Tíminn - 06.01.1960, Blaðsíða 6

Útfiefandl: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Ritstjóri og ábm.: Þórarinn Þórarinsson.
Skrifstofur í Edduhúsinu við Lindargötu
Símar: 18 300, 18 301, 18 302, 18 303, 18305 og
18 306 (skrifst., ritstjórnin og blaðamenn).
Auglýsingasími 19 523. - Afgreiðslan 12 323
Prentsm. Edda hf. Sími eftir kl. 18: 13 948
;£r það íeigSardaos aS efla
framleiSsIuna?
í NÝÁRSRÆÐU forsæt-
isráðherrans var lögð á það
megi'náherzla, að íslending-
ar hefðu á seinustu fimm
árum eytt 1000 milljón kr.
meira en þeir öfluðu, og
greitt þennan halla á þjóðar"
búskapnum með erlendum
lánum. Til þess að lýsa and-
úð sinni á þessu, lét ráðherr
ann svo um mælt, að ekki
væri hægt að halda slíkum
feigðardans áfram.
Sú var tíðin, að Ólafur
Thors hefði ekki býsnast
neitt yfir því, þótt 1000 millj.
kr. væri eytt á fimm árum
umfram það, sem aflaðist.
í þau tvö ár, sem nýsköpun
arstjórnin fór með völd, var
eytt enn stærri fúlgu, miðað
við núv. verðmæti' gjaldeyr-
isins, umfram það, sem afl-
aðist á þeim tíma. Þegar
togararnir, sem þá voru
keyptir. eru undanskildir,
mun erfitt að benda á, að
þessu mikla fjármagni hafi
verið -varið ti'l nytsamra
hluta. Andvirði togaranna
var ekki nema lítill hluti
þess.
Það má því með sanni
segja, þegar Ólafur er að
■býsnast yfir 1000 millj. kr.,
að batnandi manni er bezt
að lifa.
SEM BETUR fer. er ein
mikil skekkja í beirri fuJlyrð
ingu forsætisráðherrans, að
þjóðin hafi eytt 1000 millj.
kr. af slíku lánsfé seinustu
fimm árin. Skekjan er nefni
lega sú, að þetta fé hefur
ekki verið gert að evðslu-
eyri, heidur hefur það allt
verið notað til uppbyggingar
á atvinnuvegum landsins,
ásamt miklu meira fé, sem
landsmenn hafa sjálfir lagt
af mörkum. Þetta fé hefur
verið fest í nýju Sogsvirkj-
uninni, orkuverunum á Vest
fjörðum og Austurlandi, sem
ents verksmiðj unn:„ fjöMa
fiskiskipa og kaupskipa,
flugvélum, ræktun og marg
háttuðum framkvæmdum
öðrum. Þessar framkvæmdir
spara nú þegar eða afla
gjaldeyris, er nemur miklu
hærri upphæð en nemur
vaxta. og afborgunargreiðsl
um af viðkomandi' lánum.
Það er því hrein blekking
að tala um þessi lán sem
eyðslufé og reyna að nota
þau sem sönnunargögn þess,
að nú þurfi að þrengja lífs-
kjörin. Vegna þessara fram-
kvæmda á einmitt að vera
unnt að bæta kjörin, í stað
þess, sem stjórnarherrarnir
halda því fram, að nauðsyn
legt sé að þrerigja þau.
HVAÐ veldur þeirri blekk
ingariðju, að forsætisráö-
herrann talar nú um þessi
lán sem eyðslufé og kallar
það feigðardans að hafa
komið upp þeim framkvæmd
um, er fengizt hafa fyrir
þau? Hvað kemur til, að það
er reynt að stimpla það, sem
felgðardans að reisa orku-
ver, byggja sementsverk-
smiðju, auka skipastólinn,
kaupskipin og flugvélaflot-
ann, og rækta landið?
Hver er tilgangurinn með
glamri eins og þessu?
Sá tilgangur yirðist næsta
augljós. Ríkisstjórnin virð-
ist, ef marka má yfirlýsingu
forsætisráðherranns, ráðin í
því að taka upp sam-
dráttarstefnu, er miðar að
því að draga úr framkvæmd
um, skerða lífskjör ahnenn-
ings, en gera þá riku rikari.
