Tíminn - 06.12.1959, Qupperneq 3

•MiiiiiimMaiiiiiiiimiHiiiiiaiiiiiuiiiimiiiiiiiiimiiiitiimiiiiittnfmM mmmiiimmmiiimmmmimmmmmiimmmmiimmmmiimitmiimimmmiittiHi
3
TÍMI NN, sunnudaginn 6. desember 1959.
ÞVOTTABJÖRNINN
Hálfbi'rnirnir eru fremur fá-
skrúðug ætt rándýra, sem í
mörgu tilliti líkiast meira
mörðum og hundum heldur en
bjarndýrum, enda hafa vísinda-
menn kallað þá: Procyonidae,
en það þýðir fyrirrennarar
hundanna. Forfeður þeirra sem
uppi voru á Tertier-tímanum,
voru sem sé mjög líkir hund-
um. Nú á tímum líkast þeir
mest marðartegundum í sköpu-
lagi. Að vísu ganga þeir á allri
ilinni, eins og venjulegir birnir,
en til eru tegundir marða, sem
gera það líka. Hálfbirnirnir
eiga flestir heima í Ameríku,
aðeins fáeinar tegundir í Suð-
austur-Asíu. Þeir eru skógardýr
og fimir að klifra.
Merkastur af Asíu-hálfbjörn-
imurn er Pandan, er heldur til
hátt ufipi í Himalaya-fjöllum.
Þetta er ljómandi fallegt dýr,
110 sm. á lengd, en hemingur-
inn af því er skott; hæðin er
aðeins 35 sm. Liturinn er rauð-
brunn á bakið, en fæturnir og
kviðurinn eru svartir að lit;
ekki talið verðmætt. Nefbjörn-
inn er dagdýr og ferðast mikið.
Hann er þá oftast í hópi félaga
sinna, er fjör í tuskunum sem
um munar, þegar þeir eru á
ferð, en þeir eru varir um sig,
og verður tæpast komið að
þeim óvörum. Ef þeir telja, að
hætta sé á næsta leiti, eru þeir
þotnir eins og eldibrandur upp
í eitthvert tréð. Þegar nefbirn-
irnir eru í tilhugalífinu, er allt
nokkurn veginn með ró og
spekt, nema meðal þeirra karl-
dýra, sem farin eru allmjög að
eldast. Er ekki ótítt að sjá þau
berjast upp á líf og dauða út af
blauða' kyninu.
í októbermánuði býr móðirin
um sig i holu tré og fæðir þar
ungana; þeir komast fljótt á
legg og eru hinir mestu fjör-
kálfar. -Kjötið af ungum nef
björnum er etið og þykir herra-
manns matur.
Þvottabjörninn er sú tegund
nefbjarnanna, sem flestir munu
hafa heyrt nefnda á nafn.
Heimkynni hans er Norður-
Aðalfundur
Byggingarsamvinnufélags prentara
verður haldinn næstkomandi miðvikudag, 9. des.
kl. 8.30 síðd. í Tjarnar-kaffi, niðri.
Perðatrygging er
oauðsynleg trygging
Dagskrá; Venjuleg aðalfundarstörf.
Félagið 15 ára.
Tekið verður á móti ógreiddum félagsgjöldum
fyrir fundinn.
Stjórnin.
| Gerist áskrifendur
aó TiMANUM
Áskriftasími 1-23-23
Kvennadeild SlysavarnafélagsÁis í Reykjavík
vangar eru hvtir og ennið ljós-
gult. Það hefur mjög beittar
klær, sem það getur falið í húð-
fellingum á tánum. Lifnaðar-
hætt pöndunnar þekkja menn
hyergi nærri til hlítar. Hún
heldur sig mikið uppi í trján-
um eða inni í holum trjástofn-
um og virðist taka lífirru með
ró. Þegar hún ætlar að hvíla
sig, kuðlar hún sig saman og
breiðir ofan á sjg sína eigin
rófu, sem er geysilega loðin.
Allt af kvölds og morgna fer
hún á kreik til matfanga, og er
ótrúlega léttfætt að bera sig
um á jafnsléttu, þó að hún sé
í raun réttri klifurdýr. Fæðau
er aðallega safarík aldi-ni; hún
getur einn'g notað sér skordýr
og fuglaegg, ef ekki er annað
að hafa. Ekki er vitað. að Pand-
an drepi smáspendýr eða fugla
sér til matar, enda þótt hana
skorti ekki hæfni til þess.
