Tíminn - 27.03.1962, Blaðsíða 6

CENGISLÆKKUNIN VAR VITLEYSA
Við 2. umræðu í neðri deild
í gær um frv. til staðfesting-
ar á bráðabirgðalögum um
ráðstafanir vegna ákvörðunar
um nýtt gengi, flutti Björn
Pálsson ræðu og er hér á eft-
ir stuttur útdráttur úr ræðu
hans:
Bjöm Pálsson sagði, að eng
in ríkisstjórn gæti ráðið við
tíðarfar og aflabrögð, en árið
1961 hefði verið mjög gott,
hvað tíðarfar og afla snerti. —
Heildarverðmæti útflutningsaf
urða hefði aukizt verulega frá
árinu áð'ur, vegna hins aukna
afla og útflutningsibirgðir á 2.
hundrað milljónir söfnuðust
fyrir. f hinai auknu fram-
leiðslu verur hin mikla síld-
veiði 8.1. sumar mest. — Menn~
skyldu ætla, að þegar árferði
er svona gott, væri ekki ástæða
til að fella gengi krónunnar.
Svo er þó ekki og sýnir það,
að eitthvað sé bogið' við stjórn
efnahagsmála. Hér á landi
hafa menn eilíflega fundið það
sem eina úrræðið að fella
gengið, en þegar búið er að
taka vísitöluskrúfuna úr sam-
bandi ætti að vera auðvelt að
halda stöðugu gengi, einkum í
góðu árferði. Margar þjóðir
Vestur-Evrópu eins og t.d.
Þjóðverjar og Frakkar hafa
lagt á það höfuðáherzlu, að
halda stöðugu gengi og vax-
andi en ekki minnkandi verð-
gildi gjaldmiðilsins.
f greinargerð þeirri, sem rík
isstjómin lét fylgja gengis-
lækkuninni í sumar taldi hún,
að kauphækkanirnar í heild
myndu nema 800—900 millj.
króna. Þar var nokkuð rúmt
reiknað, enda kom í ljós, að
300 miHjónir af þessu voru
vegna fólksfjölgunarinnar í
landinu og vegna þess að fólk
flyttist milli launaflokka. Flutn
ingar milli launaflokka eiga
sér auðvitað stöðugt og í sí-
fellu stað og fráleitt er að fella
gengið i hlutfalli við fólksfjölg
unina í landinu. — Að 12%
kauphækkun valdi 300 millj.
króna aukinni eftirspurn eftir
erlendum gjaldeyri er einnig
fráleit firra, enda hefur sú rök
semd ríkisstjórnarinnar ekki
verið rökstudd hið minnsta. —
Gera má ráð fyrir að heildar-
tekjur Iaunþega í landinu séu
um 3350 milljónir. 12% af því
eru um 400 milljónir. Að mjög
miklu leyti yrð'i eingöngu um
tilfærslu miUi stétta að ræða
og því aðeins hluti af þessum
400 milljónum kæmi fram sem
eftirspurn eftir erlendum gjald
eyri. — En hver getur fullyrt
um það, að launþegar myndu
kaupa meira a f erlendum vör
um, en þeir, sem hafa fengið
þetta fé í hendur, því að það
var tekið af launþegum og feng
ið öðrum. Hér er um spurn
ingu um tekjuskiptingu
að ræða og ekkert ann-
að, því að sannað er að verð-
mæti voru til á móti þessari
kauphækkun og atvinnuvegirn
ir gátu borið hana. Sú atvinnu
grein, sem erfiðast átti með
það, var fiskiðnaðurinn, en
þar kom á móti veruleg hækk
un á afurðunum erlendís, en
2% vaxtalækkun t.d. ásamt
lækkun farm- og vátryggingar
gjalda hefði gert kauphækkun
ina léttbæra. Það hefði verið
óþarft að lækka verð'ið til sjó
manna og útvegsmanna vegna
kauphækkunarinnar, en þótt
svo hefði verið, þá hefði hag-
ur sjómanna og' útgerðar-
manna samt verið betri. þeir
hefðu fengið krónur, sem eru
13% verðmeiri en nú. — Þá
andmælti Björn útflutnings-
sköttunum og hækkun á hluta
tryggingasjóðsgjaldsins á báta-
flotann. Útflutningsgjöldin
nema nú um 7.4% af fob verði
útflutningsvaranna eða um
14—15% af því aflaverðmæti.
