Tíminn - 21.12.1962, Blaðsíða 3

Það hafði gengið eitthvað and-
hælislega fyrir Elínu Jósefsdótt-
ur þessa síðuslu daga, rétt eins og
allt snerist upp á móti henni, bæði
dautt og lifandi. —
f gær, t.d., þegar hún var að
enda við þvottinn hjá læknis-
frúnni, — hún vissi ekki annað en
að hún hefði verið fljót að þvo
hann og gert það forsvaranlega í
alla staði, — en viti menn, þegar
frúin greiddi henni kaupið, laum-
aði hún því að henni, að hún ætl-
aði ekki að kaupa út þvott oftar,
þær mæðgurnar ætluðu að gera
það framvegis, hún og dóttirin!
Hún væri nú líka farin að eldast
og þarfnaðist rólegri daga'
Þvilík umhyggja! — Þar fóru
þeir aurarnir! Hana, sem hafði þó
langað svo til að vinna fyrir aur-
um, einmitt núna fyrir jólin.
Þær verða smáar jólagjafirnar
þetta árið!
Elín andvarpaði.
Þessi ellilífeyrir, það var nú
hægt að koma honum fyrir! Og
blessuð börnin, hvað hún hafði
þráð að geta eitthvað glatt þau.
Þau glöddust að visu af litlu, en
nú var allt svo dýrt — svo óhóf-
lega dýrt! Og trúlega kæmu hinar
frúrnar á eftir, og segðu henni
upp vinnu, hún væri orðin svo
gömul!
Falleg voru þau barnaleikföngin
í búðarglugganum, þarna á Lauga-
veginum, já og víðar í bænum.
Ella myndi nú kannske þiggja t.d.
eina brúðu, hún átti þær víst ekki
svo margar né fallegar!
En lengst dvaldi þó hugur henn-
ar, gömlu konunnar, hjá drengn-
um bláeygða, sem raunar vildi nú
ekki véra lítill lengur, bara stór
pabba og mömmudrengur!
Hún vissi svo sem, að allur hug-
ur hans var bundinn við eina ósk,
— hjól, reiðhjól! Já, væri maður
nú sá burgeis, að geta gefið hon-
um reiðhjól í jólagjöf.
Gamla konan rykkti sér upp í
rúminu og settist á rúmstokkinn.
En hvað var nú þetta? Glerbrot?
Ó, klukkan á borðinu. Nú mundi
hún það. En hvað var hún svo sem
að álpast í nótt með klukkugreyið
í hendinni? Hún mundi nú allt í
Fjallamannavísur
haustið 1961
Þegar höldum hátt til fjialla
hug’ur léttist, andinn kætist.
Lítum jökla- skína skalla
skeður þá að draumur rætist.
Hérna fjarri glysi Oig ■g'laumi
gleymist allt, er huga þiakar.
Fyrrj oft í fleygum draumi
ferðahömlur reyndust slakiar.
Þó að brott sé haldið héðan
heilla fjalla töfrar glæstir,
þótt líði á ævi, munu meðan
minum huga Standa naéstir.
Fákar spretfa úr spori, léttir;
spyr.na þétt er roku taka,
Þýðir, vakrir, þolnir, nettir,
— þá er 'létt að hugsa og vaka.
Oft þú munt I anda líta
öræfanna tign og veldi,
trautt mun böndin tryggða
slíta;
ífcygar úr fleyg af sjatnar eldi.
ÍVAR JASONARSON
(Þetta kvæðl átti að fylgja
grein Stefáns Jasonaiv.onar í síð-
asta aokablaði).
einu að hún hafði misst hana ú:
höndunum á sér, á gólfið. Og auð-
vitað hafði hún farið í mél. Ekki
þurf i að athuga það, náttúrlega
■stóð hún, vísarnir skakkir og
skældir.
Nei, það var ekki að því að
spyrja, ólánið elti hana. Eitthvað
myndi nú vekjaraklukka kosta, en
án hennar var illt að vera.
Hún dró gluggatjöldin til hlið-
ar, gamla konan, og lét morgun-
íSkimuna koma inn um gluggann,
tók sér kúst og fægiskúffu og
sópaði glerbrotunum samn.n.
