Alþýðublaðið - 05.01.1940, Blaðsíða 3

FÖSTUDAGUR 5. JAN. 1940
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
i
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
RITSTJÓRI:
F. R. VAU3EMARSSON.
I fjarveru hana:
STEFÁN PÉTURSSON.
AFGREIÐSLA:
ALÞÝÐUHÚSINU
(Inngangur frá Hverflsgötu).
SÍMAR:
4900: Afgreiðsla, auglýsingar.
4901: Ritstjórn (innl. fréttir).
4902: Ritstjóri.
4903: V. S. Vilhjálms (heima).
4905: Alþýðuprentsmiðj an.
4906: Afgreiðsla.
5021 Stefán Pétursson (heima).
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJAN
Olettni örlag-
anna.
‘E’JÁRLÖGIN, sem alþingi af-
greiddi a'ðfaranótt garnlárs-
dags, áaetla útgjöld ríkisins á ár-
inu, sem nú er byrjað, tæpar 18
milljónir króna. Það eru hæstu
fjárlög, sem sampykkt hafa ver-
ið á alþingi.
Að þau urðu svo há, getur ekki
talizt nema mjög eðlilegt eins
og nú er ástatt. Maigir liðir fjár-
íaganna hluitu að hækka verulega
vegna dýrtíÖarinnar, og þótt hægt
væii að spara ofúrlítið á einstök-
um liðUm þeirra, annað hvort
vegna þess, að það ástand, sem
skapazt heíir við styrjöklina,
gerði slíkan sparnað mögulegan,
eða vegna hins \að það gerði
stöðvun vissra framkvæmda ó-
hjákvæmilega sökum verðhækk-
unar á erlendu efni, var aftur
á móti nauðsynlegt að auka út-
gjöld til annarra verklegra fram-
kvæmda til þess að vega upp
á móti vaxandi atvinnuleysi, sem
skapazt hefir vegna minkandi að-
fiutninga á erlendu .hráefni af
völdum stríðsins.
Alþýðuflokkurinn hefir alltaf
haldið þvi fram, að það væri ekk-
ert vit í því, að leggja út í
stóikostlegan niðurskurð á út-
gjaldaliðum fjárlaganna á eins
erfiðum tímum og þeim, sem nú
eru. Hið opinbera yrði þvert á
móti að gera allt, sem það gæti
til þess að halda uppi sem mest-
um verklegum framkvæmdum til
þess að tooma í veg fyrir vax-
andi atvinnutey.d og alla þá neyð,
efnalega og andlega, sem af því
myndi hljótast. Þá stefnu hafa
líka nágrannaþjóðir okkar áNorð
urliöndUm tekið, og Alþýðuflokkn
um kom það því alls ekkert á
övart, þótt alþingi sæi sig knúið
til þess, þegar til kastanna kom,
að gera það sama hér og af-
gneiða hæstu fjáriögin, sem það
hefir samþykkt hingað til.
En það er aftur á móti ekki
laust við, að blöð Sjálfstæðis-
flokksins hafi verið dálítið feim-
in við að skýra lesendum sinum
frá þessari afgreiðslu fjárlaganna,
þótt þau neyni að bera sig karl-
mannlega. Þau hafa árum saman
áfellzt Alþýðuflokkinn og Fram-
söknarflokkimn fyrir eyðslusemi á
Dpinbert fé, og í marga undan-
fama mánuði talað um það sem
sjálfsagðan hlut, að nú, þegar
Sjálfstæðisflokkurinn væri kom-
inn í stjömina, yrði tekin upp
ný stefna og spamaður hafinn
í stórum stíl- Þau höfðu það jafn-
vel við orð í haust, að þaðdygði
ekki minna en að lækka útgjöld
fjárlagamna á því þingi, sem nu
er á enda, um 4—5 milljönir
króna.
'En svo steður það furðulega,
þegar SjálfstæðisfloikkuTÍnn hefir
fengið betri aðstöðu til þess en
nokkru sinni áður um heilan ára-
tug, að hafa áhrif á afgreiðslu
fjáriaganma, að alþingi afgreiðir
Er verið að gera tilraun til
að afnema Fiskimálanefnd ?
