Tíminn - 19.06.1959, Blaðsíða 5

1 í M I \ N, föstudaginn 19. júní í'j59.
Miiming: Séra Jóhann Kr. Briem
frá MelsíaÖ
Útvarpi'ð flutti okkur þá fregn
fyrir fáum dögum, að séra Jóhann
Briem frá Melstað væri lá’tinn.
Hann fæddist að Hruna í Árnes-
sýslu 3. des. 1882. Foreldrar hans
voru hjónin séra Steindór Briem
Og Kamilla Sigríður Briem. Hann
Útskrifaðist úr Lærða skólanum í
Reykjavík 1903 og lauk guðfræði-
prófi við Prestaskólann 1907. —
Næstu 5 árin stundaði hann
kennslustörf á Eyrarhakka. Var
kosinn prestur í Melstaðarpresta-
kalli 30. maí 1912 og vígðist þang_
að 28. júní sama ár. Þar var hann
prestur í 42 ár, án þess að sækja
nokkum tímá um annað embætti
en lét af prestsskap vegna aldurs
vorið 1954.
Séra Jóhann kvæntist Ingibjörgu
Jónu ísaksdóttur frá Eyrarhakka
5. okt. 1912. Hún er mikillhæf og
góð kona, og studdi mann sinn
vel í störfum hans. Hún skipaði
einnig mjög vel húsmóðurstöðuna
ó prestssetrinu. Héldu þau hjónin
þar uppi fyrimiyndarheimili, með
mikilli raus,n og höfðingsskap. —
Börn þeirra eru fjögur, tveir syn-
ir og tvær dætur, Þrjú af þeim
eru í Reykjavík: Steindór, Sigurð-
ur og Kamilla, en önnur dóttirin,
Ólöf, er í Danmörku.
Það mun ekki ofmælt, að séra
Jóhann Briem hafi verið einn af
merkustu og mætustu mönnum
prestastéttarinnar. En hann var
hógvær maður og hlédrægur, og
fráhverfur því að ýta sér fram
eða láta á sér toera. Margir sam-
tíðarmenn lians í þeirri stétt eru
því víðfrægari fyrir störf að kirkju
iegum málxim, og einnig fyrir marg
vísleg ums'vif í veraldlegum efn-
um. En þó að séra Jóhann Briem
rækti vel sínar borgaralegu skyld-
ur, vildi hann helzt komast hjá
því að starfa að opintoerum mál-
um, sem ekki voru á hans starfs-
sviði. Þetta vissu sveitungar hans
og hlífðu honum því yfirleitt við
slíkum trúnaðarstörfum fyrir sveit
og hérað, þó að eigi væri öðrum
betur treystandi til að leysa- þau
samvizkusamlega af höndum. Séra
Jóhann heigaði sig því liáleita
starfi, sem honum hafði verið fal-
ið og hann hafði tekið að sér. —
Hann var mjög skyldurækinn em-
bættismaður, og sem kennimaður
var hann í fremstu röð. Hann
lagði sérstaka alúð við ferniingar
lundirtoúning barna, og öll prests-
verk fóru honum vel úr hendi.
Prédikanir hans voru þannig, að
kirkjugestir fengu þar ætíð upp-
toyggilegt umhugsunarefni. Og
margar tækifærisræður hans, svo
sem minningarræður um látna
menn, voru frábærlega góðar.
Eins og hér hefur verið nefnt,
var séra Jóhann ágætur kennimað-1
ur í prédikunarstólnum. En vel má i
segja, að utan kirkjunnar hafi j
hann einnig stöðugt verið að boða I
það fagra og góða. Það gerði hann
nieð breytni sinni, hógværð og
háttvísi. Hann var öðrum mönn-.
um til fyrirmyndar í allri fram- j
komu. Aldrei neytti hann tótoaks í
eða víns, og svo vandaði hann mál
sitt', að honum féll aldrei ljótt orð
af vörum.
Séra Jóhann Briem var vel söng
fróður og hafði góða hæfileika til
söngstjórnar. Hann var áhugasam
ur um þau efni, og strax á fyrstu
árum sínum á Melstað, toeitti hann
sér fyrir því að bæta og efla kirkju
sönginn í prestakallinu. Og lengi
stjórnaði hann karlakór í sýslunni.
