Tíminn - 24.02.1959, Qupperneq 4

'4
T í MIN N, þriðjutlaginn 24. febrúar 1959.
Ásgeir Bjarnþórsson
Orðið er frjálst
„Þegar bíður þjóðarsómi,,
Sá er alkunnur hátrur mena-
.ngarþjóða að efna til gagn-
’.væmra kynna, jafnt á andlegum
■im eínislegum afrekum sínum.
Að sjálfsögðu gerir hver aðili
•?.llt sem í hans valdi stendur til
•ð slík kynni takist sem bezt. Sé
, m sýningar að ræða, þá eru þær
.uðvitað öllum sýningum virðu-
■egri, þar sem sjálf ríkisvöldin
fcafa forustuna. Ekkert er þá til
parað, valinn maður í hverju
úmi, enda þykja slíkir viðburðir
ávallt stórtíðindi þar sem þeir
• erast. Blöðunum verður tíðrætt
, m þessháttar atburði og allt sem
sambandi við þá gerist. Tilgang-
.trinn er líka sá, -að kynna þá
?m bezt fyrir almenningi. Hlut-
• ðeigandi ráðuneyti gæta þess
.enditega að allt fari fram með
' iðeigaudi virðuleik. Gagnrýni er
mðvitað heimil, en aðeins1 með
ýllstú háttvísi.
Þess er skamrnt að minnast, er
ússneska ráðuneytið efndi hér í
! öfuðstaðnum til sýningar á mynd
■ :st Snvétríkjanna. Náttúrlega var
ýningin þannig úr garði gerð
em vænta mátti, frá þeim mörgu
nilljónum sem að baki stóðu.
r’jóðum sem átt hafa rótgrónar og
æktaðar listir um aldir.
Sýninguna opnaði menntamála-
áðherra með viðhöfn, svo sem
era bar. — Þar með búið! Þögn.
31öðin þögðu. Ríkisútvarpið
! agði. Alls staðar var steinhljóð.
[;,ambærilegu hátterni í svona til-
elli hefi ég hvergi kynnzt utan
slands.
En viti menn! Rétt þegar líða
ekur. að lokadegi sýningarinnar,
. imskar Morgunblaðið, sennilega
ftir erfiða drauma, því til eðli-
egs' ráðs verður ekki sagt að það
i ,afi komizt.
Það virtist ekki ósennilegt að
• itsmíö Morgunblaðsins vekti at-
,‘iygli og umtal, svo fáránleg sem
■■ún var. Ég hitti því frú Selmu
lónsdóttur (sem umsjón hafði
:ieð sýningunni) að máli og bar
ram þá tillögu að sýningin yrði
ramlengd til næstu helgar, ef
•iUgsanleg forvitni fólks skyldi
aknn. Sams konar tillögu kvaðst
ruðmundur Einarsson haía borið
1 ram. En við slíkt var ekki kom-
, ndV þar voru hundrað Ijón á
egi.
Hve óviðfelldin og háttlaus mót-
íúka og stjórn þessarar merku
ýningar var, er fyrst og fremst
ök menntamálaráðherra. Honum
irar skylda til að gefa gætur að
•'llu því sem viðkom sýningunni
>g umfram allt að fela fram-
ifvæmd' hennar og umsjón ein-
liverjum sem til þess voru færir.
Nú á mennlamálaráðherra aftur
eik á borðinu. Komið er til hans
Siasta að kynna íslenzka myndlist
Rússlandi.
Auðvitað erum við fáir og smá-
ir. Auk þess ungir í myndlistinni.
Þar af leiðandi ekki færir í mann-
jöfnuð við stórveldi, sízt aldnar
listaþjóðir. En okkur ber að gera
allt sem framast er unnt, til að
halda uppi heiðrinum. Hér er um
að ræða andlega landhelgi ís-
lands.
Hvað ber þá að gera?
