Tíminn - 21.03.1959, Síða 5

TÍMINN, laugarrtaginn 21. marz 1959.
5
Póstmannafélag íslands fjörutíu ára
í dag er minnzt 40 ára afmælis
Póstmannaíelags íslands með sam
eæti í Framsólcnarhúsinu, og þeg-
ár litið er til baka yfir sögu fé-
lagsins koma að vonum upp í
Jiugann ýmsar minningar frá liðn
fjötur um fót stéttinni til vaxandi
þroska og menningar.
III.
Á fyrstu starfsálrum félagsins
var mikið unnið að því að fá við-
urkenndan ákveðinn vinnudag, en
hann hafði yfirleitt verið lengri
landa eiga einnig siíka sjóði, og
ei markmið þeirra eitt og hið
sama. Þegar danska póststofnunin
átti 300 ára afmæli 1924 gaf
danska ríkið 100 þúsund krónur
til póstmannasam'bandsins þar í
landi (Pansk Ppstforeningj og
fylgdi gjöfinni, að fjái'hæðinni
j meistari mælti nveð póstmanni i
! embættið, en landsímasjóri .síma-
manni. Þetta skýrir aðalpóstmeist-
ari nánar í bréfi til atvinnu- og
samgöngumálaráðuneytisins frá
18. október 1927. Eftir að sam-
' eining beggja starfsgreinanna va;.'
loks' fullgerð 1935 og landsíma-
mannastéttarinnar á liðnunv fjór- stjóri tók við yfirstjórn þeiirra
um áratugum, en ekki verður þó má heita að víðast hvar, þar sem
með öllu gengið fram hjá þeirri ,Sameining hefir farið fram á
mikilvægu ákvörðun, senv tekin þessu tímabili hafi embættið fallið
var á þessu tímabili, er sanvein- í skau;t símamannastéttarinnar.
ing pósts' og síma fór fram, en unz nu fyrst 1957, ag hinn ný
hún átti sér raunar nokkuð lang pósf- og símamálastjóri veitti
an aðdraganda og var að lokum starfsmanni úr póstþjónustunn.
unv dögunv, sem hlýða þykir að hjá póstmönnum en flestum öðr- sjcyldi varið til að styrkja starfs- fullkomnuð 1935, er embætti póst póst og simastarfið í Bor“arnesí
rifja upp í stórum dráttum. Eins um starfsmönnum ríkisins. Það
og geta má nærri, var félagsskapur var lþó ekkj fyrr en 1925 ag sam-
þessi ékki sérlega rishár, er hann koinutag náðist um átta stunda
Jvóf göngu S'ína hinn 26. dag marz yinnudag. Hins vegar voru póst-
íviánaðar 1919. Tildrögin að stofn mgnn skyldugir til að vinna allt
un félagsins voru þau, að nokkr- a5 tg tjmum j sólarhring, ef nauð-
ir áhugamenn í hópi starfsmanna syn har til, en þó e'kki lengur,
ríkisins höfðu forgöngu um stofn- nema eftir sanvkomulagi. Þá var nefndi Póstmannablaðið. Flutti
un alls'herj.arsambands ríkisstarfs- ,einnjg aengi barizt f-yrir því á
inavvna og leituðu því til hinna ;þessum árunv, að fá einhverja
ýnvsu ríkisstarfsgreina iim stofn- greiðslu fyrir nætur- og heigidagá
un innbyrðis félaga, er síðar gætu Vlnnu. Fyrir harðf-ylgi starfs-
isyo myndað með s.ér samband. mannanna féllst Aívinnumálaráðu
menn póstþjónustunnar til utan-
ferðar.
V.
