Tíminn - 06.11.1960, Side 7

TÍMINN, sunnudaginn 6, nóvember 1960.
7
— SKRiFAÐ OG SKRAFAÐ —
Vetrarfarsblíía en óáran af manna völdum - Öngþveiti tilbúinnar kreppn - Lausn Fram-
sóknarflokksins var hafnað - Glæsilegu framfaratímabili snúið í samdrátt - Jafnvægi fá-
tæktarinnar eSa jafnvægi velmegunar - Hefur ríkisstjórnin boðið Bretum inn að 6 mílum? -
Vetrarfarsbliðan bætir
blessun í hverjum reit
gjörvöll kreikar af kæti
•kvik og fjörvana sveit.
Það var árið 1812, sem Svein
björn Egilsson orti þetta stef,
og má af því ráða, að árgæzk
an hafi verið eitthvað svipuð
því, sem nú er.
Hins vegar er varla hægt
að segja um mannfólkið
núna: „Gjörvöll kreikar af |
kæti, kvik og fjörvana sveit“. ■
En það er ekki árferðinu um
að kenna, heldur óáran af
manna völdum. Menn eru
svartsýnir á lífsafkomuna og
skal varla láð það, því að
myndin, sem við blasir er
ekki glæsileg. Slíkt öngþveiti
af völdum óstjórnar í land-
inu hefur ekki blasað við síð
an ísland varð fullvalda.
j
Brostinn grundvöllur
Pyrir einu missiri voru gerð
ar róttækar ráðstafanir, sem
í orði kveðnu áttu að leggja
nýjan og traustan grundvöll
En svo tókst til, að nú er auð
séð að við þetta fálm hefur
grundvöllurinn brostið alger
lega í fyrsta sinn, svo að nú
er ekki um annað að ræða en
reyna að snúa við og reyna að
krafsa sig upp úr feninu. Út
gerðin er í slíku öngþveiti, að
stjórnarblöðin flytja annan
hvern dag fregnir um það,
að allur bátaflotinn sé að fara
á uppboð. Útvegurinn stynur
undir okurvöxtunum, og rík-
isstjórnin sér það ráð helzt
að taka erlent lán til þess
að lána útveginum sem
kreppulán til að borga okur-
vextina.
í landbúnaðinum er þann
ig ástatt að öll uppbygging
er svo að segja stöðvuð þegar
i stað. Bændur þola ekki ok-
urvextina heldur. Þar blasir
við samdráttur, uppgjöf og
flótti. Launþegar geta ekki
heldur látið endana ná sam
an, og þeir telja sig verða að
fá 20—30% kauphækkun til
þess að fá jöfnuð við dýrtíð-
ina og kjaraskerðinguna, sem
orðið hefur í tíð núv. ríkis-
stjórnar. Aldrað fólk telur
sinn hlut ekki heldur betri.
Ellilaunahækkun er étin upp
og meira en það af hækkuðu
vöruverði, og ætti það spari-
fé var hver króna þess minnk
uð um þriðjung með ráðstöf-
unum núverandi ríkisstjórn-
ar. Vaxtahækkun munar litlu
til að vinna á móti þeim ósköp
um.
Mestu eyðslu-
e • r I •• •
fjarlogm
Ríkið sjálft græðir ekki
heldur. Fjárlög hafa hækkað
am nær helming í tíð núv.
stjórnarsamsteypu en fram-
Þessir haustdagar eru fagrir, mildir og bjartir. Þó sést haustsvipur landsins vel, fjöll hvítna og á Norðurlandi
gránaði f byggð í fyrradag. Frost eru nú sumar nætur nokkur. Myndin er tekin yfir Reykjavíkurhöfn og sér
yfir haustlygnan sjó til Esju og Skarðsheiðar. Næst er togarabryggjan, en þar liggja nú engir togarar en lönd-
unarkranarnir bíða starfs.
lög til opinberra framkvæmda
þó raunverulega minnkað um
þriðjung. Þar af leiðandi eru
þetta mestu eyðslufjárlög en
minnstu framkvæmdafjárlög,
sem þjóðin hefur nokkurn
tíma séð. Ríkisstjómin hefur
tekið 4—500 milljóvir að
eyðsluláni erlendis til 2—3
ára — hengingarvíxla. Spari-
fé vex svo að segja ekkert og
hefur raunar stórminnkað í
tíð stjómarinnar þegar tillit
er tekið til framkvæmda-
máttar þess.