sem úteerðarmenn og sjómenn
draga úr sió — Sagði Björn.
að ef sú aðferð væri upptekin.
að skattleggja borgarana til að
lána þeim út skattinn aftur
mætti eins fara hringinn.
skattleggja launþega sérstak-
lega til að lána þeim til hús-
byggi.nga, taka hluta af laun-
um presta og rétta þeim síð
an sam lán frá ríkinu og segja-
Nú getið þið byggt embættis
hústaðina sjálfir. — Þá sagði
Björn. að ríkisstjórnin hefði
vikið frá stefnu sinni um að
afnema allar uppbætur með
því að fara að greiða bætur
til togaranna, og sagði það með
öllu óforsvaranlegt að skatt-
leggja bátaútveginn til að
standa undir töpum togaranna.
Björn sagðist hafa sagt fyr-
ir, er verið var að lögfesta „við
reisnina“, að rekstursfjárskort-
ur atvinnuveganna yrði slíkur,
að óviðráðanlegt yrði. Þetta
hefði komið á daginn og hefði
þurft að gera sérstakar ráðstaf-
anir af þessum sökum, og hin
ónauðsynlega gengisfelling í
sumar jók enn rekstursfjár-
skortinn þótt ærinn væri fyrir.
Frystihúsaeigendur kvörtuðu
sáran undan rekstursfjárskorti
og vaxtaokri o,g gerðu skelegga
ályktun á fundi Sölumiðstöðvar
hraðfrystihúsanna hér að lút-
andi og sendu ríkisstjórninni.
Hljóta allir að sjá, að baráttan
gegn vaxtaokrinu og lánsfjár-
kreppunni er ekki eingöngu
pólitískt bragð Framsóknar-
manna. Þessir menn í Sölumið-
stöð hraðfrystihúsanna kvarta
ekki fyrr en þeir mega til.
Björn sagði, að ríkisstjórnin
hefði haft um þrjár leiðir að
velja í sumar, er kauphækkan-
irnar urðu. 1. að skipta sér ekk
ert af kaupgjaldsmálunum í
samræmi við yfirlýsingar sínar,
«em hefði verið hið viturleg-
asta og bezta. 2. að festa kaupið
með lögum og í 3. lagi, að fella
gengið eins og hún gerði. en
það var lang lakasta leiðin Með
því iók ríkisstjórnin enn á erfið
leika unga fólksins í landinu,
sem er að eignast heimili eða
staðfestu — og þeirra, sem eiga
sína uppbyggingu eftir. Bilið
milli þeirra, sem höfðu komið
sér fyrir og hinna, sem eiga það
eftir, var enn aukið og var það
þó breikkað stórkostlega með
fyrri gengisfellingunni. — Auð
vitað gat ríkisstjórnin alveg
eins fest kaupið eins og fellt
gengið, sem var það lang versta
sem hægt var að gera, því að
með því voru byggingar, vélar
og hvaðeina, sem un,ga fólkið
vanhagar um, gert enn óviðráð-
anlegra, kostaði miklu fleiri
krónur en áður. Ríkisstjórnin
átti þá að koma hreint fram og
segja við fólkið: ef þið hækkið
kaupið mikið, þá lækkum við
gengið. Þetta gerði ríkisstjórn-
in ekki. heldur sagði þvert á
móti: hækkið kaupið í frjáls-
um samningum, við skiptum
okkur ekkert af því.

Safnaðarheímílí vígt í einu
f jölmenrasta prestakallinu
Safnaðarheimili Langholts-
prestakalls var vígt á sunnu-
daginn að viðstöddu f jölmenni.
Meðal viðstaddra voru biskup-
inn yfir íslandi, hr. Sigurbjörn
Einarsson, Ásmundur Guð-
mundsson, fyrrv. biskup, sr.