---«---
Þingið samfiykkti í gær, á siðasta degi,
að fækka í nefndinni úr s|ð niðnr i fsrjá.
TWT EÐ samþykkt, sem gerð var ó alþingi í gær, virðist bein-
línis vera stefnt að því, að afnema þá stofnun, sem á
undanförnum árum hefir unnið eitt merkasta starf, sem
nokkru sinni hefir verið unnið á sviði fiskveiða okkar, —
Fiskimálanefndina.
Fyrir alþingi liefir undanfar-
ið legið frumvarp til breytinga
á lögunum um Fiskimálan'efnd,
hagnýtingu markaða og fleira
og gekk frumvarpið út á það eitt
— að fækka mönnum í nefnd-
inni úr 7 niður í 3. Samkvæmt
frumvarpinu skyldi ríkisstjórn-
in skipa 3 menn í Fiskimála-
nefnd eftir tilnefningu stjórnar-
flokkanna þriggja.
Alþýðuflokkurrnn var algerlega
andvígur þessum breytingum á
lögunum. Fiskimálanefndin hefir
eóinis og kumnugt er á undanförn-
um árium unnið geysilega merki-
legt starf í þágu fiskveiðanna og
haft fiorystu á hendi urn aiiar þær
nýjungar, sem átt hafa sér stað
í framleiðsluháttum, en þessar
nýjungar hafa gefiö þjóðinni
milljönir króna, einmitt á sama
tíma, er gamia framleiðsluaðferð-
in, saltfisksframlieiðslan, brást og
markaðirnir lokuðust hver af
öðrum fyrir þá framleið'sluvöru.
Lögin um fiskimálanefnd voru
eins og kunnUgt er sett af Ai-
þýðtuflokknum og Fram'sóknar-
flokknum og hafa reynst mjög
ivel. I fiskimálanefndinni hafa átt
sæti fuiltrúar frá báðum aðai-
bönkUnum, frá Alþýðusambandi
Íslands, Sambandi islenzkra sam-
vinnuféiaga, Félagi botnvörpu-
skipaieigenda og Fiskifélagi Is-
iainds, Hefir nefndin starfað á al-
gerlega ópólití'skum grundvelli
og verið hið bezta samstarf innan
hennar.
Með fra.mvarpinu til breytinga
á lögunum var stefnt að því að
rýma úr nefndinni 'öilum full-
trúum þeirra samtaka, sem starfa
að sjávarútvegsmálum,, en setja
eingöugu í hana fUlltrúa hinna
pölitísku flokka. Virtist það harla
einkennileg ráðstöfun, þar sem
meira ríður á því, að nefndar-
menn séu fróðir um málefni sjáv-
arútvegsins en stjómmálin.
Alþýðufloikkurinn veitti þessum
breyíingum harða miótspyrnu, og
hæstu fjárlögin, sem það hefir
nokkru sinni samþykkt, og , það
með fuliu samþykki Sjálfstæðis-
flokksins. Og Morgunblaðið lýs-
ir meira að segja blessuin sinni
yfir fjárlögunum með þeim um-
mælum, að „alþingi hafi tekizt
furðu vel í þvi, að halda útgjöld-
unwm niðri og betur en á borfð-
ist“!
Hvílík umskifti, þökk sé guði,
sagði Vil'hjáhnur fyrsti Þýzka-
landskeisari, eftir orustuna við
Sedan.
Þetta er ekki sagt Sjálfstæðis-
flokknum til lasts. Þvert á m'ótl.
