Tíminn - 21.09.1960, Síða 5

T f MIN N, miðvikudaginn 21. september 19G0.
5
Útgefandl: FRAMSOKNARFLOKKORINN.
Framlrvæmdastióri: Tómas Amason Rit-
stjórar Þórannn Þórarmsson (áb.i Andrés
Kristjánsson Fréttastjóri: Tómas Karlsson.
Augiysingastj EgiU Bjamason Skrifstofur
í Edduhúsinu — Slmar 18300- -18305.
Augiysingaslmi: 19523 Afgreiðslusimi:
12323 — Prentsmiðjan Edda b.f.
„Sóknin ti! bættra lífskjara"
Það eru nú senn liðin tvö ár síðaii núverandi stjórn-
arflokkar tóku við völdum og langt liðið á fyrsta ár
þeirra efnahagsráðstafana, sem núverandi ríkisstjórn
gerði s. 1. vetur. Það var við setningu þeirra efnahags-
laga, sem Ólafur Thórs flutti þann fagnaðarboðskap, að
bótakerfið svonefnda væri dauðadæmt og dýrtíðin í
landinu kveðin niður með varanlegum ráðstöfunum. en
vöxtur og viðgangur atvinnuveganna tryggður, og mundu
þeir hér eftir geta blómgazt bóta- og styrkialaust. ekki
sízt sjáarútvegurinn. Þá lét Ólafur Thórs svo um mælt
„Á öllu ríður, að þjóðin taki vel þessum ráðstöfun-
um. Ef hún gerir það munu fórnirnar verðn tiltölulega
skammar og sóknin til öryggis og bættra lífskjara ekki
örðug eða löng.“
Svo langt er nú liðið frá því að ráðstafanir þessar
hófust, að varla getur talizt ósanngjarnt að ætlast til
þess, að fyrstu vormerki þessarar „sóknar til öryggis og
bættra lífskjara11 færu að sjást. Þess er heldur ekki að
dyljast, að nóg eru merki þessara ráðstafana, en það
væru kaldhæðin öfugmæli að kenna þau við bætt lífs-
kjör eða bætta afkomu atvinnuveganna.
Fólk hefur fengið að kenna á lífskjaraskerðingunni,
stórhækkuðu vöruverði, vaxtaokri og stórþyngdri skatta-
byrði. En hefur þetta þá á einhvern hátt bjargað at-
vinnuvegunum? Fyrstu svör þeirrar spurningar blasa nú
við eftir sumarið, og þau eru óglæsileg. Aðalútflutnings-
atvinnuvegur þjóðarinnar, sjávarútvegur, er nú í slíkri
heljarkreppu, að þess munu varla ciæmi fyrr. Vaxta-
okrið og gengislækkunin og söluskattabyrðm hafa aukið
útgerðarkostnaðinn svo, að útgerðin rís ekki undir því.
Eftir síldarvertíð, sem er vel í meðallagi miðað við afla-
magn síðustu tíu ára, olasir við algert öngþveiti.
Nú er ekki annað framundgn en opinber aðstoð —
í formi einhverra lána eða styrkja, er gegna svipuðu
hlutverki og „bótakerfið1'. sem átti að vera dauðadæmt.
Talsmenn stjórnarinnar tala helzt um að ,.spýta“ fé í
hlutatryggingasjóð, líklega með nýju, erlendu heng-
ingarláni.
En hvað er þá að segja um landbúnaðinn? Efnahags-
aðgerðirnar stöðvuðu þar svo að segia í einu vetfangi
alla eðlilega uppbyggingu til meiri framleiðslu. Þegar
sjást merki þess að landbúnaðarframleiðslar. dragist sam-
an og vöruskortur verði á næsta ári. Verð landbúnaðar-
vara hefur rétt nýlega hækkað töluvert til neytenda, án
þess að framleiðendurnir fái einn einasta eyri af þeirri
hækkun. Slíkt er einn ljósasti vottur vaxandi dýrtíðar,
og eitt dæmi af mörgum um það, að hér er skollin á ný
verðbólgualda, sem þjakar þjóðina
Myndin, sem við blasir er ömurleg. Almenn lífs-
kjör þjóðarinnar hafa verið stórlega skert, uppbygging
hennar að verulegu leyti stöðvuð, sjávarútvegurmn blátt
afram lamaður á einu missiri, innient vöruverð stór-
hækkar til neytenda, án þess að framieiðendur fái nokk-
uð þeirrar hækkunar, ný verðbólgu-og dýrtíðaralda flæðir
yfir, þjóðin safnar milljónahundruðum í nýjum heng-
ingarskuldum erlendis og drápsklyfjar nýrra skatta eru
. lagðar á þjóðina.
