Tíminn - 10.03.1959, Qupperneq 5

í í M I N N, þriðjudagiim 10. marz 1959.
5
Stórfelldar framfarir í sauðfjár-
rækt síðustu tuttugu og fimm árin
1.180.000 kindur heftíi þurft til aí framleiía
sama kjötmagn og framleitt var meí 770.000
kindum í fyrra, væri enn stundað sama bú-
skaparlag og 1934.
Á Búnaðarþingi íimmtu-
daginn 5. þ. m. fiutti dr. Hall-
dór Pálsson sauðfjárræktar-
ráðunautur erindi um þróun
sauðfjárræktar hér á landi
síðustu 25 órin og framtíðar-
horfur hennar. í upphafi
máls síns gat ræðumaður um
þau tímmnót, sem mörkuð-
ust með lilkomu afurðasölu-
laganna 1934. Þvínæst sýndi
hann í'ram á þær miklu
sveiflur, sem orðið hafa á
tölu sauðfjár í landinu á
hessum 25 árum.
Samkvæmí búnaðarskýrslum
frá 1934 var lala framtalins sauð-
fjár þá 699.000 á öUu landinu. Eft
ir það fór saaðfc fækkandi vegna
fjárpestanna og siðair fjárskipti-
anna niður í 402.000 árið 1950. Síð
an hefir sauðfé farið ört fjölgandi
og s. 1. ár x* lar tala þess 770.000.
.Meðalfaliþungi dilka hefir sí-
íellt farið vaxandi á þessu tíma-
bili úr 12,46 kg. árið 1934 í 14,18
fkg. árið 1958. Kjötfi'anileiðsla eft-
jr fóðraða kind hefir aukizt örar á
þessu tímabUi heldur en fallþung
inn. Er það vegna þess hve lömb-
um hefir fjölgað ört vegna aukinn-
ar frjóserai og minni unglamba-
dauða. Nokkurra árssveiflna gætir
á afurðjnum vegna árferðis, en
séu tekin fimm ára meðaltöl
hverfa þessar árssveiflur að
mestu og kemur þá fram gleggri
ínynd af þrwtninni.
Alhliða framfarir
Halldór taldi orsakir þessara
framfara vera margþættar: Útrým
ing mæðiveiki, bólusetning við
garnaveiki og minnkandi lamba-
dauði vegaia aukinnar þekkingar á
iambasjúkdómum eru veigamestu
atriðin, sem leiða til þess, að hér
er hægt að reka eðlilegan sauð-
fjárbúskap. Þá hcfir fóðrun verið
'bætt með aukinni fóðurfram-
leiðslu, aukinni túnrækt og hæfi-
legri notkun kjarnfóðurs og er
það undirstaða aukinna afurða
fjárbúanna. Væri enn stundað
sama búskaparlag og 1934, hvað
tfóðrun og' raektun fjárins snertir,
hefðu þurft að vera í landinu s. 1.
ár 1,180.000 kindur til að fram-
Jeiða sama kjötmagn og framleitt
var með 770.000 kindum í fyrra.
Sauðí'járkynbæturnar eiga einn-
jg veigamikinn þátt í þessum fram-
förum. Árangur tiiraunastarfsemi
á siðasta áratug hefir einnig haft
örfandi áhrif í framfaraátt. Bænd-
ur hafa mikinn áhuga fyrir sauð-
íjárrækt og taka almennt þátt í
isauðfjársýniagum.
Á öllu laudinu voru sýndir 6567
úirútar á áranum 1932—1935. 62
þeirra hliiíu fvrstu verðlaun. 1955
—1958 voru sýndir 11,330 hrútar
á öllu landinu og hlutu 35,7%
þeirra fyrstu verðlaun. Hefir þó
ekki vcrið slakað á kröfunum.
Dæmi fró Skriðuklaustri
Fjárstofninn hefir batnað mest
í Austur-Skaftafellssýslu. Þar vógu
fullorðnir hrútár á síðustu.sýning-
Din 20 'kg. meira að meðaitali en
25 árum áðnr. Þessi árangur hefir
siáðst, þótt hrútarnir hafi smækk-
að á sama tírna, af því að þeir
Jiafa verið valdir með tilliti til
aukinna hoida en ekki einblínt á
istærðina eins og of margir bændur
gera.
Dæmi frá Úilraunastöðinni á
Skriðuklaustri sýna betur .en flest
annað hve mikilvægt er að ala féð
vel upp, fóðra það skynsamlega og
rækta með tilliti til aukinna af-
uröa. Fjái-6tofninn þar var í upp-
hafi venjulegt óvalið ausífirzkt fé.