Þess vegna þarf að telja
fólki trú um, að jafnvel arð-
bærustu framkvæmdir, eins
og orkuvey, fiskiskip og sem
entsverksmiðjur séu mjög
áhættusöm fyrirtæki — eins
konar feigðardans. Það sé
óhóf og eyðsia að afla erl.
lánsfjár til slíkra fram-
kvæmda.
Vitanlega ber að forðast
að verja erlendu lánsfé til
vafasamra framkvæmda
eða eyðslu. Það hefur líka
'verið gert. Siík sjálfsögð
varasemi á hins vegar ekkert
skylt við aðrar eins fullyrð-
ingar og þær, að það sé feigð
ardans að afla erlends láns-
fjár til éflingar framleiðsl-
unni, eins og gert hefur ver-
ið að undanförnu. Þá er
annarlegur tilgangur kom-
inn til sögunnar.
Landvarií er öllnm frjálst
Fregnir hafa borizt um
það, áð brezkir togara-
eigendur hyggist ganga á
fund sendiherra íslands í
London og biðja hann að
flytja ríkisstjórn sinni
beiðni' um það, að brezkir
togarar fái leyfi til þess að
leita hafna og f landvar við
ísland, án bess að eiga á
hættu handtöku eða dóm
fyrir landhelgisbrot i’nnan
12 míJna markanna.
Ýmsum kann að virðast,
að hér sé um eðlilega bón
að ræða, en þetta mál er
ofur einfalt. Brezkir togarar
hafa — eins og allir aðrir
erlendir togarar — fulla
heimi’d til þess að leita
hafnar og landvars og fá
alla nauðsynlega hjálp, og
íslendingar veita slíka hjálp
fúslega.
Þvi verður hins vegar
ekki blandað saman við
dómsmál, og það er furðu-
leg krafa að ætlast til þess,
að íslendingar veiti undan
þágu frá þeim lögum, sem
þeir hafa sett í landi sínu,
og það meira að segja með
an brezk herskip vaða vopn
uð um íslenzka fiskveiði-
landhe-gi og verja veiði-
þjófnaðinn með því offorsi,
að líf islenzkra manna er í
daglegri hættu. Meðan svo
TÍMINN, miðvikudagina 8, janúar 1960.
í
/
/
/
'/
'/
>
'/
'/
'/
'/
'/
'/
/
/
/
/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
’/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
)
/
'/
'/
/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
'/
ERLENT YFIRLIT
Nazisminn skýtur upp kolli
Óimgnaníegir atburftir, sem lýíræðissinnar verða að gefa fullan gaum.
NOKKRU fyrir áramótin
gerðist það á örfáum stöðum
í Vecíur-Þýzkalandi, að haka-
krossinn og ýms óhróðurs-
orð um Gyðinga höfðu verið
máiuð á guðshús þeirra að
.næturlagi. í fyrstu vakfi þeitta
ekki sérstaka athyigli, þar sem
ætla mátiti, að hér væru ein-
stakir ofstækismenn á ferð.
Nú um áramótin og síðan hef-ur
þe-tta færst mjöig í vöxt og
hakakrossinn og óhróðursorð-
in um Gyðinga verið máluð á
marga aðra staði en iguðshús
þeirra. Það leynir sér því ekki,
að hé.r er.um skipulega ®tarfs-
semi að ræða, er allöflug sam-
■tök hljóta að standa á bak við.
Þá bendir og margt fil þess,
að hér sé um samtök að ræða,
sem ekki séu bundm við Vest-
ur-Þýzkaland eitt, því að sein-
usíu daga hafa svipaðir atburð
ir gerzt í BreílandiÁá Norðúr-
löndum, í Austurrílu, á Ítalíu
og víðar.
ATFERLI það, sem hér um
ræðir, hefur þegar vaki® for-
dæmingu um allan heim. Jafn-
framt hefur það vakið áhyggj-
ur manna,, sem enn muna efí-
ir uppvexti og grimmdarverk-
um nazismans. Það leynir
sér nefnilega ekki, að það eru
uppvaxandi s-amitök nazista, er
standa af) ba-ki þeim óhæfu-
verkum, sem hér er verið að
vinna. í Vestur-Þýzkalandi ber
nú orðið á því í v-axandi mæli,
að nazisminn á veruleg ítök
meðal yngri manna, ekki1 sízt
istúdenta, og hefur lögreglan
í Vestur-Berlín þegar komizt
í kast vi!ð samtök ungnazista.
