Tíminn - 11.10.1961, Qupperneq 14

H
i
TÍMINN, miffvikudaginn 11. október 1961,
að fá frelsl og geta notlð ást
mögsins, sem svo fljótt var
frá henni tekinn. Það var
ekki fyrr en með holdtekju
Ásgríms, sem Hallfríður skildi
hina óhugnanlegu fortíð
sína. Fram að þessum tíma
hafði ástin villt henni sýn.
Þegar hún sjálf yarð _ fyrir
sams konar árekstri og Ásrún,
skildi hún hana fyrst eða sá
a.m.k. hvernig víxlsporið get
ur verkað á þann, sem liður
við það. Oft spurði hún sjálfa
sig, hvort hún hefði orðið á
nokkurn hátt linari í baráttu
sinni og hatri en Ásrún, ef
hún hefði ekki sjálf gengið
áður- sína reynslubraut. Það
var ekki nóg, að umvefja
barnið ástúð og móðurlegri
hlýju, heldur hlaut hún að
gefa því tækifæri hins nýja
tíma og menningar og treysta
á þann veg lánsbraut þess og
lifsafkomu. Ekkert barna
hennar sýndi það í neinu, að
þau þráðu menntaveginn.
Dugnaður, verklægni og verk
hyggni var þeim í blóð borin.
Þau skemmtu sér við verk-
efni hversdagslífsins og stóðu
þar í fremstu röð. Gestur og
Guðbjörg voru eftirsótt dugn
aðarfólk. Fáir stóðu þeim
jafnfætis og hitt var varla
til, að nokkur tæki þeim fram.
Þau voru bæði farin að heim
an og unnu fyrir miklu kaupi.
Elín var enn í foreldrahúsum.
Hún var ekki slík hamhleypa
sem hin eldri systkinin, en
var enn ríkari af snyrti-
mennsku og kvenlegri smekk
vísi í hverju, er hún tók sér
íyrir hendur. Hallfríður unni
þeim hverju og einu og dáðist
að hinni vörpulegu framkomu
þeirra og augljósu hæfileik-
um. Henni varð því bilt við,
er þau heimsóttu hana öll
slíkra erinda. Hún trúði því,
að þau ynnust öll og vildu
hvert öðru vel og væru reiðu-
búin til samhjálpar, ef á
þyrfti að halda. Það kom þeg
ar í ljós, að Gestur átti upp-
tökin. Hann var orðhvatur og
um margt líkur föður sínum.
Hann taldi það hina mestu
óhæfu, að faðirinn skyldi taka
þá ákvörðun, að kosta Ásgrím
til langskólanáms án þess að
bera það undir systkinin. Ef
hans missti við, yrðu systk-
inin nauðug viljug að klífa
þrítugan hamarinn eða liggja
undir ámæli, sem öllum yrði
til tjóns. Það væri betra að
stemma á að ósi í byrjun en
gefast upp á miðri leið.
— Eruð þið öll sammála
Gesti? spurði Hallfríður og
renndi sorgmæddum augum
á systkinin. — Eg hélt, að þið
væruð komin hingað til þess
að gleðja mig eins og svo oft
áður, en þetta er þá erindið?
Systkinin þögðu öll við og
nú var það þeim, sem sýni-
lega brá.
— Mamma mín, sagði Gest
ur, — láttu þér ekki bregða
við það, þó að við börnin þín
leitum til þín, er vanda ber
að höndum. Við höfum nlltaf
gert það. Þó að við séum orð-
in þetta fullorðin, verðum við
enn og viljum enn hafa sam-
vinnu við þig, er viðhorfið
gerist á einhvern hátt skugga
legt. Virtu útlitið fyrir þér.
í bezta tilfelli tapazt við
þetta gönuhlaup pabba gamla
aleiga ykkar, sem bæði eruð
þegar slitin mjög. Og ekki
einasta það, heldur bindið
þið okkur systkinunum byrð-
ar. Það er ekki nema sjálf-
sagt, að við réttum ykkur
hjálparhönd, ef á þarf að
halda, en að þið skuldbindið
okkur beint og óbeint vegna
Ásgríms, svo að hann geti
drottnað úr hásæti vísdóms
og mennta, meðan við berj-
umst fyrir tilverunni baráttu
hins óbreytta manns. Við ein
hæf lífskjör og erfiði mikið.
Það getur ekki gengið. Eg
finn, að þú vilt, að við látum
þetta afskiptalaust. En mynd
ir þú telja okkur meiri ef við
sæjum hvert stefndi um okk
ar hag, en létumst ekki sjá
það? Það sem hér er að ger-
ast er aðeins þetta; við leit-
um til þín eins og vera ber,
og lýsum vandanum. meðan
enn er unnt að snúa víð.
