Tíminn - 19.06.1962, Blaðsíða 14

j
i
i
i
bergið yða-r eftir hádegisverð og
ræða um það“.
Að loknum hádegisverði feng-
um við okkur sæti á rúminu mínu
og Dill tók til nákvæmrar athug-
unar öll þau atriði, sem samkomu
lag hafði náðst um og svo hin,
sem enn var ósamið um. Jafn-
framt því sem hann spurði mig,
hversu langt ég myndi vilja víkja
frá upphaflegri stefnu okkar, til
þess að samkomulag næðist. Þeg-
ar ég sagði, að ég myndi ekki
víkja einn þumlung frá henni,
svaraði hann: „0, jú. Það mynd-
uð þér gera. Þér vitig það eins
vel og ég, að eitthvert samkomu-
lag verður að nást“. Svo lagði
hann fram nokkrar tillögur og
spurði mig, hvort ég vildi fallast
á það að hann ræddi um þær við
Marshall. Eg bar svo skilyrðis-
laust traust til hæfni hans og rétt
sýni, að ég samþykkti það um-
hugsunarlaust.
Því næst fór Dill til fundar við
Marshall til þess að ræða við
hann um þessar tillögur áður en
næsti sameiginlegur fundur okk-
ar yrði haldinn. Það er sannfær-
ing mín, ag það hafi verið meira
að þakka Dill en nokkrum öðr-
um að endanlegt samkomulag náð
ist . . . Eg stend í óíakmarkaðri
þakkarskuld við hann fyrir hjálp
hans við þetta tækifæri og mörg
önnur áþekk þessu . . .
19. janúar: Sameiginlegur fund
ur frá klukkan 10 til 12, þar sem
gengið var frá atriðum viðvíkj-
andi aðalstefnu okkar. Herfor-
ingjafundur frá klukkan 2 til 3
e. h. til undirbúnings sameigin-
legs fundar klukkan 3 til 5 e. h.
Klukkan 5 e. h. kom Giraud til
að sitja sameiginlegan herfor-
ingjafund og veitti margvíslegarj
upplýsingar viðvíkjandi frönskuml
her, sem hann taldi að hægt værij
draga saman í Norður-Afríku, meg
því skilyrði að honum yrði séð
fyrir nauðsynlegum útbúnaði. . . .
Forsætisráðherrann kom rétt
fyrir miðdegisverg til gistihússins
og skýrði mér frá þeirri fyrirætl-
un sinni, að fara til Marrakesh
næstkomandi laugardag. Jafn-
framt fékk ég að vita það, að ég
ætti að slást i för með honum og
að þaðan myndi leið okkar svo
liggja til Cario. Meðan hann væri
þar, vonaðist hann til þess að geta
skroppið til Kípur til að hitta
Tyrki og 'jndirbúið væntanlega-
þátttöku þeirra í stríðinu. Því
næst skyldum við halda áfram til
Tripoli, sem hann vonaði að hefði
þá verig hernumið og loks þaðan
heim aftur. Mjög skemmtileg ferð
og vonandi að hún beri tilætlaðan
árangur . . .
Þegar við vorum að ræða um
þetta ferðalag, sagði hann mér, að
hann hefði í hyggju að fylgja for-
setanum til Marrakesh-flugvallar-
ins og dvelja svo tvo daga í Marra-
kesh, til að hvíla sig og mála.
Hann gat þess, að liðin væru sjö
ár, síðan hann hefði málað í
Marrakesh, að hann hefði þess
vegna tekið litina sína með sér
og hlakkaði mjög til þessa tæki-
færis. Mér virtist þetta áform hið
prýðilegasta. Eg var orðinn dá-
lítið þreyttur eftir allt umstangið
síðustu dagana og fór strax að ráð-
gera eins dags ferð um Atlas-fjöll
in og eins dags akurhænsnaveiðar
meg einhverjum ættarhöfðingjan-j
um þar . . .
26. janúar. Sameinaður herfor-
ingjaráðsfundur klukkan 10 f. h.
þar sem við byrjuðum með því
ag ræða um skipakost og annað
viðvíkjandi landðöngum. Því
næst var rætt nákvæmlega um
herstjórn í Túnis, eftir komu átt-
unda hersins þangað, og ákveðið
að hún skyldi falin Eisenhower.