Jú! Hér þarf að velja það bezta
og íslenzkasta sem finnst í fórun-
um, hvort sem það er eftir lif-
endur eða látna. Sem dæmi má
nefna: „Áningu“ Þórarins, lands-
lög Ásgríms (jafnt í vatni sem
clíu), manna- og landslagsmyndir
Brynjólfs, þjóðsagnamyndir Guð-
mundar Th., fuglalíf Höskuldar,
þjóðlífsmyndir Eggerts Guðm.
o. s. frv.
Með alúð og funri samvizku-
semi, sem skilyrðisiaust ber hér
að viðhafa, efast ég ekki um að
takast mætti að ganga svo frá sýn-
ingu, að við hlytum fullan sóma
af. Snemma í vetur fréttist um
stórræðið sem í vændum var.
Þess vegna var búizt við að sjá
kunngjört frá hærri stöðum,
hvenær og hvernig undirbúning-
ur skyldi fara fram. Vikur og
m/ánuðir liðu. Ekkert sást, ekkert
heyrðist. Loks kvisaðist að marg-
nefndur ráðherra hefði falið
Menntamálaráði að velja nokkra
klíkulalla til að hafa veg og
vanda af að kvnna íslenzka list.
Flestir þeirra eru kunnir að því
að geta ekkert annað en eftir-
hermt franskt undirmálsföndur.
Þetta átti að sýna í nafni íslenzku
þjóðarinnar. Það þurfti líka sem
von var að gerast með mikilli
leynd.
Dáfögur landhelgisgæzla! Nei!
Þá er betra að eiga sóma þjóðar-
innar í höndum ísienzkra sjó-
manna.
Enn ber að lýsa fullri sök á
hendur menntamálaráðherra, því
þótt hann ef til vill skelli skuld-
inni á Menntamálaráð, þá er
úrslitavaldið hans. Auk þess veit
hann það sem hverjum heilvita
manni er kunnugt, að hvert það
„ráð“ sem samsett er af pólitísk-
um prestslömbum, mismunandi
þriflegum er ekki til nokkurs nýti-
legt
Lágmarks krafa er, að alþjóð
eigi kost á að sjá, hvað kynnt er
framandi þjóðum í hennar hafni.
Ásgeir Bjarnþórsson
VAÐSrOFAN
LEIKHÚSMÁL

Frá dönsku bæjarleikhúsunum
Kristján Helgason kveður sér hljóðs
í bundnu máli og yrkir um tíðar-
farið. Eftirfarandi stöku kvað
haivn um Þorrann meðan upplitið
á honum var nokkuð mildara:
Oft er lýsing ó þér sú
ískur frosts og hríða.
Þess skal getið, ,þú ert nú
Þíðleg dýrðarblíða.
Góa og Einmánuður:
Illt er að spá úm Góu geð,
gl’ettur, hret og næði.
Einmánuður endar með
ástar lóukvæði.
Og um tíðarfarið og stjórnarfarið:
Elskulegt er úti og bjart,
ylja kenndir góðar,
inni er dimmt og sinnið svart
í sölum eyðsluþjóðar.
Prósenturnar frægu fimm
fjárhag okkar laga.
Þó er í lofti þruma grimm,
það er önnur saga.
Upp er komið ágætt grín
hjá ýmsum merkisþjóðum,
að betra er að eiga brennivín
en bók í þeirra sjóðum.
Um Eirík Kristófersson, skipherra:
Eiríkur á okkar Þór,
íslands þjóðarsómi.
Þótt veímennt skeiðin væri el
stór,
hún vann að allra dómi.
Um atómskáldin:
Atómskáld að öllu dóst
ör af hóli og kjassi
líkt og þegar klárar kljást
og kláði er í beggja rassi.
Og um Loka:
Loki ennþá lævís er
líkur og til forna,
Iðunn trú með epli fer,
er við hrörnun sporna.
Ólán hefir okkur hitt,
•er þó skömmin meiri,
Loki hefir landið mitt
lostið sínum geiri.
Og eftirfarandi staka er kveðio
af sérstöku tilefni:
Daman með sitt dill og fikt,
djörf með reising háapri,
linar bakverk, læknar gikt
og lundin verður skárri.
Kristján liefur lokið vísnaspjallj
sínu að þessu sinni.
