Tíminn - 27.01.1961, Qupperneq 7

TÍMINN, föstudaginn 22. janúar 1961.
7
IMCi
iðnrekstrar er nauðsynleg
Karl Kristjánsson hafði
framsögu fyrir þingsályktun
artilögu Framsóknarmanna,
um eflingu iðnrekstrar, á þing
fundi í fyrradag. — Fara hér
á eftir kaflar úr ræðu Karls:
Aukin framleiðsla útflutnings áríðandi.
- Árvissar tekjur þarf að tryggja.
Við höfum nokkrir þing-
menn, leyft okkur að flytja
á þskj. 112, tillögu um efl-
ingu iðnrekstrar.
Atvinnuvegir okkar íslend
inga eru alltof einhæfir. Við
erum að of litlu leyti sjálfum
okkur nógir um það, sem við
þörfnumst. Við þurfum fleira
að sækja til útlanda en flest
ar aðrar þjóðir. Þetta gerir
okkur háðari verzlun oe við-
skiptum við aðrar þióðir en
heppilegt er. Fyrir hragðið
eru okkur m.a. gengismál
gjaldmiðilsins erfiðari en ella
væri. Við erum hlutfallslega
afar mikið upp á erlendan
gjaldeyri komnir.
Undirstaða allrar efnahags
legrar velmegunar er fram-
leiðsla nytsöm og seljanleg.
Fyrir okkur íslendinga er
aukin framleiðsla lífsnauð-
Ný mái
Lagt hefur verið fram af
sjávarútvegsnefnd efri deild-
ar frumvarp til laga um lög-
skráningu sjómanna. Sigurð-
ur Bjarnason og fl. flytja þings
ályktunartillögu um ráöstaf-
anir vegna læknaskorts, og
Benedikt Gröndal og Sigurð-
ur Ingimundarson þingsálykt
unartillögu varðandi brott-
flutning fólks frá íslandi.
Þá var lagt fram á Alþingi
í gær nefndarálit heilbrigðis-
og félagsmálanefndar neðri
deildar við frv. við Bjanrráða
sjóð íslands og mælir nefndin
einróma með samþykkt frum
varpsins. Einnig einróma
nefndarálit landbúnaðarnefnd
ar neðri deildar um frv. um
heimild ríkisstjórna
að selja eyðijörðina
hól í Rangárvallasýslu, sem
Björn Björnsson og fl. flytja.
Mælir nefndin með samhvkk+
frumvarpsins.
Einnig nefndarálit landbún
aðarnefndar nd. um heimild
til að selja Stokkseyrarhreppi
land j arðanna Stokksevri
I—III. Nefndin mæ1í’- p5v>-
róma með samþykkt frumv.
með þeim breytingum bh. að
hreppsnefndinru ■
að selja öðrum land eðn lóðir
úr þessum jörðum.
Þá var lagt fram í gær
nefndarálit meirihluta heil-
brzgðis- og félagsmálanefnd-
ar neffri dezldar, þeirra Gísla
Jónssonar, Birgis Finnssoníi’-
og Guðlaugs Gíslasonar. um
f~nmv. til laga um fiáröflun
til lækkunar á bygvingar-
kostnaffi, er þeir Einar
Ágústsson og Jón Skaftason
flytja. Meirihlutinn leggur
til aff frumvarpiff verði fellt.
syn til bættra lífskjara, —
og til þess að við getum stað
ið öruggir á eigin fótum.
Og við þörfnumst ekki að-
eins aukinnar framleiðslu að
magni, heldur líka að fjöl-
breytni, verðmæti og sölu-
hæfni erlendis.
Matfangasælt land.
Hinir fornu íslenzku at-
vinnuvegir: landbúnaður og
sjávarútvegur verða aldrei
úreltir, af því að það, sem þeir
leggja til, er aðallega matvæli.
Og matvælaskorturinn er það,
sem veldur hinu örtfjölgandi
mannkyni þungum áhyggjum,
þegar það hugsar um afkomu
sína langt inn í ókomna tíma.
ísland er land með mikla
möguleika til matfanga. Mat
fangasældin tryggir því sess
meðal nytjalanda svo langt
inn í framtíð sem au°°« eveir
nú. En að öðru leyti er landið
fremur hráefnasnautt. Að
vísu er það lítt rannsakað að
því leyti — enn sem komið er.
Við rannsóknir vp+nr vit.on-
lega allt í einu ýmislegt kom
ið upp úr dúrnum. Leirleðjan
í botni Mývatns var ekki mik-
ils metin fyrir einum áratug.
Nú virðist annað uppi á ten-
ingnum. Við skulum vona, að
margt fleira komi til sögunn
ar af náttúruauðæfum i
r’rqnti landsins.