— Þú kemur of seint, dreng
ur minn. Tvo undanfarna vet
ur hefur pabbi þlnn kostað
Ásgrím til undirbúnings und
ir langt nám. Það er sjálfsagt
að segja eins og er. Hvers
vegna komstu ekki þá og sett
ir stólinn fyrir dyrnar? Nú er
það of seint. Standist Ásgrím
ur prófið, verður framhaldið
nám á skólabekk. Við hjónin
getum ekki kippt að okkur
hendinni úr þessu. Eg veit,
að efnin eru lítil, en þeim verð
ur fórnað. Systir ykkar á Ak-
ureyri tekur drenginn að sér,
það hefur hún boðið og gerir
ekki meiri kröfur til okkar
en mögulegt er að uppfylla.
Þið, börnin mín, sem alltaf
hafið létt mér störfin, með
dugnaði ykkar og mannlegri
og mennilegri framkomu.
Þið þekkið pabba ykkar. Hann
lætur ekki róta sér, er hann
hefur tekið ákvörðun. Þó að
svo væri, að við hjónin séum
með þessari ráðstöfun að
minnka arfsvon ykkar, þá
vinnst það eitt við tilkall ykk
ar, verði það heyrum kunn-
ugt, að ástvinatengslin bresta
og óvinir fagna. Eg sný mér
til ykkar, börnin mín, og fyrst
og fremst til þín, Páll minn.
Viltu hætta á vonlausan
háskaleik?
— Nei, Hallfríður mín. Þó
að ég mætti hér, ætlaði ég
aldrei að taka ráðin af ykkur
foreldrum mínum. Eg kom
hingað í þeim tilgangi að
lægja ölduna, en ekki til að
æsa hana.
— Og þið, dætur mínar,
hvað leggið þið til málanna?
sagði Hallfríður.
En þær komust ekki að.
Gestur greip orðið:
— Mamma mín, sagðí hann,
— þú veizt, að ég á bér upp-
tökin. Þú veizt líka, að við
systkinin elskum þig öll. Þess
vegna gengum við fyrst til
þín að kanna jarðveginn. Við
tvö skulum ræða þetta tii úr
slita. Þú, sem alltaf hefur
gengið fram í hverju máli
með einurð og snilld, þú mátt
ekki leika þann leik nú, að
reyta af mér fylgið og færa
mig svo úr fötunum. Forðaðu
mér frá þeirri mishöndlan.
Þetta er fjölskyldumál. Við
skulum gera út um vandamál
fjölskyldunnar á drengilegan
hátt.
— Svona mátt þú ekki tala
til mömmu þinnar, Gestur,
sagði Páll. — Hún á annaö
skilið af okkur en það að við
dróttum neinu að henni.
— Eg drótta engu að henni,
gríp aðeins staðreyndirnar
eins og þær koma fram, sagði
Gestur. — Þú sagðir áðan,
mamma mín, að krafa mín
kæmi of seint fram. Systkin
tn vita, að ég ætlaði að láta
það gott heita, að þið kost-
uðuð drenginn á gagnfræða-
skólann, en lengra eigið þið
ekki að fara. Vilji hann halda
áfram námi, verður hann að
vinna fyrir sér.
Þú veizt, mamma, að okk-
ur pabba hefur aldrei komið
vel saman, síðan ég man eftir
mér. Hann er orðinn það gam
all, að hann þarf á öllu sínu
að halda eftir fáein ár. Hann
má ekki gera sig að öreiga.
Hann myndi aldrei sætta sig
við það að láta mig skammta
sér úr hnefa. Arfurinn, sem
ég veit, að hann varðveitir,
er fjárhæð, sem þið getið lif
að á, er kraftarnir þrjóta.
Þetta er allur sannleikur
málsins. Ásgrímur er barn að
aldri. Hann verður mínnst
níu til tíu ár að ljúka skóla-
göngu sinni. Þið hafið hvorki
efni né lífsþrek til þess að
fylgja honum hálfan skóla-
veginn, hvað þá lengur, og
hvorugt- ykkar er líklegt til
að njóta ávaxtanna og finna
skjól hjá honum að námi
loknu. Þið hafið gert vel að
kosta hann til gagnfræða-
náms. Að færa meiri fórnir
væri óráð. Við pabba get ég
ekki rætt um þetta. En þú
getur komið fyrir hann vit-
inu, ef nokkur getur það. Þá
veiztu vilja okkar systkin-
anna. Enn tala ég í umboði
þeirra.
