Tíminn - 28.03.1962, Blaðsíða 14

Tíminn - 28.03.1962, Blaðsíða 14
gsEsassæi Undanhald, eftir • HeimiUir eru STRIÐSDAGBÆKUR ALANBROOKE barst til höfuðstöðvanna í London frá meginlandinu. Þrem dögum eftir að Brooke hafði neyðzt til að láta af hendi skriðdrekasveitirnar, til að verja Nilárdalinn og þegar hann var rétt í þann veginn að fljúga frá Lond- on, bárust honum fréttir um yfir- vofandi árás á Skotland. ,Swayne‘ — skrifaði hann þann 13. ágúst, „'hringdi snemma i morgun til þess að tilkynna mér aC flota málaráðuneytið hefði fengið áreið anlega vitneskju um það, að Þjóð verjar í Noregi hefðu haldið úr höfn aðfaranótt 11. ágúst og að fyrirhuguð væri innrás og land- ganga á Skotlandi.“ Seinna um daginn, þegar Broo ke hafði rannsakáð strandvirkin frá Exmouth til Weymoth, ásamt forsætisráðherranum, Aurlhinleck og Montgomery, varð hann sjón- arvottur að loftorrustu yfir Port landi, sem hefði vel getað verið undanfari innrásar á Dorset- ströndina. „Við komu,m að þýzkri flugvél, sem var nýfallin til jarðar. Flug mennirnir voru allir brunnir til ösku en þar sem 500 lbs. sprengja var í brennandi flakinu, höfðum við þar skamma dvöl. Flaug loks til baka frá Wey mouth og kom til Hendon klukk an 6 e.m.“ Þann 15. ágúst lét Luftwaffe loks' til skarar skriða með Adleran griff eða arnar-áhlaupinu sem átti að granda brezka flughernum á sama hátt og pólska, belgiska og franska flughernum. Átján hundruð flugvélar þar af þrettán hundruð orrustuflugvélar gerðu árás á England. Þjóðverjar hófu aðgerðirnar með árás hundrað sprengjuflug- véla og sjötíu orrustuflugvéla frá Noregi, á Tyne og annarri á strönd Yorkshires. Bjuggust þeir fastlega við að Bretar myndu senda allar orrustuflugvélar sínar til þátttöku í orrustunni yfir suð- austur England og væntu þess- að koma að norðurhluta lands- ins óvörðum og geta ótruflaðir lagt verksmiðjur þar og hafnir í rústir á skömmum tíma. En þarna misreiknuðu þeir sig, því að Dow ding hafði haldið eftir sjö flug- vélasveitum og staðsett þær á norð-austur svæðinu, til varnar hugsanlegri árás. Þegar því þýzku sprengjuflugvél arnar, ásamt hægfara orrustuflug vélum nálguðust strendur Yorks hieres, urðu þær fyrir öflugri ár ás Spitfires og Hurricanes flug véla, er fylgzt höfðu með ferðum þýzku árásarvélanna í ratsjám sínum. Þótt flestum þeirra tækist að fljúga yfir ströndina, voru þær neyddar til að varpa sprengjum sínum af handahófi og með litlum sem engum hernaðarlegum ár- angri. Þenna dag missti Luftwaffe sjötíu og sex flugvélar alls, en Bretar aðeins þrjátíu og fjórar. Þegar þetta gerðist hafði Broo ke búið sig undir að fljúga norður, 15. ágúst, í hinni hægfleygu Flam ingóflugvél sinni, til þess að líta eftir vörnum í Lincolnshire, York shire og Tyneside. „15. ágúst: Fór frá Héndöffl'kl. 8,30 f.h. og kom til Sutton'Bridge í Wash klukkan 9 f.h. þar sem þeir Adam og Kelso (J. E. Utter 14 sjáanlega vænt um þessa kvaðn ingu. Þeir fylgdust til eldhússins. Þar hafði stúdentinn aldrei komið áður. Stúdentinn settist á hvallið sem þar var og hóf fjörugar sam ræður. Fjósakarlinn gekk að sínu starfi og var lausninni feginn og dundaði. Allt í einu segir stúdentinn: „Blessaðar látið þið heimasætuna vita um mig og koma hingað. Eg er kominn til að finna hana.