Tíminn - 01.12.1959, Blaðsíða 3

Kvikmyndastjarnan Jaýne Mansfleld
veifar tll aSdáenda slnna á5ur en
hón stígur upp í flugvél.
T í M I N'N, þriðjudaginn 1. desember 1959
Framsjndan var „hnefa-
leikakeppni aldarinnar" i
milli þeirra James Jeffries |
og Jack Johnson og blöðin
eyddu mikilli prenfsvertu á
kappana. Keppnin átti aS
fara fram í Reno, Nevada !
og þangað streymdu frétta- j
ritarar. Blöðin skrifa mikið
um íþróttir nú á dögum, en
ekki var það minna í þá tíð.
Öll blöðin voru á höttunum
eftir góðum fréttariturum, sem
þau gætu sent til Reno. „San
Francisco Chronicle“ sendi
þrjátíu og fimm ára gamlan!
mann með praltkaralegt útlit
til að skrifa fyrir sig um keppn
ina. Hann hafði stóra höku,
svart og hrokkið há.r og djúp-
sett, skörp augu- ,,San Francis-
co Chronicle" hafði heppnina
með sér. Maðurinn var þekkt-
asti og mest lesni rithöfundur
veraldar á þeirri tíð árið 1910.
Hann hét Jack London.
Æviníýramaður og rithöfundur
hann hóf rithöfundarferil sinn.
Hann varð að þola margt áður
ien hann varð frægur. En fræg-
ur varð hann. Þótt fólk sé nú
að mestu hætt að lesa bækur
hans í Bandaríkjunum og
Vestur-Evrópu, er hann samt
enn einn mest lesni rithöfund-
ur í heimi.
Á síðustu árum hafa bækur
hans verið þýddar á fjölda
tungumála og gefnar út á kostn
að bandaríska ríkisins í lönd-
um eins og Pakistan, Cambodia,
Laos og Thailand.
Eitt er athy.glisvert við bæk-
ur Jack London. Kvenpersón-
urnar eru litlausar pappírsdúkk
ur, sem tala eins og gömul
kennslukona í sunnudagsskóla,
Fyrirmyndin að þeim er æ'sku-
unnusta hans, Mabel nokkur
Appiegarth, sem sagði honum
upp af því að móðir hennar
sagði eitt sinn: „Mabel, nú
verður þú að losa þig við þenn
an Jack London. Það verður
aldrei neitt úr honum“.
ursins og þvingar kvenfótk til
að þræla marga tíma á dag á
sultarlaunum. j
Þetta er dálítið óvenjuleg um
sögn um hnefaleikakeppni. j
Það blés ekki byrlega fyrir
fulltrúa hvíta kynstofnsins.1
Svertinginn Johnson lék sér að
honum. Hvað eftir annað gaf
Johnson sér t. d. tíma til að
veifa til vina sinna í áhorfenda
hóp eða til að tala við þá. í
fimmtándu lotu rotaði sverting
inn Jeff.
Hús úlísins
'Grein Jack London um keppn
ina hófst á þessum orðum: Enn !
einu sinni hefur Johnson sigr-j
að hinn útvalda fulltrúa hvíta'
kynstofnsins. Því má bæta við,)
að þegar úrslit keppninnar;
voru kunn í Bandaríkjunum,!
voru að minnsta kosti fimm:
negrar drepnir og þúsundum j
Rithöfundurinn Jack London við skrifborð sitf.
Ilann liafði meiri lífsreynslu
en margir menn sjötugir- Hann
liafði verið flækingur, drykkju-
ræfill, sjómaður, sjóræningi,
fréttaritari, eiginmaður, rithöf-
undur, bóndi og sósíalisti.
Skylmingamaíur
Lífsviðhorf hans mótaðist af
þessum þremur kennisetning-
um: 1) Hvíti kynstofninn er öll
um öðrum æðri. 2) Lífið er tii-
viljunarkennt og háð lögimáli
þróunarinnar. 3) Sósíalisminn
mun sigra í framtíðinni. i
Jack London skrifaði um
hnefaleikakeppnina og það má
lesa 'lífsviðhorf hans út úr um-
sögninni:
Jeff (Jeffries — hvíti þátt-
takandinn) er skylmingamaður.
Johnson er hnefaleikámaður.