Jafnframt skyldi Alexander verða
fulltrúi hans til aðstoðar vig
stjórn og samrýmingu fyrsta og
áttunda hersins og franskra og
amerískra herdeilda í Túnis. Loks
var ákveðið að gera Tedder að
yfirmanni flughersins á Miðjarðar
hafssvæðinu.
Eftir það fóru hinir amerísku
hershöfðingjar til að hitta forset-
ann, en við héldum fundinum á-
fram til klukkan 12,45 e.h. og
rædd.urú aðallega aðgerðirnar
á Sikiley. Klukkan 2 e.h. var svo
haldinn annar fundur og rætt um
láætlanir okkar viðvíkjandi her-
námi Sikileyjar. Frndurinn fór
miklu betur fram en cg hafði þor-
ag að vona og honum lauk um
klukkan 4. e.h., þegar ég fór til
fundar við forsætisráðherrann til
þess að ræða við hann um ferð
mína með honum til Cairo. Loks
önnur gönguferð með Kennedy
þar sem við bættum þremur teg-
undum við fuglasafn okkar —
■sendling, gulri marfuerlu og rauð
brysting.
Verkinu hér er senn lokið og ég
þakka Guði fyrir það. Það hefur
verig eitt erfiðasta verk, sem ég
hef orðið að leysa af hendi, og um
skeið var ég farinn að örvænta
um nokkurn árangur. Nú hefur
okkur tekizt það, sem við vonuð-
uðumst eftir að geta, þegar við
komum hingað,
Þeir eru erfiðir og þó skemmti-
legir að starfa með . . . Hugsanir
Marshalls snúast nær einvörðungu
um myndun nýrra herja . . . Sjón-
armið Kings eru aðallega takmörk
uð vig Kyrrahafið . . enda þótt
hann fylgi í orði kveðnu þeirri
grundvallarstefnu að við verðum
84
fyrst að sigra Þjóðverja og þvi
næst snúa okkur ag Japönum, þá
breytir hann aldrei samkvæmt
henni í framkvæmd. Arnold tak-
markar sjónarmið sín algerlega
við flugherinn og skiptir sér
sjaldan af Öðrum málum. En sem
flokkur — eru þeir vinse'mdin
sjálf og enda þótt viðræður okkar
yrðu stundum all-heitar, þá ein-
kenndust þær þó ávallt af vináttu
og gagnkvæmum skilningi .
21. janúar . . . Byrjuðum dag-
inn með herforingjaráðsfundi frá
klukkan 9.30 tii 10 f h. þar sem
rætt var um stofnus- amerísks hcr-
liðs á Englandi árið 1943 og störf
þess. Klukkan 12 fundum við for-
sætisráðhcrrann og dvöldum hjá
honum til klukkan 1,15 e. h. þar
sem rætt var um möguleikana á
skjótum aðgerðum á Miðjarðarhaf
inu.
Sameiginiegur herforingjaráðs-
fundur aftur klukkan 2 e. h. til
klukkan 4, en fórum þá til Casa-
blanca, til að skoða aðalstöðva-
skip. sem Mountbatten hafði til-
búið handa okkur. Meðan vig
vorum þar, sáum vig einnig
franska orrustuskipið Jean Bart,
sem orðig hafði fyrir þremur
1,000 Ibs. sprengjum, þegar Ame-
ríkumenn gerðu sprengjuárás á
hafnarborgina, og líktist nú frem-
ur flaki en glæstu herskipi. Kom
til baka og eyddi því, sem eftir
var kvöldsins í ,ag undirbúa fund
brezka herforingjaráðsins, sem
hófst klukkan 9 e.h. og stóð yfir
til klukkan 12 á miðnætti. Þar
urðu heitar umræður Um það
hvort heldur skyldi hernema Sard-
iniu eða Sikiley og sýndist sitt
hverjum. Sjálfur er ég ekki í nein
um vafa um það, að Sikiley ætti
að verða fyrir valinu, en yfirleitt
hef ég þar meirihlutann á mótl
mér.
