Tíminn - 10.12.1958, Qupperneq 5

5
Gullfaiíeg og skemmtileg ferðabók.
Bók, sem margir hafa beðið eftir.
HeiIbrigUismál
Esra Pétursson, læknir
Drykkja- og neyzluvatn liér á
landi er yfirleitt ekki liarí, sápur
freyða vel í því. Stafar þáð af því,
hversu tiitölulega lítið magn af
steinefnum, einkum lcalki, er í
því. Mikið af jarðlcguniun hér eru
.tiltölulega kalklitil eða alveg kalk-
laus.
Fullorðið, og þaðan af eidra fólk,
fær því lítið kalk úr dryi.iyarvatn-
inu, eins og það fær þó aliviöa er-
lendis. Margt fullo.ðiS fólk noíar
lika lítið mjólk og mjólkurmat, en
í þeim fæðutegundum cr töluvert
kalk. 1 einurn pot'ti af mjólk er
venjulega u.m þáð bil 1 gramm af
kalki. Flestar aðrar fæðutegundir
eru kalkefnasnauðar. Þeir, sem
bryðja bein, fá vitanlega kalk úr
þeim, en það -mun nú frcmur fátítt,
einkum meðal fólks með gervi-
tennur!
Eitt bætiefni er nauðsynlegt við
kalkefnaskiftin. Það er D-bætiefna-
flokkurinn. Hann er mikið í fisk-
lifur og Jýsj, sérstaklega ufsalýsi.
Þorskalýsið hefur nú undanfarið
verið bætiefnaiiiið suma mánuði
ársins. Fáar aðrar fæðutegundir
hafa nokkurt verulegt magn af D-
bæíiefni.
S.vokallaðar iýsispiliur hafa það
að sjálfsögðu, en gera sennilega
ekki alveg sama gagn og gott lýsi.
Víða erlendis er iýsið standardi
serað, sem kallað er, þ. e. a. s.
baitiefnainnihald þess er mælt, og
séð um að 'það nái vissu lágmarki.
Nái það því ekki, er bætiefnunum,
sem á vantar, bætt út í það. Þá er
kaupandi öruggur að hann fær
ósvikna vöru.
Töluverð bót verður að því þeg-
ar mjólkin verður nú fjörvi bætt.
Miðaldra og gamalt fólk, sem
notar hvorki mjóik eða undan-
rennu, né lýsi, fær það, sem kallað
er úrkölkun í beinin. Það er mjög
algengl og sést oft á röntgenmynd-
um, sem teknar eru af fólki á þess-
um aldri.
Afleiðingar þess geta verið al-
varlegar. Beinin "verða gljúp og
stökk, og er það aðalástæða þess,
hversu mjög gömlu fólki er hætt'-
ara við beinbrolum en yngra fólki.
Fleira en kalk og D-bætiefni koma
til greina, þar á meðai ýrnsir vakar
(hormón), en þeir minnka líka
með aldrinum.
Auk beinbrotahæítunnar er sú
hætta, a'ð burðarfietirnir í liðamót-
unum dældist vcgna gljúpleika
beinanna. Myndast þá rendur um-
hvcrfis dældirnar. Þessar rendur
slitna eðlilega meira en ella myndi,
>og getur nuddazt í gegnum brjósk
ið á þeim. Stendur þá beinið allt
að því bert eftir, og nuddast svo
bein við bein. Síðan set'jast kalk-
hrönglar og skellur á þessar slit-
rendur, og afleiðingin verður
,,beinagigt“. Ef maðurinn er líka
feitlaginn, slitna burðarfletir liða-
mótanna lika fyrr, og er þeim hætt-
ara við ,,beinagigt“ en grannvöxnu
fólki.
Verst er þó hin aukna beinbrota-
hætta, cn beinbrot hjá gömlu eða
miðaldra fólki, gróa líka ofl fremur
seint, að nokkru leyti af söniu
ástæöum, og valda úrkölkuninni.
Vafalaust verður D-bætiefna-
aukning mjólkurinnar til bóla, en
það nægir ekki. Brýna þarf fyrir
fullorðnu fólki að nota meiri mjólk
(eða undanrennu ef það er öf feit-
lagið) og lýsi, eða a. m. k. lýsis-
pillur, ef það telur sig ekki geta
notað lýsi. E. P.
Utanríkisráðherra-
fundiir í Berlín
NTB—París, 9. des. Fastákveði'ð
mun vera, að utanríkisráðherra
vcsturveldanna þriggja og V-Þýzka
lands komi saman til fundar í
París á sunnudag og ræða Berlin
ardeiluna. Á fundinum verður
einnig Willy Brandt borgarstjóri
V-’Bcrlínar.
