Tíminn - 30.11.1960, Blaðsíða 6

6
T í MIN N, miðvikudagmn 30. nóvem,ber’156p.
Sifjaskrá Einars Þorsteinssonar
skipstjóra frá Eyri við Skötufjörð
Ekki ætla ég það neitt efamál,
að áhugi íslendinga á ættfræði
bafi allmjög aukizt o síðustu ára-
tugum. Verður hér engin tilraun
gerð til þess að skýra orsakir
þessa, og væri það þó ekki ómerki-
legt viðfangsefni. Ekki skal held-
u” reynt að rökræða kosti og ó-
kosti, sem þessum áhuga kunna að
fyigja. En áhugi flestra beinist
fyrst og fremst að peim ættum,
sem þeir vita nokkur skil á áður,
svo sem ætt þeirra sjálfra eða
ar.narra manna í néruðum, þar
sem þeir eru kunnugir.
Órækur vottur um almennan ætt
fiæðiáhuga er það, að ættfræði-
bækur, sem út hafa verið gefnar,
eru flestar ófáanlegar eftir nokkur
ái
Fyrir skömmu koro út ný ætt-
f,’æðibók, 115 fjölritaðar blað-
síður í stóru broti. Bókin nefnist
„Sifjaskrá Einars Þorsteinssonar
sHpstjóra frá Eyri við Skötufjörð“
eða nánar tiltekið „mðjatal tveggja
bænda við ísafjarðardjúp, Magn-
lisar Þórðarsonar á Arngerðareyri
í ísafirði og Guðmundar Egilsson-
at á Eiði í Hestfirði og kvenna
þeirra.“ Jóhann Eiríksson inn-
heimtumaður í Reykjavík hefur
tekið bókina saman, en gerð er
hún að undirlagi Baldvins Einars-
sonar forstjóra í Reykjavík en
hr.nn er sonur Einars skipstjóra
Þorsteinssonar og fyrri konu hans,
Sigrúnar Baldvinsdóttur (systur
Jóns alþingismanns Baldvinsson-
ar)
Um ættfeðurna, Magnús a Arn-
gerðareyri og Guðmund á Eiði, er
það að segja, að þeir voru mjög
jafnaldra, báðir fæddir 1772. Magn
ús dó 1834, en Guðmundur 1845.
Framætt Magnúsar er kunn (Vell-
ingsætt), en ekki er vitað um for-
eldra Guðmundar. Niðjar pessara
manna í 5. liði eru víða komnir
tii starfa 1 þjóðféiaginu, en 6.
liður og sums staðar sá 7. er sem
óðast að vaxa úr grasi.
Magnús Þórðarson var langafi
Einars skipstjóóra Þorsteinssonar.
Þúðji maður frá Magnúsi er einnig
Ásgeir Guðnason, er lengi var
kaupmaður á Flateyn. en séra Jón
Auðuns dómpfófastur er fjórði
niaður frá Magnúsi
Guðmundur Egilsson var einnig
langafi Einars Meðal anr.arra
n.ðja hans eru kaupfélagsstjórarn-
ii Trausti Friðbertsson á Flateyri
(5 liður), Salómon Einarssor. á
Haganesvík (4. liðui) og Albert
Guðmundsson á Sveu.seyri (4. lið-
ur), Björn Ólafur Páisson rithöf-
uiidur (5. liður) og Sigursveinn
Johannesson menntaskólakennari
á Akureyri (5. liður
í niðjataii Magnúsar eru taldir
hátt á fjórða hundrað niðjar hans,
o? þó raunar allmiklu fleiri þeir
JÓHANN EIRÍKSSON
sem einnig eru komnir af Guð-
mundi Egiissym og taldii þar.
Niðjar Guðmundar eru taldir um
hálft ellefta hundrað, og tekur því
mðjatal beggja, Magnúsar og Guð-
nvundar, yfir full fjórtán hundruð
manns, auk þess sem mesti fjöldi
ætta víðs vegar um land hefur
venzlazt þessu fólki.