Allt kerfið, sem áttí að bjarga, hefur gersamlega
brugðizt. Samtímis er svo stórgróðamönnum stórlega
ívilnað í sköttum og allar gáttir opnaðar til braskgróða.
Sannleikurinn er líka sá, að það var ^Jdrei tilgangur
stjórnarflokkanna að reyna að bjarga efnahagsmálum
þjóðarinnar eða atvinnmegum, hvað þá að bæta lífskjör
almennings, heldur að tryggja auðmönnum og brask-
aralýð landsins nýtt svigrúm og stórgróða. Þetta er það,
sem hefur tekizt — og tekizt vel.
/
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
'?
?
?
?
?
?
?
?
?
?
f
?
?
?
?
Walter Lippmann ritar um alþióðamál:
Skopmynd úr New York
Herald Tribune.

Erindi Krustjoffs á þing S.Þ.
Washington, 17. sept. — Bið-
in eftir Krustjoff, sem heldur
hægt en markvisst til þessarar
álfu, líkist ofurlítið biðinni eftir
komu fellibylsins Donnu til
Nýja Englands. í þeirri bið vissi
enginn, hvers vænta mátti,
nema það, að hvassviðri yrji
allmikið. En hins vegar var öll-
um hulið, hverjar afleiðingar
yrðu. Allir vissu þó, að storm-
urinn mundi ekkert gott færa
með sér. Fólk setti aðeins hlera
fyrir glugga sína og bjóst við
því að öll ljós dæju.
En sem betur fer er Krust-
joff ekki fellibylur. Það er ekki
nauðsynlegt — og heldur ekki
nóg — að búast um, meðan
hann fer hjá. Hann kemur í
pólitískum tilgangi, og -sá til-
gangur er alveg augljós. Hann
er kominn til þess að sýna og
sanna hið vaxandi vald Sovét-
ríkjanna innan Sameinuðu þjóð-
anna og til þess að beita því
valdi og notfæra sér vöxt þess.
Forsendur þessa aukna áhrifa
valds eru að mestu leyti til-
koma hinna nýju ríkisstjórna á
landsvæðum, sem áður lutu
brezkri, franskri, hollenzkri eða
belgískri stjórn. Þessi nýju
Asíu- og Afríkuríki hafa andúð
á Evrópuríkjum og Norður-
Ameríku, en dragast hins vegar
að Sovétríkjunum. Hið aukna
áhrifavald Sovétríkjanna á líka
rætur sínar í þvi, sem er að ger
ast í Kongó og á Kúbu. Á Kúbu
hafa Sovétríkin með pólitískum
áhrifum teygt sig yfir á þennan
hnatthelming og alveg að bæj;
ardyrum Bandaríkjanna. í
Kongó taka Sovétríkin þátt í
mjög hættulegu og tvísýnu tafli,
sem virðist beinast að því að
víkja Bandaríkjunum til hliðar,
eða til þess að opna Sovétríkj-
unum leið til meðalgöngu.
Það er mjöj táknrænt, að
meðan Krustjoff sígur sjóleið-
ina í áttina til Bandaríkjanna,
hefur Zorin fulltrúi Rússa hjá
S. Þ. ekki beint geiri sínum
beint að Bandarikjunum, held-
ur að Dag Hammarskjöld fram-
kvæmdastjóra S. Þ. Þanna
bregður hann raunar út af venj
unni. Nú hamast hann gegn af-
skiptum Sameinuðu þjóðanna
í Kongó. Gæti það verið, að
þessar árásir vitni um þá ætlun
Krustjoffs að gera að engu og
láta hætta við það, sem Sam-
einuðu þjóðirnar eru nú að gera
í Kongó en ná sjálfur valdi á
þessum aðgerðum?