„Svo er ég víst farin að ganga
í svefni, þvílíkur ræfill sem ég
er orðin.“
Eftir nokkra stund, hafði þægi-
legur kaffiilmur fyllt stofuna, og
hita lagði frá miðstöðinni. Gamla
konan hafði greitt sér og klætt,
og átti aðeins ófarið í kápuna, þá
var dyrabjöllunni hringt. Það
hýrnaði yfir gömlu konunni, rétt
eins og hún hefði hálft í hvoru átt
von á heimsókn.
Jú, það var ekki lengi verið að
opna útidyrahurðina, — og þarna
stóð hann, blessaður.
„Sæl, amma mín,“. Það var
hnellinn, Ijóshærður snáði, sem
úti fyrir var og heilsaði.
„Sæll elskan mín. — Ósköp ertu
snemma á ferðinni.“
„Heyrðu amma, veiztu að ég
kom bara til að segja þér, að ég
er búinn að ráða mig fram að jól-
um,“
„Ráða þig, barnið?; hvað ertu
að segja? Vita þau um þetta, pabbi
þinn og mamma?"
„Ekki enn þá, en nú fer ég heim
til að segja þeim það, Hann Alli í
„Allabúð“ ætlar að borga mér
kaup, ef ég fer í sendiferðir fyrir
hann, núna fyrir jólin. En ég verð
að vera allan daginn, bara fara
heim og borða? Ég get þetta vel,
og ef til vill lánar hann mér reið-
bjól svo ég verði fljótari í sendi-
ferðum. Bara að ég ætti sjálfur
hjól!“
„Já, sannarlega ættir þú skilið
að eignast hjól, ekki síður en
hinir jafnaldrar þínir, læknisson-
urinn og lWupmannssonurinn og
íleiri.“
„Hvað er þetta amma.er klukk-
an þín brotin? Drengurinn hafði
komið auga á brotnu klukkuna.
„Ójá, ég var svo mikill klaufi,
að ég missti hana á gólfið og braut
hana.“
„Það gerir ekkert til amma mín,
ég skal kaupa klukku fyrir þig, og
gefa pér hana í jólagjöf, nú fæ ég
mikla peninga.“
Áður en gamla konan áttaði sig
á, var drengurinn búinn að kveðja
liana og hlaupinn út í einum
spretti.
Svona eru blessuð börnin. —
En nú brá svo við, að allt virtist
iéttara og bjartara, sem að gömlu
konunni snéri, eins og öllum öm-
urlegu hugsunum hennar væri
feykt burt. —
Hún klæddi sig í kápuna og
se'.ti á sig skýluna, og tók með
sér mjólkurflöskuna. Hún var eitt-
hvað viðutan, masið í konum í
mjólkur- og fiskbúðinni, fór fyrir
ofan garð og neðan hjá henni,
hún heyrði það ekki. Hún sá lít-
inn, ljóshærðan, bláeygðan dreng
vera á harða hlaupum. Bara að
hann gætti sín fyrir bílum!
„Hjól — ja víst ætti hann að
eignast reiðhjól.“ —
Og þá var það, að hún mætti póst-
inum við dyrnar hjá sér, þegar
hún kom úr búðum þennan morg-
un.
„Elín Jósefsdóttir? Á hún heima
hér?“
„Það er ég.“
Pósturinn rétti henni bréf —
flugumslag. — Gamla konan tók
að skjálfa. Gat það verið? — Var
það kannski frá Maríu hennar?
Loksins, eftir öll þessi ár!
Jú, það bar ekki á öðru. U.S.A.
— og þarna var adressan og naín-
ið: Mary, ó hún gat ekki lesið hitt,
síðara nafnið, en það gerði ekki
svo mikið, það var bréf frá Mæju
hennar, og henni leið vel, gift og
átti eitt barn, stúlku.
En hvað var nú þetta? Hvað kom
innan úr bréfinu? Seðlar?, henni
alveg óþekktir. Dollarar? Ekki var
um það að villast. Fimm 10 doll-
ara seðlar, það var sannarlega ekki
svo lítil upphæð, en enn þá betra
var þó, að fá ágætar fréttir af
henni.
