Tíminn - 06.01.1961, Blaðsíða 6

6
T í MIN N, föstudaglnn G. janúar 1961.
Áttræður:
Kristján Magnússon
Bókamarkaðurinn
Brekku, Núpasveit
Hinn 6. nóvember, árið 1880,
fæddist sveinbarn að Hróarsstöð-
um í Öxarfirði. Sveinninn var
vatni ausinn, og hlaut nafnið
Kristján. Foreldrar hans voru
Magnús Björnsson og Kristín
Guðnadóttir, sem þá bjuggu á Hró-
arsstöðum. Var Kristján næstyngst
ur 7 systkina. Veturinn sem í hönd
fór, frostaveturinn 1880—81, var
einn sá grimmasti, sem yfir þetta
land hefur gengið, og á eftir fór
harðindatímabil, eitt hið mesta á
síðari öldum. Þá var það að vestur
heimsferðir náðu hámarki. Lífsbar
áttan var afar hörð. Hungurvofan
læddist kringum bæ fátæklingsins
á hverju vori, og komst því miður,
oft inn fyrir dyrnar. Það voru því
fremur kaldar viðtökur sem hann
fékk, sveinninn ungi, sem var af
bláfátæku foreldri kominn. En ein-
hvern veginn komst hann þó yfir
fyrstaveturinn, og þá næstu, en
oft hefur honum sennilega verið
kalt á góm og tá, og tæplega hefur
hann alltaf lagzt pakksaddur til
svefns'. En hann hafði hlotið í
vöggugjöf seiglu og þolgæði, sem
hefur enzt honum allt til þessa
dags, og enzt svo vel, að enn er
'hann við sæmilega heilsu, og sinn
ir þó nokkrum störfum.
Um 14 ára aldur, fór Kristján
að Brekku í Núpasveit, og hefur
hann verið kenndur við það heim-
ili síðan, enda lengstum þar
dvalið. Eftir að Kristján kom í
Brekku, mun mjög hafa skipt um
lífskjör hans til hins betra. A
Brekku var stórt bú, og alltaf nóg
til hnífs og skeiðar. Húsbænd-
urnir, og fjölskyldan öll, var hon-
um mjög góð, og reyndist honum
framúrskarandi vel, og var hann
þar eins og í foreldra húsum.
Aðalstarf Kristjáns, eins og
margra annarra unglinga í sveit á
þeim árum, varð fjárgæzla. Þá var
fjárins gætt árið um kring. Yfir
veturinn var það að sjálfsögðu við
hús, hýst á nóttunni, en beitt á
hverjum degi ef fært var veður, og
þá jafnan staðið hjá því. Á vorin
vor'u ærnar setnar fram að burði,
og eftir að þær voru bornar, þurfti
að gæta þeirra fram að fráfærum,
en þá mun oftast hafa verið látið
nægja að ganga við þær. En _svo
komu fráfærurnar, og þá byrjaði
hjásetan á ný. Á haustin voru svo
lömbin og veturgamla féð setið,
þar til farið var að hýsa allt féð,
og lokaðist þá hringurinn.
Það kom fljótt í Ijós, að Kr’istján
var laginn smali. Komu þá og þeg-
ar fram þau einkenni í skapgerð
hans, sem jafnan hafa eihkennt
öll hans störf síðan, trúmennska,
vandvirkni og skyldurækni1, sam;
fara þrautseigju og ósérplægni. í
öllu starfi exu þessir eiginleikar
mikils verðir, en þó mun það ekki
sízt gilda um fjárhirðinguna. Þar
er trúmennsakn ómetanleg, og á
þrautseigju og þolgæði reynir oft
til hins ýtrasta. Átti það ekkí sízt
við að vetri til, þegar beit var sótt
af kappi, og féð oft rekið til beitar
langan veg í slæmri færð, og tví-
sýnu veðri.
Fyrst í stað var það vor-, sum-
ar- og hausthirðing fjárins, sem
Kristján fékkst við. En er honum
óx fiskur um hrygg, tók hann einn-
ig við vetrarhirðingu, og var um
tugi ára vetrarfjármaður, og þá
um leið yfirstöðumaður á Brekku,
og nokkra vetur á öðrum bæjum.
Veit ég ekki til að honum bærist
nokkurn tima á með hóp sinn, sem
otf var stór, og mun -hann þó stund
um hafa komizt í krappan dans.
Enda mun honum ekki hafa skeik-
að með að rata hverju sem viðraði.