Minningarorð: Þorleifur Jónsscn
Þitt er menntað afl og önd
eigirðu fram að bjóða
hvassan skilning, haga hönd,
lijartað sanna og góða.
Stephan G. Stephansson.
Mér kemur í huga þessi vísa
Klettafjallaskáldsins er ég minnist
vinar míns Þorleifs Jónssonar, er
andaðist á Blönduósi 1. okt. s.l.,
tæplega 80 ára gamall. Leifi, (en
svo var hann kallaður af vinum sín-
um) átti, eins og segir í vísunni,
hvassan skilning haga hönd, hjart-
að sanna og góða Ég naut alls þessa
hjá honum í ríkum mæli í nærri
sex áratugi og er honum innilega
þakklátur fyrir þessa löngu, traustu
vináttu, sem aldrei bar skugga á.
Ég minnist þess enn með aðdaun,
hvað Leifi hafði mikla og fagra
söngrödd. Það mætti segja, að hann
hafi heillað unga og gamla, menn
og málleysingja með söng sínum.
Set ég hér lítið dæmi um það,
hvernig hann heillaði hest með
kvæðalagi. Er við Leifi vorum sam-
tíða á Haukagili í Vatnsdal, átti
hann hest er hann nefndi Litla-
Grána. Hestur þessi var fádæma
slyggur, og náði honum enginn í
haga nema Leifi. En þar sem óg
var daglega að snúast við hross,
var þægilegt að láta mig (strák-
inn) koma heim með reiðhestinn á
laugardagskvöldi, og það gerði óg
oft, en gat ekki náð Litla-Grána,
hann var svo styggur. Þá kenndi
Leifi mér, hvernig ég ætti að ná."
hestinum. Ég átti að skríða kveð-
andi að honum, en óg varð aiP
kveða eins og Leifi. Ég lærði.1
stemmuna og svo reyndi ég þetts
töfi’abragð við Litla-Grána. Fyrsi:
tók hann sprettinn og ætlaði sanrt-
•arlega ekki að gefa færi á sér. Þá
fór ég að kveða. Hesturinn slanz-
aði og hlustaði. Eyrun voru á si-
felldu iði. Hann var tortrygginn og
vissi ekki hvort óhætt væri a'ð trúui
þessari rödd. Ég' kvað alltaf sömiii
vísuna og Litli-Gi’áni lét blekkjast.
Eftir þetta náði ég honum alltatj,
með sama bragði.
Leifi sat hest prýðilega og tamdii
þá svo vel, að þó þeir væru fjör-
harðii’, mátti segja að hvert bara
gæti við þá í'áðið, svo voru þeií
taumléttir Qg vel þjálfaðir.
Það var gott fyrir mig að eigai
Leifa að, er óg fór fyrst að bera
ljá í gi’as. Hann var sláttumaður
ágætur, og svo góður vinnufélagú
að engan hefi ég þekkt betri. Komi
þar til hans haga hönd og hjarta?
sanna og góða. Þó hann væri stó,-
lyndur, þá var hann svo sólhýr £
daglegri umgengni, að öllum þótté
gott með 'honum að vera.
Hann var hagmæll'ur í bezta lagi
og gerði margar snjallar vísui,
Hafði hann yndi af góöum skáld-
skap og ku.nni góð skil á öllu er
að ljóðagei’ð laut. Hann hafði'
mikla ánægju af að ræða við aðr xi
(Framh. á 8. siðu.)
Bókaútgáfan Fróði

Áferð
umtjórara
fu
eftir Guðna Þórðarson, blaðamann
I þessari skémmtilegu og fallegu
bók segir íslenzkur blaðamaður
frá kynnum sírium af framandi
þíóðum og fiarlægum Jöndurn í
fjórum heimsálfum.
Þeir, sem unna ævintýrum og ferðalögum
mega ekki missa af þessari óviðjafnanlegu
og skemmtilegu bók
Hann býður ykkur með sér til hinna ólíkustu og fjarlæg-
ustu staða í austri, — vestri, —- norðri og suðri. Þið lcynnist
töfrum Egyptalands, — Landinu heiga, — Bagdad, ævintýra-
borg kalífanna, — Miklagarði, — Afríkuströndum, — Viilta
vestrinu í Ameríku, — Grímsey, — Grænlanösjöklum og lífi
norskra fiskimanna í hafróti á Lófótenmiðum.
Þessi þióðkunni íslenzki blaðamaður leiðir ykkúr með sér
um strendur Fönikíumanna og Libanonsfjöll, yfir eyðimerkur
með Aröbum og segir ykkur ævintýri Þúsuivd og einnar nætur
í nýjum búningi.
í bólcinni eru 100 úrvals Ijósmyndir eftir höfundinn
* %