Átti hann þannig manna drýgstan
þátt í að halda hór uppi sönglífi.
Þegar séra Jóhann Briem kom
Ihingað norður sumarið 1912 og tók
við embætti í sínu, var hann alveg
ókunnugur fólkinu í preistakallinu.
En hann vann sér brátt virðingu
og 'hylli allra manna, og vinsældir
Ihans fóru vaxandi með aukinni
kynningu.
Á kveðjustundínni eiguin við
íbúar Melstaðarprestakalls, mikið
að þakka. Við þökkum alla þjón-
ustu hans og ágætlega unnin em-
Fjölbreyttar sumarleyfis- og helgar-
ferðir Páls Arasonar í sumar
í sumar verða farnar á
vegum Feröaskrifstofu Páls
Arasonar 27 sumarleyfisferð-
ir, og standa þær 7—16
daga hver. Þá verða farnar
ein eða fleiri ferðir um
hverja helgi yfir sumarmán-
uðina.
Fyrsta ferðin hefst 19. þ.m. og
er það hringferð, þar sem fyrst
er farið austur í Öræfi og þaðan
áfram hringinn kringum landið.
Áætlar ferðaskrifstofa Páls Ara-
sonar ekki færri en 8 slíka,- ferðir
í sumar. En auk þess eru svo yms j
ar aðrar ferðir, ems og t.u. 10 j
daga ferð um Suð-Austurland,!
Norðurland, Miðhálendið, Fjalla- j
baksleið, KerlingafjöH og Arnar-1
fell og Vestfirði svo eitcnvað sé!
nefnt.
Ástæða er til þess að benda sér-
staklega á Vestfjarðaferðina í.
eumar, en mjög lítið er um, að
efnt sé til skemmtiferða þangað.
Þetta er þó í þriðj,a 1 sinn, sem
Páll Arason efnir til slíkrar ferð-
ar. Um Verzlunarmannahelgina
verðað a.m.k. farnar tvær férðir,
ferð um Kjöl, þ.e. Kerlingarfjöll
og Hveravelli og önnur í Þórs-
Ciörk.
, Þá má get'a sérstaklega um þrjár
ferðir sem farnar verða um Suð-
Austurland og taka 7—10 daga
favor. í þessum ferðum hefst ferð
j,n með því að flogið verður annað
hvort til Egilsstaða eða Fagur-
hólsmýrar, en ekið þar á milli.
Ferðaskrifstöfa Páls Arasonar
sér um fæði og gistingu fyrir ferða
fóLkið þar sem þess gerist' þörf,
og útvegar einnig þeim sem þess
þurfa, tjöld.
bættisstörf í okkar þágu á löngum
starfsferli. Við þökkum umhyggju
hans og óbrigðula vináttu. Og
ásamt þakklæti fyrir allt gott' á
liðnuni árum, sendum við hans
góðu konu, frú Ingibjörgu, og toörn
um þeirra hjóna, innilegustu sam-
úðarkveðjur.
Fyrir nokkrum árum kom út bók
sem nefnist „Nýjar hugvekjur",
eftir íslenzka kennimenn. Ein
hugvekjan í þvi safni er eftir séra
Jóhann Briem. Ritningarorðin sem
hann lagði út af þar, eiga vel við
þegar hans er minnst. Þau eru
þessi:
„Sælir eru hó'gværir, því að
þeir rnuiiu landið erfa.“
Laugarbakka, 11. júní 1959.
Skúli Guðmundsson.
Kið ómót-
mælanlega
Um s. 1. aldamót fluitu helztu
blöð landsins oft hinar athygMs
verðustu og «njöllusíu greinar uir
áfengismál og hvöttu til bindindis.
Mun þó varla þá hafa, jafn oft
sézt menn á bezta aldri slangrand
drukknir á al'manji'afæri um 'há
daginm einís og nú er algengt. Þa?
mundi því inú ekki síður en þá
vera þötrf á því að blöðin vöruðu
uin'ga1 fólkið við Bakk'usi og hveth
bað tiL bindLnjdissemi.