Eins og nú standa sakir, er
það sjávarútvegurinn, sem
leggur til aðalútflutningsvör-
ur þjóðarinnar. Skýrslur
herma, að hann leggi til
meira en 9/10 af útflutningn
um.
Landbúnaðuriiin hefm °íð-
ustu ár lítið framleitt tn út-
flutnings, — en hann hefur
gegnt því hlutverki, sem ’ekki
er síður þýðingarmikið. Lagt
til kjöt, mjólk og grænmeti á
borð landsmanna.
Auka þarf verffmætin meff
vznnslu hráefnanna.
Báða þessa atvinnuvegi þarf
að efla og auka verðmæti hrá
efna þeirra með því að full-
vinna þau.
Útflutningsverðmæti sjáv-
araflans má auka pt.Arimcst-
lega með því að vinna úr hon
um innanlands þau matvæli,
sem unnin eru úr ......-
lendis, handa neytendum.
í fyrra samþykkti hát<-v. A1
þingi till. frá mér o.fl. um hag
nýtingu síldaraflans, þar sem
skorað var á hæstv. ríkisstjórn
að koma á umbótum, að því er
snertir verkun og vinnslu afl
ans, sem landcmorm ve’ða.
Leyfi ég mér að vænta þess,
að sú áskorun h"*'
látin sem vindur um eyru
þjóta, — svo mikilsvert er það
mál. En þar var að“5'1'- um
eina tegund framleiðslunnar
að ræða. Sama gildir meira
og minna um aðrar teaundir
framleiðslunnar. Fyrir þessu
þingi liggja ýmsar tillögur,
sem ganga í þessa átt — og
er það vel, að menn vakni í
þessum málum.
Þrlffji affalatvinnuvegurinn.
Landbúnaður og sjávarút-
vegur eru of einhæfir at-
vinnuvegir til þess að full-
nægja þjóðarþörfum, þó að
góðir séu. Við hlið þeirra hef
ur líka risið á legg iffnaffur og
gerzt þriðji aðalatvinnuvegur
inn. Hann tekur m.a. við hrá-
efnum hinna aðalatvinnuveg-
anna og gerir úr þeim til-
breytilega markaðsvöru.
Landbúnaður og sjávarút-
vegur hafa frá fyrstu tíð ver-
ið mjög háðir árferöi. Hin
hvikula veðrátta á íslandi
hefur haft mikii áhrif á af-
komu þeirra og framleiöslu-
getu frá ári til árs.
Tækni nútímans dregur að
vísu úr því, að þessir atvinnu
vegir séu jafnmikið á valdi
veðurfarsins og áður, en samt
hljóta þeir alltaf að verða
veðráttunni háðir og breyti-
leik hennar.
Svo er til viðbótar. pó bví
er sjávarútveginn snertir,
að hann er rányrkja, og eng
inn veit, hvað hin stórkost-
lega veiðitækni hans má
ganga nærri fiskstofnum, svo
náttúran hafi við að fylla í
skörð þeirra vanhalda, sem
veiðitæknin veldur í höfun-
um. Sé það rétt, sem saet er,
að skýrslur fiskifræðinga
bendi til, að þorskafli síðustu
ára hér við land, hafi aðal-
lega verið af tveim aldursár-
göngum, þ.e. frá árunum 1945
og 1955, þá virðist ekki miklu
mega muna til þess að út af
geti borið um fiskinn á mið-
unum við og við.
Margskonar iðnaðu”
geta verið óháðari h’”>ulu
tíðarfari landsins, en landbún
aður og sjávarútvegur. Það
liggur í augum uppi, að því
fjölbreyttari sem framleiðsla
þjóðarinnar er, því öruggari
og árvissari verður efnahags
afkoma hennar.
Handverk og stóriffnaffur.
Engum blöðum er um það
að fletta, að þjóðfélagið befur
fyllstu ástæðu til að athuga
möguleikana til aukins iðnað
ar í landinu. Ekki má ein-
skorða sig við stóriðnað held
ur hvers konar iðju, frá hand
verki til þess er stóriðnaður
kallast. Gott er og nauðsyn-
legt að framtakssamir ein-
staklingar og frjáls áhuga-
mannasamtök taki unn iðn-
rekstur. En um verkefnaval
má ekkert handahóf gilda.
Það verður að telja skvl^n rík
isins — eins og skipun mála
er orðin í þjóðfélagin”
rannsaka, hváða iðnow„n e,-
líklegur til að geta borið sig
hérlendis og orðið þeim, er
reka hann, og þjóðinni til á-
vinnings og þrifa. Ríkið á að
leggja til og kosta þá fræði-
legu, alhliða athugun, sem á
þessu þarf að gera.
Hvaffa iffngreinar er hér
grundvöllur fyrir?