Bjarni Jónsson, vígslubiskup,
Róbert A. Ottósson, söngmála-
stjóri og Hörður Bjarnason,
húsameistari ríkisins. Athöfn-
in hófst með skrúðgöngu
hempuklæddra presta og for-
ustumanna safnaðarins frá
prestssetrinu. Sigurbjörn Ein-
arsson, biskup, flutti vígslu-
ræðu og framkvæmdi síðan
vígsluna, en vígsluvottar voru
sr. Jón Auðuns dómprófastur,
prestarnir Garðar Svavarsson
og Jakob Jónsson og Magnús
Jónsson, bankastjóri, safnað-
arfulltrúi. Síðan flutti sóknar-
presturinn, sr. Árelíus Níels-
son ræðu, en athöfnin endaði
á altaristgöngu. Kirkjukór
Langholtsprestakalls annaðist
söng, en við orgelið voru
Kristinn Ingvarsson og Helgi
Þorláksson. Hér á eftir fer
fréttatilkynninq, sem blaðinu
hefur borizt frá Langholts-
söfnuði.
Með lögum frá 24. jan. 1952 var
ákveðið að fjölga prestaköllum í
Reykjavík, svo að sem næst 5 þús.
manns yrðu í hveiju.
Samkvæmt því var Langholts-
prestakall stofnað þá um sumarið,
kjörin safnaðarstjórn, og 12. okt.
s. á. var sr. Arelíus Níelsson kos-
inn þar sóknarprestur.
Var þá hafizt handa um lausn
ýmissa vandamála safnaðarins. Hér
var engin kirkja og enginn sama-
staður í prestakallinu fyrir kirkju-
legt starf. Var því um sinn leitað
á náðir Laugarnessafnaðar um af-
not af kirkju til alls messuhalds.
Var þeirri málaleitan tekið með
miklum velvilja af sóknarpresti og
safnaðarstjórn þar. Hefur söfnuð-
ur okkar haft hin beztu not Laug-
arneskirkju allt fram að þessu.
AÍJ sjálfsögðu gat það ekki orðið
frambúðarlausn. Þess vegna var
strax hafinn undirbúningur að
byggingu sóknarkirkju fyrir Lang-
holtssöfnuð Akveðið var að kirkj-
an skyldi þann veg byggð, að þar
fengjust góð skilyrði til fjölþætts
félags- og safnaðarstarfs jafnhliða
því, að aðalkirkjuskipið yrði fagur
staður fyrir helgiathafnir.
Leitað var til húsameistara ríkis-
ins, Harðar Bjarnasonar. Teiknaði
hann kirkjuna, valdi henni sér-
kennilegt og stílhreint form, sem
er í senn rammíslenzk og hákirkju-
legt.
Hinn 30. marz 1957 var svo hafin
bygging þess hluta kirkjunnar,
sem nefndur er safnaðarheimili.
Er það nú tekið til fullra nota,
þegai' hluti þess er í dag yígður til
messuhalds og annarra helgiat-
hafna. Verður aðalsalur þess not-
aður þannig, unz aðalkirkjuskipið
er risið, en það verður samtengt
þessum sal og hægt að opna í milli,
þegar þörf krefur. Innréttingar
allar hefur Sveinn Kjarval teiknað.
Ber safnaðarsalurinn hinn fegursta
helgi- og hátíðasvip.
Sá hluti Langholtskirkju, sem nú
er risinn, er um 630 m2 og 3900
m3, en fullbyggð veiður kirkjan
alls 1118 m2 og 10500 m3. t aðal-
sal safnaðarheimilisins eru sæti
fyrir um 250 manns, en rúmgott
anddyri og hliðarsalur taka um
3—400 manns í sæti. Síðastliðið að-
fangadagskvöld, en þá var aðalsal-
urinn fyrst tekinn til nota, munu
um 800 manns hafa hlýtt aftan-
söng í salarkynnum byggingarinn-
ar, en vandað hátalarakerfi er um
allt húsið..
t byggingunni er ágætt eldhús
og rúmgóð snyrtiherbergi, og i risi
yfir anddyri verður fundar- eða
vinnusalur fyrii 80—100 manns.
Húsnæði það, sem nú er fengið,
hefur kostað um 4 milljónir króna.