Brekkuland er stórt og leitótt,
mikið hi’aun. Það vildi því oft
verða tafsamt að hafa féð saman
á haustin og framan af vetri, ef
tíð var góð. Við þar starf reyndist
Kristján hinn mesti bjargvættur.
Það var eins og hann vissi á hvaða
bletti hver kind hélt sig, og byggð-
ist það á náinni eftiriekt og at-
hygli frá ári til árs, um hátterni
kindarinnar og eftirlætisstöðvar.
Stundum dreymdi hann kindur,
sem vantaði, hvar þær1 voru stadd-
ar, og gat gengið að þeim eftir til-
vísan draumsins.
Þá var Kristján og fjárglöggur
í bezta lagi. Það sagði mér maður,
sem eitt sinn var við lúning á ám
á Brekku, að Kristján hefði sótt
lamb undir hverja á inn í réttina,
þegar ærin var rúin, og hefði hon-
um ekki skeikað. Slíkt leika aðeins
afburða glöggir menn.
í mörg ár mætti Kristján fyrir
Núpsveitunga á Blikalónsrétt,
bæði haust og vor. Mun þeim hafa
þótt sinn hlutur vel tryggður, ei'
þeir höfðu Kristján þar sem full-
trúa. Einkum var það á vorréttinni
við rúningu ánna, sem mjög i'eyndi
á fjárgleggni og athyglisgáfu. Á
þeim árum sluppu ær oft óbornar,
og voru þá að sjálfsögðu með ó-
merkinga, og var þá ekki vanda-
laust að fá á því rétta lausn. Sama
mátri og segja um tvílembur, það
var oft ekki auðvelt að láta þæi'
fá lömb sín, þegar búið var að
reka inn í eina rétt kannske nokk-
ur hundruð ær, og var þá betra að
flasa ekki að neinu. Kom þá fjár-
gleggni og athyglisgáfa Kristjáns'
að góðum notum.
í Brekkulandi, og nágrenni, hef-
ur löngum verið mikið um tófu,
enda skilyrði ákjósanleg fyrir þær
að dyljast þar í hrauninu. Hafa
þær tíðum gert strandhögg í
sauðahjarðii' Brekkubænda og ná-
granna þeirra. Reyndist Kristján
fljótt liðtækur í bezta lagi í bar-
áttunni við skolla. Ekki gerðist
hann þó grenjaskytta, en var löng-
um grenjaskyítum tii aðstoðar, og
skaut oft tófu í þeim leiðöngrum.
En starf hans á þessum vettvangi
var fyrst og fremst fólgið í því,
að leita á grenjum, og leita uppi
gren. Kom eftiriekt hans og gjör-
þekking á landinu þar að góðum'
notum. Einnig mun hann hafa
komizt furðu langt í því, að þekkja
háttu og bragðvísi tófunnar, og
láta þar' koma krók á móti bragði.
Er ekki að efa, að þó hann væri
ekki aðalmaður við grenjavinn-
inga, hefur þó þessi þekking hans
oft ráðið úrslitum um góðan á-
rangur.
Kristján kvæntist og hvarflaði
þá frá Brekku um nokkurra ára
skeið, en kom svo þangað heim
'aftur og hefur dyalizt þar síðan.
Hann eignaðist eina dóttur, en hún
féll fyrir sigð hvíta dauðans í
blóma lífs síns. Einn son lét hún
eftir sig, sem nú er um tvítugt.
Hefur hann alizt upp í Reykjavík,
en heims'ækir afa sinn öðru hverju.
Eru þessar heimsóknir dótturson-
arins gamla manninum hinar
mestu ánægjustundir, svo sem
vænta má. Er þetta og hinn efni-
legasti piltur.
Kristján er hæglátur maður
hversdagslega, og hið mesta prúð-
menni. Hann er glaðlegur í við-
móti og ræðinn, sé hann tekinn
tali. Góðlátleg glettni er honum
jafnan tiltæk ef svo ber undir.
Kærasta umræðuefni hans, og
hugðarefni, er sauðkindin. Enda
hefur honum tekizt furðu vel, svo
sem hinum beztu fjármönnum, að
skilja eðli hennar allt, duttlunga
og þarfir. En því aðeins er hægt
að ná trausti og vináttu skepnunn-
ar að hún sé skilin, og sambúðin
reist á þeim grundvelli. Og því
aðeins verður og fullnægt þörfum
hennar svo að vel sé. Hin síðari
ár hefur Kristján haft kindur sín-
ar sér í húsi, og notið ánægjunnar
af að umgangast þær. Hefur hann
ekkert til spai'að að útlit þeirra og
líðan mætti verða sem bezt. Hafa
þær og líka i'íkulega launað hon-
um góða aðbúð.