Það virðist satt að segja allt
benda til þess, því að jafnframt
því sem sovétstjórnin sam-
þykkti það umboð, sem Hamm-
arskjöld vinnur nú eftir i Kongó
og þó einkum síðan Krustjoff
Orkin hans Krúsa
„Þegar við komum svolitið
nær landi, sleppum við friðar-
dúfunni.“
tilkynnti vesturför sína, hefur
gagnrýni rússnesku sendinefnd
arinnar hjá S.Þ. orðið æ hvass-
ari gegn aðgerðum Sameinuðu
þjóðanna. Augljóst er, að það
hefur orðið Lumumba mikil
hvatning til þrjózku gegn S. Þ.
og á þann hátt torveldað að-
gerðir S. Þ. stórlega og bein-
línis komið í veg fyrir, að til
friðsamlegrar lausnar drægi
milli Kongómanna sjálfra.
Þetta eru allt saman illir fyr-
irboðar, sem sýna gerla, að
Krustjoff vill ekki vinna að
friðsamlegri lausn í Kongó né
tryggja hlutlausa og friðvæn-
lega sambúð landsins við ná-
grannaþjóðir, né heldur firra
Kongó og önnur Afríkuríki
beinni hlutdeild í kalda stríð-
inu og ekki stuðla að því, að
Sameinuðu þjóðirnar verði virt
ur og áhrifaríkur sáttasemjari
milli Afríkuríkja eða annarra
landa heims.
Ef þetta er hinn raunveru-
legi tilgangur Krustjoffs, gæti
verið að hann væri kominn út
á hálan ís, því að eina skynsam-
lega og færa leið hinna nýju
Afríku- og Asíuríkja er að ánetj
ast ekki stórveldum til hvorugr
ar handar í kalda stríðinu, en
njóta aðstoðar frá báðum eða
mörgum aðilum. Sameinuðu
þjóðirnar og stofnanir tengdar
þeim, svo sem Alþjóðabankinn,
eru einu samtökin, sem geta
veitt þessum nýju ríkjum nauð
synlega hjálp samfara því að
tryggja pólitískt hlutleysi
þeirra í kalda stríðinu og firra
þau efnahagslegu- og tæknilegu
áhrifavaldi stórveldanna.
Það er á þessum grundvelli,
sem við getum staðið og skír-
skotað til vaknandi sjálfsvitund
ar hinna nýju Afríku- og Asiu-
ríkja.
Og við Krustjoff getum við
sagt þetta: — „Brýnasta vanda-
málið er ef til vill ekki afvopn-
un, sem — eins og allir vita —
getur ekki hafizt að gagni fyrr
en stjórnmálalegu samkomulagi
er náð. Brýnasta vandamál dags
ins er það, hvernig við getum
stutt Sameinuðu þjóðirnar í því
að halda Kongó og nágrönnum
þess utan við átök kalda stríðs-
ins.
Og við nýju ríkin getum við
sagt: — „Við getum vel komizt
af án Sameinuðu þjóðanna, en
þið getið það ekki. Það liggur
í augum uppi, að þær eru líf-
vörður sjálfs'tæðis ykkar og
hlutleysis í kalda stríðinu og
sambandsaðili ykkar til þess að
hljóta efnahagslega og tækni-
lega hjálp án skuldbind'nga
frá sameinuðum lindum þjóða
heimsins.
Á almennum fundi á Höfn í'
Hornafirði, 13. september,
1960, var einróma gerð eftir-
farandi fundarsamþykkt:
„Almennur fundur, haldinn
á Höfn í Hornafirði þriðju-
daginn 13. september 1960, um
landhelgismálið, mótmælir
þeirri ákvörðun ríkisstjórnar
innar að ganga til samninga
við Breta um fiskveiðiland-
helgi íslands.
Fundurinn telur að Alþingi
og þóðin hafi fastmótað þá
stefnu í landhelgismálinu að I
....•' •,">r við einstakar þjóðl
Fordæma samninga viö Breta
um fiskveiðilandhelgina
ir um málið komi ekki til1
greina og að frávik frá 12
mílna fiskveiðilandhelgi allt
umhverfis landið, án undan- j
tekningar komi ekki til mála.
Þá vill fundumin mótmæla
sérstaklega öllum tillögum
um að heimila erlendum aðil
um fríðindi innan fiskveiði-
landhelginnar við Austur- og
Norðurland og skorar á alla
aðila í þessum landsfjórðung
nm að mynda með sér öflug
samtök um að koma í veg fyr
ir slíka samninga."
Höfn, 14. sept. 1960.
Benedikt Þorsteinsson,
(Fundarstjóri.)