Alþýðublaðið - 24.10.1927, Blaðsíða 3

r

ALPVDUöLAÐlö
5
IHlaimiNi x Olseni I
Gærur o
J'' vegna þess, a'ð raig skörlir þekk-
ingu á þeira hlutum.
Hitt er víst, að slíkt og þvílíkt
^ atvik á ekki að geta komið fyrir
í almennum skóla.
Með linum þessum vildi ég
vekja athygli manna, einkum
beirra. sem utan Reykjavíkur báa,
á þvi, að vert er að kynna sér fyr-
frkomulag, anda og brag höfuð-
staðarskólanna áður en fólkið er
sent [langaö í fylkingum.
kaupum við háu verði.
17. maí 1927.
./. Kr.
Pött raunar sé ilt að komast hjá
því að efast um tilverurétt sumra
jieirra vegna þeirra skólakerfa og
skólabrags, sem almennast mun
rikjandi, einkum þó ef fitið er
á, hversu mjög Iítlu bættari og
hversu mjög litlu betur staddir á
lifsleiðinni margir virðast vera
eftir marga hverja skólavistina
heldur en þeir voru áður.
Hins vegar verður því ekki neit-
að, að ýms þau öfl eru ríkjandi
í umhverfi skólanna, sem vinna
gegn betrun nemendanna í skól-
unum. Sum þessara afla eru svo
voidug, að nær alveg gagnslaust
vlrðist að gera urabæíur a kenslu-
málunum fyrr en öfl þessi eru
numin í burtu. Á ég hér eink-
um við skæðasta óvininn, áfeng-
isnautnina, stærfetu andstæðu sið-
menningarinnar. Meðan þessi
voldugi vágestur er látinn leika
lausúm hala, eitis og verið hefir,
má segja, að fullt ótlit sé fyrir,
að megnið af þeim kröftum og
fé, sem til uppeldismála er var-
ið, fari til einskis, eða vægast sagt
verður ætíð „vonarpeningur". En
veldi Bakkusar verður aldrei brot-
ið nema með fullkomnum bann-
lögum..
Ég get ekki stilt mig um að
geta hér að nokkru smáatviks,
sem bar fyrir augu mín og telja
verður litla mynd eins þáttar úr
skólalífi skóla nokkurs i Reykja-
vík.
Skömmu eftir sumarmálaleytið
nú síðast var ég staddur í Rieykja-
vjk og átti leið fram hjá einu
gisti- og veitinga-hósi bæjarins þá
um miðnæturskeið. Við dyr húss
þessa var nokkuð skuggsýnt.
Samt gat ég ljóslega greint ung-
an mann, sem stóð þar kengbog-
inn rétt utan við dyrastafinn og
bar sig allaumlega. Var alt titlit
fyrir, að eitthvað miður holt hefði
vilst ofan í maga þessa manns
og væri nti að ryðjast sömu leið-
til baka. Brátt hrestist maðurinn
og snéri sér snögt við, því að
mig bar fram hjá honum. Spurði
rsann mig hvatlega, þött ég .aldr-
ei hefði séð hann áður, hvað ég
væri að flækjast, og sagði, að
nær væri fyrir mig að líta þarna
inn heldur en vera að hengslast
titi á götunni um hánött. 1 fyrst-
unni datt mér ekki í hug að
þiggja boðið bæði vegna þess,
hversu fruntalegt það var, og
vegna þess, að ég var ekki svc
btiinn, að viðeigandi væri fyrir
mig að mæta á danzleik, en auð-
héyrt var, að slík samkoma var
par inni fyrir. Hins vegar sá ég,
að þarna gafst mér tækifæri til
þess að kynnast nýtízku-samkomu
af þeirri tegund; svo að við þrá-
beiðni mannsins lét ég undair og
fór með honum inn. Við inngang-
inn tóku á móti okkur þrir eða
fjórir ölvaðir unglingar, og kost-
aði hinn nýja kunningja miim þóf
nokkurt að koma mér inn fyrir,
en það tókst nú samt.
