Tíminn - 18.04.1962, Page 7

Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN
Framkvæmdastjóri: Tómas Arnason Ritstjórar: Þórarinn
Þórarinsson (ábi Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði
G Þorsteinsson Fulltrúi ritstjórnar: Tómas Karlsson Auglýs
mgastjóri: Egill Bjarnason Ritstjórnarskrifstofur í Edduhúsinu.
afgreiðsla. auglýsingar og aðrar skrifstofur i Bankastræti 7
Símar. 18300—18305 Auglýsingasími 19523 Afgreiðslusími.
12323 Askriftargj kr 55 á mán innanl t lausasölu kr. 3 eint
— Prentsmíðjan Edda h.f. —
25:29
Þau tíðindi gerðust á Alþingi í fyrradag, að felld var
með 29:25 atkv. sú tillaga Framsóknarmanna að aftur-
kalla leyfið til stækkunar sjónvarpsstöðvar varnarliðsins
í Keflavík. Allir þingmenn Framsóknarflokksins'greiddu
alkvæði með tillögunni og 8 þingmenn Alþýðuþandalags-
ins, en tveir þingmenn þess voru fjarverandi. Allir þing-
menn stjórnarflokkanna greiddu atkvæði gegn tillögunni,
nema 4, sem voru fjarverandi.
Þau tíðindi, að þessi tillaga skyldi vera felld, má telja
einstæð í sögu svonefndra sjálfstæðra þjóða, því að
engin slík þjóð hefur áður leyft erlendum aðila einok-
unaraðstöðu til sjónvarpsreksturs í lándi sínu. Þvílíkt
áróðurs- og áhrifatæki er sjónvarpið, að þetta er hlið-
stætt því að veita erlendum aðila einkarétt til bókaút-
gáfu, skólahalds eða útvarpsreksturs í landinu.
Það er vitanlega fjarri öllu lagi að ætla að skjóta sér
bak við það, að leyfið til stækkunar á sjónvarpsstöðinni
eigi eitthvað skylt við bráðabirgðaleyfið, sem varnarliðið
fékk til sjónvarpsreksturs 1955, sem var miðað við fimm-
falt aflminni stöð og auk þess háð mörgum öðrum tak-
mörkunum. Lengi vel reyndu menn heldur ekki til þess
að ná útsendingum hennar, en allra seinustu misserin
hafa örfáir reynt það við illan leik. Það, sem þá þurfti
að gera, var að ganga eftir því við varnarliðið, að það
fylgdi hinum umsömdu takmörkunum frá 1954 og 1955.
í stað þess veitir ríkisstjórnin því leyfi til að fimmfalda
stöðina og lætur blöð sín hefja áróður fyrir því, hve
ágætt og gagnlegt hið erlenda sjónvarp sé.
Jafnvel Mbl. og Vísir gengu svo langt að birta myndir
af flatmagandi fjölskyldum fyrir framan hermannasjón-
varpið og töldu það bersýnilega mjög til fyrirmyndar. Al-
þýðublaðið tók hins vegar að sér að birta dagskrá sjón-
varpsstöðvarinar til þess að sanna, að hér væri ekki nein
hætta á ferðum, því að stöðin sýndi aðallega kúreka-
myndir! Uppskeran af þessum áróðri stjórnarblaðanna
varð sú, að sjónvarpsnotendur meira en tvöfölduðust á
siuttum tíma og munu þeir nú vera orðnir um 400 á öllu
Reykjanessvæðinu. Fyrst og fremst er það vonin um
skýrara og fullkomnara sjónvarp eftir stækkunina, sem
hefur ýtt undir þessa útbreiðslu.
Það er erfitt að hugsa sér meiri undirlægjuhátt en
þann, sem stjórnarflokkarnir hafa sýnt í sjónvarpsmál-
inu. Varnarliðið fær óskir sínar strax uppfylltar og er
með stækkun stjónvarpsstöðvarinnar veitt einokunarað-
staða, sem einstæð er hjá sjálfstæðum þjóðum.