Á árununv 1932—1944 að einu
undanskildu (1936) gaf Póst-
niannafélagið út blað, er það
það á þessum árum margar grein-
ar um áhugamál stéttarinnar og
var nvikill styrkur að útgáfunni,
meðan hennar naut við. Það hefir
r.ú í seinni tíð oft verið um það
málastjóra og Jandssímastjóra Vonandi er sú veiting fyrirboð.
voru sameinuð undir einn hatt. þess að meira jafnrétti eigi að
Því er ekki að leyna, að starfs- ríkja í þessum málunv í framtíð
menn póstþjónustunnar tóku sanv inni, en verið hefur s.I. 20 ár.
einingunni með nokkrum ugg,
enda var þannig á málurn haldið i VII.
al þáv-erandi landstjórn og póst- • Enda þótt segja megi, að mikio
og s'ímamálanefndinni, er með hafi áunnizt til aúkinna rétiar-
mætti rætt að hefja útgáfu blaðsiivs að
greinargerð sinni frá 3. marz
192.9 lagði hinn raunverulega
grundvöll að savneiningunni. . í
nefnd’ þessari átti póstmannaj-
stéttin engan málsvara .og af
þeirn sökum má ef til yill segja,
Atti það síðan að gæta réttar neytig loks á ag grejga
l'íkisstarfsnvanna við setpingu ,fyrjr þa vjnnU) sem unnin væri nýju, en ekki konvizt í framkvæmd að réttur hennar hafi verið fyrir
launalaga, senv þá voru á döfinni. umfram 2 stundir á helguvn degi, ýmissa hluta vegna. Vonandi verð- borð borinn og þá sérstaklega að
Fyrsta stjórn féjagsins var en sll heinvild náði þó aðeins til ur það ekki látið dragast öllu því er snertir fullkomið jafnrétli
skipuð þessum nvönnum: Þorleifi áranna 1923 og 1924. Eftir það Jengur að koma því máji í íram- við sím.amannastéttina tii hinna
Jónssyni, póstmeistara, O. P. fél 1 þessi greiðsla niður fyrir alla kvæmd. Fa vopn eru betri i bar- sameinuðu embætta
Biöndal, póstritara og Páli Stein- vínnu á helgidög-um, unz 1927, að áttu stéttasanvtakanna en mál- síma i landinu. Það
grínvssyni, pó§tful-.trúa, síðar rit- rnálið var tekið upp a.ð nýju. gögn þeirra, ef þeim er bcitt af yega-r orðið hlutskipti starfs-
Eitt var það, sem starfsmeniv einurð og fúllri sanngirni. Meðal nvanna póstþjónustunnar að staría

þjóri Vísis, Sjónvijv .-kiptj þannig
jvie sér sörfum, að Þ.orlaifujr J.óns-
son var formaður, Páli ritari og
Biöndal gjaldkeri. AJIi-r, sem þl
yoru starfandi í pósthúsinu, að
bréfbesrunum undanskiidvtm,
gengu í félagið. Stofnendurnii
voru því samtais 12. Aí þeim eru
tnn tveir starfandi.: Hel0i B.
Bjprn.ss.on, deildarsjóri í böggla
pós'tstofunni. og Sæmundur Helga
son, íullírúi.
Þegar þelta fyrsta .stjórnarkjör
félagsins er ahugaðj kemur þaf,
•manni æði spánskt fyrir sjó.nir
áð þrír af æðstu nvönnum stofnun-
arin-nar eru kjörnir ti} forustu í
í'élaginu. Þetta stóð aS vísu ekk:
lengi, því að skömmu síðar drógu
þeir sig í hié Páll pg Biöndai, en
l’orleifur póstnveistari skipaði for
mannssætið í 5 ár.
II.
Fyrsta verkefni stjórnarinnar
var að undirbúa tillögur um launv
kjör póstmanna í Iteykjavik og
ú-ti um land og 'koma þeim á fran:
færi. Hafði stjórnin fengið til at-
liugunar launalagafrumvarpið og
gert á því nokkrar breytingar að
því er snerti laun póstmanna.