Þannig mætti lengi halda
áfram. Alls staðar blasir við
sama eymdarmynd tilbúinn-
ar kreppu. Fullyrða má, að
svona ömurlega hafi þjóðin
aldrei verið stödd eftir 1925
að minnsta kosti, og jafnmik
ið st j órnarf arslegt gerræði
hefur aldrei verið unnið á
jafnskömmum tíma. Það
blasir nú við þjóðinni, að hér
hefur engin „við.reisn“ átt
sér stað, heldur „sporðreisn"
ein.
Bentu á sínar leiðir
Þegar efnahagsráðstafanir
þessar voru til umræðu á
þingi í fyrravetur andmæltu
þingmenn Framsóknarflokks
ins þeim harðlega og bentu
á hverjar afleiðingarnar
mundu verða, eins og nú er
fram komið. Þeir bentu líka
glögglega á sínar leiðir, það
sem þeir teldu að gera ætti.
í fjárlagaumræðunum á dög-
nnum lýsti Eysteinn Jóns-
son þessu glögglega í útvarps
ræöu sinni, og fer hér á eftir
kafli úr henni um þetta
atriði:
„Framsóknarfl. sagði I
fyrra vetur greinilega hvern-
ig hann vildi leysa vandann.
Flokkurinn lagði höfuð-
áherzlu á að halda áfram og
draga hvergi úr þeim stuðn-
ingi, sem veittur hefði verið
á undanförnum árum til
uppbyggingar framleiðslu og
atvinnulífi og þeirra fram-
kvæmda, sem mesta þýðingu
hafa fyrir atvinnulífið og al-
menning í landinu.
Auknar þjóðartekjur
- bætt íífskjör
l Dæmdist þá fjárfesting of
mikil í heild, vildi flokkurinn
láta velja úr þær framkvæmd-
ir, sem helzt mættu bíða frá
almennu sjónarmiði skoðað, og
; fresta þeim. En flokkurinn
hefur ætíð verið andvígur
þeirri leið að takmarka fjár-
íestingu með því að gera
j framkvæmdir svo dýrar og
draga um leið þannig úr
stuðningi við þær, að engir
nema þeir, sem hefðu fullar
hendur eigin fjár, gætu komið
sér upp sjálfstæðri framleiðslu
eða þaki yfir höfuðið.
Flokkurinn vildi jafna þann
skakka, sem var í efnahags-
kerfinu með því að hækka
hóflega yfirfærslugjaldið og
stíga þannig enn skref í fram-
haldi af því, sem gert var
1958, til þess að draga úr upp-
bótarkerfinu, því að jafna yf-
irfærslugjaldið var spor áleið-
is út úr uppbótarkerfinu.
Flokkurinn vildi skattleggja
eyðsluna einnig í því sam-
bandi, í stað þess að nú færist
skattabyrði landsmanna í
auknum mæli yfir á brýnustu
daglegar nauösynjar. Flokk-
urinn vildi skattleggja eyðsl-
una einnig í því sambandi, í
stað þess aö nú færist skatta-
byrði landsmanna í auknum
mæli yfir á brýnustu daglegar
nauðsynjar. Flokkurinn vildi
halda áfram að taka lán er-
lendis til arðgæfra fram-
kvæmda jafnóðum og niður
væru borgaðar eldri skuldir.
Framsóknarmenn eru sann-
færðir um, að uppbyggingar-
stefna þeirra, sem miðuð er
við að leysa sem allra flest öfl
úr læðingi til aukningar á
framleiðslu og framleiðni og
gera sem flesta efnalega sjálf-
stæða, mundi auka þjóðar-
tekjurnar og bæta lífskjörin,
eins og reynslan sýnir að orðið
hefur síðustu áratugina. En
þeir áratugir eru glæsilegasta
framfaratímabilið í sögu
landsins. Allt það tímabil hef-
ur Framsóknarflokkurinn ver-
ið eitt sterkasta þjóðfélagsafl-
ið.
