Tíminn - 19.06.1962, Blaðsíða 2

Lagaprófessorinn Knud
Waaben í Kaupmannahöfn
hefur gengizt fyrir rannsókn
á öllum hliðum þeirra mála,
sem koma á daginn, þegar
fólk er tekiö fast fyrir að
ógna öðrum. Við rannsókn-
ina hefur margt skrýtið kom-
ið í l|ós, en málið er þó mjög
alvarlegt og kemur oft bœði
lögreglu og ókæruvaldi í
bobba.
Ætti t. d. alltaf að dæma eft-
ir laganna bókstaf, myndi meg-
inþorri þeirra eiginmanna, sem
ölvaðir og æstir hóta að drepa
konur sínar, lenda í fangelsi. En
sé litið mannlegri og sálfræði-
lega réttari augum á mörg þess-
arra mála, myndi fangelsun eig-
inmanns, sem búið er að friða,
heldur spilla en bæta hjónaband-
ið, sem greinilega má ekki við
miklum skakkaföllum. Enda hef-
ur iðulega svo farið, að konurn-
ar taka kæruna aftur, þegar að-
ilar eru búnir að jafna sig.
Á móti þessu kemur svo, að
eiginkonur og aðrir, sem verða
fyrir ógnunum, eiga kröfu á rétt
mætri vernd. Þetta hefur komið
r-annsókninni af stað. 45 ára gam
all maður í Kaupmannahöfn
drap unnustu sína, eftir að hafa
hótað henni lífláti. Blað nokk-
urt réðst í sambandi við þetta
mál á lögregluna, og stáðhæfði,
að konan hefði að öllum líkind-
um ekki verið myrt, hefði lögregl j
an veitt henni þá vernd, sem hún;
hafði oft farið fram á.
En prófessor Waaben telur, að
á vissúm sviðum vei'ði yfirvöld-
in að leyfa nokkra hættu á morð-.
um og öðrum ólánsverkum, vilji í
þau sýna athafnafrelsi og einka-
lífi borgaranna tilhlýðilega virð-;
ingu. En þegar út af ber, eru j
bornar fram kröfur um aðgerð-!
ir, sem myndu fá sömu gagn-i
rýnendur til að tala um lögreglu- i
ríki, ef farið væri eftir kröfun-;
um dagsdaglega.
Þegar upp koma mál, þar sem ’
þræða verður meðalveg milli i
lagaákvæðanna og sálfræðimats,1
er nauðsynlegt að þekkja allar
hliðar málsins. Ranns'ókn Waab-
ens byggir á 100 málum, sem
lauk með dómi og 150 málum,
sem aldrei komu fyrir rétt. í
grein hans, sem birtist í Nordisk
tidsskrift for ki'iminalvidenskab,
eru langar lögfræðilegar bolla-
leggingar, en auk þeirra töl-
fræðilegar staðreyndir, einkum
til að svara spurnii^gunum: Hver
ógnar hverjum, hvers vegna og
á hvaða hátt?
í ljós kom að karlmenn eru
ósparari á hótanir en konur. í
þeim 250 málum, sem tekin eru
til með'ferðar, voru konur ákærð
ar einungis í 7. Þó má vera, að
munurinn sé að einhverju leyti
geiður of mikill, þannig, að hót-
anir kvenna séu vægari og komi
sjaldnar til kasta yfirvaldanna.
En samkvæmt skýrslunni eru það
nær eingöngu karlar sem hóta
með lífláti. Og hverjum ógna
þeii' aðallega? Fyrst og frems't
konum sínum. Nær þriðjungur
allra mála var af því tæinu.
Næst stærsti flokkurinn var fyrr-
verandi unnustur og sambýlis-
konur, en á hinn bóginn urðu
einungis 5% af núverandi unn-
ustum og sambýliskonum fyrir
hótunum. Ógnanir karla til
kvenna voru drjúgur meirihluti
allra málanna.
Það kemur ekki á óvart, að
ílest málin eru tilkomin vegna
heimiliserja, ósamkomulags og
árekstra, skilnaðar og tilrauna
eiginmannsins til að endurvekja
samlifnaðinn. En fyrir koma
einnig hinar undarlegustu ástæð
ur, eins og þegar ókunnum veg-
farendum er hótað lífláti
í þriðjungi málanna hafa ógn-
anirnar átt sér stað með orðum
einum, en i fjóröungi malanna
hefur um leið verið dreginn hníf-
ur. í þi'iðja stærsta flokknum eru
ógnanir með skotvopnum. Meira
en helmingur þeirra manna, sem
koma við sögu, hafa verið ölvað-
ir, og er sú tala í samræmi við
skýrslur um önnur ofbeldisverk.
Hins vegar er þessi skýrsla frá-
brugðin öðrum töflum um glæpi
að einu leyti. Æskufólk kemur
hér lítið við sögu. Af 250 mál-
um, voru einungis 8 gegn ung-
lingum undir 18 ára aldii, þar
af voru tveir 15 ára. Ógnanir
þeirra voru mjög í samræmi við
aldurinn. Drengur, einn hótaði að
skjóta föður sinn, af því að hon-
um var synjað um að fá skelli-
nöðru. Flestir þeirra manna, sem
grípa til hótana eru á fertugs-
aldri.
í skýrslunni er sagt frá tals-
vert mörgum dæmum, og koma
sum nokkuð undarlega fyrir sjón
ir. Kona ein kærði t. d. mann
sinn fyrir ofbcldi, en eftir nokk-
urn tíma flutti hún til hans aft-
ur. En hún dró samt ekki kær-
una til baka. Þvert á móti ósk-
aði hún eftir vernd áfram, því
að engin Ieið væri að vita fyr-
ir, hversu fara kynni. Hún lét
málið ekki falla niður, fyrr en
búið var að benda henni á mót-
sögnina í þessu framferði.
