Tíminn - 20.02.1962, Qupperneq 6

Knud W. Jensen, forstjórl Louisiana og Julius Bomholt, menntamálaráðherra Dana vlð opnun íslenzku sýningar.
innar I Kaupmannahöfn.
Samnini ísl. náttúru
og íslenskrar listar
Kaupmannahöfn 19. febr. —
Einkaskeyti.
Stefán Jóhann Stefánsson,
ambassador íslands í Kaup-
mannahöfn, og frú Helga tóku
á móti gestum á heimili sínu
í Kaupmannahöfn í tilefni af
íslenzku listsýningunni.
Meðal gestanna voru mennta-
málaráðherrar íslendinga og
Dana, Bomholt og Gylfi Þ. Gísla-
son, forstöðumenn sýningarinnar,
próf. Meulengracht og forstöðu-
maður Louisiana-safnsins, Knud
W. Jensen, stjómarmeðlimir
Dansk-íslandsk samfund, nokkrir'
þekktir listgag’nrýnendur Dana og
áhugamenn um listir, þ.á.m. Poul
Reumert eftir vel heppnaða af-
mælishátáð og Halldór K. Lax-
ness, sem þessa dagana er í heim-
sókn í Kaupmannahöfn, en hann
hefur annars aðsetur í Vinarborg
í vetur ásamt konu sinni og dætr-
unum tveim. — Dönsku blöðin
hafa sérstaklega mikinn áhuga á
íslenzku listsýningunni. Mikils-
metnir gagnrýnendur skrifa lang-
ar og ítarlegar heiisíðugreinar
með mörgum myndum. Á laugar-
daginn birtu Berlingske aftenavis
Þingstörf í gær
Fundir voru í báðum deild-
um Atþingis í gær.
Fundur í efri deild stóð að-
eins í 10 mínútur. Tekið var
fyrir eitt mál, frumvarp um
svl ití.rstjórnarkosningar. Var
það afgreitt til neðri deildar
með breytingum.
f neðri deild fór fram at-
kvæðagreiðsla um frumvarpið
um lausaskuldir bænda eftir
2. umr. Allar breytingatillögur
við frumvarpið voru felldar
með 18 atkv. gegn 15 og frum-
varpið afgreitt til 3. umr.
Fruimvarp um framsal saka-
manna var afgreitt til efri
deildar.
Geir Gunnarsson talaði fyrir
tillögu sinni til þingsályktunar
um skipun rannsóknarnefndar
til að athuga viðskipti Axels
Kristjánssonar í Rafha og fjár-
málaráðuneytisins.
og Kristeligt dagblad athyglisverð
ar greinar, skrifaðar af mikils-
metnum gagnrýnendum, Leo Est-
vad og Erik Cleanmesen. Hér er
ekki rúm til að rekja þau mörgu
hrósyrði og lofsamlegu ummæli,
sem þar mátti sjá, en óhætt mun
að segja, að þau eru skrifuð af
skilningi og ást á íslenzkri list.
Leo Estvad byrjar grein sina í
Berlingske aftenavis á orðunum:
„Landið rís að baki hinni íslenzku
málaralist með fjöll og hraun.
Norður-Atílantsihafsbrimið skellur
með þruimugný inn yfir skerin.
Litir landsins og auðnir eru grund
völlur listarinnar og endurspegl-
ast í myndunum. Lífið hefur sér-
stakan fortón á þessari breiddar-
gráðu“. Því næst ræðir Estvad
um sýninguna á hinum elztu
listaverkum, útskornum og ofn-
um, sem hann segir m.a. um,_að
séu vel gerð, eins og öll sönn, þjóð
leg list. Verksnilld og ferskur
smekkur haldist þar í hendur.