Fyrsti liður þingsályktunar
tillögu þeirrar, sem ég er að
fýlgja úr hlaði, er um aö fela
hæstv. ríkisstjórn að gera ráf
stafanir til þess að á vegum
rílcisins fari fram slík athug
un. Upphaf tillögunnar og 1.
liður hljóða þannig, með leyfi
hæstv. forseta:
„Alþingi ályktar aö fela rík-
isstjórninni:
1. Að leggja fyrir rannsókn
arráð ríkisins að taka til ræki
legrar athugunar og rannsókn
ar í samráði við Iðnaðarmála
stofnun íslands, hvaða iðn-
greinar geta hérlendis haft
jafngóðan eða betri starfs-
grundvöll en hliðstæðar iðn-
greinar hafa j nágrannalönd
um íslands. Áliti verði skilað
sem allra fyrst og það birt
almenningi, svo að orðið geti
til leiðbeiningar þeim, sem
vilja hefja nýjan iðnrekstur".
Hér er um það að ræða að
athugað verði, hvp«° 5'*'"-
greinar geti þrifizt hér eins
vel eða betur en í nágranna-
löndum okkar; það er: verið
samkeppnisfærar.
Ekki affeins innlend
hráefni.
Kemur þá ekki eingöngu
til greina sá iðnaður, sem get
ur fengið innlent hráefni,
heldur líka iðnaður byggður
á innfLuttu hráefni. Náaranna
þjóðir okkar flytja út iðnaðar
vörur, sem unnar eru hjá
þeim úr innfluttum hráefn-
um. Líklegt er, að þau hrá-
efni mætti a.m.k. sum, fá með
svipuðu verði .hingað komin.
í þessu sambandi koma ekki
sízt til athugunar svonefhd
heimsmarkaðshráefni, svo
sem: málmar, plast, spuna-
efni o.s.frv.
•
Verkefni, sem veita
árvissar tekjur.
Nauðsynlegt er við þessa
athugun, að hafa í huga, hve
íslendingum er mikilsvert að
bæta við núverandi verkefni
sín, því sem gefur árvissar
tekjur.
Áríðandi teljum við flutn-
ingsmenn tillögunnar, að nið
urstöður rannsóknq”5’""" fð,
ist sem fyrst og verði birtar
almenningi á opinberan og
aðgeneilegan hátt, svo orðið
geti til leiðbeiningar fyrir þá,
sem vilja setja á stofn nýjan
iðnrekstur.
KARL KRISTJÁNSSON
Rannsóknarráff og Iffnaffar-
málastofnunin.
Við teljum einboðið að rann
sóknarráð ríkisins hafi rann
sókn þessa með höndum. En
sjálfsagt teljum við einnig,
að rannsóknarráðið hafi sam
ráð um verkefnið við Iðnaðar
málastofnun íslands. Stjórn
Iðnaðarmálastofnunarinnar
er þannig skipuð, að samtök
iðnrekenda í landinu verða
þá í eðlilegu sambandi við
rannsóknarstarfið og geta
komið sjónarmiðum sinum og
tillögum á framfæri.
Stofnlán verffi aukin.
Annar liður tillögunnar er
áskorun um, að ríkisstiórnin
hlutist til um, að stofnlán til
iðnfyrirtækja verði aukin,
einkum þó til þeirra fyrir-
tækjá, sem vilja hefja eða
auka iðnrekstur til fram-
leiðslu á útflutningsvöru.
Allir vita, að iðnaðurinn á
við stofnlánafjárskort að búa.
Á því verður að ráða bót, ef
hann á að geta innt af hönd
um þau hlutverk, í atvinnu-
og efnahagslífi þjóðarinnar,
sem til er ætlazt og nauðsyn
legt er að hann taki að sér.
Telja verður mest um vert
— eins og sakir standa — að
koma upp iðnrekstri, sem
framleiði arðgæfa útflutnings
vöru. Þörfin fyrir meiri gjald
eyri er svo aðkallandi og brýn.
Þess vegna leggur tillagan
fyrst og fremst áherzlu á
aukzn stofnlán til þeirra fyrir
tækja, sem framleiffa útflutn
ingsvöru.
Fyrzrgreiffsla um rekstrarlán
vegna útflutningstilrauna.
Þriðji liður tillögunnar er*
áskorun til ríkisstjórnarinn-
ar um að stuðla að því, að iðn
fyrirtæki, sem komin eru á
það stig að geta hafið út-
flutning á samkeppnishæfum
vörum, fái þegar sérstqbq fvr
irgreiðslu um rekstrarlán til
þeirra tilrauna.
Vitað er, að gæruskinn. úlp
ur, gólfteppi, áklæði og sjálf-
sagt fleiri alíslenzkar fram-
leiðsluvörur hafa gengið í
(Framhald á 2. síðu.)