— Gestur minn. Elsku,
stóri, fallegi drengurinn
minn, sagði Hallfríður. — Eg
vona, að ég skilji, hvað þú
ert að fara. Þú hefur mikið
til þíns máls. En ég get ekki
orðið við bón þinni. Eg er
búin að samþykkja ákvörðun
pabba þíns. Hann hefur lifn
að og batnað við þessa ákvörð
un sína. Og hvað mig snertir,
þá myndir þú varla skilja mig,
þó að ég gerði játningu. Eg
stend í mikilli skuld við höf-
und tilverunnar. Þetta, sem
ég geri nú fyrir Ásgrím litla,
er brot af þeirri skulda-
greiðslu. En er ég blind? Er
það ykkar eign, sem ég ber
fram í skuldahítina? Elsku
börnin mín. Reynið að lifa
grandvöru lífi, þá og aðeins
þá, komizt þið hjá þeim písl-
um, sem ég hef mátt þola.
Þakka þér, Gestur minn, og
ykkur öllum, fyrir allt gott.
Og einnig þennan fund. Hann
rekur mig til nýrra hugleið-
inga. Eg vona, að þær hug-
leiðingar verði gagnlegur
hreinsunareldur. Hans þarf
ég með.
— Á ég að skilja orð þin
þannig, að þú hafir hvorki
getu né vilja til þess að tala
um fyrir pabba? sagði Gestur.
— Já, Gestur minn. Eg get
ekki orðið við bón þinni eða
ykkar systkinanna. Get það
ekki.
Miðvikudagur 11. október:
8.00 Morgunútvarp.
8.30 Fréttir.
10.10 Veðurfregnir.
12.00 Hádegisútvarp.
12.55 „Við vinnuna" tónleikar.
15.00 Miðdegisútvarp.
18.30 Þingfréttir. — Tónleikar.
19.20 Veðurfregnir.
19.30 Fréttir.
20.00 Píanótónleikar: „Estampes",
tónmyndir eftir Debusey (Rud
olf Firksny leikur).
20.15 Kveðjur til heimalandsins:
Prófessor Richard Beck for-
seti Þjóðræknisfélags íslend-
inga í Vesturheimi og Gunnar
Matthíasson tala.
20.40 fslenzk tónlist:
a) Þrjú lög úr lagaflokki yfir
miðaldakveðskap eftir Jón Nor
dal (Karlakórinn Fóstbræður
syngur; Ragnar Björnsson
stjórnar).
b) ,,Jón Arason“, forleikur
eftir Karl O. Runólfsson
(Hljómsveit Ríkisútvarpsins
leikur; Bohdan Wodiczo stj.).
21.00 Erindi: Uppeldisáhrif íslenzkr
f ar náttúru, eftir Guðgeir Jó-
hannssson (Eiríkur Stefánsson
kennari flytur).
21.25 Frá tónlistarhátíðinni í Salz-
burg í júli s.l.: Hátíðarhljóm-
sveitin í Luzern leikur Div&rti-
mento í F-dúr (K138) eftir Mo-
zart og Divertimento í Es dúr
(Bergmálið) eftir Haydn; Rud-
olf Baumgartner stjórnar.
21.50 Upplestur: „Fátækt fólk“,
smásaga efti.r Liam O’Fla
herty, í þýðingu Málfríðar Ein-
arsdóttur (Gestur Pálsson leik-
ari).
22.00 Fréttir og veðurfregnir.
22.10 Kvöldsagan: „Smyglarinn"
eftir Arthur Omre; XIX (Ing-
ólfur Kristjánsson rithö.).
22.30 Djassþáttur (Jón Múli Árna-
son).
23.00 Dagskrárlok.
BJARNl ÚR FIRÐI:
*
HALLFRIÐUR
38
EIRÍKUR
VÍÐFFÖRLI
Úlfurinn og
Fálkinn
68
Um leið og örin þaut gegnum loft-
ið, fleygði Eiríkur sér af baki og
hljóp í skjól. Örin kom í öxl
Sveins, og hann féll til jarðar án
þess að gefa frá sér hljóð. Bústaða
lénsmenn, hugsaði Eiríkur, en
hvar eru þeir? Hann óskaði þess,
að Sveinn lægi kyrr, því að um
leið og hann hreyfði^sig, kom önn-
ur ör, sem lenti í skildi Sveins.
Eiríkur skreið fram, svo að hann
sæi betur yfir og kom þá auga á
árásarmanninn. Hljóðlaust hijóp
hann milli klettanna og kom aftan
að manninum.