Alþýðublaðið - 15.10.1927, Blaðsíða 2

2
ALÞÝButsLAt)! Ð
i"""1 ■
kernur út á hverjum virkum degi. \
\
>
>
►
>
>
ASgrejðsia. í Alpýðuhúsinu við
Hverfisgötu 8 opin frá kl, 9 ártí.
tsi kl. 7 síðd.
Sicriístöfa á sama stað opin ki. [
ð */a —10 '/a árd. og kl. 8—9 siðtí.v>
Siraar: 988 (aigreiðslan) og 1294 5
(skrifstofan). • \
Verðlag: Áskriftarverö kr. 1,50 á {
már.uði. Auglýsingarverðkr.0,15 >
hver mm. eindálka. ;
Prentsmiðja: Aiþýðuprentsmiðjan ►
(i sama húsi, sömu simar). j;
Vismsatíml ©g kasip
áaitskra vepkaaaamma
ás*isa 1914 og 1926.
(Frh.)
í kaupstoðum og sveitum.
Vknutím'. 1914 höfðu karlmenn
(iðnlærðir og óinnlærðir)' að með-
altaii 61,3 stunda vinnu á viku og
kvenmenn 45.1 st. á viku. Vinnu-
tími allra verkamanna til samans
60,3 st. á viku. 1926 'var vinnu-
tíminn 55,0 (karlmanna), 41,6
(kvenmanna) og 54,1 (karia og
kvenna) á viku. Hér eru það al-
gengir verkamenn, aðallega við
landbúnaðinn, er 1914 unnu að
meðaltali 61,7 st. á v'iku og 1926
58,1 st. á viku, er valda pví, að
meðaltíminn verður svo langur
(peir’vinna nú frá 57.60 st. á
viku, m:a!takonur 28 st. á viku).
Það eru raunar engin sældarkjör,
áem þessum mönnum eru boð-
in; fastir daglaunamenn (er fæða
sig sjálíir) hafa 29,8 kr. á viku,
aðrir daglaunamenn (ekki fast-
ráðnir) 615 og aðrir verkamenn
(vinnumenn) 11 kr. á vjku og fæði
og húsnæði; petta er ekki fá-
mennur flokkur, 257 000 (þar af
5 000 mjaitakonur). Þv| er ekki að
furða, að þeirra gæti drjúgum um
hækkun meðalvinnutíma og lækk-
un meðalkaups. Þeim flokki pess-
arar stéttar, er ‘ nefnast ,,vinnu-
menn“ (95 000) eru ætlaðar í fæð-
ispeninga 6 kr. á viku, (1914) og
12 kr. (1925).
Vikulaun. 1914 voru vikulaun
að meðalta'i kr. 18,21 (karlmanna),
kr. 10,53 (kvenra) og 17,58 (karla
og kvenna). 1926 var meðalviku-
kaup (í sömu röð og fyrr) kr.
42,33, kr. 28,12 og kr. 41,29. Sé
vikukaupinu 1914 breyflj í nútíðar-
kaup, verður pað (dýrtíð 184
stig): kr. 31,51 (karlmanna), kr.
19,38 (kvenna) og kr. 32,25 (karla
og kvenna) og nemur pá hækk-
unin um fram dýrtíðina 0g stytt-
ing vinnutímans 26,3 0/0 (karl-
manna), 45,10/0 (kvenna) og 27,6%
(karla og kvenna). Að hækkunin
er nokkru hærri í kaupstöðum og
sveitum kemur af pví, að laun-
in voru I^ar miklu lægri 1914.
Skýrslurnar sýna þó, að bein
hækkun vinnulauna er meiri í
Kaupmannahöfn en í kaupstöð-
um og sveitum.
(Nl.)
Porf. Kr.
Slcátaf élaffsskápnrlnn
tvitns nr.
Á pessu sumri, sem nú er að
kveðja, eru rétt 20 ár liðin, síðan
skátafélagsskapurinn myndaðist.
Hér verður í fáum dráttum skýrt
frá uppruna hans og starfi.
Upphafsmaður skátafélagsskap-
arins er Sir Robert Baden Powell.
Hr.an er fæddur í Lundúnum
1857. Á unga aldri \ ar hann settur
til herpjónustu og var par um
fjöldamörg ár. Dvaldi hann eink-
um á índlandi og í Afríku. Þar
kyntist hann vei hinu einfalda
iífi frumbyggjanna. 1 Búastríð-
inu \ arð hann frægur mjög fyrir
frækilega vörn smábæjarins Ma-
feking. En B. P. átú eftir að verða
frægur fyrir annað og göfugra
starf en að vera herforingi, pví
að nú er hann heimsfrægur orð-
inn fyrir störf sín nreðal æsku-
lýðsins.