“ Gömlu stúikumar litu hvor til annarrar. Þær héldu báðar að f jósa karlínn hefði kjaftað frá, sem þó ekki var. Hvorug þeirra hafði minnzt á Guðrúnu við hann. Loks segir önnur þeirra: „Hún sefur. Hún er lasin,' seldi upp í nótt og frúin mælti svo um að eng inn ónáðaði hana meðan hún væri að heirnan. „Eg heilsa upp á hana engu að síður,“ sagði stú dentinn og sýndi á sér fararsnið. „Bíðið við, góði maður. Eg ætla að vita hvort hún vakir og getur veitt yður viðt.al“, sagði önn ur stúlkan og yfirgaf eldhúsið í skyndi. „Við lofuðum frúnni að gæta þess að hún yrði ekki fyrir ónæði sagði hin stúlkan og tvísté í úr ræðaleysi sínu og umkomuleysi. Stúdentinn þlustaði eftir fóta- taki stúlkunnar sem fór. Hún fór ekki beinustu leið en hvarf inn á herbergi griðkvennanna. Þá reis hann úr sæti tók upp gull- pening, fékk griðkonuiini hann cg sagði: „Eigðu þetta sem þagmælsku- pening. Eg verð farinn þegar kirkjufólkið kemur heim“. Svo gekk hann hratt og léttstígur um bæinn og lagði leið til svefnher- bergis heimasætunnar. Hann lauk upp hurðinni, sá ástmey sfna liggja vakandi í rúminu, flaug til hennar og kyssti hana aftur og aftur. Allt í einu varð honum litið til dyranna. Hurðin stóð opin og í sömu andrá birtist vinnukonan. Henni varð hverft við svo lá við yfirliði. Sá hún ofsjónir. Ekki gat stúdentinn bæði verið hér og í eldhúsinu. Stúdentinn var þegar kominn til hennar og varði hana falli. Og er hún hafði jafnað sig fékk hann henni gullpening og sagði: „Eldhússtúlkan er að kalla á þig,“ svo ýtti hann henni góðlát- lega út úr herberginu og læsti því. Og aftur hvarf stúdentinn til ástmeyjar sinnar og hvíldi við barm hennar um stund. Svo tóku þau að ræða viðhorfið. Hann vildi nema hana í brott, koma henni til fólks sem hann þekkti og treysti, þar nyti hún leiðsagnar í bókleg um og húslegum fræðum, svo gift ust þau hvað sem fósturforeldr ar hennar segðu. Hún vildi ekki leynast burtu, enda sagðist hún þess fullviss, að ef hann beitti sér, þá ynni hann fóstui^foreldra sína og slíkur sigur væri sigur hetjunnar. Hann yrði að vinna málið þannig. Sambúð þeirra myndi alltaf hvíla eins og dimm- bandsins væri stofnað í banni sýslumannshjónanna. Bann þeirra myndi alltaf hvíia eing og dimm- ur skuggi yfir framtíð þeirra allri. Þau mættu ekki brjóta með harðfengi þá mótstöðu, sem nú væri við að stríða. Hún gæti ekki gengið þá braut. Hann leit aftur þannig á málið. að ef sýslumanns hjónin létu sér ekki skiljast það, ag hann væri henni samboðinn, yrði að grípa til örþrifaráða. Endirinn varð sá, að þau skyldu hvort í sínu lagi leita sátta og samþykkis sýslnmannshjónanna, skrifast á um málið og láta fóstur soninn koma bréfunum til skila Stúdentinn hafði litla trú á ár- angrinum, en kvaðst þó vilja gera þessa tilraun, svo hún sæi ófær- una og skildi. Svo kvöddust þau. Hann trú- lítill eða jafnvel trúlaus á þá lausn, sem leitað var eftir og því þungt hugsandi, fannst jafnvel ástmey sín gera minna úr vernd hans en hann ætti skilið. Veik- leiki og vantraust hefðu gegnsýrt líf hennar, hinnar yndislegu veru. Það væri óefað uppeldinu að kenna, sem hefði bælt vilja henn ar og áræði. Aftur á móti fannst henni hann bregðast ef