Tíminn - 18.08.1961, Blaðsíða 3

T í MIN N, föstudaginn 18. ágúst 1961.
3
Bretar verða að
taka frumkvæði
í Berlínarmálinu. Krafa Verka-
mannaflokksins
Vesturveldin mót-
mæltu viö Rússa
NTB—London, 17. ágúst. —
Bretum ber að eiga frum-
kvæSi að samningum um Berl-
ínarmálið, sagði Denis Healey,
málsvari brezka verkamanna-
flokksins um utanríkismál, í
dag.
í yfirlýsingu sagði hann, að
meða-n vesturveldin nefndu ekki
samninga, væri hætta á, að Berlín
yrði leikfáng stjórnmálamanna í
kosningabaráttunni í Vestur-Þýzka
landi. Skítkastsherferð Adenauers
forsætisráðherra gegn Brandt
borgarstjóra sýndi, hvemig fýsn
til persónutegra valda gætu sleg-
ið menn blindu á allt annað.
— Á meðan hefur Krustjoff
skrúfað lokið á Austur-Þýzkaland,
og potturinn getur sprungið í loft,
þegar minnst varir, sagð'i Healey'
ennfremur. — Ef við bíðum til
þýzku kosninganna eftir mánuð,
getur það verið orðið of seint.
Einmitt nú eigum við skoðun al-
mennings um heim allan að styðj-
ast við, vegna ógnarstjórnarinnar
í A-Þýzkalandi. Hið fullkomna
gjaldþrot stjórnarfarsins a-þýzka
er nú játað fyrir opnum tjöldum.
Vill taka frumkvæðið
En fram að þessu eru það ekki
aðrir en Ráðstjórnin, sem komið'
hafa fram með heilsteyptar tillög-
ur um samninga. Það er engin af-
sökun fyrir því að vesturlönd
fresti málinu frekar. Við verðum
að setja fram á nýjan leik tillög-
ur okkar frá því fyrir tveimur
árum um bráðabirgðalausn Berlín
armálsins, gegn örugggri trygg-
ingu fyrir því, að umferðin milli
V-Þýzkalands og V-Berlínar verði
óhindruð. — En við verðum einn
ig að koma fram með tillögur um
frambúðarlausn, ef við eigum ekki
að lifa við kreppuástandið. Vestur
veldin eiga umfram allt að reyna
að stöðva hervæðingarkapphlaup-
ið í Mið-Evrópu. NATO verður
að verða minna háð kjarnorku-
vopnum í V-Þýzkalandi. Krustjoff
hefur sýnt, að hann vill ekki láta
hermáttarjafnvægið verða hag-
stætt NATO. Samningar austurs
og vesturs um að herirnir á kjarn
orkuvopnalausu belti í Mið-Evrópu
verði takmarkaðir, veitir báðum
aðilum langtum meira öryggi en
þótt þeir haldi áfram hlaupi, sem
aðeins getur leitt til áreksturs og
ófara.
Allt, sem minnkar hernaðarlega
þýðingu Þýzkalands, auðveldar
samkomuiag á stjórnmálasviðinu,
sagði Healey, sem að lokum segir,
að ef Macmillan forsætisráðherra
hafi ekki misst alla von um að
Bretiand skuli halda forustuhlut-
verki í heimspólitfkinni, verði
hann að minnsta kosti að sýna,
að hann hafi eitthvað til síns
máls.
Leggja allt kapp
á rósemi ogf estu
NTB—Washington, London,
og Bonn, 17. ágúst. — Afstaða
vesturveldanna er nú sú, að
sýna ró og hlédrægni í núver-
andi stöðu Berlínarmálsins,
segja bandarískir stjórnmála-
Fréttamenn í Washington eftir
að mótmæli vesturveldanna
voru afhent í dag.
Stjórnmálamenn í Bonn eru
ánægðir vegna þess að mótmælin
leggja áherzlu á ábyrgð Sovétríkj-
anna á núverandi ástandi í borg-
(Framhald á 15. siðul
NTB—London, Washington
og París, 17. ágúst. — Ríkis-
stjórnir Bandaríkjanna, Bret-
lands og Frakklands sendu
ráðstjórninni í dag orðsend-
ingar til að mótmæla aðgerð-
um A-Þjóðverja í Berlín. Vest
rænu stórveldin þrjú kalla
hömlur þær, er austur-þýzk
yfirvöld hafa sett milli borgar-
hlutanna, opin og alvarleg
brot á stöðu borgarinnar eins
og hún er samkvæmt samn-
ingi hernámsveldanna fjög-
urra.
í samhljóða orðsendingum ríkj-
anna þriggja, sem afhentar voru
í utanríkisráðuneytinu í Moskvu
í dag, segja ríkin, að hernáms-
svæðamörkin í Berlín séu ekki
xikislandamæri, og þær ráðstaf-
anir, sem gerðar hafi verið til að
loka þeim, séu ólöglegar. Með því
að mæla með slíkum ráðstöfun-
um hafi ríki Varsjárbandalagsins
! ráðizt til afskipta á svæði, þar sem
þau hafa ekkert vald, og vestur-
|Veldin gera Ráðstjórnarríkin ábyrg
um þetta.
Aukinn herstyrkur
Bæði Bretar og Frakkar gerðu
í dag ráðstafanir til að styrkja her-
mátt sinn í Þýzkalandi. Frakka-
stjórn sagði í yfirlýsingu, að vegna
þeirrar spennu, sem orðin sé eftir
aðgerðir A-Þjóðverja í Berlín,
hafi. hún ákveðið að auka hern-
aðarlegan víðbúnað Frakka, bæði
í Frakklandi og Vestur-Þýzka-
landi. Ákvörðun þessi var tekinj
á fundi æðstu yfirmanna land-;
varna, og sat de Gaulle hershöfð-
ingi sjálfur í forsæti.