Hann hefir, þegar á hóhn veru-
leikans kom, aðeins beygt sigfyr-
ir röksemdum staðreyndanna og
og tekið upp 'þá stefnu, sem
þjóðamauðisyn krafðizt. Það er
engum tii minnkunar. En hinu
verður ekki neitað, að í því er
falin töluvert gamansöm glettni
örtaganna, að fyrstu fjárlögin, sem
sparnaðarpoistular undanfarinna
ára og mánaða áttu verulegan
,þátt í að afgieiða, skyldu verða
þau hæstu, sem aiþingi hefir sam
þykkt 'hingað til!
haf'ði Emil Jórisson orð fyrir
hianlum. Sjálfstæ'ðisflokkurinn var
og samkvæmur sjálfum sér. En
hann barðist fyrir breytimgunum,
enda var hann frá upphafi, vegna
þess að hann var þá í stjómar-
andstöðu, andvígur nefndinni og
ofsótti hana lengi vel. Hins veg-
ar mátti vænta þess, að Fram-
sóknarflokkurinn myndi verja
þessa stofnun gegn skemmdum,
þar sem harnn var ímeð í.að setja
lögin og hefir allt af variö starf
nefndarinnar gegn áróðri íhalds-
ins, enda hefir það verið létt
veik, þar sem starf hemnar hefir
borið svo giftudrjúgan árangur.
En Fjams'óknarflokkurinn brást,
þegar á herti. Stór hluti flokksins
greiddi atkvæði með íhaldinu, og
þar með var frumvarpið sámþykt.
15 greiddu atkvæ'ði í neÖri deild
með breytingumum, en 11 á móti.
Er þetta versta verkiö, sern al-
þingi það, sem nú hefir lokið
störfum, hefir unnið, Það miun
verða einróma álit sjómanna og
útvegsmanná um iand allt, enda
iinun árangurinn komia í ljós,
ihaldið takkar Pramsókn
arflokknam liðvelzlnna.
1 sambandi, við þetta inál bar
Emiil Jónsson fram svíhijóðandi
tillögu:
„í mjóikursölunefnd skulu fyrst
um siinn, þar til öðru vísi verður
ákveðið, eiga sæti 3 menn, skip-
aðir af iandbúnaðarráðherra, eftir
tilnefniingu þriggja stærstu þing-
flokkannaÁ
Ef þessii tillaga hefði verið
samþykkt, hefðu átt sæti í Imjólk-
ursölunefnd einn fulltrúi frá
hverjum flokki, en nú er Fram-
sóknarflokkurinn í hreinum meiri
íhiuta í wefndinni og ræður einn
öllu, enda kemur það oft í ljós
gaignvart bændunum hér í ná-
grenninu og neytendunum hér í
Reykjavík.
Blöð Sjálfstæðisflokksins og
Sjáifstæðismenn hafa, allt frá því
að lögin um mjóikursamsöluna
vom isitt, haft mjiög hátt um
starf þessarar nefndar og það
mikla óréttlæti, sem kæmi fram
hjá henni. Hafa þeir oft skrifað
langar greinar og haidið ræður
út af meðferð verðjöfnunar-
gjaidisins, s'kiftingu þess og öðru.
Nú gat Sjáifstæðisflokkurinn
bætt aðstöðu bændanna hér í
nágrenninu og neytendanna hér í
Reýkjavik. En hánn gerði það
ekki. Hann greiddi í heild at-
kvæ'ði með Framsóknarflokknuni
gegn tillögunni.
I þessuni tveimur atkvæða-
greiðslum í gær sviku því Sjálf-
stæöisflokkurinn og Framsóknar-
flokkurinn sitt stefnumálið hvor
á sí'ðasta degi þingsins.
Fjárveitinganefnd og
vegagerðin.
AÐ er oft hlægilegt að
hlusta á þegar litlir karl-
ar rökræða og þvæla um hluti,
sem þeir ekki vita um eða
skilja, og er þá bezt að láta það
afskiptalaust, jafnvel þó slíkar
rökræður komi frá fjárveitinga-
nefnd alþingis. En þegar hlaup-
ið er með slíkt í útvarpið og al-
þjóð hlustar, þá er ekki hægt
að þegja, sérstaklega þegar
teknir eru fyrir vissir menn og
logið á þá.
