Tíminn - 24.10.1959, Blaðsíða 3

3
X í MIN N, laugardaginn 24. október 1959.
Andlegur faðir rithöfunda hinnar
týndu kynslóðar millistríðsáranna
Truman Capote hefur
skrifað bók um skáld-
id Ezra Pound, sem |
Hinn ungi ameríski ritliöfund-
ur Truman Capote hefur nýlega
ritað bók um skáldið Ezra Pound.
Hér fer á eftir kafli úr þessari
bók:
Hann er fæddur árið 1885 í
Idaho. Ger'ðist seinna skólakenn-
ari.Var fljótlega rekinn frá starfi.
Leitaði huggunar hjá sér andlega
skyldum erlendis. Hann var 23
ára og var nærri dauður úr
hungri í Feneyjum. Þar lifði
hann á kartöflum, þegar hann
gaf út sína fyrstu bók A LUME
SPENTO. Vinur hans Yeats
skrifaði svo um hann: „Hann er
óheflaður og þrjózkur og hann
særir alltaf tilfiuningar fólks, cn
ég álít að hann hafi í sér brot af
snillingi. Ilann er líka samúðar-
fullur."
Á árunum 1909 til 1920 bjó
liann fyrst í London og siðan
París og hjálpaði þá vinum sín-
um á margan hátt.
Það var Pound, sem Elliot til-
einkaði bók sína, Eyðimörkin.
Þa’ð var Pound, sem safnaði
peningum til að Joyce gæti Iokið
við Ulysses.
Hemingway, sem ekki er van-
ur að tala mikið um vinsemd
annarra, hefur gefið honurn eft-
irfarandi vitnisburð:“ Og svo höf-
um við Pound;, sem er mikið
skáld. Hann ver fimmta hluta af
tíma sínum í skáldskap. Ilinu
ver hann í að lijálpa vinum sín-
um. Hann ber skjöld fyrir þá,
þegar á þá er ráðizt, hann lætur
skrifa um þá í tímarit, og hann
fær þá lausa úr fangelsi. Ilann
lánar þeim peninga. Hann selur
málverk þeirra. Hann skrifar
greinar uni þá. Hann kynnir þá
fyrir efnuðum koiium. Hann fær
útgefendur til áð taka bækur
þeirra. Hann vakir alla nóttina
lijá þeim, þegar þeir eru veikir
og hann er vottur á erfðaskrám
þeirra. Hann lánar þeiin fyrir
sjúkrahúskostnaði og hann telur
þcim hughvarf, þegar þeir eru
„kynnii iistamenn fyrir
efnuóum konum“
að hugsa um sjálfsmorð. Og þeg-
ar allt kemur til alls eru nokkrir
þeirra, sem ekki reka rýtinginn
í bakið á lionum.“
Samt sem áður lieppnaðist
honum að semja Cantos og að
reyna krafta sína, árangurslaust
að vísu, sem myndhöggvari og
málari.
En liagfræði greip liug lians
æ fastari tökum („Sagnfræði án
hagfræði er hrein vitleysa“.)
Árið 1939 var liann ofstækis-
fullur fasisti og byrjaði að lialda
fyrirlestra um fasisma í útvarp-
ið í Róm. Fyrir þetta var hann
stimplaður föðurlandssvikari
Amerískir hermenji handtóku
hann árið 1945. Hann var hafður
í haldi í Pisa.
Nokkrum mánuðum síðar, rétt
áður en réttarhöldin yfir honum
fyrir landráð áttu að liefjast,
var hann úrskurðaður geðveikur.
Næstu tólf ár dvaldi hann bak
við lás og slá á St. Elizabetli
spítalanum við Washingtou. Með-
an hann dvaldist þar, fékk hann
The Pisan Cantos útgefin og
vann Bollingen verðlaunin.
Rigningardag í april 1958 stóð
Pound, gamall maður með ösku-
grátt skegg, fyrir framan dóm-
arann Bolitha J. Laws og hlust-
aði á þann dóm, að sjálfur gengi
hann með ólæknandi geðsjúk-
dóm. Ólæknandi væri hann, en
þó ekki hættulegur.
Á eftir sagði Pound: „Sérliver
maður, sem getur lifað í Banda-
ríkjunum er geðveikur“, og
undirbjó för sína til Ítalíu.
Myndin er tekiu nokkrum dög-
um áður en hann sigldi.