hann beitti ekki snilli sinni og ynni sér þann veg hylli gömlu hjónanna. Sá vinningur væri sigurför, sem gæfi til allra hliða fagurt líf og hamingjusamt. Sjálfri fannst henni hún lítið geta aðstoðag hann. Og í raun og veru ætti hann að brjóta brautina. Hjúunum gömlu létti er stúdent inn birtist að nýju. Hann afþakk aði allar góðgjörðir, kvaddi kon- urnar og bað fjósakarlinn að koma með sér fram í heslhús. Um leið og þeir kvöddu gaf stúdentinn gamla manninum gull pening eins og griðkonunum og1 bað hann að þegja um þangað[ komu sína. Og var því lofað fljótt og vel. Það fann stúdentinn á handabandi allra hjúanna á kveðju stundinni að þau voru með hon um. IX Sumarið sem í hönd fór var gott sumar til lands og sjávar, en erfitt í ástarmálum stúdents- ins. Hann gerði sýslumannshjón unum heimboð í Hvamm. Því var son-Kelso stórfylkisstjóri) tóku á móti mér. Hélt áfram að kynna mér vesturvarnirnar frá Wash og norður að Skegness . . . Tók aftur flugvél i Grims'by og flaug yfir Humber, til þess að kanna virki og varnir á Spurn Head. Flaug því næst norður með ströndinni, til Hornsea, áður en ég hélt til York, en þangað komum við kl. 8 e.h. Gisti um nóttina hjá Adam. 16. ágúst: Lagði af stað klukk an 8.30 e.m. flugleiðis til Middles barough... ókum þaðan yfir brúna á Tees og norður eftir ströndinni, í gegnum Seaton og Sundérland, sem orðið höfðu fyrir áköfum sprengjuárásum daginn áður. Borðuðum hádegisverð í Suður-Shields, fórum á ferju yfir Tyne, til Norður-Shields og héld ism áfram eftir ströndinni yfir Blyth til Amble. Tókum loks flug vél á Acklington-flugvelli klukk- an 5,15 e.m. Fluttum Adam til York og komum aftur tii Hendon kl. 7 e.m.“ Enda þótt fleiri árásir væru ekki gerðar á Norður-England þennan dag þá gerðu 1720 flugvél ar árás á Suður-England. Þann 18. ágúst, eftir tíu daga orrustu höfðu Þjóðverjar rnisst 367 flug vélar. Síðustu vikurnar í ágúst hertu Þjóðveriar enn sóknina og sendu þá daglega 1000—1600 flug vélar til árásar á England, í þeim t.ilganji að yfirbuga R.A.F. (brezka flugherinn). í dagbók sinni lýsir Brooke hin um alvarlegu dögum, þegar á- rásir Þjóðverja nálguðust höfuð- borgina. Hann dvaldi um helgina 17—18. ágúst, hjá forsætisráðherr anum og Beaverbróok lávarði og framkvæmdi tveimur dögum síð ar æfingu, til ^ess að reyna stjórn varnarliðs sins. Þann 24. ágúst, rétt þegar hann var að fara frá London féliu fyrstu sprengjurn ‘ar á höfuðborgina. „24. ágúst: Þegar ég var að leggja af stað að heiman, kl. 8,30, var gefið loftvarnarmerki. Ók í 23 gegnum auða og yfirgefna London þar sem engir sáust á ferli nema laftvarnarverðir. Þegar ég kom til Hendon-flugvallarins var þar engin lifandi sál, nema varnar- liðið. Að eilefu mínútum liðnum var gefið merki um ag árásarhætt an væri afstaðin, svo að ég lagði af stað í Flamingo flugtvélinni minni og flaug mjög lágt til Ands ver og kom þangað kl.9,45 e.m. Þar sáust greinileg merki eftir sprengjuárásir. Ók því næst til Tidworth til þess að kanna her fylki 60. stórfylkisins. Ók þaðan til vestur Lavington og kannaði 3. skriðdreka-stórfylkið. Flaug þaðan heim aftur. 25. ágúst: Sunnudagur. Fór til skrifstofunnar um morguninn eftir órólega nótt vegna sífelldra loftvarnarmerkja. Var heima síð ari hluta dagsins. Þegar ég skrifa þetta eru loftvarnarmerkin aftur byrjuð. 