Þegar aðgerðum hefur endan-
lega verið lokið, virðist þag allt
svo auðvelt, en þeir eru svo fáir.
sem gera sér nokkurn tíma grein
fyrir þvi, hve óendanlegum erfið-
74
Gátu tuttugu manns hæglega setið
umhverfis það. Þeir, sem rnynd-
uðu hring umhverfis borðið að
þessu sinni, voru sýslumaður, með
prestinn á aðra hönd og ferming-
ardrenginn á hina. Við hlið prests
ins sat maddaman, þá börn þeirra
tvö, piltur og stúlka, bæði milli
tvítugs og þrítugs. Voru þau ógift
og enn í foreldrahúsum. Þá for-
maður safnaðarins og forsöngvar-
inn og konur þeirra og eitt guð-
feðgin drengsins, sem enn var á
lífi, þá Jóhann og Signý með son-
inn á milli sín, þá kom fjölskyld-
an á Teigi, svo frú Ragnheiður og
Valgerður. Þar með var hringnum
lokað. Við borðhaldið voru glað-
værar samræður. Sýslumaður
vakti umræðurnar og nærði þær
með léttri fyndni og kímnisögum.
Prestur lagði einnig drjúgt til
málanna. Jóhann Sigurðsson tók
að skjóta örvum gamanmála að
Guömundi á Teigi, prestssyni og
forsöngvaranum. Brugðust allir
vel við. Guðmundur Björnsson var
öruggastur til andsvara. Og inn-
an stundar var hann kominn inn
í samræðurnar, og kom þá í ljós,
að hann lumaði á skrít.lum og smá
söguþáttum, sem kváðu sér hljóðs.
Harin gat látið hversdagslega at»
burði bregða á sig ævintýrablæ.
Hófið fór hig bezta fram. Er borð
voru upp tekin, bað fermingar-
barnið Björn, bróður sinn að
koma með sér. Ræddust þeir lengi
við í herbergi Guðmundar, og
bundust vináttuböndum, sem ent
ust svo lengi, sem báðir lifðu.
Síðari hluta nætur var haldið
hcim. Voru systkinin reidd.
Fylgdi þeim vikadrengurinn í
Hvammi. Og gaf Guðmundur
Björnsson honum spesíu er þeir
kvöddust.
En er hjónin voru orðin tvö á
svefnlofti sínu, og gengin til
hvílu, hvarf húsfreyja til bónda
síns, vafði örmum um háls hon-
um, og þakkaði honum fyrir lið-
inn dag, hugulsemi hans og ástúð.
„Og það er þakkarvert, að ég
kastaði frá mér gjöfinni, sem þú
færðir mér í morgun? Hún var þó
sannarlega nokkurs virði. ‘
„Já, vinur minn, þú leystir þar
vanda-. Eg er vanfær en vanda ber
að höndum. Þú ert úrræðagóður.
Og alltaf réttur og viss.“
— Nei, Sigþrúður mín. Eg er
oft óráðinn. Það veizt þú manna
bezt. En hcillastund sem þessari,
skulum við ganga á hönd, gleyma
basli og hversdagsönnum. Þannig
lúkum við hátfg liðins dags. Stund
afsvefn tengir svo hátíðarfagnað-
inn við hversdagsleikann, sem
mætir með morgunsárinu." Og
Guðmundur dró húsfreyju sína að
sér, og gaf ástlífinu lausan taum-j
inn. Innan stundar breiddi svefn-;
inn verndarvængi yfir hvílurúm
þeirra og vitund. Allt var full-
komnag.
XXXIX
— Þú átt von á heimsókn í
dag.
Þag var Guðmundur Björnsson í
Teigi, sem mælti þessi orð til hús-
freyju sinnar, er hann kom inn til
morgunverðar, einn dag um vor-
ið. j
— Er einhver að koma? spurði
hún.
— Ekki enn, sagði hapn.
— Dreymdi þig fyrir gesta-
komu?
— Nei, mig dreymir sjaldan
markverða drauma. svaraði hann.
— Hvers vegna spáir þú gesta-
komu? Áttu von á manni?
— Já,
— Hver er það?
— Gestur ag finna þig, gestur,
sem aldrei hefur komið hér áður.;
— Eg sá fylgjuna hans. . j
— Vonandi hefur hún engan
skaðað.
— Nei. Hún skaðar engan, fylgj
an sú.
— Jæja, góði minn. Þá er mér
sáma. Eg mun reyna að gera hon-
um eitthvag gott, sagði Sig-
þrúður.
