Tíminn - 16.12.1961, Page 2

T í MIN N , laugardagimi 16. desember 1961
Átta cfagar tíl jóla
Staphorst er lítill bœr í
Hollandi. Sú umsögn gefur
lítið til kynna, en þessi litli
bær hefur nýlega vakið á sér
alheimsathygli. Og hver er
orsökin?
Jú, það merkilega er, að
þarna hafa menn uppgötvað
samfélag, sem fremur hefði
getað verið til á miðöldum
heldur en á því herrans ári
1961.
Að íbúarnir eru íklæddir gam-
aldags búningum, vekur minni
undrun en þær staðreyndir, að ..
.. þar er stranglega bannað að
nota púður eða varalit,
.. .þegar ókunnugir koma til
bæjarins-, kasta konurnar svört-
um, skósíðum pilsum sínum fram
yfir höfuð,
.. þar er bannað að nota farar-
tæki á hjólum á helgum dögum,
.. karlmennirnir ógna forvitn-
um ferðamönnum með kvíslum,
.. sjónvarpstæki eru þar álitin
gægjugöt djöfulsins,
.. strangar reglur gilda þar
um, að á sunnudögum sé öllum
myndum snúið við á veggjunum,
MAARTHE SCHOENMAKER
siðasta fórnardýr siðferSisvarð-
anna í Staphorst
og „játningar“ eru píndar út úr
þeim „hneykslanlegu".
•k
Maarte Schoenmaker, 42 ára að
aldri, gift og tveggja sona móðir,
og nágranni hennar, Derek Timm
og á þeim dögum eru hanarnir
aðskildir frá hænunum,
.. aðeins ófrískar konur mega
giftast,
.. mað'ur, sem á ógiftar dætur,
tilkynnir bað með því að setja
koparhjörtu á útihurðina hjá sér,
og glugginn á herbergi þeirra er
látinn standa opinn á næturnar,
til þess að þeir, sem vilja kynna
sér möguleika á hjónabandi, geti
komizt inn til þeirra.
.. krafa um hjónaband milli
verðandi föður og móður er leidd
til lykta með einræðisvaldi.
k
Þegar út í hjónabandið er
komið, eru siðferðiskröfurnar
strangar. Eigínkonan má ekki
horfa á eða brosa til annars en
eiginmanns síns. Og vinátta milli
karls og konu, sem ekki eru gift
hvort öðru, er álitin ósæmileg
með öllu. Þannig líta str'öng augu
hins ríkjandi siðferðis i Stap-
horst á málið.
Liggi nú einhver undir grun
um, að þau ali á vináttu hvort til
annars. taka siðferðisverðir bæj-
arins til sinna ráða. Hin „seku“
eiu sótt heim og þeim ekið í
grísakerru eða áburðarkerru í
gegnum ’oæinn, meðan íbúarnir
gera hróp að þeim og hæða þau,
ermann, einnig kvæntur maður,
voru nýjustu fórnadýr siðferðis-
varðanna. Að næturlagi voru þau
sótt heim og dregin út með valdi.
Þeim var troðið í gdsakerru, og
þegar þau höfðu verið keyrð um
bæinn í marga tima, tókst loksins
að pína út úr þeim „játningu".
Þau voru látin laus, meidd og
auðmýkt, illa farin á líkama og
sál.
Það hefur aldrei verið neitt
okkar á milli, sór frú Schoen-
maker á eftir, en nú er ég eyði-
lögð manneskja. Eiginmaður
minn yfirgaf mig eftir hneykslið,
og ég hef ekki hugmynd um,
-hvernig ég á að komast af í fram-
tíðinni. Ég þori ekki einu sinni
að sýna mig úti á götu.
★
Lögreglan i bænum hefur fram
að þessu ekkeit getað aðhafzt.
Það er margt annað en ökuferð-
irnar í grisakerrunni, sem komið
hefur við sögu. Eitt sinn var
t. d. rifið til grunna hús fyrir
manni, sem gerzt hafði sekur um
að greiða atkvæði með svo djöf-
ullegri framkvæmd sem að leggja
vatn í hús.
En nú hefur ríkisstjórnin loks-
ins látið málið til sín taka og
kallað bæjarstjórann í Staphorst
á sinn fund til þess að gefa skýr-
ingu á því. Og nú eru siðferðis-
verðirnir og trúarofstækismenn-
irnir í Staphorst teknir að óttast
um sinn hag.
Saklausa sagan
Fullur maður asnaðist inn í
kirkjugarð og lét sig ekki
muna um að stingast á haus-
inn ofan í opna gröf. Þar lá
hann síðan skjálfandi, þegar
annar fylliraftur kom slag-
andi að gröfinni. Sá leit nið-
ur í hana og spurði:
— Gengur nokkuð að þér?
— Nú, ég er alveg að sál-
ast úr kulda, maður!
— Er það furða — búinn
að róta ofan af þér allri mold
inni!!!
Heimkoma
Mývetninga
Hér eru til viðbótar við forsíðu-
myndirnar tvær myndir, sem Arn-
þór Björnsson í Reynihlíð tók, þeg-
ar Mývetningar komu með fé sitt
af fjöllunum. Önnur myndin er af
gangnaforingjanum, Jóni P. Þor-
steinssyni, kvöldið, sem hann kom
heim eftir tíu daga útivist á fjöll-
um, en hin er heima við fjárhús,
þegar verið var að koma fénu í
hús.
Sá flmmtl, Pottaskeflll,
var skrftið kuldastrá.
Þegar börnin féngu skófir,
barði hann dyrnar á.
Eins og í fyrra birtum við nú
fram að jólum myndir af jólasvein-
unum ásamt vísum Jóhannesar úr
Kötlum, hvoit tveggja úr bókinni
Jólin koma, sem hefur verið vin-
sæl barnabók á þriðja áratug og er
það ennþá. Teikningarnar eru eftir
Tryggva heitinn Magnússon.
Þess varð vart í fyrra, að fáir af
yngri kynslóðinni þekkja nú orðið
þessa gömlu jólasveina, sem áður
fyrr voru svo snar þáttur í þjóðlífi
íslendinga. Þess vegna þykir okkur
tilefni til að rifja þetta upp, áður
Þau ruku upp tll að gá að,
hvort gestur værl á ferð.
Þá flýttl hann sér að pottfnum
og fékk sér góðan verð.
en þeir falla í algera fyrnsku og
gleymast, fyrir áhrif hinna rauð-
klæddu, innfluttu jólasveina, sem
rutt hafa sér rúm hérlendis hin
siðari árin.
Samkvæmt gömlu þjóðtrúnni
kemur hinn fyrsti, Stekkjarstaur,
12. desember, og siðan hver af öðr-
um, unz Kcrtasníkir kemur síðast-
ur á aðfangadagskvöld. — Rétthaf-
ar myndanna og vísnanna hafa góð-
fúslega léð okkur birtingarréttinn,
og vonum við — og reyndar vitum
— að þetta muni falla í góðan
jarðveg.