26. ágúst: Meiri loftárásir í nótt. Vann allan dagi-nn á skrifstof- unni og fór klukkan 7,30 e.m. frá Euston til Inverness. Enginn bað- vagn og tveggja klukkustunda loft árás, svo ag maður varð að hátta í myrkri... 27. ágúst: Kom til Inverness tveimur klukkustundum 'síðar. Hitti þar Alan Cunningham, yfir mann 57. herdeildarinnar Flaug til Wick, þar sem ég kannaði varn ir flugvallarins. Ók þaðan til Skitt en flugvallar, Thurso og strand- anna þar í nágrenninu og áfram til Castletown-flugvallarins. Flaug þaðan eftir skamma viðdvöl aftur til Evanton, skammt frá Inver- gordon, hi.tti þar flugliðsforingja og ræddi við hann urn flugvalla- varnir. Flaug loks aftur til Inver ness.. . 28. ágúst; Ók til Kenton flug- vallar, kynnti mér varnir hans og hélt því næst áfram til Lossie mouth flugvallarins. Athugaði líka nákvæmlega strendur þar og hélt áfram ferðinni til Dyce flug vallar. Kannaði loks Black Watch B'JARNI ÚR FIRÐI: údentinn Hvammi ekki svarað. Þá gerði hann tilraun við hjónin, hvort í sínu lagi. Fynst mætti hann frúnni. Sýslumaður var þá í þingferð. Frúin gerði gys að málaleitan hans, taldi hana fjarri öllu sanni. Ef hann hefði komið fram við þau hjónin með tilhlýðilegri virðingu, myndi hún hafa gefið bónorði hans gaum, þótt hann mannleysa væri. En nú væri hann sú manntegund, sem einskis svífst. Slíkri manngerð ýtti hún hiklaust til hliðar. Von andi væri það sálubót fyrir hann að kenna hér verðskuldaðrar refs ingar. Ef til vil.l sæi hann þá, að hann væri ekki sú stærð. sem hann þættist vera. Sá maður, sem ekki hefði hikað við að misbjóða yfirmanni sínum í samskiptum þeirra, yrði að gera sér það að góðu, að þau hjónin kysstu ekki vöndinn. Fósturdóttir þeirra yrði annað tveggja gefin þeim manni, sem þau gætu liðið og borið traust til, eða ógefin verða meðan þeirra nyti við Þánnig lét hún dæluna ganga Stúdentinn lét sér hvergi bregða við ádrepu frúar innar. Hann benti henni á heimili sitt, stærsta heimili sveitarinnar og auðinn í Ilvammi. Með því að giftast sér væri fósturdóttur þeirra tryggður sess í fremstu röð kvenna í bændastétt. Og ef þau gerðu það að skilyrði, að hann gerðist embættismaður, þá skyldi þag vera. Hann kvaðst eiga kost á hvoru tveggja sýslumannsstarfi eða prestsembætti. Og kaupmaður vildi hann gjarnan verða. Og ekki víst að það væri útilokað, ef hann beitti sér á hærri stöðum. Frúin bað hann að spara sér öll boð. Þó að hann gerðist amt maður, væri ráðahagur sá er hann girntist nú jafnfjarri. Það hefðu ekki verið sín ráð að hann réðist á heimili sýslumanns. Og fóstur dóttur sína skyldi hann aldrei fá fyrir konu. „En nú elskar hún mig. Hafið það í huga,“ sagði stúdentinn. ,,Ef það ef satt, tel ég það ó- gæfu,“ sagði frúin. „En við það ólán stríðum við. Og skuluð þér láta það afskiptalaust." Frúin ó- kyrrðist í sætinu og rauðir flekk ir komu fram i andlitinu og óþol kom greinilega í ijós. Hún hækk aði róminn og myndugleiki þess, sem telur sig sterkan óð nú uppi. „Hættið þér þessu betlinauði. Eg hefi ekki skap til að hlýða \ T í M I N N. miðvikudagur 28. marz 1962.

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.