— Já, þú munt sannarlega
gera honum gott, sagði.bóndi.
— Þú gerir mig forvitna. Má
ég ekki vita hver kemur?
— Vertu ekki að toga þetta út
úr honum. Varla verður þag sýslu
maður, sem kemur, sagði Rúna
gamla.
— Víst getur það orðið sýslu-
maðurinn, sagði Guðmundur.
— Ekki trúi ég því. Það skeður
þá eitthvað nýtt, sagði Rúna.
— Bezt gæti ég trúað, að þetta
yrði einhver bölvaður flækingur-
inn. Kannski enn verri en sá, er
síðast kom. Eg fékk nóg af hon-
um.
— Varst það ekki þú, sem kall-
áðir á hann?
— Jú, jú. Svo átti það víst að
heita. Ekki óraði mig fyrir því,
að maðurinn væri vitlaus. Eg hélt
að hann væri ag kalla á mig.
— Þú hélzt. Já, þú hélzt. Ann-
ars áttir þú ag sjá það af tilburð-
um mannsins, að hann var enginn
venjulegur maður.
— Maðurinn var að kalla, heyrð
ist mér. Eg sá að hann barði sig
utan. En hvernig átti mér að
detta í hug vitlaus maður?
— Eg sá og heyrði til þín og
skemmti mér. Fyrst hváðir þú
hvag eftir annað. Svo kom rúsín-
an í pylsuendann.
BJARNI ÚR FIRÐh
Stúdentinn
í Hvammi
— Hvað ertu að segja maður?
Eg heyri ekkert, hvag þú segir.
Komdu. Það þýða ekki þessi köll.
Eg heyri engin orðaskil. Komdu
maður, komdu.
— Þetta kallaðir þú. Og róm-
urinn. Sá var nú ekki vingjarnleg
ur þá stundina.
—, Vissir þú, að maðurinn var
vitlaus? sagði Sólrún.
— Eg fór nærri um það.
— Ekki gafstu þig samt fram.
— Eg vildi sjá leikþáttinn all-
an. Þú ert ekki vön ag vera gest-
risin. En þarna strikaðir þú ofan
bæjarhólinn beint í flasið á vit-
leysingnum. Hvað var að þér?
— Eg hélt, að þetta væri hann
Gvendur á Sporði. Hann er oft
svo skritinn og talar mikið við
sjálfan sig. Mikið varg mér hverft
við, þegar ég sá, hver maðurinn
var.
— Þá hófst líka skemmtilegasti
þáttur ævintýrsins. Þú hljópst
heim eins og píla, með hljóðum
og formælingum. Það voru ófagr-
ar bænir, gamla mín. Hann á eft-
ir, og dró ekki af sér.
— Ekki þetta! Ekki þetta! Þeg-
iðu kerling! Þegiðu kerling Þeg-
iðu!, hrópaði hann skelfdur yfir
munnsöfnuði þínum. Þú varst á
undan heim, ruddist inn í bæinn,
skelltir hurðinni í lás. Dróst loku
fyrir. Hann reyndi fyrst við hurð-
ina. Svo stóð hann á hlaðinu,
og néri höndum. Vandræðalegur
fyrst í stað. En svo tók hann að
setja sig í ýmsar stellingar. Og
rak loks upp ofboðslegan hlátur.
Það fór hrollur um mig, og verð
ég þó ekki uppnæmur við smá-
muni. En karlinn jafnaði sig
furðu fljótt. Hann var góður,
þegar ég kom.
— Eg bý að því enn, hvað ég
varð hrædd, sagði Rúna.
— Þú ferð þá líklega ekki að
þenja þig á móti næsta gesti,
sagði bóndi.
—- Ag mér heilli og lifandi. Nei.
það gerir ekki.Sólrún gamla, sagði
Rúna. ’ ,
— Við bíðum og sjáum hvað
setur, sagði Guðmundur.
■— Á ég þá að steikja pönnu-
kökur? sagði húsfreyja, sem tók
aftur upp þráðinn.
— Já steiktu pönnukökur. Við
Rúna fáum þá einu sinni bragð,
hvort sem gesturinn kemur eða
ekki sagði bóndi.
— Hver heldur þú, að komi?
spurði húsfreyja.