Árið 1903 hætti B. P. hernaði
og settist að um kyrt heima á
Eng’andi. Varð hann þess fljótt
áskynja, að enskum æskulýð var
margt ábóiavant. Ósjáifstæði og
muraðarlíf voru að ná tökum á
löndum hans, einkum unglingun-
um. Reyndar voru drengir pjöðar-
innar fullir athafnaprár og fjörs,
en pá vantaði leiðbendingu til að
nota öfl pessi sér til þroska,
Versta meinið taldi B. P. það,
hve drengir notuðu illa tómstund-
ir sínar. Þeir eyddu þeim á göt-
um úti eða til að horfc( á ýmsa
kappleiki. B. P. hófst nú hancla,
og reyndi að finna einhverja leið
til umbóía, — og það tóklst.
1 ágústmánuði 1907 saínaði B.
P. saman drengjum af ýmsum
stértum, og dvaldist með peinr í
tjöldum í háifan mánuð úti á
víðavangi. Áttu drengirnir nú að
læra útilegulíf pað, sem B. P.
hafði sjálfur kynst svo vel á ferð-
um sínum í Afríku. Hagaði hann
því við peirra hæfi til að þroska
þá andlega og líkamlega. Þeir
eldri áttu að leiðbeina þeim yngri
og vekja eftirtekt peirra á ýmsu
í ríki náttúrunnar, svo sem dýrum
og jurtum. Þá áttu peir og að
maíreiða sjálfir og ditta að fötum
sínum. Útilegan tókst ágætlega,
og náði fullkomlega tilgangi sín-
um. Þetta er talið upphaf skáta-
félagsskaparins.
Ário eftir gaf B. P. út bók, par
sem hann skýrir nákvæmlega frá
pví, hvernig drengir eigi að
lifa og starfa sem skátár. Þetta
ágæta uppeidiskerfi hefir náð
feykimikilli útbreiðslu, pví að nú
eru skátar um allan heim. Hafa
þeir með sér samband, „Alpjóða-
samband skáta“, sem hefir aðset-
ur sitt í Lundúnum. Formaður
pess er Baden Powell, sem enn
*
pr ungur í anda, pótt sjöíugur sé.
Öllum skátafélögum er skift í
sveitir og flokka, í hverjum flokki
eru 6—8 drengir og í hverri sveit
4—6 flokkar. Aðalkenslan fer
frarn innan flokkanna, og hefir
flokksforinginn hana á hendi.
Flokksæfingar eru haíðar að ein.s
á vetrum, einu sinni í viku. Þar
er drengjunum kent undir ská'a-
prófin, sem eru þrjú. Fyrst er
nýiiðaprófið, og heíir enginn rétt
til að bera búninginn fyrr en hann
he'ir lokið pví prófi. Þar næst
kemur II. flokks prófið og loks
I. fl. prófið. Þessum prófum ljúka'
flestir á 2- 3 vetrum.
Hér er hluti úr 1. fl. prófinu
(miðað við Island); Kunna ýms-
ar handlækningar (sem Iæknir
kennir peim). Vera vel svndur.
Kunna að búa til nokkra algenga
rétti malar. Þekkja merki á landa-
bréfi og geía krotað upp landa-
bréf og át'að sig eftir pví. Þelrkja
stjörnumerkin: Karlsvagninn, Orí-
on, Kassiopeja, Tvíburana o. fl.
Þekkja helztu drætti í sögu bæj-
ar pess, er skátinn á heima í,
og vita, hvernig honurn er stjórn-
að. Kunna að reisa tjald og fást
við eldamensku úti. Hafa lesið
merkustu íslendingasögurnar og
pekkja helztu sögustaði landsins.
Þá er og margt fleira, sem ekki
tekur að telia upp hér.
Á surnrin fara skátar eitthvað
út úr bænpm á hverju laugardags-
kveldi og koma aftur að sunnu-
dagskveldi. Hafast peir pá við x
tjöldum eða sumarbústöðum sín-
um. Á ferðalögum pessum hag-
nýta þeir sér svo ýmislegt það,
sem þeir hafa lært á veturna, svo
sem; matreiðslu, gra-safræði, „að
átta sig“, ferðast eftir landabréf-
um og fleira. Fátt er unaðslegra
fyrir drengi en að hafast við úti
á víöavangi í fegurð og frelsi
náttúrunnar með góðum félögum.
Þannig er þá félagsstaríinu
bagað í aðaldráttunum, en ýmis-
legt fleira kemur til grenia. Að
skátastarfinu er unnið og numið
einungis í tómstundunum. Öll
skátakensla miðar að því að
temja drengjunum sannleiksást,
nægjusemi, eftirtekt og hjálpfýsi.