Fyrstu árin eftir að tilraunastöðin
tók til starfa var það fóðrað á
svipaðan hátt og tíðkaðist þá á
Austurlandi, þ. e’. að fylgt var fóð-
ursparnaðarstefnunni. Fyrstu þrjú
árin voru meðalafurðir í diika-
kjöti á búinu aðeins' 11,36 kg. eft-
ir fó'ðraða kind. Eftir það var far-
ið að gera fóðrunartilraúnir og gcr
breytt um uppeldi fjárins og lömb-
in fóðruð á sama hátt og gert hef-
ir verið á fjárræktarbúinu á Ilesti
síðan fjárskiptin fóru fram. Ár-
angurinn varð undraverður. Nú er '
fcð fahegt og afurðir þess ágæt-
ar. S. ). ár hafa meðalafurðir í
diikakjöti eftir fóðraða kind þar
verið 19,06 kg. eða 7,7 kg. meiri
en á árunum 1950—1952. Þessi
mikla framleiðsluaukning liefir
kostað fóðuraukningu, sem nemur
um 35 fóðureiningum á kind. Sýn-
ir það glöggt hve gott uppeldi og
fóðrun borgar sig vel
Framtíðarhorfur
Framtíðarhorfur um sauðfjár-
rækt eru giæsiiegar, e£ íslenzkar
sauðfjárafurðir reynast samkeppn-
ishæfar til útfhitnings við aðrar
framleiðsluvörur hér ú landi, og
það eru þær því sem næst nú. Þá
virðast miklir möguleikar fyrir
hendi til stóraukinnar framleiðslu
á sauðfjárafflrðum. Víða eru beiti-
lönd enn ekki fullnýtt og margir
bændur geta stóraukið afurðir eft
ir fóðraða kind frá því sem nú er
með bættri fóðrun og með því að
beita ám á ræktað land að vorinu
og með því að beita sláturlömbum
á ræktað land og fóðurkál. Má bú-
ast við mikilli fjölgun sauðíjár #
DR. KALLDÓR PÁLSSON
næstu áratugum, en búast má við
að grípa þurfi til ítöluákvæða á ,
stöku stað, ef ekki tekst að auka
gróðurmagnið með notkun áburð- j
ar á beitilönd, þar sem þrengst
verður í högum.
Fimm ára meftaltal
1934-38
1939-43
1941-48
1949-53
1954-58
Tala sauðfjár samkv. búnaðar- skýrslu Mc'ðalfalJ- þungi daika kg. Kg kindakjöts framleiðsla pr. fóðraða kirid
651.174 13.29 11.04
625.486 13.71 12.48
505.615 14.19 13.88
422.731 14.32 14.68
662.578 14.48 15.00
Greinargerð írá Osta- og smjörsöl-
unni vegna villandi blaðaskrifa
Tímanum hefir borizt
greinargerð frá Osta- og
smjörsölunni' og segir í með-
fylgjandi bréfi, að greinar-
gerðin sé fram komin vegna
ýmissa skrifa i blöum að und
anförnu um fyrirtækið og
starfsemi bess. Fer útdráttúr
úr greinargerðinni hér á eft-
ir:
Meö stofmm Osta- og smjör-
sölunnar hafa mjólkursamlögin,
sem nú eru átta að tölu, komið
sér saman um m.a.:
1. Að samræma frainieiðsluna
í því, augnamiði að auka gæði
varanna.
2. Að vanda svo til allra
geymsluhátta, aö skemmdir á
vörunni verði útilokaðar, þótt
þær fari ekki strax á sölustað.
í skrifum ákveðinna blaða hafa
tvær sakir veriö bornar á fyrir-
tækið. Sú Önnur, að verzlanir,
sem fá lánsviðskipti við Osta-
og smjörsöiuna, geti nú ekki
fengið jafr. langan greiðslufrest
og áður.; og1 hin sú, að fundið
hefir verið að þvi, að smjör fari
í einar og samskonar umbúðir.
Hvað viðkemur fyrri ásökun-
inni, er þvi til að svara, að fyrir
tækið lánar viðslúptavinum sín-
um andviröi varanna í meira en
heilan mánuð, en þar sem vör-
urnar seljast eftir hendinni úr
verzlunum, má segja að hér sé
um að ræða bein peningalán til
verzlunarreksturs.
1 öðru lagl eru það deilur þær,
1 sem risið hafa út af umbúðum.
• Þegar umræður hótust með for-
i ráðamönnum mjólkursamlag-
| anna, kom i ljós, að undantekn
' ingarlaust voru aliir sammála
um, að gera kröfu, til. þess, aö
' verzlanir veittu viðtöku og hefðu
, á boðstólum nægar birgðir frá
öllum samlögunum.