Hór icemur greinarstúfur, sen
birtiiS't í biaði hér fyrir meira er
60 'árum, og mum vera þýddur
Hamn ber n'afnið:
Ómótmælanlegt.
Það er ómótmælanlegt, að
drekki ég aldrei áfenga drykki,
verð ég laidrei drykkjumaðúr.
Það er óœótmæl'amlegt, að ef ég
idrekk áfengia drykki. getur svo
farið, að mér fari að þykja þeir
góðir, og ,að lokum get ég þá orð-
ið drykkjumaður.
Það er ómóitmæianlegt, að hóf-
dryikkj'an er uppspretta ofdry'kkj-
uniniar, sfeóiilnm,, sem ailir drykfeju-
rnenn hafa iært í.
Það er ómótmælanlegt, að allir
drykkjumenn hafa eimhvern. tíma
verið hófdrykfej'umenin, og að þeir
hafa aðeins smátt og smátt orðið
að ofdrykkjumönmum.
Það er lómóitmælamlegt, að ef
efcki væri til nein hófdryfckja, þá
væri ekki heldur til nein of-
drykk jía. •
Þaö er ómótmæianlegt, að ef
c.fdrykkj umaðu'riim á að bæta ráð
sitt, þá verður hanin að forðasit
það sem hefir gert hann að
ofdrykikjumanni og heldur honum
emin föstum við þann löst.
Það er ómótmælanlegt, að ef
ofdryfekju'maðurinm heldur áfram
að forðast þetta, þá verður honium
bjiargað.
Það er ómótmælanlegt, að ef
ég æitla að verða honum til góðrar
íyrirmyndar í því siky'ni að fá
(Framhald á 8. gfðu)
Minning: Sigmundur GuSmundsson,
Brattiialastöðum
Hinn 22. apríl s.l. lézt að sjúkra
húji Akureyrar Sigmundur Guð-
mundsspn, bóndi að Dratthalastöð.
um í Hjaltastaðaþinghá. Hann var
fæddur að Unaósi í sömu sveit 12.
janúar 1912, sonur hjónanna Guð.
■rúnar Sigmundsdóttur bónda í
Gunnhildargerði í Hróarstungu og
Guðmundar Halldórssonar frá
Sandbrekku í Hjaltastaðaþinghá.
Þau hjón eignuðust sex börn, sem
öll komust til fullorðinsaldurs. Af
þeim eru fjögur enn á lífi, þessi:
Ingibjörg, húsfrú að Húsey í Hró.
arstungu, gift Sigurði Halldórssyni
bónda' þar. Halldór, bóndi að
Klúku, giftur Guðrúnu BjarnadóíL
ur frá Surtsstöðum í Jökulsárhiíð.
Sigfríð, húsfrú að Laufási, gift Sig-
urði Karissyni frá Bóndastöðum og
Stefán, ógiftur heima að Dratthala
stöðum.
Kristbjörg hét ennfremur dóttir
þe;,ra hiií-'i pr lé7t ógift um tví-
Hagkvæmir samningar tókust um
hlut lslands í símskeytaviðskiptum
Rætt um helztu sjmamáleíni Norðurlanda
á ráíSstefnu í Björgvin í byrjun þ.m.
í byrjun þessa mánað'ar
var haldin norræn símaráð-
stefna í Björgvin og voru
rædd þar helztu símamál-
efni landanna, bæði tæknileg
og viðskiptaleg. Á ráðstefn-
unni náðist hagkvæmur
samningur um hlut íslands í
símskeytaviðskíptum við hin
Norðurlöndin.
Væntanlegur sæsími milli Bret
lands og íslands verður tekinn í
notkun haustið 1961. Haun verður
með tuttugu og fjórum talrásum
Þá verður lagður sæsími áfram
til Kanada árið eftir. Var rætt um
þessar framkvæmdir á ráðstefn.
unni og þær breyttu aðstæður, sem
yrðu, þegar þessi nýi sæsími væri
kominn í gagnið. Var í því isam-
toandi rætt um möguleika á að
þeina viðskiptum frá Norðurlönd'
um til Kanada í gegnum hann.