Hér blasir við sama reynslan og í landhelgismálinu,
að forustumenn stjórnarflokkanna beygja sig fyrir er-
lendum óskum og kröfum á hinn ótrúlegasta hátt. Slík-
um forustumönnum er vissulega ekki að treysta í þeim
örlagaríku samningum, sem framundan bíða.
Hvað gerir varnarliðið?
Sú spurning hlýtur nú að vera ofarlega, hvort varnar-
liðið notfærir sér leyfið til stækkunar sjónvarpsstöðvar-
innar, eftir að ljóst er, að nær helmingur þingmanna hef-
ur lýst sig mótfallinn leyfinu.
Yfirstjórn varnarliðsins má gera sér ljóst, að fjöl-
margir liðsmenn stjórnarflokkanna líta sömu augum á
þetta og þeir 25 þingmenn, er vildu afturkalla leyfið.
Það er ekki annað hægt en að líta á það sem hreina
óvináttu við íslenzka menningu, ef varnarliðið fer inn á
þessa braut. Vissulega ætti varnarliðið því að láta þetta
ógert, nema það vilji efla gegp sér eðlilega andstöðu og
óvináttu.
Sfefán Jónsson, prentsmiójustjóri:
Fjölgun presta í Reykjavík
í Tímanum 12. þ.m. birtir
biskupinn, hr. Sigurbjöm Einars-
son, stutt svar við grein minni í
sama blaði 8. þ.m. um_ prestafjölg
unina í Reykjavík. í tilefni af
grein minni segist biskupinn
hafa það eitt „fram að taka“,
sem fram kemur í hans stutta
svari.
Öllum, sem lesið hafa nefndar
greinar, er vafalaust Ijóst, að í
grein biskupsins felst því miður
ekkert svar, engin tillaga og eng-
ar ábendingar til lausnar því
máli, sem hér um ræðir. Hann
virðist ánægður með undirbún-
ing prestafjölgunarmálsins af
hálfu kirkjustjórnar ag telur at-
hugasemdir mínar í því efni
„missagnir“. Hins vegar finnst
honum miður, sennilega mín
vegna, að slíkur málflutningur
minn skuli birtast í dagblaði, eða
á sama hátt og fyrsta tilkynning-
in um prestafjölgunina barst
safnaðarráðsmönnum.
Ekki tel ég mér leyfilegt að
véfengja ánægju biskups með á-
stand þessara mála nú, og enga
löngun hef ég til að fjarlægja
slíka gleði. Hins vegar tel ég mér
leyfilegt og raunar skylt, sem
fulltrúa í safnaðarráði, að gefa
safnaðarfólki hér í bænum upp-
lýsingar um viðhorf þessa máls
nú, og til þess hef ég ekki aðra
möguleika en í dagblöðunum,
enda þurfa hvorki mistök né vel
gerðir hlutir í þessu efni að vera
pukursmál. Af þeim sökum vil
ég til viðbótar fyrri grein minni
taka fram það sem hér fer á eft-
ir:
. Fjölgun presta í bænum virð-
dst endanlega ákveðin af kirkju-
málaráðuneytinu. Sú ákvörðun
er „fyrsta atrenna" málsins.
Þessi ákvörðun hefur verið send
safnaðarráði til framkvæmda og
fyrirgreiðslu, og er því mál þetta
nú á öðru stigi en ekki því fyrsta
eins og biskup gefur í skyn. Hjá
safnaðarráði er málið í algjörrri
sjálfheldu og er ástæðan sú, að
ekki var haft samráð við safnað-
arráð áður en endanleg ákvörð-
un um prestafjölgunina var tek-
in. Hafði safnaðarrág þá á fund,
um sínum fyrir löngu rætt um
nauðsyn vissra lagabreytinga áð
ur en til prestafjölgunar kæmi.
Þegar þetta er skrifað hefur
safnaðarráð enga leið fundið til
að framkvæma fyrirmæli kirkju-
stjórnar í þessu máli án þess að
lagabreyting komi til, en slíkur
undirbúningur var auðvitað æski
legur áður en að fjölgunin var
ákveðin.
