Alþýðublaðið - 04.01.1940, Blaðsíða 1

RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XXI. ÁRGANGUR. FIMMTUDAGUR 4 , JAN. 1940. 2. TÖLUBLAÐ.
Launamálið var afgreitt frá
alþingi klukkan tvö í nótt.
—--»---
Alþingi fyrirsfáanlega slitið á morgun.
KLUKKAN um 2 í nótt lauk umræðum um kaup-
gjaldsmálin á alþingi í efri deild og fór þá fram at-
kvæðagreiðsla. Þar með var málið afgreitt sem lög og
munu lögin verða símuð út til konungs í dag til undirskrift-
ar. — En breytingarnar gilda frá 1. þ. m. og verkamenn
eiga því að fá kauphækkunina greidda ofan á kaup sitt nú
við fyrstu útborgun.
Málið var tekið til umræði í
neðri deild um kl. 2Vi í gær og
var það 2. umr., þar sem 1. umr,
hafði áður farið fram um bráða-
birgðalögin frá 1. apríl, en
frumvarp stjórnarinnar nú var
breyting á þeim lögum. Stóð
þessi umræða til kl. 4, en var
þá frestað. Kl. 5 átti fundur að
hefjast í sameinuðu þingi, en
honum var frestað og fundi
neðri deildar haldið áfram.
Stóð þessi 2. umræða langt
fram á kvöld. Strax þegar henni
var lokið hófst 3. umræða, og
stóð hún fram á nótt, en þing-
menn efri deildar biðu til að
taka við málinu undir eins og
neðri deild hefði afgreitt það.
Er því var lokið, hófst fundur
í efri deild, og lauk honum ekki
fyrr en um kl. 2 í nótt.
örjrool tyrír yerka-
líðíUB.
Umræðurnar hófust í neðri
deild með því, að fulltrúar
flokkanna í ríkisstjórninni,
Stefán Jóh. Stefánsson, Ólafur
Thors og Eysteinn Jónsson tóku
til máls. Töluðu þeir hver um
sig í 20 mínútur.
Stefán Jóh. Stefánsson sagði
meðal annars:
Launanppbét til
opinberra starfs
maua.
SAMBANDI við frv. )|
um breytingar á geng- j!
;j islögunum var flutt svo- j!
jj hljóðandi tillaga frá ríkis- j!
jj stjórninni: ![
jj „Ríkisstjórninni er heim 1;
jj ilt að ákveða í reglugerð :j
j; verðlagsuppbót á laun
j; embættismanna og ann- ;j
j; arra starfsmanna ríkisins, ;j
ij svo og ríkisstofnana.“ jj
;j Tillagan var samþykkt. jj
Það var strax í upphafi þings-
ins vitað, að þetta mál myndi
reynast einna erfiðast til úr-
lausnar af öllum þeim vanda-
sömu málum, sem ríkisstjórnin
hafði með höndum. Sjónarmið-
in voru að vonum ólík. Hins
vegar reið á því að leysa málið
með samkomulagi og þegar um
slíkt er að ræða, fær enginn
fullan vilja sinn, Það þekkja
verkamenn sjálfir af reynsl-
unni í samningum samtaka
sinna við atvinnurekendur. Það
Fundur Fulltrúaráðsins:
Nauðsyo á aukinni atvinni
vegna vaxaudi atvinnuleysls
Rógburði vsm verkameim var
harðlega
—„------
P ULLTRÚARÁÐ verka-
lýðsfélaganna í Reykja-
vík hélt fund í gærkveldi og
ræddi ýms nauðsynjamál
samtakanna. Meðal annars
var rætt um kaupgj aldsm ál-
in.
Á iuindinum voru samþykktar
eftir nokkrar umræður eftirfar-
andi ályktanir:
,, Fulltrúaráð verkalýðsfélag-
ianna í Reykjavík skorar á bæjar-
stjórn Reykjavikur að gæta þess
við samninga fjárhagsáætlunar
fyrir yfirstandandi ár, að ætla
ríflega fé til atvinnuaukningar í
bænurn og stuðla að því af
fremsta megnii að framleiðslu-
tælkjum fjölgi á komandi vertíð
þar sem fyrirsjáanlegt atvinnu-
mótmælt'
leysi er yfirvofandi í veltiur vegna
lltillar eða engrar saltfiskfram-
leiðslu í Reykjavík".