Um hvern mann ; niðjasKránni
er þess getið, hvar og hvenær
hann sé fæddur og enn fremur
r.efndur dánardagur og ár og dán-
arstaður og giftingaidagur og ár
og giftingarstaður, eftir því sem
við á. Auk þess er að sjálfsögðu
aJlra getið, karla og kvenna, sem
gifzt hafa inn í ættina. ásam! fæð-
ingardegi og ári og faeðingarstað
þeirra og nöfnum foreldra. Alls
ir.unu vera nefndir i bókinni yfir
þrjú þúsund menn.
Það er miklu meira vandaverk
en margur mun hyggja að semja
r.iðjatal sem þetta svo, að vel sé.
Veldur þar mestu, hve ótrúlega
erfitt er um öflun öruggra og tæm
andi heimiida. Kirkiubækur hafa
verið misjafmega trutt skráðar og
illa tekizt til um varðveizlu þeirra
á sumum stöðum. Kirkjubækur síð
ustu ára, sums staðai áratuga, eru
í vörzlu soknarpresta i hir.um (
dveifðu sóknum landsins. Þjóð-j
skráin, sem Hagstofa íslands sem- j
ur og varðveitir, er ekki gerð í|
ættfræðilegu skyni, hótt hún geti i
hins vegar weitt um bau efni marg i
vislegar upplýsingai sem um-j
stangsmikið væri að fá á annan
hatt, sumar hverjaj að minnsta
kosti.
Niðjaskrá, sem nær tii síðustu.
ára, er því varla ur.nt að semjaj
ar. þess að byggja á manntölum
og persónulegum upplýsingum
kunnugra manna En hvort tveggja1
reynist stundum furðulega ótryggt.
Það má því kallast ógerningur eða
þvi sem næst að semja niðjaskrá,
sem nær til mörg hundruð manna,
. hvað þá til þúsunda, svo að engu
sheiki. v
Þrátt fynr mikla aiúð og vand-
virkni, sem Jóhann Eiríksson hef-
ur sýnt við samningu sifjaskrár-
irnar, hefur honun. ekki tekizt
með öllu að komast framhjá því,
að sumum dagsetningum í riti
hans ber ekki saman við það, sem
í kirkjubókum stendur — Nú er
það vitaskuld svo, að mig, sem
þessar línur skrifa, brestur með
öliu þekkingu til þess að vita um
nema fáar einar dagsetningar af
ölium þeim fjölda, sem í bókinni
eru, en mal mitt miðast að sjálf-
sögðu við það, sem ég þekki
sjálfur.
Mestu máli skiptir í bók sem
þessari, að ættfærslur séu réttar
og traustar, en það ætla ég, að
þær séu hér. Á einum stað hefur
höfundur þö villzt á alnöfnum frá
sama bæ, Kristnum Guðmundsson-
um frá Vífiismýrum (bls. 31). Það
er ekki Kristinn sonur Guðmund-
ar Einarssonar á Vífilsmýrum,
stm venzlaður er í ætt frá Guð-
roundi Egiissyni, heldur Kristinn
sonur Guðmundar Ág Jónssonar
á Vífilsmýrum.
Ritvillur eru nokkrar í bókinni,
sumar komnar ir.n í fjölritun, sem
annars er vel og snyrtilega af
hendi leyst (hjá Fjölritaranum í
Rvík). Flestar eru ritvillurnar
meinlausar, eins og þegar stúlka
er kölluð Ólög ífyrir Ölöf). Mis-
'’itanir í ártölum eru háskalegri,
er. þær munu ekki margar og bera
nieð sér, að um ÝilRtF/fcF'áð rséða.