Næst skal ég rétt minnast á
griprófubjörninn, sem lifir í
frumskógum Suður-Ameríku og
í Flórida. Hann er grágulur á
litinn og með nokkru dekkri
vindhár, klærnar á honum eru
langar og sterkar-og griprófan
hálfur metri á lengd. Er auð-
séð á öllu, að hann er fyrsta
flokks' klifurdýr. Hann sefur á
daginn, en fer um á næturþeli
í krón-um trjánna og nær sér í
æti, sem bæði er úr jurta og
dýraríkinu. Hunangijj úr bý-
flugnabúunum þykir honum
mesta sælgæti, enda á hann
auðvelt með að ná í það, því að
tungan í honum er afar löng og
mjó.
Þeir hálfbirnir, sem eru
rniklu þekktari en griprófu-
björninn eru nefb'rni-rnir, en
þeir eiga iika heima í skógun-
um í Suður-Ameríku. Af þeim
eru til nokkrar tegundir. Sú
tegund, sem bezt er þekk-t ú-r
dýragörðum er rauðncfurinn
(Nasua rufa). Það sérkennileg-
asta við nefbjörninn er trýnið;
það e-r mjög langt og er efri
skolturinn töluvert lengri en sá
neðri og ofurlítið uppbrett-ur;
hann er eins og ímynd forvitn-
innar á að líta; enda er hann
álitinn vera ein forvitnás'ta
skepna undir sólinni. Nefbjörn-
inn er grannur vexti með mjög
langa rófu og lágfættur.
Skrokkurinn er dökkhærður og
slær á hann rauðleitum blæ.
Úr skic.ninu búa Indíánar til
töskur, en annars er skinnið
Ameríka og unir þar bezt, sem 1
-skóglendi er fra-m með -ám og [
vötnum. Hann hefur verið |
mikið veiddur vegna skinnsins, =
sem þykir all-verðmætt; er því |
I mörgum fylkjum álfunnar I
orðið fátt um hann. Sú var tíð- I
in, að allt að hálfri milljón |
skinna komu á markaðinn á ári í
hverju. Þvottabjörninn getur [
verið skemmtilegasta skepna á |
að líta, en hann «r fljótur að |
breyta um útlit, ef kringum- |
slæðurna-r krefjast bes's. Þegar |
hann rölt r um aðgerðarlaus og i
án þess að veiðihugur sé i hon |
um; er hann klunnalegur í |
hreyfingum, úfinn mjög og með |
n.'ðurlafandi s.ko’tt. En verð' |
hann svo allt í einu var við i
eftirsóknarverða bráð. breytist |
hann í skvndi í grannvaxna og I
slétthærða skepnu, sem er fim |
eins og köttur. Hann getur *
hlaupið um grelnar trjánna i
með eldingar hraða, og það al- |
veg út á yztu nafir. Og honum i
er alveg sama á bessari för |
sinni, nvort höfuðið snýr upp |
eða niður. Og lævís sem refur i
getur hann verið. þegar því er =
að sk'pta. Þvottabjörn'nn er svo i
að se?ja alæta, en þó eru vín- |
ber s'á réttur, sem hann tekur |
fram yfir fles-t annað. Hann er §
sn'llingur í því að gata egg og |
sjúaa úr beim án þe=s að nokk- i
uð fari til spillis, Þá er hann i
einnie d-ue'egur að krækja sér f
í krabbadýr, skeldýr og fisk, í
þegar fiara er. Þvottab.iörninn i
ber nafn með rentu. því hann i
hefur á þann undarlega hátt að f
þvo mac nn áður en hann neytir f
hans og velta honum lengi á i
milli frair'lappanna: og alveg er i
sama' hvaða matur bað er. En f
þó vilja re-glur þessar gleymast i
beear bann er mjög soltinn. f
I dýragörðum er honum stund- i
um til gamans gefáin sykur- i
moli. En heldur verður greyið i
kindarlegur á svipinn. þegar [
mol'nn bókstaflega hverfur :
honum við þvottinn.
Ungarn;r fæðast að vorin-u og i
eru 4—6 að tölu. í nvrztu heim- i
kvnnum sínum liggur þvotta- i
björnin.i í dvala að vetrinum.
I.íkur Þvoáab'rnnuni er f
krabba-þvottabiörnum: hann er f
fíkinn í krabbadýr og ve:ðir i
þau iðulega sér til matar: af því i
er nafnið dregið. Heimkynni i
hans er Suður-Ameríka.
Ingimár Óskarsson. i
heldur hina árlegu
LUTAVELTU
í Listamannaskálanum í dag sunnudag 6. des. kl. 2 e. h. Margt glæsilegra
muna til jólanna, svo sem olía í tunnum, íatnaður, kjötskrokkar, ýms mat-
vara, skipsferðir og margt fleira. Ekkert happdrætti. Ókeypis aðgangur.
Komið og freistið gæfunnar um leið og þér styrkið slysavarnastarfsemina.
HEKLU-skíðapeysur
Skíða-
buxur
Mjög
fjöSbreytt
úrval