Álaborg
Leikhúsið í Alaborg (Aalborg
Teater) hóí leikái-ið með sýning-
um á hinum góðkunna gamanleik
Elsku Rut, sem Leikfélag Reykja-
víkur sýndi hér fyrst fyrir átt'a ár-
um og hefir síðan verið leikinn
viöa 'tim landið. Síðan kom Heilög
Jóhanna, eftir Shaw, sem Þjóðleik-
húsið sýndi fyrir álíka löngu með
Önnu Borg í aðalhlutverkinu. Sú,
sem fór með hlutverk Jóhönmt í
Álaborg, heitir Kirsten Verner.
Hún er fastráðin leikkona hjá Aal-
borg Teater. Leikstjóri var Bjarne
Forchammer leikhússtjóri. Þriðja
verkefnið var Heiu’ik og Pernille
eftir Holberg. Leikstjóri var Elith
Foss, sem er einhver skemnitileg-
asti Holberg-leikari, sem Danir
eiga. Síðan kom Loginn helgi eftir
W. s. Maugham. Þetta leikrit er
mörgurn hér að góðu kunnugt og
er nú t'il í ágætri þýðingu eftir
Karl Guðmundsson leikara.
Fimmta verkefnið var: Han, Hun
og Satyren (Le Mafi, la Femme et
la Mort) eí'tir André Roussin. I-Iöf-
ttndurinn kallar leikinn broslegan
harmleik og hugmyndina segist
hann hafa fengið, þegar hann las
frétt um ítalska konu, sem var orð-
Afmælissundmót
*
Armanns
f tilefni þess að Glímufélagið
irmann heldur nú hátíðlegt 70
ára afmæli sitt verður efnt til
sundmóts n. k. þriðjudag í Sund-
iiöll Reykjavíkur. Undanfarin 32
ár hefir starfað sérstök sunddeild
innan féíagsins og hafa á því tíma
bili komið fram margt góðra
suntljnanna og' sundkvenna. Einn-
ig hefir félagið áíí mörgum góð-
um suiHÍiuiattíeiksinönnum á að
skipa nú um áratuga skeið.
Á sundmóíinu á þrið.iudaginn
erður keppr í 8 -einstaklingssund
1 tm og tveim boðsundum. Keppnis-
greinar eru 100 metra skriðsund
karla, þar mætast meðal annarra
Pétur Krisljánsson. fyrrverandi
methafi og Guðmundur Gíslason
núverandi methafi, í 100 m skrið-
sundi kvenna eru 5 keppendur og
þar á meðal Ágústa Þorsteinsd.,
í 200 m bringusundi karla verður
mjög skemmtileg keppni eins og
ávallt áður. í 50 m bringusundi
kvenna keppa m. a. Hrafnhiidur
Guðmundsdóttir ÍR og 'Sigrún Sig-
urðardóttir úr Hafnarfirði en sú
fyrrn. setti met á síðasta móti.
Auk þess verður keppt í 50 m
baksundi kv-enna, 100 m bringu-
sundi drengja, 100 m baksundi
karla og •tx50 metra skriðsundi
kvenna. Er ekki að efa að góður
árangur náist í harðri og tvísýnni
keppni á þriðjudaginn. Sundæfing
ar hjá Sunddeild Ármanns eru á
þriðjudögum og fimmtudögum frá
'kl. 7—8,30 og sundknattleikur á
mánudögum og miðvikudögum frá
9,50—10,40. Þjálfari er Ernst Back
man.
in leið á hónda sínum og réð flugú-
mann til að koma honum fyrir katt
arnef. En eiginmaðurinn hvarf
ekki og þegar konan kvartaði við
þræl sinn, var hann hinn ósvifn-
asti og heimtaði meiri peninga.
Konan greiddi aftur fyrir væntan-
lega þjónustu en engu að síður
lifði eiginmaðurinn góðu lífi eftir
sem áður. Þá reiddist konan og
kærði svikarann fyrir yfirvöldun-
um.