„Fulltrúaráð alþýðusamtak-
lanna í Reykjavík, samankomið á
fundi í Fulltrúaráði veikalýðsfé-
Jaganna í Rieykjavík, lýsa dýpstu
samúð sinni mieð baráttu finnsku
alþýðunnar og allrar finnskuþjóð
arinnar fyrir tilveru hennar og
frelisi gegn yfirgangi og ofbeldi
erlendrar stórþjóðar. Fundurinn
fordæmir árásir stórþjóða á hend-
ur minnimáttar þjóðum og telur
að álþýðu allra landa beri að
nameinast í baráttunmi gegn slík-
um árásum. jafnframt skorar Full
trúaráðið á öll verkalýðsfélög í
Reykjavík og annarsstaðar að
(Frh. á 4. síðu.)
mun óhætt að fullyrða, að ef
hver hinna þriggja flokka, sem
um þetta mál hafa samið, hefðu
verið einráðir, þá hefði lausn
þess orðið mjög á annan veg.
Alþýðuflokkurinn hafði þegar í
upphafi þessa þings markað
stefnu sína skýrt með breýting-
artillögum sínum við bráða-
birgðalögin. Kröfur Alþýðu-
flokksins stefndu að fullum
uppbótum á dýrtíð fyrir hina
lægst launuðu. Launauppbótin
verður fyrir hina lægst launuðu
80 af 100 og er það viðunandi
að áliti Alþýðuflokksins. — Þá
ber þess að gæta, að sú lausn,
sem fengizt hefir, nær yfir
miklu víðtækara svið en áður
var talað um, þar sem launa-
uppbótin nær til allra og engar
takmarkanir settar nema milli
launaflokkanna. Með bráða-
birgðalögunum var svo ákveð-
ið, að launauppbætur skyldu
aðeins ná til ófaglærðra verka-
manna, sem tækju tímakaup,
og þeirra faglærðra fjölskyldu-
manna, sem ekki hefðu
meira en 300 krónur á mán-
uði, Með þessum breyting-
um, sem nú liggja fyrir, er á-
kveðið að launauppbæturnar
skuli ná til allra. Áður var gerð-
ur greinarmunur á fjölskyldu-
manni og einhleypum. Nú er
það ekki, enda var hitt vafa-
samur ágóði fyrir fjölskyldu-
manninn, þar sem þetta gat haft
þær afleiðingar, að atvinnurek-
andinn vildi heldur hafa hinn
kauplægri einhleyping í vinnu
en fjölskyldumanninn með
hærra kaupið. Með þessum lög-
um er kaupið bundið í 9 mánuði
í viðbót. Ég vil taka það skýrt
fram, að stefna Alþýðuflokks-
ins er ákveðin sú, að samtök
verkamanna og atvinnurekenda
skuli gera út um þessi mál. En
tímarnir, sem við lifum nú á,
knúðu okkur til þess að hafa þá
lausn, sem hér liggur fyrir,
enda hefir hún verið farin víð-
ast hvar í lýðræðislöndum. Það
má vitanlega deila um það
endalaust, hvort verkamönnum
hefði tekizt að fá meiri kaup-
hækkun með samningum við at-
vinnurekendur. En ég hygg þó
að Dagsbrúnarmenn hér í
Reykjavík t. d. muni við nán-
ari athugun sjá, að ekki hafi
verið miklar líkur til þess. —
Og líkt má segja um aðra
launaflokka, Styrjöld geisar
allt í kringum okkur. Allt er í
óvissu og öryggi verkalýðsins
ekki mikið á slíkum tímum. En
þessi lög, sem hér liggja fyrir,
skapa þó nokkuð öryggi. Sú
hækkun, sem verkamaðurinn
fær á laun sín, er ákveðin.
Eysteinn Jónsson kvað Fram-
sóknarflokkinn geta sætt sig
við þessa lausn eftir ástæðum
og Ólafur Thors mælti hið sama
fyrir hönd Sjálfstæðisflokks-
ins. Gerði hann þó ráð fyrir því
að komið gæti til nokkurra á-
(Frh. á 4. síðu.)
Þýzkar liótanir vtð Svia vegna
tyrirhugaðra vopnafiutninga
Breta og Frahka til Finnlands?
Vaxandi ótti við árás á Norðurlönd.
Frá fréttaritara AlþýSublaðsins. Kaupmannahöfn í morgun.