Hann lýsir hrifningu sinni af hin-
um þekktu, eldri málurum, og
um Kjarval segir hann m.a., að i
hann máli sem snillingur af guðs
náð. Hann hrósar ungu málurun-
um líka og nýjustu abstraktmál-
verkin fá hlýlega dóma. Estvad
lýkur grein sinni með orðunum:
„Enginn vafi leikur á því, að sýn-
ingin vekur áhuga margra. Hún
segir mikið um hið gamla, nor-
ræna land úti í hafinu“. —
Ummælin í Kristeligt dagblad
eru ekki síður lofsaimleg. Erik
Clemmesen segir m. a. að sýn-
ingin sé „ógleymanleg mynd af
því, sem er mikilvægt, fagurt, hlýtt
og glóandi. Náttúra fsland^ mótar
mjög þessa úrvalssýningu. Við sjá
um Sögueyna, .sg^last í opnum
sálum listainahna, senm neð ó-
venjulegum kraftíIJ 'og!' einlasgu
auga hafa umskapað og gefið okk
ur hlutdeild í þessari náttúru ,svo
að jafnvel þótt við höfum aldrei
heimsótt fsland, fáum við ógleym
anlega mynd af því, sem er gott
og fagurt og litríkt". Clemmesen
ræðir uim hvert verk einstakra
listamanna og finnur hjá þeim
öllum eitthvað hreint, upphafið og
fallegt, og endar með því að segja,
að það sé merkilegt og furðulegt
að hugsa til þess, að svo fámenn
þjóð skuli geta sýnt svo hreina og
blómlega list, að hún hljóti að
hrífa alla þá mörgu, sem á næstu
vikum muni standa frammi fyrir
íslenzkri náttúru og íslenzkri list,
sem ekki sé tvennt, heldur eitt. Að
lokum birtisf í sunnudagshlaði
Aktuelt. heilsíðugrein eftir gagn-1
rýnandann Preben Willmann,
sem árum saman hefur fylgzt af
áhuga og skilningi með íslenzkri
list. Hann skrifar m.a. á þessa
leið: „Louisiana-sýningin gefur
sterkt hugboð uim viljann og
sjálfstæðið í sköpun íslenzkrar
myndlistar. Af sýningunni sjáum
við mun betur en áður, að íslenzk
um málurum og myndhöggvurum
þessarar aldar hefur tekizt að
gera málaralistina og höggmynda-
listina að ríkum þætti í andlegu
lífi við hlið bókmenntanna án
erfða og hefðar. Þeim hefur tek-
izt að skapa grundvöll og þroska
með sér ímyndunarafl og form,
sem líkja má við það bezta í úr-
valslist annarra Norðurlanda nú í
dag.
Að lokum má nefna síðustu
skrifin, sem Berlingske aftenavis
birtir í dag, en þau eru eftir Jan
Zibrandtsen. Þau eru ákaflega
lofsamleg og óþarft að endurtaka
sömu hrósyrðin og áður. Hann
segir m.a., að þetta sé bezta ís-
lenzka sýningin, sem lengi hafi
sézt í Danmörku, og í lokaorðum
greinarinnar segir, að það sé eins
og finna megi hvað eftir annað í
verkum íslenzkra listamanna,
hvernig ímyndunaraflið og með-
vitund listamannsins sæki þrótt í
umhugsunina um furðulega fjöl-
breytta og auðuga náttúrufegurð,
sum jarðeldurinn, sem aldrei
d|ýr, býr bak við. —
Aðils.
Staðhverfinga-
félag stofnað
Á þorrablóti, sem þeir, er átt
hafa búsetu í Staðarhverfi í Grinda
vík, héldu iaugardaginn 10. febrú-
ar s.l. í Aðalveri í Keflavík, var
stofnað Staðhverfingafélag.
Hófið sátu um 90 manns, víðs
vegar af Suðurnesjum svo og úr
Hafnarfirði og Reykjavík.
Veizlustjóri var Einar frá Merki,
sem jafnframt mælti ávarps- og
lokaorð í bundnu sem óbundnu
máli.
Kristinn Reyr flutti frumsamið
efni, er hanr nefndi Atthaga-
punkta.
Þórunn Magnúsdóttir, Vilmund-
arsonar frá Löndum, 16 ára, las
frumort Ijóö.
Dans var stiginn af ungum sem
gömlum til kl. 2.
Verkefni hins nýstofnaða félags
eru m. a. að viðhalda kynnum Stað
hverfinga með samkomum sem
þessari eigi sjaldnar en einu sinni
á ári og safna heimildum til sögu
hverfisins í myndum og máli.
Félagsmenn geta allir orðið, er
búsetu hafa átt í Staðarhverfi lang
an eða skamman tíma.
í stjóru félagsins yoru kosin:
Kristinn Reyr, form., Einar Einars
son og Anna Vilmundardóttir.
Dynskógajárnið
(FramhaJd al t síðu).
að koma með björgunarbelti handa
öllum. Hélt ég í fyrstu, að við
þyrftum að nota gúmmíbátinn, þar
sem báturinn stóð mjög utarlega.
En hann losnaði brátt, og keyrði
ég þá vélina á fullt til þess að kom
ast innar', því að algjörlega útilok
að var að komast út. Gúmmíbátur
inn slitnaði síðan frá og hvarf í
austur.
Rak 5—6 kílómetra
— Rak ekki bátinn mikið til
eftir að hann tók niðri fyrst?
— Jú, ég held, að ýkjulaust sé,
að bátinn hafi rekið um 5—6 km.
austur, og um leið færðist hann
alltaf nær og nær landi með að-
fallinu.
— Höfðuð þið ekki samband við
nærstadda báta gegnum talstöð-
ina?
— Vestmannaeyjabátarnir And-
vari og Gammurinn voru þarna
út af, því að við höfðum verið sam
ferða á heimleið, og þeir ætluðu
að vera til aðstoðar með ljóskast-
ara, ef með þyrfti. Mun Gammur-
inn hafa tekið niðri, en losnað
aftur, og færðu þeir sig þá utar
og héldu síðan vestur á bóginn um
kl. 23,30, þar sem ekkert sást til,
cg kominn var haugasjór.