Ríkasti maður heims
kaupir sveitasetur
Ríkasti maður heims, olíu-
miiljónamæringurínn Paul
Getty hefur nýlega keypt eitt
af elztu of fegurstu sveitasetr-
um í Englandi, Sutton Place,
sem áður var í eigu hertogans
af Sutherland, Sutton Place
var byggt árið 1530 af sir
Richard Weston, einum af
gæðingum Hinriks 8. og var
eitt sinn eign biaðakóngsins
Northcliffe. Landeignin er
1000 hektarar og á henni er
fjöldi af minni bóndabæjum.
Við herragarðinn er sundlaug
og tennisvöllur. Hinn 66 ára
gamli Paul Getty, sem sagður
er heimsins ríkasti maður, er
orðinn þreyttur á að búa á
hóteli. Hann hefur búið til
sl^íptis á Ritz í London og
Georges V. í París. Hins veg-
ar hefur hann ekki komið til
Bandaríkjanna í mörg ár.
írskur að ætt
Hann er írskur að ætt og gekk
fyrst í ’iáskólann í Kaliforníu og
Poul Getty
fór síðan í Oxfordháskóla. Hann
er sagður hafa ni.argt aðstoðar-
fólks á hóteli sínu og það þýðir
að reikningurinn verður nokkuð
hár. Sutton Place er í Guilford,
nálægt London svo að stutt er
fyrir hann að fara í vinnu sína.
Hvað borgar svo milljónamær-
ingur fyrir að búa á Ilótel Ritz?
Fraœhald á bls. 8.
EZRA POND
Lætur austur og vestur leiða
saman hesta sína á nýjan leik
Höfuiulur „Brúarinnar yfir Kwai-fljófiÖ“
skrifar nýja skáldsögu
Pierre Bouiile höfundur
sögunnar „Brúin yfir Kwai-
fljótið" hefur skrifað nýja
skáldsögu, „Stúlkan Ling".
Enn lýsir hann sama umhverf-
inu: frumskóginum og efnið
er það sama: sambúð Evrópu-
mannsins og Austurlandabú-
ans. Bókin fjallar um skæru-
liðastúlkuna Ling, sem er tek-
in til fanga af frönskum plant-
ekrueiganda og alin upp í góð-
um, kristilegum anda. Hún
svíkur að lokum eiginkonu
plantekrueigandans í hend-
urnar á stnum fyrri félögum,
kommúnistum og stingur sjálf
af með eiginmanninum til
Evrópu.
Bókin lýsir því, hvernig sömu
aðferðum er beitt bæði í hinum
kommúnistisku og kapitalisku her-
búðum. Á báðum stöðum er hin-
um óhlýðnu refsað harðlega og á
báðum stöðum rikir sama hræðsl-
an við könnunarferðir æðsta
manns, hvort sem hann er skæru-
liðaforingi eða plantekrueigandi.
Borin er saman hin púritanska trú
Ameríkana sem krefst kærleiks og
samúðar með meðbræðrum og
trú kommúnista, sem krefst
opinberra skrifa í formi sjálfs-
gagnrýni.
Hnefahögg
Bókin er hnefahögg í andlit
allra þeirra, sem eru að strita við
að bæta heiminn.
— Lítum nú á s'túlkuna Ling,
segir Pierre Boulle. Fyrst reyn-
irðu að gera hana að góðum og
fórnfúsum meðlim uppreisnar-
hreyfingarinnar, sem leggur allt
í sölurnar fyrir málstaðinn, jafn-
vel fjölskyldu og persónulegar til-
finningar. Þetta heppnast næstum
því.
Þar næst er reynt að gera hana
að góðum Bandaríkjamanni, sem
kemur fram við alla af sömu elsku
legheitunum. Einnig þetta heppn-
ast næstum því. En svo skeður
svolítið, sen enginn hafði tekið
með í reikninginn. Ling verður
ástfangin. Og stúlka, sem er ást-
Pierre Bouille
fangin, er eins og kunnugt er reiðu
búin til alls, jafnvel til að svíkja
velgjörðarmenn sína. Ástin eyði-
leggur allar hinar fögru lífsregl-
ur, sem Ling höfðu verið innprent-
aðar.
„Manneskjunni breytið þið
aldrei og allra sízt konum“, segir
Pierre Bouille með ískaldri hæðni.
„Svo getið þið komið hlaupandi
og reynt alls konar undralyf til
að betrumbæta heiminn.
s i