Og gamla konan minntist löngu
liðinna daga, er hún kvaddi þessa
dóttur sína, þegar hún lagði leið
sína til Ameríku. Já, víst voru það
erfiðir dagar, en hvað um það,
þetta mátti nú mörg móðirin hafa.
En verst var hve langt var á milli
bréfa frá henni, einkum nú í
seinni tíð. En svo var gleðin svo
mikil, þegar bréf komu, eftir óend-
anlega langan tíma, eða það fannst
gömlu konunni, móður hennar. En
það var henni meinabót, að fá að
hafa soninn hjá sér, sjá hann vaxa
og verða að dugandi manni.
Nú var þessi sonur kvæntur og
átti fjögur börn; elztur var lítli
drengurinn, er heimsótti ömmu
sína þennan umrædda morgun,
hann var nýlega orðin 8 ára, hitt
voru telpur 5, 3ja og yngsta á 1-
ári. — —
Það styttist óðum til jóla. Borg-
in hafði klæðzt jólaskrauti sínu
Alls staðar blðstu við augum
manns ljós, blessuð jólaljós!
Elín Jósefsdót'ir hafði nóg að
starfa. Hún þurfti sízt að kvarta
undan iðjuleysi núna. Að vísu
hafði hún aðeins þvegið einn þvott
úti síðan hún fékk bréfið, en hún
hafði nógu öðru að sinna, nú gekk
hún um götur borgarinnar, með
talsverða peningaupphæð, sem
ætluð var til jólagjafa, rétt eins
og hver annar.
Það fyrs'a sem hún gerði, er
hún hafði skipt dollurunum í bank
anum, var að fara upp í hjólhesta-
verzlunina „Fálkann", og þar voru
reiðhjól skoðuð og borið saman,
spurt eftir verði o.s.frv.
Að endingu var eitt tekið frá
og greitt út í hönd. Hún bað verzl-
unarmanninn að geyma það fyrir
sig, því hún þurfti að tala við son
'Sin, og biðja hann að geyma það
þar sem enginn yrði þess var,
þangað til á aðfangadagskvöld.
En þó þessu væri nú lokið, var
margt eftir að gera. Ekki mátti nú
alveg ganga fram hjá nöfnu
hennar!
Og gamla konan gekk fram og
aftur með innkaupatöskuna, búð
úr búð, og verzlaði og verzlaði,
meir en hún hafði leyft sér, eða
getað gert í langan tíma, eða
sennilega aldrei síðan hún missti
manninn frá tveimur börnunum
ungum.
Það var nóg að gera á Þorláks-
dag. Auk annarra starfa hafði hún
nú staflað gjöfum á stól, allar voru
þær merktar þeim, sem þær áttu
að fá. Allar voru þær þarna saman
komnar, nema hjólið, sem geymt
var heima hjá syni hennar.
Svo rann upp aðfangadagur. Það
var hreint og bjart veður, en dá-
lítið kalt, en frostsins gætti minna,
af því stillilogn var. Snjór var
yfir öllu.
Elínu Jósefsdóttur fannst dag-
urinn óþarflega langur. Var hún
virkilega að verða barn aftur?
Hlakkaði hún svona mikið til
kvöldsins, að henni fannst dagur-
inn aldrei ætla að líða? Hún minnt
ist bernsku sinnar, hversu oft
hafði ekki óþolinmæðin gripið
hana, einmitt á aðfangadaginn, —
það var svo leiðinlegt að bíða.
Hún reyndi að dunda við ýmis-
legt, taka til, fara í sparifötin,
raða jólapökkum upp aftur og aft-
ur, og lesa utan á kortin. Efst
hafði hún sett stóran vel innpakk-
aðan konfektkassa til tengdadótt-
urinnar. Hún horfði hlýjum aug-
um á nafnið hennar. Hversu mik-
ið átti hún ekki þessari konu að
þakka? Hún vissi mæta vel hversu
góð eiginkona hún var og móðir,
umhyggjusöm og myndarleg.
Það var mikið lán fyrir hann
Jónas hennar að eignast þvílíka
konu.