Jafnvægi
velmegunar
Núvex-andi stjórnarflokkar
sjá enga aðra leið til að keppa
að jafnvægi í þjóðarbúskapn-
um en samdrátt, meiri og
meiri samdrátt og meiri þving
unarráðstafanir, sem kreppa
að mönnum meira og meira.
Ef þeir næðu jafnvægi með
þessu móti um stundarsakir,
en lengur yrði það aldrei, þá
yrði það jafnvægi fátæktar-
| innar.
j Þessum hugsunarhætti hafn
: ar Fi'amsóknarfokkurinn
! algerlega. Hann er boðberi
þeirrar stefnu að auka fram-
•leiðslu og framleiðni og ná
jafnvægi velmegunarinnar.
Það eru engir draumórar eða
slagorð. Það nægir að vísa til
þess, sem hér hefur skeð á síð-
ustu áratugum.
Þeir, sem ekkert vilja nú sjá
annað en hinar nýju þvingun-
arráðstafanir og enga mögu-
leika aðra eygja en samdrátt-
inn, hafa gert það að herópi
sínu, að íslendingar hafi lengi
undanfarið lifað um efni fram.
Hvernig fer fyrir þeim, sem
lifir um efni fram? Hann verð
ur fátækari og fátækari.
Haldi menn efnum sínum eða
auki þau, lifa þeir ekki um
efni fram. Hver vill bera sér
það í munn, að íslenzka þjóð-
in sé ver efnum búin nú en
hún var fyrir nokkrum árum.
Áreiðanlega enginn. Efnahag-
urinn hefur batnað ár frá
ári. En þetta sýnir, að þessar
staðhæfingar eru marklaus
áróður þeirra manna, sem
berjast um á hæl og hnakka
og vilja fá þjóðina til að sætta
sig við að leitað sé jafnvægis
fátæktarinnar.
Þjóðin hefur glögga reynslu
fyrir því, að það er ekki sú
leið, sem fara á, heldur hin
að keppa áfram eins og gert
var, þangað til blaðinu var
snúið við, — keppa áfram að
JAFNVÆGI VELMEGUNAR-
INNAR.
Það er leið, sem farin hefur
verið með glæsilegum árangri,
og þjóðin mun ekki una við,
að snúið sé til baka á þeirri
braut enda engin ástæða til
þess.“
Boðið inn að 6 mílum
Bjami Benediktsson, dóms
málaráðherra, hefur verið á
fundahöldum á Vestfjörðum
og Norðurlandi til þess að
freista þess að sætta flokks
menn sina við undanhald i
landhelgismálinu og fá þá til
að fallast á samninga við
Breta og hleypa þeim inn að
sex mílum næstu 3—5 árin.
Þetta hafa verið flokksfund
ir, en eftir því sem til hefur
frétzt, hafa undirtektir ver-
ið harla daufar. Á þremur
fundum, ísafirði, Sauðár-
króki og Akureyri fékkst eng
inn heimamaður til þess að
taka undir málstað Bjarna,
menn þögðu yfirleitt. Dagnr
á Akureyri ræddi lítillega um
fundinn á Akureyri. Lét
Bjarni ummælt m. a. á þessa
leið í ræðu sinni: „Eg veit
ekki hvort samningar takast
við Breta. Hafni þeir samn-
ingnm um 3—5 ára fríðindi
inn að sex mílum, þá þeir um
það“. Um ræðuna segir Dág-
ur m. a.:
„Þótt fátt sé nefnt úr ræðu
Bjarna Benediktssonar, næg-
j ir það til að svipta hulu frá
j angum þeirra, sem trúað hafa
já heilindi Sjálfstæðisflokks-
j ins í landhelgismálinu. Aug-
ljóst' virðist vera, samkvæmt
(Framhaid á 10. síðu).