu í gær í framhalds vífil-
lengjum „í fullu trausti þess“,
að máliff yrði auðveldará • í úr-
lausn við frekari drátt og við-
ræður. En hvað átti að gepa eft-
ir þær viðræður eða hvenæi’ átti
að stíga úrslitaskrefið. Um það
voru engar tillögur.
Afstöðuna höfðu þeir svona ó-
hreina af ásettu ráði. Þeir vildu
ekki taka ábyrgð á neinu og:
alls ekki tafarlausri ákvörðun
um útfærslu. Vandinn var aö
finna formúlu, sem batt þá ekki
í neinu, en gerða þeiin samt
auðveldara en ella, ef vei tækist
til, að lialda því fram síðar, að
þeir hefðu jafnvel viljað ganga
lengra en ríkiss’tjórnjiii gérðf.
Hið sanna var, að þeir vildu
drátt og „frjálsar hemiur“ til
þess að geta sagt: Svona át'ti
ekkí að fara að, ef «:r íðleikar
kæmu fram, sem hlutu á® verða
verulegir. i - -
Framhjá þessu liomasu-iyi'iistu
menn Sjálfstæðisflokksins ,aldrei
og -allra sízt með þ\ :ð ausa
fúkyrðum yfir ráðherra Fram-
sóknarflokksins og aðra pa, sem
fremst hafa staðið í laiídlielgis-
málinu fyrr og síffar.
En meðal annarra oi ða: HvaS
liefir þjóði með að gera for-
ustumenn á borð víffi. i þessa
herra í Sjálfstæðisilokknum,
sem svo hafa brugðizi. i stærsta
máli þjóðarinnar.
Annað athyglisverf atriði sem
um var að Dulles lagði ríka á-
herzlu á að forsetinn hefði enn
ekki gert upp við sig hvort árás
kommúnista á eyjarnar gæti talizt
fyrsta skrefig fil árásar á Form
ósu eða hvort slík árás varðaði
aðeins eyjarnar sjálfar. Og þetta
er reyndar meginatriði lagalega
séð. F.orsetinn hefir nefnilega þvi
aðeins heimild þingsins til að láta er Lippmann hafa lenci ’‘Haldið
amerískan her verja Quemoy og því fram að það væri hn i.-tt slúður
Matsu að Formósa sjálf sé í hættu. að Quemoy og Matsu s« rþtu máli
Það .virðist því svo sem utan- fyrir varnir Formósu. ' ..vél þótt
ríkisráðherrann vilji búa í hag k-ommúnistar -íefðu , itnar á
inn fyrir Eisehower að falla frá valdi sínu væri þeim rnógulegt
ákvörðuninni sem hann tók í byx-j ag brjótast yfir Formo.s sund með
un september að skerast í leikinn an sjöundi flotinn væii >ar stadd-
ef þjóðernissinnar geta ekki varið ur. Kannski forseti Bam ankjanna
eyjarnar upp á eigin spýtur. Mik komist loks á síðustu s-.undu á
ils metnir höfundar eins og Walt'- sömu skoðun?