3Það ieynir sér ekki að hagur póst- pósfstofunnar höfðu mikin-n áhuga þ.eirpa nvála, senv blaðið barðist
astoðarmanna, sem voru fjölmenn á þessi ár, en það var að linnda mikíð fyrir. var bætt skipuJag á
ástir í Reykjavík, hefir verið fyrir í framkvæmd hugmyndiuni um vinnuháttum starfsfóiksins. í því
borð borinn við setningu launa- stofnun Póstmannasjóðs, sem iengi máli ivnigu skoöanir nvanna í
leganna. Þær tillögur, sem sam- hafði verið í undirbúningi. Til- eina átt, að hinn langi vinnudag-
þykktar voru í félaginu um launa- drög að stofnun sjóðs þessa vpru. ur yrðj ekki iey.stur nenva með
íkjör þeirra, náði ekki fram að þau, að aðalpósínveistari Sigurður \aktaskipliim. Slíkt nvætti lengi
ganga, nenva að litlu levti. Þrátt Briem lvafí'li safnað sa/.vvan ujvv. v.el talsverðri nvólspyrnu, þar eð
íyrir fámenni félagsskaparins stóö nvargra ára skeið í'rípverkjum af ekki varð hjá því konvizt að
gönvlum póstávísununv .og koivvið
fram m.eð þá þuginynd a.ð siofna
sjóð fyrir það, sem fengizt fyrir
frímerkin. Átti sj.óður þessi síðan
að vera' til- styrktar póstmönji.um,
Áriö 1923 var svo endanlega getig-
jð frá stofnun s-j.óðsins, sarnin

':>rW
★
bóta handa starfsnvönnum póst-
þjónustunn.ar, þá eru alit-af ein.
hv-erjir, senv -telja sig hafa boriö
skarðan hlut. frá borði. Um það
geta að sjálfsögðu verið skiptar
skoðanir. Fáar stéttir hins opir..
bera hafa þó átt -að -mæta jafn
'takmörkuðum skilningi frá fyrstu
tíð og póstburðarmennirnir t. d
hér í Reykjavík. Það nvá heita
pós'ts og að útburð-ur pósts hafi ekki hafizt
hefir hins hcr að ráði fyrr en um siöusli.
aldanvót. Að yisu lét Sigurður
Brienv, ;er hann tók við póstmeist-
araenvþættinu hér 1897 af p. P.
Finsen, bera út póst í bæinn á sinn
kostnað, en árið 1900 var fyrst
farið að bera út póst á kostnað rík-
. isins. Allt franv til ársins 1939 voru
rét-tindi hréfberanna í Reykjavík
mjög bágborijj, og það -jná heita að
I enn ,eijni eftjr ;aí þessu. Uro 30 ára
: tíinabil frá 190.0—1930 var þeini
' gert að greiða af lágum faunum
j sínunv alia aðstoð bæði í veikinda.
j forföllum og eins í sambandi við
i úlburð jólapósts. Það var ek-ki fyrr
: en bréfberar höfðu starfað hér í 40
i ár, að starí þeirr;a var loks yiður.
. kennt sem sérstakt starf í þjónustu
ríkisins. cjv þrá.tt fyrir m.argháttuð
róttmdi þeim til haivda á liðnurn
: árum, eru þeir með lægstu launin.
len-gsta vinnudaginn og erfiðasta
starfið. Þetla hefur átt sinn þátt í
því að toryeida æ.skilega uppbygg
ingu þessarar stóttar, senv í, raun
og veru er hin njikilvægas.ta í. þágu
alls alrnennings. * .
Póstmanoa-
ilagsins:
'rejnri röS:
'ryggvj Haraldsson,
armaður P. F. í.
lýrmundur Ólafss-
on ritari.
ftari röð:
igurjón Björnsson,
jaldkeri;
'águrSur Ingason,
araf.ormaður;
.úðvík Jónsson,
iðstoðr.rgjaldkeri.