Ef safnaðarráð á að fram-
kvæma umrætt mál í samræmi
við ákvörðun kirkjustjórnar og
gildandi lög, þá hefur það að-
eins um eina leið að velja og hún
er sú, að leggja til að hverjum
söfnuði verði skipt í tvo sjálf-
stæða söfnuði. Þjóðkirkjusöfnuð-
irnir hér í bænum eru nú sjö,
en yrðu eftir skiptinguna vænt-
anlega fjórtán að tölu. Eftir fá
ár yrðu þessum fjórtán svo aft-
ur skipt. Hin fyrirhugaða skipt-
ing sú gefur tilefni til ag benda
á eftirgreind atriði.
1. Helmingur hvers safnaðar,
miðað við núgildandi skipan,
verður eftir skiptinguna án
kirkju, eða þeirrar aðstöðu með
kirkjuhúsnæði, sem nú er fyr-
ir hendi.
2. Umboð safnaðarr.,ðainanna.
sóknarnefnda og safnaðarfull-
trúa breytast eða falla niður með
skiptingu. í staðinn koma fulltrú
ar frá nýjum söfnuðum
3. Kvenfélög, bræðrafélög
og önnur félagssamtök í núgild-
andi söfnuðum klofna eða leggj-
ast niður við skiptinguna. Að
sjálfsögðu er þó frjálst að stofna
ný félög í stað hinna eldri.
4. Kirkjurnar, sem nú eru
starfræktar og einnig þær, sem
eru í byggingu, eru eign safnað-
anna eins og þeir eru riú. Við
skiptingu safnaðanna verður að
fara fram mat á hverri kirkju og
einnig sala í einhverri mynd ef
ekki á að mismuna fólki í hinum
tveim nýju söfnuðum, sem koma
í stað þess eina, sem fyrir var.
Þeir söfnuðir, seiri þegar hafa
safnað fé til kirkjubyggingar, en
ekki hafið framkvæmdir, verða
að skipta því milli tveggja nýrra
safnaða.
5. Hinir nýju söfnuðir myndu
samanstanda af tæpum 5.000
mönnum éða ca. 1.500 fjölskyld-
um. Þeir myndu því eiga erfitti
með að byggja sér kirkju ogj
reka hana. Bendir reynslan til
að enginn fjáfhagsgrundvöllur sé!
til fyrir slíku.
6. Samkomulag núverandi,
safnaða við yfirvöld Reykjavík-
urborgar um tekjur til Kirkju-i
byggingarsjóðs Reykjavíkur erj
miðað við takmarkaða tölul
kirkna, eða svipaða skipan þess-j
ara mála og nú er. Breytingin
felur því í sér algjöra óvissu um
styrki úr þeim sjóði til að ljúkai
þeim kirkjum, sem nú eru í bygg.
ingu og einnig til að aðstoðai
hina mörgu nýju kirkjulausuí
söfnuði. f; . . 5,.
7. Ekki er vitað, að skipuiag’
Reykjavíkurborgar geri ráð fyr-
ir helmingi fleiri kirkjum en nú
eru fyrir hendi eða ákveðnar í.
hinum gömlu söfnuðum. Eða,j
hvar myndi t.d. hinni nýju dóm-
kirkju eða Hallgrímskirkju
2 ætlaðir staðir?
Mörg fleiri atriði en þessi sjö
mætti nefna, sem beina afleið-r
ingu af prestafjölguninni í
Reykjavík ef fylgja á gildandi
lögum. Um prestafjölgunina,
með þeim hætti, sem hana ber
að, segir biskup landsins þó í
nefndri blaðagrein: „Hefur eng-
inn gert ráð fyrir öðru né annað
vitað en að slík ákvörðun kirkju
stjórnar yrði öllum til fagnaðar,
sem bera hag kristninnar fyrir
brjósti“
Eg hef bent á, ag hér í borg
þá kemst ég ekki hjá að viður-
kenna, að ég er andvígur þeim1
„hag kristninnar", sem felst í
umræddum breytingum eins og
sakir standa. Eg hef þó ekki á-
stæðu til að vera andvígur fjölg-
un presta út af fyrir sig, ef
þannig væri í upphafi að því
eina atriði staðið, að ekki fylgdi
niðurrif á öðrum atriðum, sem
ég tel að ekki verði bætt í bili,
og máske aldrei, því að ég tel
vanta fjárhagsgrundvöll fyrir
5.000 manna söfnuði með eigin
kirkju hér í borg. Auk þess sem
slík smæð safnaða virðist í and-j
stöðu við þann stórhug, er miðai
ber við í ört vaxandi borg.