Allt, sem komið hefur fram
til þes'sa, bendir til þess, að
það séu þessi samtök, er standi
fyrir herferðinni gegn Gyðmg
unum i Þýzkalandi. Það er og
upplýat, að nazistar i Breílandi'
standi fyrir svipaðri herferð
þar.
ÞAÐ virðist augljósit að her-
ferðin gegn Gyðingum og
uppvaðsla nazista vekur sterka
andúð meginþorra almennings

' . J§||
HITLER
í Vestur-Þýzkalandi. Það hefur
þegar sýnt sig á margan hátt,
m.a. í blaðaskrifum og álykt-
unum funda og félagssamtaka.
Samtök nazisita í Vestur-Þýzka
landi eru því áreiðanlega fá-
menn enn sem komið er. Eíigi
að síð'ur vekja. þau eðlile'gan
ugg manna. Hreyfing Hitl9rs
var ekki fjölmenn í upphafi.
Nýnazi'Stahreyfingin í Vestur-
Þýzkalandi' virðist líka einkum
borin uppi af kornungu fólki,
flesitu innan vifj tvítugt. Margir
freis'tast því til að' spyrja: Hvað
verður í Þýzkalandi', þegar ný
kyhslóð hefst þar tfl forustu?
ÞÓTT blöð og félaigssamfök
í Vesitur-Þýzkalandi hafi yfir-
lei'tt brugðist hart við atferli
nazista, hafa viðbrögð stjórnar
valdanna merra orkað tvímælis.
Stjórnin hefur a?s vísu lofað
að reyna að uppræta umrædda
starfsemi með öllum tiitækum
ráðum, en jafnframit hefur
hún láitið í það skína, að komm
únistar í Austur-Þýzkalandi
stæðu á bak við þessa starf-
semi og væri ti4@ang-ur þeirra
að reyna afí sverta Vesitur-
Þýzkaland og' vekja tortryggni
gegn því. Engar sannanir hef
ur stjórnin þó fært fyrir þessu.
Þessar afsakanir hennar hafa
því haft heldur slæm áhrif
fyrir hana, ekkí sízt þar sem
margir minnast þess, að komm
únist'iim var ranglega kennt
um þinghúsbrunann á sinni
tíð.
Hit't er svo annað mál, að
kommúnisítar í Ausitur-Þýzka-
landi! teija þessa atburði í V-
Þýzkalandi vera vafcn á myllu
sína O'g' nota þá óspart í áróðri
isínum.
ÞVÍ hlýtur að vera mikil at-
hygli vei'fct í náinni framtíð,
hvernig vestur-þýzka stjórni'n
tekur á þessum málum. í þeim
efnum nægir henni ekki að'
koma fram refsingum á hend-
ur þeim, sem sekir kunna að
reynasit um viðkpmandi' óhæfu
verk, né að fordæma harðlega
ofsóknir gegn Gyðing'um. —
Stjórnin þarf að sýna fordæm
ingu -sína á sjálfum nazisman
um nægilega Ijóslega. Af ýms
um kunnuigum mönnum er því
t.d. haldið fram, að hin upp-
vaxandi' kynslóð fái mjög' litla
fræðslu um nazismann og
hryð'juverk hans, og yfirleitt
Ijúki sögukennslu í Vestur-
þýzkum skólum mefj tímabili
Bismarks. Slíkt kann að sjálf
sö'gðu ekki góðri' lukku að
stýra. Þá hafa ýmsir menn,
sem stóðu nærri Hiíler, hlotið
góðan frama í Vestur-Þýzka-
landi á siðari árum, og m.a.
ýimsir auðkóngar, er studdu
hann, náð eignum sínurn og
yfirráðum aftur, t.d. Krupp,
Slíkt vekur viss-ulega efasemd
ir varðandi framtíðina, einkum
þar 'sem Ijóst er, að nazisminn
á a.m.k, nokkur ítök meðal
hinnar uppvaxandi kynslóðar.
Umræddir atburðir, sem
gerst hafa i Þýzkalandi og víð
ar 'seinustu dagana, færa vissu
lega heim sanninn um, að naz
isminn er ekki dauður, og'
hann getur víð'a átt eftir að
skjóita upp kollinum, jafnvel
hérlendis, ef frjálslynt fólk og
lýðræðissinnað er e’kki nægi-
lega á verði.
Þ. Þ.
X.
í
/
/
/
/
/
/
/
/
V
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
/
y
?