„Data-tækni"
Á ráðstefnunni var mikið rætt
um nýja tækni, svnefnda „data-
tækni ’, sem nú er á hyrjunarstigi
en gerir kleift aö fullnota betur
símrásirnar en áður. Tæki þessi
eru mjög' margbrotin og dýr. Þá
var rætt um samvinnú varðandi
ýms símamál isem tekin verða fyr
ir á væntanlegri alþjóðaráðstefnu
á næsta hausti.
tugoamur, .,vo og iáigmundur, er
lézt 22. aprU sl., sem áður getur.
Öll voru þessi systkini hið bezta
gerð sem þau áttu kyn til, enda
þótt þau yrðu að fara á mis margs
þess í uppvexti, er nútíminn tel-
ur nauðsynlegt. Foreldrahús þeirra
var fátækt, og orkunni varð að
beita til hins ýtrasta við öflun
nauðþurfta hins daglega lífs. En
einmitt það ásamt handleiðslu
góðra foreldra hefir oft reynzt
drjúgur skóli, og þeim því fremur,
sem upplag hafa átt betra og á_
stundun og skyldurækni í ríkara
mæli.
Árið 1913 fluttu foreldrar Sig_
mundar frá Unaósi að Dratthala.
stöðum, sem þau keyptu þrem ár_
'um síðar, og bjuggu þar, unz Guð-
mundur bóndi varo að hætta bú-
skap vorið 1933 vegna vanheilsu.
Þá tóku elztu synir hans tveir við
búinu, þeir Halldór og Sigmundur,
og ráku það um 15 ára skeið ásamt
móður isinni og yngri systkinum.
Þetta bú starfræktu þeir sem fé-
lagsbú, og gekk það undir nafninu
Bræðrabúið að Dratthalastöðum.
Ekki var það mikið bú né auðugt,
er þeir bræður tóku við. Þvert á
móti. Bústofn var lítill og jörðin
sömuleiðis. Kröfur ýmsar og álL
þungax hvíldu á jörð og búi. Auk
þess voru þeir bræður ungir og
efnalausir, enda höfðu þeir unnið
foreldrum sínum án endurgjalds
sem meginfyrirvinna heimilisins
um árabil, þar sem faðir þeirra
var lítt vinnufær vegna vara.nlegs
heilsuleysis. En dugnaður þeirra
bræðra og samstaða öll var slík,
að brátt tókst að lyfta Grettistök.
um. Ásamt stöðugum vexti búsins
og aukinni gagnsemi. þess voru
hafnar á jörðinni ýmsar_ fram.
kvæmdir í byggingum og ræktun.
Slíks v_ar og líka brýn þörf. Jörð-
in var lítil og hafði verið í litlu
afhaldi, sem títt var um jarðir al-
mennt á þeim tímum. Búið óx ört,
unz það var orðið stærsta bú sveit
arinnar, enda jörðin þá yfirsetin.
Þá keyptu þeir bræður jörðina
Klúku í Hjaltastaðaþinghá og nytj
úðu hana til viðbótar heimajörð-
inni. Hér koni glöggt fram hverju
hcilt og einliuga samsíarf getur
áorkað, og einnig það, að hér voru
að starfi annað og meira en hvers.
dagslégir meðalmenn.
í þessu mikla og merka viðreisn
arstarfi að Dratthalastöðum gætti
þó eigi sízt hlutar húsfreyjunnar,
móðurinnar, Guðrúnar Sigmunds.
dóttur, ,sem jafnan veitti heimilinn
sína umsjá og forustu. Skörungs.,
skapur hennar og manndómur var
slíkur, að hatt gnæfði yfir flatn-
eskju alls meðallags. Hún var hi~
trausta eik heimilisins, og sjaldar.
feilur ávöxturinn langt frá stofn-
inum. Hér beindist allt að sam:
marki, og því varð náð. Datthala-
staðaheimilið var eitt hið ágæt-
,sta um alla reisn og risnu.
Vorið 1944 staðfesti Halldór í
Dratthalastöðum ráð sitt. Þí.
skiptu þeir bræður öllu með sér,
og Halldór setti bú að Klúku, er.