Brezka flugmálaráðuneytið til-
kynnti í dag, að tekin hefði verið,
ákvörðun um vissa styrkingu orr-
ustuflugvélasveita Breta í Þýzka-
landi. Haft er einnig eftir áreiðan-
legum heimildum i London, að
þrjár orrustuflugvéladeildir, sem
ákveðið hafði verið, að yrðu tekn-
ar undan yfirherstjórn NATO í
Evrópu, myndu verða um kyrrt
á meginlandinu fyrst um sinn.
Herútboð kommúnista
Æskulýðsfylking kommúnista í
A-Þýzkalandi skoraði í dag á með-
limi sína að bjóða sig fram sem
sjálfboðaliða í hernum. Blað fylk-
ingarinnar, Junge Welt, sagði, að
„Loksins rétta orðalagið“,
sagði Brandt
auglýsing um þetta yrði birt í öll-
um verksmiðjum, skólum og há-
skólum á morgun. Um tvær millj-
ónir eru í æskulýðsfylkingu þess-
ari, helmingurinn piltar. Frétta-
menn telja, að hér verði um að
ræða nokkra kennslu í vopnaburði
fyrir meðlimi hreyfingarinnar, en
ekki fullkomna herþjónustu.
Brezkur hervörður var í morg-
un stöðvaður og honum snúið aft-
ur af vopnuðum Austur-Þjóðverj-
um á markalínunni í Berlín. Slíkir
atburðir hafa oft komið fyrir sið-
ustu dagana.
Mótmælaorðsendingar vestur-
veldanna voru samdar í samráði
við Bonnstjórnina. f textanum
er tckið frarn, að aðgerðir aust-
ur-þýzkra stjórnarvalda í Berlín
hafi takmarkað umferðina milli
hernámssvæðanna í þeim mæli,
að það jafngildi fullkomnu um-
ferðarbanni. Vesturveldin geta
ekki fallizt á, að umferðin milli
hernámssvæðis Rússa og vestur-
veldanna sé hindruð og mótmæla
hið harðasta þessum aðgerðum,
sem aðeins geti aukið á þá
spennu og hættur, sem fyrir séu.
í orðsendingunum er ekki
minnzt á gagnráðstafanir, og ef
marka má blaðið France-Soir í
París, hafa vesturveldin ákveðið
að grípa ekki til gagnaðgerða
fyrst um sinn. Blaðið segir, að
það séu fyrst og fremst Bretar,
sem hafi verið ófúsir að fallast á
ga^nráðstafanir eins og til dæmis
að setja ferðabann á Austur-Þjóð-
veija í NATO-ríkjum. En einnig
hefur það verið álit ríkisstjórna
Frakka og Bandaríkjanna, ag slíkt
komi ekki til álita fyrst um sinn.
Loksins rétta orðalagið'
A.-þýzk frétta-
stofa sagði frá
| því í dag, að Walt
| er Ulbricht, fram
kvstj. kommún-
istaflokks lands-
ins, muni halda
útvarps- og sjón-
jj varpsræðu síð-
degis á föstudag-
inn. Christopher
Steel, ambassa-
dor Bretlands í
Bonn, sagði í <jag
á fundi með blaðamönnum í Berl-
ín, að vesturveldin myndu standa
sem fastast í V-Berlín, hvað sem
gerðist fyrir austan. Fyrr um dag-
inn átti hann tal við Willy Brandt
borgarstjóra og sagði honum orð-
sendingu vesturveldanna. „Loks-
ins rétta orðalagið", segir Lundúna
útvarpið, að Brandt hafi þá orðið
að orði. Á blaðamannafundinum
sagði Steel, að það væri engin
furða, að V-Berlínarbúar væru
beizkir í skapi. Hann var oftar
en einu sinni spurður, hvers vegna
það hefði tekið svo langan tíma
fyrir vesturveldin að semja mót-
mæli til Ráðstjórnarinnar. Hann
svaraði, að það tæki vesturveldin
ætíð nokkurn tíma að ráðfæra sig
innbyrðis. Spurður var hann, hvort
vesturveldin hefðu ekki getað gert
eitthvað meira en senda mótmæli,
og sagði hann, að það hefðu þau
víst getað, en það tæki ætíð tíma
að taka ákvörðun um slíkt.
■ Brezkir hermenn reistu í dag
[ gaddavírsgirðingu kringum sov-
ézka styrjaldarminnismerkið, sem
er vestan markanna, steinsnar frá
Brandenborgarhliðinu. Við minnis
imerki þetía áttu sér stað heift-
|úðugir mótmælafundir gegn Sovét
ríkjunum í innilokuninni 1948 og
þegar uppreisnin varð í Ungverja
landi 1956. Á sunnudaginn var
safnaðist enn fólk að minnisvarð-
anum, eftír að kunnugt varð um
lokun hverfamarkanna. Við varða
(þennan stendur rússneskur varð-
flokkur með vélbyssur allan sólar-
hringinn. Aðfaranótt fimmtudags-
ins flýðu níu einkennisklæddir
menn úr alþýðulögreglunni og
einn einkennisbúinn verksmiðju-
vörður vestur yfir mörkin. Menn
þessir hlupust á brott úr varðstöð-
um sínum.
Þessl mynd var tekln vl® Brand-
enborgarhllSIS á þrlSjudaglnn og
sýnlr gerla alþýSulögregluvörS-
inn meS alvæpnl, er snýr andllt-
um mót vestrt, og bak vlS menn-
ina eru bflar meS kröftugar vatns
byssur, sem notaSar voru gegn
reiSum Vestur-Berlinarbúum,
sem létu í Ijós andúS sfna á aS-
gerSum Austur-ÞjóSverja.