Fyrir stuttu síðan voru lesn-
ar 1 útvarpið sparnaðartillögur
nefndarinnar gagnvart vega-
gerðinni, og er þar vítt, meðal
annars, það óhóf, að veita vega-
gerðarmönnum frí á laugardög-
um á fullu kaupi. Við þessu er
það að segja, að þetta eru bara
venjuleg ósannindi. Þetta hefir
aldrei verið og mun seint verða.
Það sanna í þessu er, að menn
fá að vinna af sér 1 stund á dag
í 5 daga, og þurfa þess vegna
ekki að vinna nema hálfan laug-
ardaginn, og er það gert til þess
að menn geti komizt i búðir,
sem eru lokaðar kl. 1, og er
hinni háttvirtu nefnd ekki of-
gótt að telja það eftir, þó út-
gjöld vegagerðarinnar við það
séu engin.
Annars get ég upplýst hina
háttvirtu nefnd um það, að
vanti Vz stund á fulla vinnu-
viku hjá einhverjum, þá fær
hann ■ frádrátt sem því svarar.
Vinnuvika er talin 60 st. —
sextíu stundir.
Þá er talað um hinn hóflausa
og dýra flutning á verkamönn-
um um helgar, og er það svipað
hinu. Þó þar sé ekki um bein
ósannindi að ræða, þá er þar
gerður úlfaldi úr mýflugu, og
skal ég upplýsa hvernig það er
á Suðurlandsbrautinni, þar sem
ég hefi unnið í 20 ár. Við höf-
um bíla frá vegagerðinni (sem
hún á) mismarga, aldrei færri
en 2, og dettur okkur ekki í hug
að láta þá standa úti uppí á
fjöllum um helgar, nei, við ök-
um þeim heim, og það er álitið
(Frh. á 4. síðu.)

Orðsending
til kaupeoda út um land.
Munið, að Alþýðublaðið á að greiðast fyrirfram
ársfjórðungslega. — Sendið greiðslur yðar á
réttum gjalddögum, svo sending blaðsins trufl-
ist ekki vegna greiðslufalls.
Þeir, sem óska, geta fengið blaðverðið krafið
með póstkröfu.

Tvær myndir frá vesturvígstöðvunum.
Á efri myndinni franskur skriðdreki. Á neðri myndinni ein af
hinum risavöxnu frönsku fallbyssum.
Finnlandssðfnnnin komin
nnp í 100 pfisnnd krfinnr.
B
i
INNLANDSSÖFNUN-
INNI berast stöðugt
nýjar gjafir og er hún nú
komin upp í 100 þús. kr. Auk
þessa eru ýmsar aðrar gjaf-
ir, prjónles og ýmislegt ann-
að. Söfnunin heldur áfram.
Hér fer á eftir framhalds-
skilagrein frá forstöðumönn-
um söfnunarinnar. Áður hefir
birzt skilagrein hér í blaðinu
yfir fyrstu gjafirnar.
Safnað í Reykjavík:
Sigurður Benediktsso'n Njálsg.
71 5 kr. ómefndur 15 kr. Ónefnd-
ur 5 kr. G. G. 10 kr. Magnús
Thoflacius mflm. 250 kr. Ónefnd-
ur 5 kr. ónefndur 5 kr. Rona á
Hólavelli 25 kr. Niels Þorkelsson
2 kr. Hálldór Hallgrímsso'n 25 kr.
N. N. 100 kr. Magnús Þorláksson
20 kr. H. V. Samskot 100 kr. S.
G. T. 350 ikr. Iþróttamaður 5 kr.
Gömul hjón 2 kr. Áheit 3 kr.
Ónefndur (B. S.) 10 kr. Ónefnd-
Ur 5 kr. Ludviig Storr 100 kr.
Spilagró'ði frá ónefndum 50 kr.
Áheit frá gamálli komu 2 kr. Ó-
nefnd kona 5 kr. Petty 50 kr.
M. A. 200 kr. N. N. 10 kr. Áheit
frá Stebba og Inga 10 kr.