T SAMBANDI við þær yfirlýsingar, sem Bretar og
Frakkar hafa gefið Þjóðabandalaginu, að þeir muni
veita Finnum allan þann stuðning gegn Rússum, sem þeir
geti, annan en þann að senda þeim herlið, gerir nú mikill
kvíði vart við sig á Norðurlöndum, við það, að svo geti
farið fyrr en varir, að þau verði fyrir þýzkri eða jafnvel
bæði þýzkri og rússneskri árás.
Óttast menn einkum, að brezkir og franskir vopna-
flutningar til Finnlands yfir Noreg og Svíþjóð gætu gefið
tilefni til slíkrar árásar. Sterkur orðrómur gengur í því
sambandi um það, að þýzka stjórnin hafi um áramótin sent
sænsku stjórninni orðséndingu þess efnis, að hún myndi
ekki þola það, að slíkir vopnaflutningar færu fram til
Finnlands yfir Svíþjóð.
Brezknr togari kom
i morgnn með tvo
slasaða menn.
T MORGUN kom hingaö brezk-
ur togari með tvo slasaða
menn.
Togarinn heitir Sarpeton og er
frá Grimsby.
Tveir hástetanna höf&u slasast
á lei'ðinni, en togarinn kom beina
leið frá Englandi. Annar háset-
(Frh. á 4. síSu.)
Heflr Finnum tekizt að eyði
leggja Mnrmanskbrautina ?
--------------«----
Rússnesk herflutningalest valt á braut-
inni í gær og hundruð hermanna fórust.
Þó að þessi frétt hafi enga<’
staðfestingu fengið þykir nú
margt benda til þes. að sænska
stjórnin líti mjög alvarlegum
augum á ástandið, þar á meðal
sú ráðstöfun hennar að láta nú
þegar koma til framkvæmda
lög um almenna vinnuþjón-
ustu, sem gefa henni rétt til
þess að ráðstafa vinnukrafti um
allt landið eftir því, sem þurfa
þykir.
Þá hefir og Ólafur ríkiserf-
ingi í Noregi haldið útvarps-
ræðu, sem ekki er síður talin
benda til þess, að menn líti þar
í landi áhyggjufullum augum
á framtíðina. Ríkiserfinginn
sagði, að aðstaða Noregs hefði
aldrei verið eins alvarleg og nú,
en kvaðst vona það, að norska
þjóðin sýndi öll þá fórnfýsi, sem
norsku sjómennirnir sýndu, og
myndi berjast fyrir frelsinu, ef
nauðsyn krefði.
V. K. F. Framsókn
hel'dur skemmtifund föstudag-
inn 5. jan. kl. 8y2. Skemmtiatriði:
Kaffidrykkja. Hr. rithöfunedur
Grétar Fells flytur erindi. Upp-
lestur. Söngur og fl. Konur fjöl-
mennið og þær konur sem eiga,
takii með sér spii- Mætið stund-
víslega.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins
KHÖFN í morgun.
P RÉTT frá Helsingfors í
gærkveldi hermir, að
stór rússnesk herflutninga-
lest, sem var á leið frá Len-
ingrad til Murmansk, hafi í
gær oltið á Murmanskbraut-
inni og mörg hundruð rúss-
neskir hermenn farizt.
Þessi frétt er talin benda til
þess, að skíðaflokkar Finna,
sem á dögunum fóru inn í Rúss-
land til þess að eyðileggja Mur-
manskbrautina eða gera hana
ófæra til herflutninga, hafi
raunv'erulega náð takmarki
sínu.
Frá vígstöðvunum í Finn-
landi eru litlar fréttir í dag,
Fullyrt er þó að undanhald
Rússa við Suomassalmi haldi
áfram og Finnar veiti þeim eft-
irför.
Á Kyrjálanesi gerðu Rússar
tvö harðvítug áhlaup á Mann-
erheimlínuna í gær, en þeim
var báðum hrundið.
Samkvæmt síðustu skýrslum
Finna hafa þeir nú eyðilagt eða
hertekið samtals 400 rússneska
skriðdreka síðan ófriðurinn
hófst, og skotið niður 150 rúss-
nteskar flugvélar.
Hækkun á burðargjaldi.
Burðargjald á póstsendingiim
hefir hækkað nokkuð nú um ára-
métin. Undir venjuleg bréf inn-
anlands og til NorÖurlanda 25
aura, 20 gr. 125 gr. 50 aura, 2,50
gr. 75 aura og 500 gr. 1 krónu.
Almienn bréf til annara landa 45
faurar í sta'ð 35 á&ur.