Kristján er enn við sæmilega
heilsu, og gegnir nokkrum heim-
ilisstörfum. Öll hans verk eru nota
drjúg, unnin af sömu vandvirkn-
inni og trúmennskunni og jafnan
áður. En ti'úmennska og vand-
virkni hafa verið einkennandi um
öll hans störf.
Tvívegis hefur Kristján hlotið
vinnuhjúaverðlaun, og þar með
verðskuldaða viðurkenningu fyrir
langa og dygga þjónustu.
Mynd sú, s em hér fylgir af
Kristjáni, er tekin heima á Brekku
á síðastliðnu sumri. Þegar Kristján
hefur ekki haft öðrum störfum að
gegna, hefur hann gjarnan verið
barnfóstra, því hann er mikill
barnavinur. Á Brekku hefur hann
verið samtíða tveim ættliðum, og
hefur með honum og börnunum
tekizt gagnkyæm vinátta.
Kristján hefur lengi keypt „Tím
ann“, og haldið honum til haga.
Hafi hann vantað blað inn í, hefur
hann ekki verið í rónni fyrr en
honum hefur tekizt að ná í það.
Mér finnst fara vel á því, að „Tím-
inn“ verði þá til þess að geyma
þessa fátæklegu afmæliskveðju, og
fel honum hana hér með til vaið-
veizlu.
Ég vil svo þakka þessum aldna
vini mínum fyrir margar ánægju-
legar samverustundir, og óska
þess, að aftanskinið megi verða
honum fagurt, og lýsa honum aUa
leið inn á land morguni’oðans.
Stefán Kr. Vigfússon.
sem verið hefur í Ingólfsstræti 8, er fluttur á
Laugaveg 2811. Opnað í dag. f tilefni af því verða
bækur seldar með ótrúlega lágu verði.
Einkaritari
Stúlka, sem getur vélritað ísienzku og ensku ósk-
ast frá 1. febr. Stúdentsmenntun æskileg. Laun
skv. XI. fl. launalaga. Umsókn með mynd sendist
Rannsóknarstofu Háskólans við Barónsstíg sem
fyrst.
Sendisveinar
Dagblaðið Tímann vantar sendisveina fyrir og
eftir hádegi. Upplýsingar hjá auglýsingastjóra.
Sími 18300.
Fyrirliggjandi:
| Miðstöðvarkatlar
j með og án hitaspírals.
STÁLSMIÐJAN H.F.
Sími 24400.
| Amerisk eldavél
Stór amerísk eldavél til sölu.
Verð kr. 2500,00. Hentug fyrir
sveitaheimili.
Upplýsingar í síma 17599.

SKIPAIÍTGCRÐ RÍKISINS
Hekla
vestur um land í hringferð
hinn 12. þ. m. Tekið á móti
flutningi árdegis á morgun
og mánudag til Patreksfjarð
ar, Bíldudals, Þingeyrar,
Flateyrar, Súgandafjarðar,
ísafjarðar Siglufjarðar, Dal
víkur, Akureyrar, Húsavíkur.
Farseðlar seldir á þriðjudag.
Tapast hefur
Atvínnurekendur
brún hryssa 5 vetra, ætti að
vera með folaldi Mark:
i sneitt framan hægra biti
j framan fjöður aftan vinstra.
j Verði einhver hryssunnar
; var, geri hann vinsamlegast
aðvart Símstöðinni Grund,
Skorradal.
Piltur með gagnfr.próf og
tvo bekki í Iðnskóla, óskar
eftir iðnnemaplássi. Tilboð
sendist afgr. Tímans fyrir
mánudagskvö1^
„Fljótt“

ÞAKKARÁVÖRP
Við undirrituð þökkum kærlega öllum þeim
hverfisbúum okkar við Suðurlandsbraut og öðr-
um þeim, sem lögðu okkur lið með peningagjöfum,
fatnaði og fleiru, er kviknaði í íbúð okkar að Suð-
urlandsbraut 116, hinn 29. nóv. síðastliðinn.
Guð blessi ykkur öll.
Geirharður Jónsson og fjölskylda,
Suðurlandsbraut 116, Reykjavík.
Eiginmaður minn
Páll B. Melsfed
andaSist að heimili sínu hinn 4. þ.m.
Elín Melsted.