Þarna inni var „fagurt“ um að
litast. Ekki vantaði Ijósadýrð-
Ina; sæmilega skreyttir voru vegg-
irnir og gólfið glæsilegt. Sam-
komufólkið var auðsjáanlega af
yngri kynslóðinni. Fáir virtust yfir
tvítugt, en fléstir innan við þann
aldur. Einkum virtust sftlkumar
(eða á Reykjavikurmálí „dömtirh-
ar“) vera barnalegar. Furöaði mig
á kæruleysi foreldra þeirra að
láta þær vera að hröklast þarna
fáklæddar. Óeðlilegur glaumur
snart eyrun. Honum olli það, að
flestir karlanna („herranna" á
reykvisku) voru ölvaðir og sum-
ir mjög mikið. Sjqlfsagt hefir
margur {jeirra verið óvanur slíku
ástandi, þvj að þeir báru sig amn-
lega. Fólkið var á einlægu rápi
xun htisið, upp og ofan stigann,
og mun það hafa haft aögang að
nokkrum svefnherbergjum þar
uppi á loftinu, — vafalaust til
þess að hafa gott næði við sumbi
sitt. Ekki lfeyndi sér, að áfengið
vBr hinn stjórnandi andi þessa
mannfundar.
Sagt var mér, að samkoma þessi
væri Iokadanzleikur verzlunar-
mannaskóla Islands. Þótti mér
fettB harla kynlegt, en satt mun
það samt hafa veíið. Ekki sást
skóiastjóri eða neinn kennara skól-
ans. Virðist ekki haía verið van-
þörf á nærveru einhvers þeirra
undir þessum kringumstæðum.
Má það teljast alveg óafsakan-
legt að leyfa nemendum sköla að
halda samkomu á opinberum stað
slíkum sem þessum án a'.IraT í-
hlutunar og eftirlits kennara. Get-
ur hér ekki verið öðru um að
kenna en ábyrgðarleysi skólastjór-
ans eða vægast sagt misskilningi
lians á hiutverki sínu.
" Ekkert vil ég segja um það,
hvort slíkur viðburður og tiér að
framan getur um er einsdæmi eða
ekki ,tir lífi reykvísku skólanna
Upprisa.
Undan farnar vikur hefir verið
sýnd í Svíþjóð, Noregi og Dan-
mörku kvikmynd, er hefir valiið
geysiathygli. Fá eða engin mynd
hefir gripið hugi fólks eins og
þessi.
Mvndin, sem hér um ræðir, er
tekin eftir samnefndri skáldsögu
Leo Tolstojs. Og er efni hennar
í stuttum dráttum þetta: Ungur
glæsilegur aðalsmaður og herfor-
ingi flekar fallega bóndadóttur,
sem tróir og treyStir honum full-
komlega. En hann yfirgefur hana
eftir að hafa komist að þvi, að
hún er þunguð. Þessi ógæfa hef-
ír margs konar áhrif á líf litlu
stúlkunnar. Hún er hrakin af
vondum broddborg-urum ót í
siæmt líferni, og þar að kemur,
að hún stendur fyrir dómur’unum
sem drykkfeld vændiskona, ákærð
fyrir morð og þjófnað.
Meðal þeirra, sem eiga að
dæraa hana, er herforinginn, sem
fyrir Iöngu hefir gleymt fallegu
og saklausu bóndastö'krumi. En
þegar hann sér þessa föllnu
vændiskonu standa fyrir framan
dómaragrindumar gTátandi og
blðjandi sér vægðar, þekkir hann
hana att i einu, og hann finnur, að
bann er ekki fær tii að vera dóm-
ari hennar.
Hann leggur þvi niður emb-
ætti sitt, og þegar stti’.kan er
dæmd til Síberíuvistar, afsalar
harin sér öllu og fylgir henni.