ivann furðanlega fast sanvan unv
kröfur sinar og samþykkti á fundi
hinn 9. september 1919 að segja
upp starfi, ef viðunandi lausn
fengis't ekki á launakjörunum, en
þau höfðu ávallt verið skorin við
nögl. Það er atlvyglisvert í þessu
Bitnvbandi, að í tillögum féliags- skipulagsskrá og fengin konung-
stjórnarinnar er lag*t til, að þrjár leg staðfesting á Hcnni, en yegl-u-
stúlkur, er þá unnu á skrifstof- gerð um .slyrkyeitingar úr sjóðn-
unni, fái söinu laun og karimenn- unv kom þó' ékki fyrrjen. 1925.
irni-r. Slíkt mun ekx: Ivafa verið Stofnfé sjóðsins var kr. 10,000.90.
elgengt í þá daga. Þrátt fyrir Megintilgangur sj.óðsins, er, eiijs
íiina skeleggu af.viiðu hins fá-
ir.enna hóps, er þá >vrn í pórt-
etofunni, voru talsverðar breyt-
ingar gerðair á lauijajj.okkunum
til lækkunar. Leiddi þstía til þess,
að ýnvsir ágætir starfsivi.eivn gengu
úr þjónustunni. Reynt var síður
p'S koma í veg fyrir það, nveð því
og áfiur er vikið að, að veita þsinv
fjölga slei'fsliði. Endanleg la-usn
Íékiíst þó ekki á þyí máii íyrr en
1945, ej' þávej>andi sanvgöngu-
ip.-úl.aráðlverra, þr. Emil Jónsson,
tók máli.ö til cndaivlegrar af-
greiðslu að tilhiutan þáverandi
póst- og sínjamálastjóra, Guðm. J.
lilíðdal.s. í reglugerð þeirri, sem
þá v.ar gefin út um starfstíma og
störf póstmanna í Reykjavik eru
ýms'ar mikilvægar réttarbæ-tur
póstiviönnum t.il lvanda. Enda þótt
segja ijjegi, að reglur ujvv yjnnu-
líjna síarfsmanna ríkjsins og ríkis-
nvönnum styrk, senv með ná.nvi fyrirtækja frá 1946, og reglur ujn
eða fsrðum ei'Ieijdis hafa í lnjga
rð fuiikomna sig i staríinu, Einn
ig má va'.ta úr sjóðnunv í’sjúkdóms
Siifellum e§.a ef starfsmaðurinn
hefir lengi gegnt póststöi'fum með
tíugnaði, tfúmennsku og samvixku
SvS bjóða nvönnum smávægilega semi. Með sjóðstofnun þessari var
íilfærslu í launaflokkum, en það stigið nvjög heillaríkt spor tii
iváði ekki tilgangi sínunv nema að xaj'anlegs menningarauka íyrir
litlu leyti. Það leikur því ekki á
tveim íungunv, a‘ð á þessum ár-
iim lváði póstmannastéttin sina
íyrstu og ef til vill örlagaríkustu
baráttu fyrir tilveru. sinni og
inannsæmandi réttindunv að því
er launakjör snertir. Það má því
nokkurn veginn fullyrða, að með
eetniivgu launalaganna 1919 hafi
nvyndazt sá örlagahnútur, sem
stéttinni hefir æ síðan reynzt
erfitt að leysa til fulls og í mörg-
WiJl tilfellum verið ejns þonar
póstmannastéUina, og á Sigurður
heitinn Briem miklar þakkir skil-
ið fyrir þessa ágælu hugmynd. Á
lifinum 35 árunv hefir sjóðurinn
getað veitt fjölda póstmanna síyrk
og í flestum lilfellunv til utan-
ferðar. Slíkar ferðir eru s'tarfs-
mcnnnm póstþjónusíunnar einkar
nauðsynlegar. Þær gera þeinv
kieift að kynnast starfsháttum
annarra þióða og tileinka sér það,
sem til bóta nvá teijast hverju
sinni. Póstmannafélög Norðnr-
orlof og veikindsforföll starfs-
nvgijjva ríkisins frá 1954, og lög
ujvv réttindi og skyidur frá sanva
ári gangi í nveginafriðum í sömu
ált og reglngerð pósLnanna, þá
er hór ejgi að síðu-r um sérregl-
ur að ræoa, sejn eru einkar nvikil
v.ægar fyj-ir stéftina, þar senv
Pó.ftmanijaféiagið er viðurkennd-
ur samningsaðili við póst- og síma
málastjórnina um þau mál, er
varða störf stéttarinnar og ein-
staka síarfsmenn og launakjör,
sem ekki eru annars bundjn nveð
Iögum, reglugerðunj eða fyrinivæl
urn samkvæmt þeinv.