Það er á engan hátt rétt, sem
fram hefur komið í blaðaskrif-
um, að samkeppni mjólkursam-
laganna um vörugæði hætti með
1 þessu fyrirkomulagi. Hins veg-
ar verður nokkur breyting á
þessu, þannig að samiögin keppa
ekki lcngur með umbúöum sín-
um, heldur revna þau að koma
J framleiðslu sinni í ákveönar um
búðir, sem háðar eru ákveðnmn
skilyrðum um vörugæði og í
þessar ákveðnu umbúöir er það
j smjör sett, sem uppfyllir kröfur
' sérfræðinga þeirra, sem matið
hafa með höndum.
| Það skal og tekið fram í eitt
'skipti fyrir öll, að smjör frá
tveimur búum hnoðast aldrei
saman, heldur er smjör frá
hverju búi fyrir sig metið og
pakkað algjörlega sér.
Heilbrigðrar gagnrýni er alltaf
og alls staðar þörf, en rétt er
að minna á, aö skynsamlegra er
að bíða með aðkast og dylgjur
í garð fyrirtækisins, þar til sést
að það lagar ekkert af því, er
búast má við af því. Því enginn
gerir allt á einum degi.
Reykjavik, 6. marz 1959
Osta- og smjörsalan s.f.
Sígurður Lárusson, Gilsáí
Næstu kosningar snúast
um kjördæmamálið eitt
Svar til Sigmundar Siguríssonar í Syftra-
Langholti
i.
í dag birtist grein í Morgun
blaðinu eftir Sigmund Sigurðs
son bónda í Syðra-Langholti.
Hann byrjar grein sína á að
vitna í orð „merkisbónda" um
skrif Tímans um kjördæma/nál
ið. En af því að ég hef heyrt
Signuindar getið sem nierkis-
bónda, undrar mig nokkuð mál-
flutningur hans. Þó skal ég
taka það fram, til að koma í
veg fyrir misskilning ,að grein
Sigmundar er ekki eins rætin
og ruddaleg, eins og sumar þær
greinar, sem birzt hafa í Morg-
unblaðinu um þessi mál.
Eins og aðrir greinarhöfund
ar Morgunblaðsins sem hafa
rit.að um kjördæmamálið verð
ur honum tíðrætt um þau „sér-
réttindi“ sem Framsóknarflokk
urinn hafi notið. Við slculum
athnga þetta svolítið nánar.
Mér skiist að þessi sérrétt-
indi séu einlcum þau, að flokk
urinn hafi haft meiri tiltrú en
aðrir flokkar í dreifbýlinu, og!
þess vegna hafa flestir þing-J
menn hans verið þaðan. Með
öðrum orðum, „sérréltindi“ |
Framsóknar og sérréttindi
dreifbýlisins fara þá aigerlega
saman.
Annar kafli greinarinnar er
að mestu ley.ti orðrótt upp-
taka úr fyrri greinum Morg-
unblaðsins um kjördæma-
málið. Þar hleypur höfundur-
inn frá aðalefninu og eyðir um
helmingi greinarinnar í að
brigzla Framsóknarflokknum
um svik og vesaldóm. í þeim
kafla segir meðal annars orð-
rétt, að Framsóknannenn ,,hafi
svikið flest eða öll kosninga-
loforð sín og séu nú búnir
að svíkja alla flokka, sem með
þeim hafa unnið.“
í þessum kafla talar hann
einnig um „sáróánægða kjós-
endur“ Framsóknarflokksins og
að, Framsóknarmenn séu að
..egna dreifbýlið gegn þcttbýl-
inu“.
Sigmundur Sigurðsson hlýtur
að vera kunnugri innan Fram-
sóknarflokksins heidur en ég
óg aðrir óbreyttir kjósendur
hans, eftir orðum hans að
dæma. Ég hvgg að Framsóknar-
flokkiu-inn hafi ekki á síðasta
áratug verið betiu- samstilltur
en . einmitt nú síðus,tu árin.
Sýndi það sig bezt, hve einhuga
Framsóknarmenn studdu Al-
þýðuflokksframbjóðendur i sam
vinnu þeirra flokka i síðust.u
Alþingi'skosningum, en það má
segja um þá Alþýðuflokksfram-
menn, se.m Framsóknarmenn
studdu þá til þingsetu, að sjald-
an launa kálfar ofeldi.
Einnig má minna á þá fylgis-
aukningu, sem Framsóknar-
menn fengu í síðustu bæjar-
stjórnarkosningum, og sýnir
þetta bezt, að það er tilhæfú-
laust, sem Sigmundur Sigurðs-
son heldur fram um óánægju.
Það er gamalt slagorð hjá
Sjálfstæðismönnum að tala um
að Framsóknarmenn egni dreif-
býlið gegn þéttbýlinu, þegar
þeir sjáifir siija á svikráðum
við dreifbýlið. Þegar Framsákn-
arflokkurinn hefur barizt fast-
ast fyrir hagsmunum fólksins
úti á iandsbyggðinni, þá hrópar
Sjálfstæði'sflokkurinn alttaf að
Framsó’knarmenn séu óvinir
Reykjavíkur.
