Alþýðublaðið - 01.02.1940, Blaðsíða 1

RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANÐI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XXI. ÁRGANGUR.
FIMMTUDAGUR 1. FEER. 1040.
26. TÖLUBLAÐ
Hver, sem rýfar stjórnarsamvinnuna,
verðnr að bafa til pess rikar ástæður.
Ræða -Stefáns Jóh. Stefánssonar nm stjérnmála*
ástandió, á fundi Alpýduflokksfélagsins i gær.
SkráDino atvinnu
lansra matsna.
"l" DAG, á morgun og á
laugardag fer fram
skráning atvinnulausra
manna í Templarasundi 1
kl, 10 f. h. til 8 e. h.
Allir atvinnulausir menn
eru alvarlega hvattir til
að mæta við skráninguna,
því að á því veltur um á-
framhaldandi atvinnubæt-
ur.
Aðaifnndur Ireyfils
í gterkveldi.
KonmAnistifln Hjirtur
Helgason ekbi i kjðri
A ÐALFUNDUR Bifreiða-
■*"*■ stjórafélagsins Hreyfill
var haldinn í nótt og fór þar
fram kosnlng á stjórn fyrir fé-
lagið.
Formaður var kosinn Þétur
Guðmundsson. Að öðru leyti er
kosið í stjórnina í tvennu lagi
fyrir sjálfseignabifreiðarstjóra
og vinnuseljendur. Fyrir sjálfs-
eignarbifreiðastjóra voru kosn-
ir: Sæmundur Ólafsson. Axel
Oddsson og Karl Ágústsson og
fyrir vinnuseljendur: Ingvar
Magnússon, Bergsteinn Guð-
jónsson og Ólafur Kristjánsson.
í Trúnaðarmannaráð voru
kosnir: Hallgrímur Oddsson,
Frh. á 4. síðu.
STEFÁN JÓH. STEFÁNSSON félagsmálaráðherra flutti
í gærkveldi erindi, sem stóð í klukkutíma, á ftrndi Al-
þýðuflokksfélags Reykjavíkur um útlitið í stjórnmálunum
og störf næsta alþingis.
Var erindi hans mjög at-
hyglisvert.
Hann sagði um stjórnar-
samvinnuna, að ef rétt hefði
verið að ganga til hennar síð-
astliðið vor, þá virtist hún
nú, þegar óteljandi hættur
steðja að okkar litlu og ein-
angruðu þjóð, vera alveg
sjálfsögð.
Hann lagði ríka áherzlu á
það, að þó að vel hafi tekizt til
um sölu á afurðum okkar und-
anfarið, þar sem við höfum orð-
ið fyrir því láni að skip okkar
hafa getað siglt viðstöðulaust
með afurðir okkar, þá getum við
búizt við því, að þessar sigling-
ar stöðvist algerlega, og geta
allir skilið, hvernig ástandið
muni þá verða hér á landi.
Stefán Jóh. Stefánsson sagði:
Margir munu spyrja: Eru nokk-
ur líkindi til að stjórnarsam-
vinnan rofni? Og ég get ekki
svarað þessari spurningu. En
það veit ég, að hver sá flokk-
ur, sem rýfur stjórnarsamvinn-
una, verður að hafa mjög ríkar
ástæður til þess. Það er áreið-
anlega öllum þeim flokkum
ljóst, sem standa að ríkisstjóm-
inni, að þjóðin yfirleitt telur
nauðsynlegt á þessum tímum,
að stjómarsamvinnan haldi á-
fram. Þess vegna hlýtur þeim
líka að vera það ljóst, að mjög
ríkar ástæður verður hver sá
flokkur að hafa, sem rýfur
þessa samvinnu.
En geta þessar ástæður orðið
fyrir hendi?
Hý stðrornsta byrjnð við
ansturlaodamærl Mands
----- 4
Skammt frá Soumussalmi, þar sem Rússar
hafa fengið eitt herfylkið enn frá Póllandi.
----------------------------
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun.
SAMKVÆMT fregn frá Helsingfors í gærkveldi hefir tvo
undanfarna daga staðið yfir hörð orusta hjá Rasty,
skammt frá Soumussalmi, um 30 km. innan við austur-
landamæri Finnlands, og eru Finnar í sókn.
Talið er, að Rússar hafi fengið þama liðstyrk og hafi á að
skipa um 20 þúsund manna her, sem tók þátt í innrásinni í Pól-
land, og er þetta talin mesta orustan í stríðinu, síðan 44. her
fylki Rússa var gersigrað við Suomussalmi fyrir nokkrum vikum.
Rðssar hata misst 250
púsnnd manns í striðinu
LONDON í morgun. FO.
t opinberri finnskri tilkynningu
um styrjöjdina, í tilefni af, að
hún hefir staðið í 2 imánuði, seg-
Þegar slík samvinna er bygg-
ist hún á því, að aðaldeilumálin
séu lögð á hilluna, enda er það
óhjákvæmilegt á svona tímum.