/
/
/
/
t
/
>
/
?
t
/
/
/
/
/
/
/
150 ár frá fæðingu Chopins
Samkvæmt ákvörðun Ríkisráðs
Póllands mun árið 1960 verða hald
ið hátíðlegt í PóHandi sem Chopin-
ár. Verður þess minnzt með há-
tíðahöldum, að það ár eru 150 ár
liðin frá fæðingu Chopins. Má
vænta margra merkra tónlistarvið-
burða í Póllandi í sambandi við
þessi hátíðahöld, og munu Pólverj-
ar þannig minnast mesta tónskálds
síns, seim svo mjög hefur auðgað
menningu alls beimsins með verk-
um sínum. Forseti Ríkisráðs Pól-
lands, Aleksander Zawadzki, verð-
ur verndari Chopin-ársiris.
Á 10. ráðstefnu UNESCO í París
var samþykkt ályktun þess efnis,
að stofnun þesisi skyldi verða vernd
ari Chopin-ihátíðahaldanna í Pól-
landi. í ályktuninni eru öll þátt-
tökuríkin hvött til þess að minnast
þessa afmælis með tónlistarflutn-
ingi.
Helztu þættirnir í Ohopin-hátíða
■höldunum í Póllandi, sem hei'jast
22. febrúar 1960, verða þessir:
1. Útgáfa á verkum Chopins.
er ás'tatt getur engin íslenzk
ríkisstjórn skoti'ó brezkum
togaraskipstjórum undan
dómi. Hún getur ekki eintj
sinni veitt íslenzkum lög-
brjótum slíkt skjól, hvað þá
erlendum. Um þetta er því
tómt mál að tala, en hins
vegar er landvari'ð frjálst.
2. Fyrsta alþjóðaþlni,
fræðinga-
3. Alþjóð'leg samkeppni um
bezta ritið um tónlist Chopins.
4. 6. alþjóðlega Chopin-keppnin
í píanóleik.
CHOPIN
5. Þátttaka pólskra pía'nósnill-
inga í Chopin-hátíðahöldum
erlendis.
I janúar 1959 bauð Frederic
Chopin-félagið í Varsjá, alþjóð-
legri níu manna dómnefnd til Var-
sjár til að dæma um. 396 teiningar,
er þátttakendur í hinni alþjóð'legu
saimkeppni um bezta merki Chop-
in-ihátíðahalda'nna höfðu sent nefnd
inni. Fyrstu verðlaun hlaut Man-
fred Krska, Vestur-Þýzkalandi;
Chopin- önnur Joseph McGrath, Bretlandi,
og þ'riðju verðlaunin Lars Erik
Fal'k, Svíþjóð.
Fregnirnar um hátíðahöld þau,
isem fyrirhuguð eru í Póllandi í til-
efni þess, ao 150 ár eru liðin frá
fæðingu Chopins, og samþykkt
UNESCO í samhandi við þau, hafa
hvatt tónlistarmenn z ’marra ianda
til 'þess að be'ta sL' fyrir því, að
þessa atburðar verði einnig minnzt
þar. Sérstökuim heiðursnefndum,
er skuli annast undirbúning undir
hátíðahöldin, hefur verið komið
á fót í fjölmörgum löndum undir
vernd þekktra tónlistarimanna og
istjórnimálaleiðtoga. Slíkár Ohopin-
nefndir eru þegar starfandi á öll-‘
um Norðurlöndum.. í Finnlandi
hefur forseti landsins, Uihru Kekk-
onen, fallizt á að vera verndari
nefndarinnar, í Danmöirku konung-
ur landsins, Friðrik IX., í Sviþjóð
Bror Jonzon, forseti Konunglegu
Tón'listar-akademíunnar.
Á íslandi hefur verið komið á
fót Chopin-nefnd. Forsetafrúin, frú
Dóra Þórhalisdóttir, hefur vinsam-
legast failizt á að vera verndari
nef n d a r inn ar. H e iður sm e ðlim ir
nefndarinnar eru:
Gyifi Þ. GísÍas'On, m'enntaimála'ráð-
herra, Gunnar Thoroddsen, fjár-
málaráðherra, Auðui’ Auðuns, borg
avstj., Páll ísólfsson, tónskáld, Jón
Nordal, tónsáld, Árni Rristjánsson,
píanóleikari, Halldór. Kiljan Lax-
ness, rithöfundur, Steingrí'mur
Þorsteinsson, prófessor, Guðlaugur
(Framhald á 5. síðu).