Nú heyröi hún gengið heim að
húsinu og hringt dyrabjöllunni,
þeir voru þá komnir feðgarnir að
sækja hana. — —
Það var hlýtt og bjart inni I
stofunni þeirra, og steikarilmurinn
mætti þeim fram að dyrum, bland-
aður grenilykt.
Guðrún, tengdadóttir hennar,
stóð við_ eldavélina og hrærði í
pottum. í stofunni var dúkað borð.
Guð blessi ykkur öll og gefi
ykfcmr gleðileg jól!
Hún gekk til tengdadótturinnar
og heilsaði henni með kossi, því
næst heilsáði hún litlu telpunum
og gerði sér tæpitungu við þá
minnstu, er í vöggu lá.
Jóiahelgin lá í loftinu.
Þegar tekið hafði verið af mat-
arborðinu og búið var að kveikja
á jólatrénu, var gjöfum útbýtt.
Gamla konan stóð upp og tók pakk
ana sína upp úr innkaupatösk-
unni. Fyrst. kom konfektkassi til
tengdadótturinnar, þá vindlakassi
handa syninum, Stóra og skraut.
lega biúðu afhenti hún nöfnu
sinni, og sú næsta fékk stóran
bangsa. Þá lagði gamla konan
skrautlega hringju á sængina hjá
yngstu telpunni.
Svo varð andartaksþögn, eftir
að allir höfðu þakkað fyrir sína
gjöf. Þau litu hvert á annað móðir
og sonur, þar til hinn síðarnefndi
gekk út úr stofunni.
Gömlu konunni sýndust augu
litla drengsins sem beið og hafði
enn þá ekkert fengið frá henni,
verða svo blá, enn þá blárri en
venjulega, en þetta var aðeins
andartak, hurðin var opnuð og
pabbi hans birtist í dyrum og
leiddi við hlið sér reiðhjól.
„Hérna er hjólið, sem þú baðst
mig að geyma, mamma.“
Hún gekk til litla sonarsonarins
og leiddi hann að hjólinu: „Þetta
er jólagjöfin mín til þín“, sagði
gamla konan.
Það var eins og drengurinn gæti
ekkert sagt í fyrstu, hann bara
horfði stjörfum augum á gripinn.
„Þakka þér fyrir amma mín, en
— en ég keypti handa þér klukku,
af því að hin brotnaði.“
„Nú skaltu fara með hjólið
þitt fram á ganginn, væni minn,
og geyma það þar, til morguns, —
ef til vill prófar þú það eittthvað
þá,“ það var pabbi hans sem tal-
aði.
Og kvöldið leið í gleði og helgi
jólanna. Allir höfðu hlotið ein-
hverja gjöf eða gjafir.
Þegar gamla konan fór að sýna
á sér fararsnið, gekk tengdadóttir
hennar til hennar og bað hana að
vera hjá þeim um nóttina og helzt
að koma sem fyrst til þeirra ,al-
komin.
Ekkert vildi gamla konan segja
við því, en þegar hún var háttuð í
litlu stofunni sinni, seinna um
kvöldið, læddist einhver einmana-
kennd að henni, og hún hugsaði,
að jafnvel þó hún hefði aldrei
ætlað að vera öðrum byrði í líí-
inu, þá gæti þó hugsazt að þessi
uppástunga ætti það skilið, að um
hana væri hugsað, Ef til vill var
þó betra að flana ekki að neinu
(svona lítt hugsuðu). —
— Litla stofan hennar sem hún
hafði búið í svo lengi, átti svo ó-
trúlega mikil ítök í henni, þar átti
hún minningar frá dögum gleði og
sorgar og jafnvel þó henni leidd-
ist við og við, og fyndist kannske
lífið eitthvað upp á móti sér, þá
voru það oft smámunir, sem hægt
var að gleyma og slá striki yfir.
Út frá þessum hugsunum sofn-
aði gamla konan, og hafði kann-
ske ekki um lengri tíma verið eins
barnslega sæl, og einmitt nú eftir
þetta yndislega jólakvöld; — því
hvað er ömmunni kærara en yndis
leg og ástrík barnabörn?
Smásaga eftir frú
Sigríði Biörsdóttur
l
3