Það kemur í ljós, að konurn-
ar halda ótrúlega mikið út, áður
en þæor snúa sér til lögregl-
unnar. Afstaða sumra karla til
hjónabandsins kemur þar einn-
ig glögglega fram, eins og t. d.
hjá manninum, sem var leiddur
fyrir rétt, ákærður um ofbeldis-
hótanir, og sagði: — Hafi mað-
ur ekki leyfi til ,að taka i lurg-
inn á konunni sinni, hvar lend-
um við þá?
Vinakveðjur
Þessl shimpansi hefur veriS tals-
vert umtalaður að undanförnu. —
Hann er [ eigu Svía nokkurs, en
hefur verið i fóstri hjá danskri
konu. Fyrir skömmu kom móðir
eigandans til Hafnar að sækja ap-
ann, en fóstra hans neitaði, þar
eð hann var sjúkur, Engu að síður
var apinn tekinn, og var reynt að
smygla honum til Svíþjóðar með
því að klæða hann i barnaföt og
láta líta svo út, að á ferð væri
móðir með barn sitt. Tollverðirnir
sænsku sáu þó við þessu bragði,
og var apinn settur í sóttkvi, eins
og öll dýr, sem flutt eru inn til
Svíþjóðar, Þegar fóstra apans i
Danmörku komst að þessu, brá
hún sér yfir sundið og rændi ap-
anum úr sóttkvínni og tók hann
heim með sér aftur. Yfirvöldin vita
ekki, hvernig þau eiga að snúa
jér i málinu, en fóstran hefur lýst
því yfir, að fremur vijji hún sæta
fangelsisvist en láta apann af
hendi.
Fyrir helgina áttu sér stað
nokkur orðaskipti milli Morg-
unblaðsins og Þjóðviljans um
austrænt fé og hlutdeild Bjarna
Ben og Gunnars Thoroddsen í
því bralli. Morgunblaðið sagði
14. júní S.I..
„Fyrir skömmu greindi Morg
unblaðið frá því, að í skýrslum
BÍA.-manna væri upplýst, að
Einar Olgeirsson þyrfti ekki
annað en senda eitt bréf til
austur-þýzka kommúnistaflokks
ins til þess að hann greiddi þær
fjárhæðir, sem „íslenzki" kom-
múnistaflokkurinn óskaði.
Morgnblaðið upplýsti, að
hvorki meira né minna en 180
þús. austurþýzk mörk eða nærri
tvær millj. ísl. króna væri ár-
lega varið gegnum austurþýzka
kommúnistaflokkinn til starf-
semi íslandsdeildar lieims-
kommúnismans". Síðan heldur
blaðið áfram að tala um dul-
arfull prentvélarkaup Þjóð-
viljans.
Daginn eftir tók Þjóðviljinn að
svara þessu, og hann hafði
þetta m.a. um málið að segja:
„Morgunblaðið er málgagn
dómsmálaráðherra, og dóms-
málaráSherrann er Bjarni Bene
diktsson, sjálfur forma'öur
Sjálfstæðisflokksins. Þegar mál
gagn ráðherrans telur sig vita,
að verið sé að fremja hin um-
fangsmestu lögbrot og kveður
sig hafa um það „óygigjandi
upplýsingar“, ber ráðherranum
að sjálfsögðu að taka í taum-
ana, stöðva íögbrotin og refsa
þeim seku. Bjarni Benedikts-
son hefur ekki gert neitt slíkt.
Á því eru aðeins tvær skýr-
ingar. Annaðhvort er formað-
ur Sjálfstæðisflokksins einn af
umboðsmönnum og verndurum
heimskommúnismans, eða hann
telur málflutning blaðs síns
viðurstyggilegan óhróður.“
Sjálfsögð leii
Þegar þessi skrif eru athug-
uð á báða bóga, virðist flestum
auðsætt, að aðeins ein leið sé
sjálfsögð í málinu. Hún er sú
að setja málið fyrir dómstólana.
Morgunblaðið segist hafa í
hendi óyggjandi upplýsingar
um lögbrotin, Bjarni Benedikts
son fer með dómsvaldið og
kommúnistar hafa boðið sig
undir refsivöndinn. Eftir
hverju er þá beðlð?
Stendur á Bjarna
Stuðningur vinanna austan
við tjald við íslenzka kommún-
ista bæði í fé og fríðu hefur
Iengi verið opinbert leylndar-
mál. Hitt er jafnvíst, að sá
stuðningur hefði ekki nægt
kommúnistum til þess vaxtar
á íslandi, sem þeir hafa náð,
ef þeir hefðu ekki notið mikil-
vægrar fyrirgreiðslu heima fyr-
ir. Þá fyrirgreiðslu lióf Sjálf-
stæðisflokkurinn með því að
mynda ríkisstjórn með kom-
múnistum og setja æðsta páfa
heimskommúnismans hér á
Iandi við hlið sér í ráðlierrastól.
Síðan hefur stuSiiingurinn
haldið áfram, t.d. með því að
kjósa Einar Olgeirsson og aðra
kommúnista í forsetastöður á
Alþingi, og nú síðast með því
að kasta út bjarghring handa
honum, svo að hann kæmist á
fund Norðurlandaráðs í Hels-
ingfors. Eftir heimkomuna var
honum svo lánað eitt íhaldsat-
kvæði í borgarstjóirn Reykja-
víkur til þess að sitja í Sogs-
stjórn.
Allir vita, að stuðningurinn
a8 austan er kommúnistum mik
ilvægur, en það mun þó láta
nærri að stuðningur Sjálfstæð-
Framhald á 15 síðu.
T f M I N N, þriðjudagurinn 19. júní 1962.