— Hvernig höfðuð þið það svo,
meðan þið biðuð eftir björgun?
— Við voium vitanlega hold-
votir og héldum okkur tveir í
einu á dekki til þess að senda út
neyðarblysin, þegar sæist til björg
unarsveitíaxinnar, en hinir voru
niðri á meðan. Kl. 2,15 sáum við
l.iósin, og sendum við þá blysin
upp, og sáu leitarmenn þau vel.
— Hefur þú áður lent í sjávar-
háska, Pálmi?
— Nei, aldrei. Og er þó búinn
að vera lengi á sjó, stýrimaður og
skipstjóri á togurum og bátum.
— Hvað helduiðu, að hafi vald
ið þessu óhappi?
— Ég get alls ekki gert mér
það ljóst, þar sem ég var í koju,
en eina skýringin, sem ég get gef-
ið er, að járnið á Dynskógafjöru
hafi valdið skekkju á kompásnum,
því að sögn báts, sem var á eftir
okkur, tókum við að beygja smátt
og smátt að landi, einmitt þar út
af.
— Hvað hyggst þú nú fyrir?
— Mig langar mjög að komast
aftur á strandstaðinn og athuga
möguleika á björgun, því að bát-
urinn var áreiðanlega ekkert brot
inn, þegar við fórum frá borði,
en annað er allt óráðið.
— Er eitthvað sérstakt, sem þú
vildir segja að lokum?
— Ég vil biðja fyrir sérstakar v
þakkir til allra þeirra, er að björg
uninni stóðu fyrir hönd okkar fé-
laga fyrir fórnfúst og vel unnið
starf við erfiðar aðstæður. Einn-
ig vildi ég óska, að björgunarsveit-
in gæti eignazt góða talstöð til að
liafa með sér í slíkar ferðir.
mmm ad vextir skyldu ekk; hæxkadir m lánstím; ræktunarsjóðslána
EKKI STYTTUR MIKLU FYRR EN GERT VAR ^EIMTAR ÁFRAMHALDANDI VAXTAOKUR
Jónas Pétursson
Þau tíð/ndi gerðust á föstudags-
kvöld við lok umræðna við 2. umr.
í neðri deild um Iausaskuldamál
bænda, að Jónas Pétursson á
Skriðuklaustri lýsti því yfir, að
hann harmaði það, að vextir
hefðu ekki verið hækkaðir og
styttur lánstími á lánum úr rækt-
unarsjóð'i miklu fyrr en gert var
og enn fremur lýsti Jónas því yfir,
að hann áliti, að vcxtir á lánum
til bænda yrðu að vera háir um
næstu framtíð.
Þessar furðulegu yfirlýsingar
Sjálfstæðisbóndans komu sem
svar við ræðu Halldórs E. Sigurðs-
sonar. Orðrétt sagð'i Jónas Péturs-
son þetta:
„Þá var hann (þ.e. Halldór E.
Sigurðsson) að minnast á það, að
það hefði verið til bóta ef ég hefði
reynt að þvælast fyrir í mínum
flokki, þegar var verið að breyta
ákvæðunum um vaxtakjör og láns
tíma hjá ræktunarsjóði. sem var
gert með hinni svokölluðu við-
reisnarlöggjöf 1960. — Ég er nú
nokkuð á öðru máli. en hv þm.
kannske heldur, eftir því. sem
ætla mætti eins og hann setti
þetta fram. Ég held nefnilega, að
það haf; verið ein ,af stóru yfir-
sjónunum, sem var búið að gera
eða hún va.r of lengi búin að
vara, að hafa ekki hækkað vext-
ina af ræktunarsjóðslánunum
löngu fyrr.‘
Og enn fremur sagði Jónas Pét-
ursson um kröfur þær, sem fram
hafa komið um vaxtalækkun:
„ . . . Og ég satt að segja hef
verið mjög undrandi á því, að ég
hef séð frá mörgum fundum
bændasamþykktir um það, að þeir
krefjast þess að þessu sé tafar-
laust breytt í sama horf. . . . Það
er aðeins fjármagnss'kortur í
landinu, sem við eigum við að
glíma, og við verðum að beygja
okkur fyrir þeirri
stað-
reynd, a.m.k. eins og í dag og
[ sennilega um nokkra framtíð."
I Jæja, þarna hafa menn það þá,
I svo að ekki verður um villzt, hver
; er afstaða Sjálfstæðisflokksins til
bændastéttarinnar og uppbygging-
ar í land.búnaði. — Þegar sá mað-
ur í flokknum, er helzt ætti að
bera hag bændastéttarinnar fyrir
brjósti, getur látið slíkt sem þetta
út úr sér. hvernig hugsa þá hinir?
— Er nema von að hagur bænda-
stéttarinnar sé bágur, þegar þeir,
sem helzt hafa aðstöðu til að gæta
hagsmuna hennar eru ekki skel-
eggari en þetta?
T í MIN N, þriðjudaginn 20. febrúar 1962