Safnað utan Reykjavíkiur:
Kvenfélagið. Von Þingeyri 100
kr. Böðyar Bjamasom Rafmseyri
205 kr. Hokinsdálsfólkið Arnar-
firði 15 kr. Guðm. Kr. Guömwnds-
som Keflavík 5 kr. ibúar Snæfjalla
hrepps N.-Is. 220 kr. Þórarimsst.-
eyrarbúum Seyðisfirði 45 kr.
Ingibj. Waage Húsum Selárdal
10 kr. Bolungavík kr. 807,10. U.
M. F. Fram Skagaströmd 200 kr.
Kvennaskólinn á Blönduósi kr.
282,90. Ketildælingar 469 kr. N.
N- 5 kr. Gaulverjabæjarhr. Árnes-
sýsiu kr. 584,25- V.-Húnvetningur
50 ikr. Skátafélagið Útherjar Þing-
eyri (söfnun) 838 kr. Lýðræðis-
jflokkarnir í Vestmannaeyjum kr.
1037,94. Kvenfélag Eyrarbakka
400 kr. HnifsdælingaT 205 kr. í-
búar Reykjafj., Fumfj. og Boi-
ungavíkur á Ströndum 200 kr.
Sauðaneshreppur á Lamganesi
920 kr. Vopnfirðingar 740 kr. Úr
Vallahreppi í Fljótsdal 425 kr.
U. M. F. Núpssveitunga Kópa-
iskeri 162 kr. Mývetningar 910
kr. Reykdælingar S.-Þing. 237 kr.
Hólmavilk oig Kirkjubólshreppur
600 kr. Árnesshreppur á Strönd-
um 1300 kr. Hriseyimgar 240 kr.
Hesteyringar og Sléttumenn 156
kr. Gísli Þoi'varðsson óðaisbóndi
Papey 100 kr. Fijótsdæiingar 464
kr. Ágúst Þórarinsson Saxhóii 25
kr. Heimilisfólkið Bót N- Múi. /)
kr. Frá Dagverðarnesi í Dölwm
50 kr. Úr Hákshreppi Borgarfirði
531 kr. Úr skeggjasta'ðahreppi N.-
Múl. 271 kr. Frá U. M. F. Dögun
Féllsiströnd 220 kr. Úr Neskaup-
stað kr. 718,56. Frá Slysavama-
deildinini Hafdís Fáskrúðsfirði
251 kr. Úr Höfn í Hiomafirðá 300
kr. Frá fjóram Hafnfirðingwm 23
kr. Frá Siglfirðinguim 7500 kr.
Viðbótarsöfnun í Borgamesi kr.
22,50. Úr Mosvallahreppi önund-
arfírði 341 kr. Verklýðsfélag Fá-
skrúðsfjarðar 60 kr. S. S. og M.
G. J. 20 kr. Söfnun og tekjur af
skemmtun á Isafirði kr. 906,12.
U. M. F. Framisökn Ögurhreppi
N. Is. kr. 204,02. Samskot i
Álftafirði eystrá 488 kr. Ffá
Djúpavogi og nágrenni 399 kr.
Ólafwr Grímssion Skeiðflöt 10 kr.
Samsfcot úr Ljósavatnshreppi S.-
Þing. 355 kr. Fjölskyidan að Bríi
í Flóa 15 kr. Gömul hjón í tsveit
50 kr. Leikféiag og kariakór Hrís-
eyinga kr. 100,25. Þverhlíðingar
?Borgarfirði 200 kr. Kvenfélag
og íbúar Hörðudalshrepps 671 kr.
Frá Grímseyingum 162 kr. Heim-
ilisfólkið Sólbakka Viðidal 20 kr.
Ónefndur úti á landi 5 kr. Við-
bótarsöinun frá Einherjum á
Þingeyri 32 kr. Söfnun Baldvins
Eggertssohar Helgahreppi Hún.
65 kr. Kona á Þingeyri: Tveir
silfurhölkar. Viðbótarsöfnun í
Sandgerði 267 kr. Heimiiisfólkið
Kýmnnarstöðum Dölurn 75 kr.
Kvenféiag Biskupstumgna 100 kr.
Söfnun í Iþróttask. í Haukadal
(Frh, á 4. sxðu.)