Jeff hefur skap skylminga-
manniins. Móðir náttúra spegl-
ast í honum. Hann líki-si frekar
germönskum stríðsmanni iforn-
aldarinnar en nútímamanni,
sem er meðlimur í fagfélagi
katlasmiða á tuttugustu öld-
inni. Ef negrinn Johnson tapar,
mun hann ekki taka það mjög
nærri sér, en ef Jeff lapar, mun
það næstum ríða honum að
fullu. Undir hinu alvöru-
þrungna yfirbragði hans býr
kynþáttastolt.
Reglur
Annars staðar í greininni
segir Jack London:
Hnefaleikar eru auðvitað
dýrs'leg iþrótt, en að minni
hyggju eru þeir ekk: það
versta. Hnefaleikaíþróttin hef-
ur sínar föstu reglur. Stórir
menn mega ekki berjast við
iitla. Úti i iífinu g'lda engar
slikar reglur. Hvað um ríka
manninn, sem rekur klærnar í
þúsuntf smábörn og lætur þau
vinna í verksmiðju og eyðilegg
ur þau á sál og likama.
Eða ítvað segið þi3 um heild-
salauji, sem sveiflar svipu hung
-misþyrmt af því að Johnson
hafði leyft sér að vinna.
En Jack London var nokkur
hundruð dollurum ríkari, er
hann hélt heim í sinn elskaða
„Mánadal", sem er nokkur
hundruð kílómetra norður af
San Francisco. Ilann ætlaði sér
að byggja fegursta hús í Banda
ríkjunum og átti það að heita:
„Hús úlfsins‘‘.
Fyrsta skóflustungan var tek-
in litlu eftir að „keppni aldar-
innar“ var háð. Byggingarkostn
aður var 30 þús. dollarar og
það voru miklir peningar árið
1910. Það voru einnig miklir
peningar í augum manns, sem
fimmtán árum áður hafði unn-
ið sem kolamokari til að hafa
í sig og á.
Ævintýr
Líf Jack London hafði verið
ævintýraríkt. Á unglingsárun-
um sigldi hann um höfnina í
San Francisco í gömlum segl-
bát. Þe.gar hann var tuttugu og
fjögurra ára gamall, liélt hann
til Aiaska í gullleit. Hann fann
að vísu ekkert gull, en hann
fann það sem var dýrmætara:
Fólk, seim sagði sögur þarna
úti í óbyggðum. Og þessar sög-
ur festust í minni hins unga
manns.
Jack sneri aftur til Oakland
fátækur að fé en reynslunni rík
■ari. Seinna lagði hann upp í
hungurgöngu með atvinnuleys-
ingjum og átti 'sú ganga að
enda í Washington. Hann flakk
aði um Bandaríkin og faldi sig
í flutningalestum. Eitt sinn var
hann dæmdur í betrunarhús-
vinnu.
Hann var ungur drengur í
ævintýraleit og ævintýraþráin
bjó honum í brjósti allt lífið-
Frægur
Hann var fróðleiksfús og las
allt, sem hairn náði í. Lífs-
reynsla hans og lestur bókanna
kom homun í góðar þarfir, er
Tvígiftur
Hálfsystir Jack, Eliza Shep-
ard London gegndi stóru hlut-
verki í lífi hans- Hún gætti
hans, er hann var barn og hún
stjórnaði búgarði hans í „Mána
dalnurn" þegar hann var orð-
inn 'frægur.
Jack var tvígiftur. Fyrri
kona hans hét Bessie Maddern.
Hjónabandið stóð fknm ár og
með Beíssié eignaðist hann
tvær dætur.
Seinni kona hans hét Charm-
ian Kittred. Hún reyndist hon-
um mikil hjálparhella. Hún
hreinskrifaði handrit hans, sá
um reikningshald og si.gldi með
honum um höfin.
Jack London andaðist 22.
nóvember 1916 aðeins fertugur
að aldri. Dánarorsökin var tal-
in sjúkdómur í nýrum. Sumir
segja að hann hafi framið
sjálfsmorð.
Gifta okkur, já en við þekkjumst svo lítið.
Það var hann sem byrjaði, pabbi
Félagsbækur
1959
Afgreiðsla félagsbóka hefst á miðvikudag.
Þjóðsagnabók Ásgríms
er nú fáanleg með enskum skýringatexta.
BÓKAÚTGÁFA MENNINGARSJÓÐS
OG ÞJÓÐVINAFÉLAGSINS
Hverfisgötu 21

JACK