Stefnuskrá fyrrverandi ríkis-
stjórnar sýndi það bezt, að
Framsóknarflokkurinn óskar'
samvinnu viö vinnustéttir bæj-'
anna, enda hefur fylgi hans í
kaupstöðunum vaxið mikið síð-j
ustu árin.
Sigmundur gerir enga íilraun'
til. þess að rökstyðja kosti hlut-'
fa Ilskos n in g a -fyr i rk om ul ag s in s, i
sem ráðgert cr að koma á. Gæti
maður því látið sér dctta í hus,
að hann væri ekki eíns hrifinn
af þeirri breytingu, sem ráðgerð
er, eins og annars sýnist ai
grein hans, þar sem hann snifi-
gengur sjálfan kjarha-málsin.-.
Úr því ég fór að blanda 'inóf
í þær um ræður, sem fraai;hafa
farið um kjördæmamáli8rþá er
skylt að ég láti í fáeimwn orf-
um, skoðun mína í !jós.
Ég tel, að ef gerð cr ga-gngerú
breyting á kjördæmáskiþunjnn .
þá ætti hún að vera á þú leið
að landinu yrði skipt í einmenr-
ingskjördæmi. Hvé ihörg þau
ættu að vera, getur verið álita-
mál. Ég legg til að þaú yrðu. 52
eins og þingmennirnir eru úi
TJppbótaþingsætin tpf ég að
alveg ætli að afnema. Vel gæti
að niínu áliti komið lil ípála að
sameina tvö fámenn kjördæmi
á nokkrum stöðum.
Kostina við einmenningskjör-
dæmi tel ég emkum þessa:
Kjósendur mundú ' aiðallega
skiptast í tvær fylkingáiv hægri
og vinstri. Flokiœstjórniit hefðu
meira aðhald um val firanibjóC-
enda. ■
Óhugsandi væri . fyrjr. sm: -
hagsmunahópa að mypda fþokk
og ná fótfestu. Þess, .végna
miklu meiri iíkur fyrir íráusl-
ari stjórn en nú crA " ■
Við, sem eigum hcíma' víðs
vegar úti á landi, æltuiri rx hug-
leiða það vel, áður en Við'göng-
um að kjörborðinu í vof'ýihvorf
byggðarlögum okkar' sé þao
ekki fyrir beztu að við .stönduni
saman sem einn mað'ur gegr.
fyrir hugaðri kjördæniabreyl-
ingu.
Þessar kosningar hljóta fyrv.
og fremst skilst mér að xerði
haldnar aðeins í því máli.
Þess vegna hlýtur afstað;
manna til þeirra að mótast eftii
skoðun þeirra á kjördæmaskip-
uninni og kosningafyrirkomu-
laginu, — en ekk ieftir flokks-
línum.
í kosningunum, seni ráð-
gerðar eru seinna á árinu, munu
menn hins vegar velja á: milli
flokka svo sem venja ér.
II.
Fyrir nokkrum árum bar
mjög á því í áróðri Sjáífstæðis
manna í fæðu og riti, að nauð
synlegt væri að aukaiogsvið
halda jafnvægi í byggð, iapds
ins. Þá fluttu þeir tillögur á Al-
þingi undir því yfirskini. Nú er
komið annað hljóð í strokkinn
Nú eru þessir sömú ménn og
málgögn þeirra farhif' i þess
stað að ræða um „póiitíáká fjár-
festingu“ annars vegar og „efna
hagslega fjárfestingú“ hins veg'-
ar. Ep hvernig skilgreiira þeii
þessi lnigtök. Mér skilst, að þeh
eigi einkum við ýmiss .konai
fjárfestingu úti á landi. svo seir
ýmis atvinnutæki og fram
leiðslustöðvar, einnig vegi, brýr
hafnargerðir og fleira. Þetta
raunu þeir kalla pólitíska fjár-
festingu“.
Hin éfnahagslega fjárfesling
er á þeirra máli alls konar fjár-
festing í stærstubæjunum, og
þá einkum í Reykjavik.
Það eru rúm 11 ár síðan ég
kom til Keykjavíkur. Nú hef ég
dvalið þar í fáeina daga. Fijóti
á litið sýnist mcr að Reykjavík
hafi ekki farið varhluta af fjár-
festingunni á því tímabili.
En hefur þeirri fjárfestingt'
vérið beint á réttar brautir’’
Ég svara hiklaust nei'. Mér
blöskra einkum hinar stóru og
skrautlegu hallir mjlljónamær-
inganna, sem blasa við augum
i sumum hverfum bæjárins. Þáo
er ekki furða þó beir stynji und
(Framhalcl á 7. síðu) ,