Fjár hefur verið aflað með fram-
lögum safnaðarins, happdrætti,
hlutaveltum og almennum söfnun-
um Þá hefur söfnuðurinn notið
góðs framlags úr Kirkjubyggingar-
sjóði Reykjavíkur. Kvenfélag safn-
aðarins hefur gefið hverja stór-
gjöfina af annarri til byggingai;-
innar Þá hefur bræðrafélag safn
aðarins lagi henni drjúgan skerf,
svo og önnur samtök og fjölmargir
einstaklingar. Ollum þessum aðil-
um ber að þakka. að nú er góðum
áfanga náð.
Nú, þegar hluti þessarar bygg-
ingar hefur verið vígður, verður
aðalsalur hennar tekinn til messu-
halds og allra helgiathafna. Þar
mun verða fermt 9 sinnum í .yor
og fyrsta sinni á sunnudaginn
kemur.
Þegar er sýnt, að mikil þörf er
þessarar byggingar. Má heita að
fullskipað hafi verið við flestar
messur í safnaðarsalnum frá því
að hann var tekinn til nota um síð-
ustu jól. Langholtsprestakall er nú
orðið eitt fjölmennasta prestakall
landsins með um 9500 sóknarbörn.
Verður því að halda ótrautt áfram
við byggingú-kirkjunnar, sem föng
frekast leyfa. Þarf fyrst að ljúka
anddyri og loftsal safnaðarheimil-
isins, en síðan reisa sjálft aðal-
kirkjuskipið og turn kirkjunnar
Sóknarprestur er sr. Arelíus
Níelsson. safnaðarfulltrúi Magnús
Jónsson, bankastjóri, formaður
safnaðarnefndar er Helgi Þorláks-
son, skólastjóri. en Vilhjálmur
Bjarnason, forstjóri, er formaður
byggingarnefndar Frú Olöf Sig-
urðardóttir er formaður kvenfé-
lags safnaðarins Sigurgeir Sigur-
geirsson bankafulltrúi, er formað-
rir bræðrafélags. en frú Þorbjörg
.Tensdóttir er formaður kirkjukórs-
ins. Söngstjóri er Helgi Þorláksson.
Langholtssöfnuður þakkar öllum
einstaklingum opinberum aðilum
og félögum. sem lagt hafa fram
hug og hönd á 10 árum þessa safn-
Þíngstörf í gær
Fundir voru í báðum deild-
um Alþingis í gær. f neðri deild
var atkvæðagreiðsla nm frumv.
um að afhenda Seðlabankanum
gengisskráningarvaldið eftir 2.
umr. Frumvarpið var samþvkkt
og vísað til 3 umr. með 19 atkv
gegn 15 Frumv. til staðfesting
ar á bráðabirgðalögunum um
ráðstafanir vegna ákvörðunar
um nýtt gengi var til 2 umr
Við umræðuna töluðu Jóhann
Hafstein. Skúli Guðmundsson.
Lúðvík Jósepsson. Björn Páls-
son og Gísli Guðmundsson —
Gunnar Thoroddsen mælti fvrir
frumv. um ríkisreikning 1960
og var því vísað til fjárhagsn.
og 2. umr Jónas Pétursson
mælti fyrir nefndaráliti um
frumv. um sölu á hluta úr
landi Hofteigs í Norður-Múla-
sýslu.
f efri deild var frumv. um
! verkamannabústaði til 2. umr
5 Til máls tóku við umræðuna
Kjartann J Jóhannsson, Alfreð
í Gíslason og Eggert G. Þorsteins
5 son. Ingólfur Jónsson mælti fyr
! ir frumvarpi um innflutning bú
fjár. Gylfi Þ Gíslason fyrir
| frumv. um Handritastofnun.
i Bjarni Benediktsson fyrir frum
varpi um Iðnaðarbanka fs-
lar.ds og Emil Jónsson fyrir
j frumv. um almannatryggingar.
s Fundur hófst að nýju í neðri
deild kl. 8.30 og var þá tekið
tií 3. umr. frumv. til staðfest-
5 ingar á bráðabirgðalögunum
um gengisbreytinguna.
......... i -1"
aðar til að byggja upp safnaðar-
vitund. safnaðarlíí og safnaðar
kirkju, sem vonandi heldur áfrgm
að vaxa sem flestum til gæfu og
eóðs fordæmis.
25. marz 1962
Langholtssöfnuður.
t
T í M IN N , þriðjudaginn 27. marz 1962