Eg hef bent á að hér í borginni
eru tveir söfnuðir með tvo presta
hvor en eina kirkju og ekki sé
annað vitað en að <=líkt hafi gef-
byggja og reka eina kirkju í fé-
Iagi.
Með tilvísan til þeirrar reynslu
sem fyrir hendi er, leyfði ég mér
að benda á í umræddri blaða-
grein, að prestafjölgunarmálið
mætti auðveldlega leysa úr
þeirri sjálfheldu, sem það nú er
í með þeirri einu lagabreytingu,
að stærð safnaða hér miðaðist
við 10—15 þúsund manns, eða 2
til 3 presta ef ekki þætti rétt að
breyta ákvæðinu um tölu þeirra.
Að sjálfsögðu má skipta slíkum
söfnuði í starfssvæði milli prest-
anna ef þeir eða einhver þeirra
óskar. Allir prestarnir yrðu að
sjálfsögðu að hafa jöfn afnot af
kirkju slíks safnaðar og helzt
(Framh á 15. síðui
Fimmtugur:
Björnsson
Einn af þekktustu borgurum
Hafnarfjarðar og Reykjavíkur, iAd
olf Björnsson, bankafulltrúi, er
fimmtugur í dag. Hann er fæddur
og upp alinn í Hafnarfirði og hef-
ur átt þar heima lengst af, þótt
hann hafði öðrum þræði verið
Reykvíkingur, því að hann hefur
starfað í Útvegsbankanum í
Reykjavík um 30 ára skeið.
Adolf er félagslyndur maður,
enda hefur það orðið hans hlut-
skipti, að vinna meir að félagsmál
um fyrir samborgara sína en flest*
ir aðrir. í Hafnarfirði hefur hann
t.d. setið lengur í niðurjöfnunar-
-nefnd samfleytt en aðrir eða nær
30 ár, formaður útgerðarráðs Bæj-
arútgerðar Hafnarfjarðar hefur
hann verið lengi, og sæti hefur
hann átt í stjórnum ýmissa félaga
og fyrirtækja.
Þá hefur Adolf verið virkur fé-
lagi í Alþýðuflokknum, m.a. verið
i framboði fyrir flokkinn og setið
.
f
I
izt vel. Þangað sé fyrirmynd að ‘ n^skiptanefnd’ ‘i’nefndur af
sækja, og það jafnt þótt viðkom-
andi söfnuðir hafi verið óskiptir
í 10 ár i andstöðu við gildandi
lög. Áframhaldandi lögbrot eru
þó að sjálfsögðu ekki æskileg.
Mér er ljóst, að öðrum söfnuð-
um hér í borg. sem að lögum
nálgast sundurskurð í miðju
vegna fjölmenms. verður ekki
skipt án þess tveim þeim elztu
verði einnig skipt í sjálfstæða
söfnuði. Eg tel einnig reynslu
Hvar sem Adolfi Björnssyni
hafa verið falin trúnaðarstörf, hef
ur hann unnið þau af dugnaði og
ósérplægni. Höfum við banka-
menn kynnzt því bezt í gegnum
starf hans að félagsmálum okkar,
en þar hefur hann tekið virkan
þátt, og er nú formaður í starfs-
mannafélagi Útvegsbankans og
varafórmaður í stjórri Sambands
ísl _ bankamanna.
Á þessum tímamótum vil ég
fyrir að hœpiS se_að treysta því þakka honum ágætt starf f þá
að U;cir, eða .fJeiri __s]alfstæðir«ísL bankamanna og óska honum
söfnuðir komi sér saman um að(
alls velfarnaðar á
um.
ókomnum ár-
H. P.
TIMIN N, miðvikudaginn 18. apríl 1962
z