Nókkrar leiðréttiiié'áf,rÓ'if ^ýiðaukar
eru aftan 'við bókina Þar -ii það
þó ekki leiðrétt, að fallið hefur
niður nafn yngsta (fiórða) sonar
Magnúsar Þórðarsor.ar og Arn-
fr’ðar (smbr. bls. 2 efst), en höf-
undur segir mér, að hann hafi
beitið Þórður og verið fæddur
1816. en dáið 6 júlí 1836. ó-
kvæntur og barnlaus
Nafnaskrá er í bókinni, og eyk-
u,- það notagildi hennar ákaflega
mikið. Við nokkurn samanburð fæ
ég ekki betur séð en nafnaskráin
sé mjög vandvirknisiega gerð. til-
vitnanir eru réttar og nöfn hafa
ekki fallið niður En Herdís Þórð-
ardóttir moðir Þórðai Maríasson-
av (bls. 34) og Herdís Þórðardóttir
móðir Kristínar Þórlaugar Guð-
mundsdóttur (bis. o2) er sama
kcnan. Hún var tvígift. Fyrri mað-
ur hennar, Marías Þórðarson,
drukknaði með Sturlu á Stað 1898,
en hún giftist síðav Guðmundi
Júlíusi Pálssyni.
Við Vestfirðingar, sem gaman
höfum af ættfræði, megum vel
fagna þessari bók. Það hefur ekki
svo mikið verið gefið út af ritum
r.m það efni, varla annað en
Strandamenn séra Jóns Guðnason-
ar, Arnardalsætt þeirra Ara Gísla-
sonar og Valdimars Björns Valdi-
irarssonar og Ættir Kristjáns Al-
berts Kristjánssonar og konu hans
(eftir Þorvald Kolbeins), allt raun
ar merk rit, — og svo þessi bók.
Á Jóhann Eiríksson þakkir skilið
fyrir starfið og þó einkum fyrir
þá þolinmæði og nostgæfni, er
hann hefur sýnt til þess að vanda-
srmt verk vrði sem bezt af hendi
leyst.
Þess skal að lokuir. getið, þeim
ti. fróðleiks, er það vilja vita, að
Sifjaskrá Einars skipstjóra Þor-
sieinssonar er ekki lil sölu í bóka-
búðum. Nokkur eintök af henni
munu hins vegar vera fáanleg hjá
höfundinum á Háteigsvegi 9,
Reykjavík, og hjá Hfclga Þórarins-
syni frá Látrum, Barónsstíg 61,
Reykjavík, og kosta 100 krónur.
Mundi ýmsum mönnum ekki þykja
það lakari bókakaup en hvað
annað.
Ólafur Þ. Kristjánsson
Trésmíðavélar
Sænsk sambyggð og band
sög, ti) sölu aC Súðavogi
40, sím’ 24832
Ljósmæðrafélag
/
Islands
heldur kaffikvöld 1 Tjarnar
kaffi, uppi, miðvikudaginn
30. nóv kl. 20,30 Fjöl-
mennið.
MINNING
Gísli Ólafsson.
HÖFN HORNAFIRÐI
Fæddur 28. október 1950.
Dáinn 16. nóvember 1960.
ÞaS vita fáir, vlnur minn
hve vel þú afbarst sjúkdóm þinn
þú lézt sem aiit þér léki i hag,
þú lifSir sérhvern glaðan dag.
Þann elskar Guð, sem ungur deyr
og andar Drottins mildi þeyr
um vanga hans og vermir hlýtt
uns vaknar aftur lifið nýtt.
Nú falla tár um föla kinn
er faðir kveður drenginn sinn,
sem Drottlns mjúka heilög hönd
nú hefur leitt í drauma lönd.
Og móðurhöndln mild og kær,
sem margar sorgir dulið fær,
nú hefur lagt i hlnsta sinn
að hjarta sínu vanga þinn.
Það huggun er og harma bót,
að hvert, sem liggja vegamót
við sjáumst aftúr seinna þar
í sæluríki unaðar.
Frá fræhidsystkinum.
V.V.V.W.X.'