Sigmundur bjó áfram að Dratthak-
stöðum ásamt móður sinni og svo
til hinztu stundar. Stefán, yngsti.
bróðirinn, var þar og einnig, er.
hafði sérbú og var jafnan í náinru
samvinnu við bróður sinn.
Eftir að Sigmundur tók v,
Dratthalastöðuni, var sókninni env.
haldið áfram. íbúðarhús úr steini.
reis við hlið gamla bæjarins, sömu
leiðis peningshús og fóðuráeymsl
ur. Víðáttumikil lönd voru ræst,
brotin, friðuð og yrkt. Að Dratt-
halastöðum blasa nú við miklar og
traustlega gerðar byggingar og
ræktariönd. Allt ber þetta hið
bezta vitni um framtak, hagleik
og snyrtibrag. Hinir gömlu Dratt,
halastaðir þekkjast vart lengur.
Þeir hafa verið sviptir álagahamn
um og eru talandi tákn þess, sen:.
verða má og verða þarf í framþró.
un íslenzks búnaðar. Þeir eru líka
vitnisburður þeirrar hugvitssemi,
elju og fórnfýsi, sem eóður og
ræktarsamur sonur hefir lagt sem
guU í lófa framtíðarinnar, en er
því miður af mörgum vanmetið og
enda ekki nýtt.
Dratthalastaðir birta því að veru
legu leyti sögu þeirra, er gert hafa
garðinn frægan. Þar á Sigmundur
sinn stóra hlut eftir stutta en at-
hafnasama ævi.
Sigmundur var eðlisgreindur
með ágætum. Smiður var hann svo
góður, hvort ,sem var á tré eða
járn, að kallast mátti þjóðhagi,
Hann var fríður maður og prúður
í allri íramkomu og hið mesta
snyrtimcnni í hvívetna. Fá-
skiptinn var hann og hlédrægur
út á við, og það helzt um of, en
vökull og framtakssamur í sínum
verkahring og ágætis félagi í sír.-
um hóp. í fæstum orðum sagt: Þar
fór góður drengur og gegn.
Með Sigmundi á Dratlhalastöð.
um er því fallinn einn traustasti
og einlægasti þegn sveitarinnar,
hún er stórum fátækari. Áberandi
skarð er rofið í hina fámennu fylk
ingu hennar, — skarð, sem vissu.
lega verður vandfyllt.
Jarðarför Sigmundar fór fram
að Dralthalastöðum 2. maí sl. Fékk
hann leg I grafreit heimilisins, en
þar var áður gerður hinzti hvílu-
staður jarðneskra leifa föður hans
og systur. Þar sameinast og dufl.
hans þeirri mold, sem fóstraði
hann og sem hann yrkti og unni,
Við jarðarförina var fjölmenni.
mikið, þrátt fyrir óhagstætt veð.
ur og afleita færð á vegum. Úr
sveitinni var t. d. mætt nær hvert
mannsbarn ofan við fermingarald-
ur að þeim frátöldum, sem ekki
voru ferðafærir eða í fjarvistum
lengra til. Á slikan hátt snart frá-
fall hans sveitungana, og m. a. á
þann hátt var hann kvaddur með
eítirsjá og trega.
En sárastur er þó tregi þeirra,.
sem næstir standa og hér alveg
sérs'taklega hin-ni aldurhnignu og'
þreyttu móður, sem svo óvænt
varð að sjá og finna eitt lim sitt
falla. í lengstu lög mun hún hafa
vonað, að syninum yrði þyrmt, en
sú von varð úti í vágusti veruleik
ans. Sigð dauðans hafði snortið
hann og sært því sári, er mann-
legur máttur fékk ekki grætt.
Harmur Guðrúnar á Dratthala.
stöðum er mikill, en hún á líká
mikilvæga huggun, þá, að hafa al.
ið og stutt til þroska slíkan son og
mann, sem Sigmundur -var. Með.
þá v'itneskju og fullvissuna _ um
endalausa framrás lífsins til vax_
andi þroska verður henni bær hin
þungh sorg. í ljósi þessarar visSu
kveðjum við Sigmund á Dra.tthaia.
stöðum hinztu kveðju.
Ingvar Guðjónsson.
Dölum.