Afstaða skátafélaga til trú- og
stjárn-mála er pannig, að pau eru
öllu slíku óháð, og er pví öllum
heimilt að vera í peim, hverra
skoðana sem þeir eru í peim efn-
unx.
Á hverju ári eru haldin skáta-
mót vjðs vegar um heim, en al-
heimsskátamót (jamboree) eru
haldin fjórða hvert ár. Hið fyrsta
slíkt mót var haldið í Englandi
1920, annað í Danmörku 1924. Á
mótum pessum hittast drengir frá
fjölda mörgum pjóðum, suðlæg-
um og norðlægum. Þar kynnast
peir háttum hverir annara og
bíndast vináttuböndum. Gætu þau
pví átt góðan pátt í að styrkja
aiheimsfriðinn, jöfnuð meðal
mannanna og samhjálpina. Næsta
alheimsmót mun fara fram í Ehg-
Jandi (Lundúnum) 1929. (í réttu
lagi ætti pað að fara fram 1928,
en vegna Olymniu-leikanna yerð-
ur því frestað um eitt ár.) Von-
andi mæta þar nokkrir jslenzkir
skátar tii að kynnast erlendum fé-
lagsbra ðrum sínuin.
Al.ls staðar hefir skátafélags-
skapnum Verið vel tekið, og er
hann vjða styrktur af pví opin-
bera til að efla starfsemi sína.
En ekkert er án undantekningar.
Mirssolini hefir nú bannað öll
ungmennafélög á ítalíu og þar
á meðal skátafélög. Þykir hon-
um pau ekki nógu pjódrœkin, og
heíir pví látið stofna ný félög
um alt landið, þar sem ungmenn-
in eru alin upp í hans anda(H).
./. O. ./.
BanzsfniRo Rwtli Hsiisost.
Meðal farþega seinast með-
„Gulifossi" frá útlöndum komu
ungfrú Ruth Hanson og móðir
hennar.
He ir ungfrú Ruth ferðast víða.
um og lagt sérstaka áherzlu á
„ballet“ og nýtízku danza bæði í
Kaupmannahöín, París og Eng-
landi, og er pað ætlun hennar
að gefa bæjarbúum kost á því að
sjá þessa sjaldgæfu sýningu, sem
að iikindum verður ekki endur-
tekin.
Sýningin verður sunnudaginn
16. okt. kl. 4 í Iðnó efns og sjá
má á götuauglýsíngum hennar.
Meðal nýtízkudanza, er hún sýn-
ir, eru; Black Bottom, Yalle-Ba-
nansiide, Valz, Foxtrot, Tango,
Flat-Charlestone. Þessir fjórir
seinustu eru alveg gerbreyttir frá
í fyrra.
. Ungfrú Ruth er orðin bæjarbú-
um ve! kunnug, par sem hún haiðí
danzskóla sinn í 6 mánuði í
fyrra vetur og einnig „plastik“ og
leikfimikenslu fyrir börn og full-
orðna. Hún hefir nú aftur byrjað
á danzkenslu í heimahúsum, en.
að 'eins í einkatímum. Danzskóli
bennar ér í Iðnó, og er kent hvem
mánudag. f næstu viku byrjar
„plastik" og barnaleikfimi.
Búist er vjð, ab margir bæj-
arbúar og börn þeirra leiti kenslu
hjá henpi í vetur. Að minsta kosti
eru „plastik“ og barnaleikfimi,
bráðnauðsynlegar kenslugreinir til
að bæta þol og alla heilsu fólks
og þá sérstaklega barnanna.
X
Úívarpið á morgun:
Kl. 11 árd.: Guðsþjónusta frá
dómkirkjunni (séra Bjarni Jóns-
son). KI. 1214: Veðurskeyti og
fréttir. KI. 3 síðd.: Útvarpsþrí-
spilið (Emil Thoroddsen, Þórar-
inn Guðmundsson og A. Woid).
Kl. 5: Guðspjónusta frá frxkirkj-
unni (Haraldur próf. Níeisson). KI.
7: Veðurskeyti. KI- 7 og 10 mín.
Upplestur (Sigurður Skúlason
meistarj). KI.: 7 og 40 mín.: Ein-
söngur (Símon Þórðarson). Kl. 8
og 10 mín..: Fiðluleikur (Theo-
dór Árnason). Kl. 8 og 40 mín.:
Einsöngur (frú Elísabet Waage).
KI. 9 og 10 mín.: Hljóðfærasláttur
frá kaffihúsi Rosenbergs.