VI.
Það er að sjálfsögðu ekki ætl-
un mín að draga fram í dagsijósið
hvað eina, sem á cinhvenv hátt
hfefir. iparkað ’ spor. í sögu póst-
VIII.
Árið 1947 stofnuðu starfsrnenn
póststofunnar í lteykjavík hygg-
iivgfljTélag, og lvefur það nú aðstoð-
að við að koina upp 48 Sbúðum,
Hafa starfsme.nn, surnir þverjir,
sem undirnvenn á mörgum hinna j unnið að þessunv málunv í frístunci.
sanveinuðu póst- og símastöðva og : unv sínum af miklunv dugnaði. Sam.
þannig bera hita og þunga dags- j tökin hafa þannig stuðlað að því.
ins. Frá því er fyrst var byrjað 1 að nvaj'gir efnalitlir starfsmenn
á sameinijigunni 1922 og tji þess! stofnunarinnar lvafa smámsanvan
tíma, er yfirstjórji þessara mála getað ejgnazt þak yfir höfuðið og
var endanlega íalið eiijunv einum I nveð því lagt trauslan grundvöll að
irjajvni, yar ekkert slíkt ejnbætti' bættri lífsafkonvu fyrir sig og sína
yeitt, þar sem sameining fór /ram, á komandi tímtvm.
nejna eftjr gaumgæfilega athugun
yfirmanna beggja starfsgreinanna
í sameiningu, þ.e. aðalpóstnveist
ara og landssinvastjóra. Þannig
var það 1922 að sameina átti aí-
greiðslu pósts og sinva í einujn
IX.
Ég hefi lvór að franvan dregiö
franv í da-gsljósið nok-kur atriði úr
í'jör.utíu ára sögu Póstuvannafélags.
ins. Sagan er að visu elcki stór í
af hinunv stærj'j k.aupstöðum brpti, enda hefur það jaínan verið
l.andsins, ejv sanveiningin fórst syo -nveð íélagsskap þennan, að
fyrir vegna þess að samkojnulag h.ann hefur verið hóglátur í orðv
iváðis't ekki unv mannjnn, sem átti °» athöfnum og því ekki látið
að taka við embættijvu, Aðalpóst1
(Framhald á 8. síðu)
isaijsísjaaiiiKaaasasajiíísjiaöaaaatJjmtiaasöKasöansaiaaKnina;
s:
\ *♦
ss
♦ ♦
ts
Jörð til sölu
Jörðin Þóroddsstaðir í Ólafsíirði er til sölu nú þegar,
og laus til ábúðar á vori komanda.
Á jörðinni eru góðar byggingar: íbúðarhús með að-
stöðu -fyrir tvær fjölskyldur, fjós fyrir 24 gripi ásamt
þurheys- og votheysgevmslum, mjólkurhúsi, haughúsi
og safnþró. Súgþurrkun í hlöðu. Fjárþús fyrir .100 f jár
ásarnt hlöðu. Verkfærageymslur og 5 kw. vatnsaflsraf-
stöð. Tún og fjæðiengjar véltækt. Akvegur heini j hlað.
Fyðibýlið Hrúthóll, sem er samliggjandi, getur fvjgt
í kaupunuip, ásamt áþöfn og vélum.
Semja ber við undin'itaða.
Ármann Þórðarson,
Þóroddsstöðum, Ólafsfirði.
Sigurjón Steinsson,
Lundi við Akuj'evj'i.
t:
:i
I
1
8
S2
H
H
H
ii
H
::
:;:;u:K5:;u:ns8UHuua