Um jólin sýndi leikhúsið hinn
sígilda clanska jóialeik Jul i Köb-
mandsgaarden eftir þau Sophie
Breum og Thorvald Larsen. Fyrsta
verkefnið á þessu ári var gaman-
leikurinn Pigen Ovenpaa (The se-
ven year itch) eftir ameríska höf-
undinn George Axelrod. Leikurinn
hefir verið sýndur víða í Evrópu,
en annars er höfundurjnn kunn-
astur í heimalandi sínu fyrir út-
varps- og sjónvarpsþætti sína, sem
munu verg hátt á fimmta hundrað.
Síðustu verkefnin voru tvö stutt
leikrit, sem voru sýnd saman: Ap-
ollon fra Bellac eftir franska höf-
undinn Jean Giraudoux og Den
anstændinge Luder eftir Jean Paul
Sartre, en hið síðartalda hefir ver-
ið flutf liér í Ríkisútvarpið. Næstu
verkefni verða: Tre Finner En Kro
eftir enska höfundinn John Drink-
water, en þessi leikur hefir áður
verið leikinn í tveimur leikhúsum
í Kaupmannahöfn. Síðan koma Æv
intýri á gönguför eftir Hostrup,
Brudstykker Af Et Mönster, sem
•er eitt af merkari leikritum Soya og
hefir verið kvikmyndað undir nafn
inu Soldaten og Jenny. Síðustu
verkefnin á leikárinu verða svo
D.ans Under Stjernerne eftir
franska höfundinn Jean Anouilh
og óperettan Nitouche.
Odense
Odense Teater varð fýrst' danskra
leikhúsa til að sýna Tannkvassa
tengdamömmu með Paula Ille-
mann Feder i hlutverki kerlingar.
Síðan voru tekin til sýninga tvö
leikrit frá fyrra ári: Yiliiöndin
eftir Ibsen og Horfðu reiður nm
öxi eftir Osborn. Næst kom leikrit
Soya Eva Aftjener Sin Barnepligt
og eftir það Den Politiske Kande-
stöber eftir Holberg. Odense teat-
er varð einnig fyrst danskra Ieik-
húsa til að kynna leikritið Heim-
sókn gamallar konu eftir Friderich
Durrenmatt, en um þetta leikrit
hefir verið skrifað í þessum þátt-
(Framhald á 8. síðu).
Ljósmóðir
óskast til starfa nú þegar. Séríbúð. — Upplýsingar
gefur héraðslæknirinn á Hvammstanga.
cau«mmi««:iK«:u;mm:m«««mt:m:i::m;«t«mnnxn«m«um««««i
Leigutilboð í Stúdentagarðana
til gistihúsreksturs á sumri komanda skulu komm
í hendur Garðsstjórnar fyrir 20. marz n. k.
STJÓRN STÚDENTAGARÐANNA.
Blaðburður
TÍMANN vantar ungling til blaðburðar um
MELANA
AFGREIDSL AN
Sírni 12323.
'immnmttittmmmjmtmttmmmajaötttttmmtaammamnaanm
W.VV.V.V.V.V.V.'.V.V.’.V.V.V.V.V.V.V.V.V.VAW.V'í
Innilega þakka ég öllum, nær og fjær, sem sýndu
> mér vinarhug á sjötugsafmæli mínu, 17. þ.m. og gerðu
I. c "1 ^ • c -. ___
mér daginn ógleymanlegan.
Guðlaug Bjarlmatsdóftir,
frá Prestbakka.
■.vvvvv.v.v.v.v.v.v.v.v.vv.v.v.v.v.v.v.v.vv.v.v.v
Vi3 þökkum inniíega öllum þeim, sem voftuðu okkur samúS sína
við andlát og útför
Björns Þorkelssonar
frá Hnefilsdal
og heiðruðu minningu hans.
Börn og tengdabörn.
Eiginpiaður minn,
Sigurður Jónsson,
skólastjóri Mýrarhúsaskóla,
verður jarðsunginn frá Neskirkju, fimmtudag 26, þ.m. kl. 2 e.h.
Athöfninni verður útvarpað. Blóm eru afþökkúð, en þeim, sem
viidu minnasf hins látna er bent á líknarstofnanir.
Fyrir mina hönd, barna, tengdabarna og barnabarna.
Þuríður Helgadóttir