Hann hjálpar henni í þrautum
hennar og ber með henni byröarm-
ar >cg íærir að elska hana.
Bókin hefir verið þýdd á fjölda
tungumála, og hón hefir verið les-
inAif milljónum. Ná gefst enn
þá flei.rum tækifæri til að læra
þötm sannleika, er Hstaverk þetta
flytur þeim. Aðalhlutverkin í kvik-
myndinni leika Ramon Növarro og
sonardóttir Leo Tolstojs.
Alþý.ðubfaðið veit ekki, hvort
kvikmyndahúsjn hér eru búin að
fá sér þessa mynd, en telja verð-
ur það sjálfsagt, að hún verði
sýnd hér innan skarmns. Að
minsta kosti væri það æskilegt.
Jafnaðarmannafélag Islands.
heldur íund annað kvöld kl. 8Vs
í Kaupþingssalntun í Eimskipafé-
lagshúinu. Nikulás Friðriksson
talar um norsku kosningarnar.
SJas (ÉacjÍMra ©g
Næturlæknir
er í nótt Halldór Hansen, Sól-
vangi, sími 256.
Kveikja ber
á bifreiðum og reiðhjólum kf.
51/* e. in. í dag. en kl. 5 á morg-
un.
Kaupfélag Grímsnesinga.
Í auglýsingu frá þvi á laugar-
daginn höfðu fallið úr tvö orð.
Þar átti að standa, að á Lauga-
vegi 76 er simanúmer þess 2220.
Sá sími var áður á Laugavegi
33.
Togararnir.
j. dag komu af veiðum „Menja",
„Baldur“, ólafur“ og „Hannes ráð-
herra“.. Einnig kom hingað Hely-
ers-togarinn „Kings Gray". Muö
hann hafa komið eftir skipstjór-
anum.
Gengið.
Sterlingspund
Dollar
100 kr. danskar
100 kr. sænskar
100 kr. norskar
100 frankar franskir
kr. 22,15
4,551/4:
— 121,90
— 122,64
— 119,89
— 18,04
100 gyllini hollenzk — 183,28
100 gullmörk þýzk — 108,71
Doktor i íslenzkri hljóðfræði
er Stefán Einarsson meistari ný-
lega orðinn. Varði hann doktors-
ntgerð sína við háskólann J Osló.
Stefán er austan úr Skaftafells-
sýslu..
Barnaskóli Reykjavíkur.
Jöhannes Líndal Jónasson og
Ingibjörg Guðmundsdóttir hafa
verið skipuð fastir kennarar við
hann og Isak Jónsson settur þetta.
skólaár.
Skipafréttir.
í gær kom fisktökuskip, ,,Ing-
unn“, til Coplands, skip m ð bygg-
ingarefni, aðallega mtirstein, til
frystihti jsbyggingarinnar sænsku,
timbuxskip til „Völundar" og í
morgim kolaskip til „Alliance" og
„Kveldúlfs". — „Ale: andrína
drottning" fer kl. 6 annað kvöld í
AkureyTarför..
Veðrið.
Hiti mestur 2 stig, minstur 12
stiga frost, á Grímsstöðum á
Fjöllum., Átt austlæg. Stormur í
Vestmannaeyjum. Annars staðar
viðast hægt veður. Þu rviðri. D tip
loftvægislægð um 1200 km. suð-
vestur aí Reykjanesi, hrey ist hægt
norðaustur eftír; hæð fyrir norð-
austan land. Otlit’: Austlæg átt.
Hvessir um land alt. Hvassviðri
og tirkoma á Suðurlandi. Hér um
slóðir og á Vestur’andi allhvöss
austanátt í dag og tirkoma undir
kvöldið, en hvassviðri í nótt.
Nýjan Strandasýslumgnn
i viðbót við þann, sem fyrir er,
uppgötvaði „Mgb5.“ i gær. Kall-