,.X»V*‘V''V*X‘'V‘X*V*V'X‘X«X«'V*,V‘V»X*,V*'V*V*'V''V*"V
Vegna jarðarfarar, fyrrverandi forstjóra
Brynjólfs Stefánssonar
verða skrifstofur vorar lokaðar eftir hádegi, miðvíku-
daginn 30. nóvember.
SjóvátrqqqiMgjpaq islandsl
Skrifstofur
vorar verða lokaðar í dag, miðvikudaginn 30. nóvember, kl. 12
—3,30 e.h. vegna jarðarfarar t
Brynjólfs Stefánsscnar
fyrrverandi forstjóra
EKKI ER OFSÖGUM af því sagt, að
illa er búið að öryrkjum i þessu
landi. Þeim er ætlað að llfa af hreln
usfu lúsarsfyrkjum. Nú, eftlr hækk
unina, fá þelr 1100—1200 kr. á
mánuði. Hvernig er hægf að ætlast
til að öryrkjar lifl af þessu? Biðjl
þetta fólk svo bæjarfélagið um
uppbætur á sinn lífeyri fær það
stundum, með eftirgangsmunum,
50—100 kr., stundum ekkert. Dugar
oft ekkert minna en að fá í lið
með sér harðsnúinn lögfræí"ing eða
prest, ef nokkur úrlausn á að fást.
ÉG VEIT EKKI BETUR en 5 ár séu
liðin síðan Ráðningarskrifstofu
Reykjavíkurbæjar var falið að
••na að finna öryrkjum í bænum
störf við þeirra hæfl. Mér er ekki
kunnugt um einn einasta öryrkja,
sem þessl ráðningarstofa hefur út
vegað vinnu. Að því er ég betz veit
fékk ráðningarstofan beina skipun
frá borgarstjóra á sínum tíma um
að útvega mér starf. Árangurslaust.
Er engu líkara en öryrkjar megi
ekkl vlnna fyrir sér að því leyti
sem þeir þó geta.
[ FYRTA GEKK ÉG á fund eins af
framfærslufulltrúunum og bað um
uppbót á styrkinn.
— Geturðu ekkl borðað hjá mági
þínum, var svar þessa heiðurs
manns. Hvaðan kom honum heimild
tll þess að gefa ávísun á náðarbrauð
venzlafólks míns? — Fyrir nokkru
hrlngdi kunningi minn til eins af
framfærslufulltrúunum og fór
fram á að hann létl slg hafa pen
inga fyrir útvarpi. Dagarnir eru
langlr hjá öryrkjum. Svarlð var:
— Geturðu ekkl hlustað á ú'tvarpið
hjá mágl þínum? Aftur var það
mágurinn, sem átti að bjarga. Gott
og vel. En hvað elga þeir þá tll
bragðs að Mka, sem enga mágana
eiga? Mér finnst nú ekki mega
minna vera en þessir menn sýni
fulla kurteisi, þegar tll þeirra er
leitað um aðstoð í neyð.
ÉG BÝST VIÐ að flestir séu sammála
um, að fullerfltt sé fyrir öryrkja
að láta þann styrk, sem þeir fá,
endsst fyrir mat. Og hverju er þelm
þá ætlað að klæðast, svo á annað
sé ekki minnzt? — Öryrkl.
Almennar tryggingar h.f.
Brunabótafélag fslands
Samtrygging fel. botnvörpunga
Samábyrg3 fsí. á Fiskiskipum
Trygging h.f.
Tryggingamiðstöðin h.f.
Vátryggingafélagið h.f.
Vátryggingaskrifslofa Sigfúsar
Sighvatssonar h f.
Verzlanairyggingar h.f.
ÞAKKARÁVÖRP>
Öllum þeim, nær og fjær, er minntusí mín á e.nn
eða annan hátt á 60 ára afmæli mínu, sendi ég
mínar innilegustu óskir. Lifið heil.
Styrkár Guðjónsson
Miklubraut 76.