Alþýðublaðið - 13.04.1920, Blaðsíða 2

2
ALÍ>ÝÐUBLAÐIÐ
Sá
sem vjll vera viss um að verka-
lýðurinn lesi auglýsingar sínar,
verður að auglýsa í Alþýðublað-
inu, sem er eign verkalýðsins og
gefið út af honum.
bækur, þar sem lýst er lífi fátækra
bænda. Hvers gátuð þér vænst af
bóndanum, þegar þér vissuð hvern-
ig lífi hans var farið, en gerðuð
ekkert til að bæta líf hans? Og
nú eruð það þér, sem eigið bágt.
Og þá skrífið þér með skjálfan(di
hendi bréf, fult örvæntingár,
manní, sem þér ættuð að vita,
að hvorki getur svæft kviða yðar
né mýkt gremju yðar. Nei, áreið-
anlega ekki.
Endurgjald er sjálfsagður hlutur.
Vér lifum í því landi, þar sem
menn hafa alt til þessa verið
barðir til bana með svipum og
stöfum, í því landi, þar sem menn
limlestu og rifbrutu sér til skemt-
unar; í því landi, þar sem tak-
markalaus hryðjuverk voru framin
og kvalatæki voru löguð og end-
urbætt endalaust, þangað til menn
urðu örvita af hryllingi og blygð-
un. Sú þjóð, sem hefir verið alin
upp í skóla, er á sorglegan hátt
minnir á kvalir helvítis, sú þjóð,
sem hefir verið alin upp við hnefa-
högg, húðstrokur og svipur, hún
getur ekki verið mild í huga. Sú
þjóð, sem lögregluþjónar hafa fót-
um troðið, hlýtur á sínum tíma
líka að vera hneigð til að ganga
yfir lík annara. í landi, þar sem
ranglætið hefir ríkt svo lengi, veit-
ist þjóðinni örðugt að finna kraft
réttarins. Það er ekki hægt að
heimta af þeim, sem aldrei hefir
orðið var við réttlæti, að hann sé
réttlátur. Við öllu má búast í
þeim heimi, þar sem þér, frú, og
fína fólkið létuð það viðgangast
mótmælalaust, að mönnum væri
misþyrmt á allar lundir. Nú eru
menn gramari en fyrir fimmtiu
árum, sökum svipuhöggs, sem
faðir yðar veitti einu sinni þjóni
sínum.
Menn haía þroskast. Og eftir
því sem þeir þroskuðust, óx sjálfs
tilfinningin hjá þeim. En þratt
fyrir það var haldið áfram að fara
með þá sem þræla og líta á þá
sem hver önnur dýr.
Kæra frú! Heimtið það ekki af
mönnum, sem þér hafið ekki gefið
þeim. Þér hafið engan rétt til að
búast við meðaumkun, meðaumk-
un þekkið þér sjálfar ekki. Þjóðin
hefir verið kvalin og veiður kval-
in í framtíðinni af þeim, sem hafa
á einhvern hátt vald yfir henni.
Nú, þegar keisarastýrið og auð-
valdið hafa leitt til stjórnarbylt-
ingar í landinu, hafi hinir leyndu
kraftar þjóðarinnar komist af stað,
og alt það, sem var undirokað um
margar aldir, hefir sprungið, og
hefndin geisar alt umhverfis oss.
En það er hka annar kraftur í
landinu, voldugt afl, knúið fram
af mikilli hugsjón, vakið af skín-
andi draumi um ríki fegurðar,
frelsis og réttlætis. — En, kæra
frú, til hvers er að lýsa í orðum
fegurð og tign hafsins fyrir þeim
manni, sem ekki hefir lengur augu
að sjá með!
Maxim Gorki,
Hjálp!
Konan liggur sjúk.
Barnahópurinn mikill og ósjálf-
bjarga. Enginn til að annast heim-
ilisstörfin. Faðirinn verður að
vinna svo lengi dags, sem kostur
er á, til þess aÖ þeir, sem heima
sitja, hafi þó eitthvað í sig og á.
Og sjúkleiki verður ávalt þung- !
ur, einkum þar sem ómegð er
mikil.
Að lokum þrýtur „inntektin“,
og þá verður að leita á náðir
sveitar eða „góðhjartaðra sálna“.
Svo er leitað samskota til þess,
meðal annars, að koma konunni
eða heimilisföðurnum í gröfina og
til þess að seðja mesta hungur
þeirra, sem eftir lifa.
Þetta er gömul saga, sem ávalt
endurtekur sig.
Og svona vilja menn hafa þjóð-
félagið saman sett.
Próf. Einar Arnórsson og önnur
pólitisk smámenni róa öllum ár-
um að því, að halda í þá þjóð-
félagsskipun, sem þessu veldur.
Þeir vinna að því, að halda niðri
kaupi verkamannanna og draga
huga þeirra frá samvinnu og sam-
hjalpinni.
öll orka auðvaldsins gengur £
þessa átt. Blöð og prentsmiðjur
eru sett á stofn með þetta fyrir
augum. Og alþýða manna gleypir
svo við blöðum þess, eins og
hugraður maður rífur í sig björg;
og hún finnur ekkert að því, þ6-
hún og fulltrúar hennar séu sví-
virtir og lítilsvirtir upp í opið
geðið á henni.
En nú vil eg spyrja: Yæri ekki
einstaklingum og þjóðfélagsheild-
inni meiri blessun að því, að
verkamaðurinn hefði þau laun, að
hann gæti sómasamlega framfleytt
fjölskyldu sinni og þyrfti hvorki
að leita á náðir hins opinbera né
einstakra manna, þó eitthvað
bjáti á. Því öll slík hjálp gerir
menn að þrælum. Það er líka
manneðlinu óeiginlegt. Því meiri
hjálpar, sem maðurinn nýtur af
öðrum, því ósjálfstæðári verður
hann. Það er staðreyDd.
Ef þessir stór-„spegúlantar“, sem
þykjast kallaðir til þess að skifta
sér af stjórnmálum, notuðu þessa
„köllum" sína til þess að benda
almenningi á ráð út úr ógöngun-
um, svo sem með sjúkratrygg-
ingu, vel hæfilegum launum, slysa-
tryggingum, ellitryggingum, stytt-
ing vinnutímans, betri mentun
o. fi., í stað þess að nota hanæ.
ætíð í eiginhagsmuna skyni, þá
væru þeir til gagns.
En þeir „háu herrar“ vilja
halda almenningi á beiningabraut-
inni. Þeir vita, að með því einu
vinna þeir sér mest gagn.
Bara að alþýða manna væri
orðin svo vel upplýst, að hún
gæti skilið þetta! Þá væri þroska
þjóðarinnar borgið.
Efnamennirnir kvarta yfir því,
að þeir beri alla skattabyiðina. En
hví bera þeir hana? Af því, ad1
þeir haýa séð svo utn, að aðrir
eignuðust ekkert.
Þeir halda dauðahaldi í fjötrana..
Þeir halda verndarhendi yfir þvi,
að aðalveiðistöðvar landsins séu í
höndum okurkarla, sbr. Þorláks-
höfn og Sandgerði. Þeir halda í;
okunarverzlunina, sbr. „Kol og
Salt“, í st-að landsverzlunar. Það
eru þeirra verk, að lönd Reykja-
víkur hafa verið gefin burtu, og.
þeir halda í þá stefnu enn, í stað
þess að Reykjavík gæti lifað af
þeim tekjum einum, sem lönd
hennar gæfu af sér, ætti hún þatfe
sjálf. Þeir vilja selja kirkjugarðinn