Ef ráðizt er hins vegar á ein-
hvern hátt inn á áhrifa- og
hagsmunasvæði flokkanna, þá
er hættan komin. Ég tel ekki
líklegt að neinn flokkur vilji
stofna til þessa. Hins vegar er
það ljóst, að ef einhver flokkur
vill að þing verði rofið og efnt
verði til kosninga, þá getur
hann alltaf fundið sér tilefni til
þess — og síðan þolað dóm kjós-
endanna. Ég efast ekki um að
til eru í öllum flokkum menn,
sem vilja slíta samvinnunni. Það
má vera að innan einstakra
þingflokka séu til menn, sem
stefna að þessu, en ég efast um
að þessir menn geti komið vilja
sínum fram, þegar til úrslita
kemur. Um störf næsta alþing-
is var Stefán hins vegar fáorð-
ur, enda kvað hann allt í svo
mikilli óvissu, að jafnvel hver
dagur skapaði ný viðhorf.
Á fundinum gengu 10 nýir
meðlimir í félagið og er Al-
þýðuflokksfélagið sívaxandi. Á
fundinum flutti Sveinbjörn Sig-
urjónsson erindi um kaupfé-
lagsmál.
Hótmæli gegn verðhækk
uninni i kjðtinn.
Á fundinum var borin fram
svohljóðandi mótmælatillaga
gegn verðhækkuninni á kjöt-
inu:
„Fundurinn telur, að hækkun
kjötverðsins um nærfellt 20%
frá því, sem var á sama tírna
síðastliðið ár, þótt kaup verka-
fólks hafi aðeins hækkað um
9%, sé fullkomlega ósanngjörn
og óréttmæt. Verðhækkun á er-
lendum markaði getur á engan
hátt réttlætt þessa hækkun,
allra sízt þegar þess er gætt, að
undanfarin ór hefir kjöt verið
selt á innlendum markaði fyrir
stórum hærra Verð en fáanlegt
hefir verið á erlendum mörkuð-
um og verulegur hluti af inn-
lenda verðinu verið tekinn til
að bæta upp og hækka verð á
því, sem til útlanda var selt.“
ir, að manntjón Rússa, fallnir,
særðir og fangar, sé um 250 000.
270 rússneskar flugvélar hafa
verið skotnar niður, og eru þar
ekki taldar með flugvélar, sem
hafa eyðilagzt eða skemmzt í
loftárásum, sem Finnar hafa gert
Frh. á 4. síðu.
Framvarðaskærur á vesturvígstöðvunum: Þýzkir hermenn í einu þorpinu, sem barist er um
á milli Siegfriedlínunnar og Maginotlínunnar.
Bretar virða rétt hlatlausra
pjðða segir Chamberlain.
Branð og snjðrlfkl
hækkar í verði!
ALLT BRAUÐ og smjörlíki
**■ hækkar i verði næstu daga.
Brauð og kökur úr hveiti
hækkar um 14—15%>. Rúgbrauð
og normalbrauð hækka um 22%.
Ástæðan fyrir brauðhækkuninni
Frh. á 4. síðu.
En þeir geta orðið að taka skref, sem yrði
hlutlausum þjóðum til nokkurra óþæginda.
---------4--------
Ræða f orsætisráðherrans í London í gær
—_—— ■» —-
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KIiÖFN í morgun.
/"'1 HAMBERLAIN forsætisráðherra Breta hélt ræðu í
^ London í gær, þar sem hann gerði grein fyrir að-
stöðu Breta í stríðinu og afstöðu þeirra til hlutlausra þjóða.
Hann skýrði frá því, að Bretar liefðu nú 1% milljón manna
undir vopnum og væru við öllu húnir. Bretar viðurkenndu, sagði
hann, rétt hlutlausra þjóða til þess að ráða því sjálfar, hvort
þær vildu taka þátt í stríðinu, og eins hinu, hvernig þær fram-
fylgdu hlutleysi sínu. En þeir kynnu að verða að taka skref vegna
stríðsins, sem gætu orðið hlutlausum þjóðum til nokkurra ó-
þæginda.
v
í ræðu sinni tilkynnti Cham-
berlain, að þýzkum kafbát
hefði verið sökkt í gær. Kafbát-
ur þessi gerði tilraun til árásar
á flutningaskipahóp, sem naut
fylgdar herskipa, en það er nú
orðið alllangt síðan er kafbátar
hafa gert tilraunir til slíkrar
árásar. Brezk herskip, sem nutu
aðstoðar flugvéla, sökktu kaf-
bátnum. Áhöfninni var bjargað,
og sést af því, að Bretar fara
öðru vísi að en Þjóðverjar, sagði
hann.
Sarnir Breta bvíla fyrst
og fremst á flotanmn.
Þegar Chamberlain talaði um
brezka flotann, sagði hann, að
nú, sem ávalt, hvíldu varnir
Bretlands fyrst og fremst á
herðum brezka sjóliðsins,
brezki flotinn væri til varnar
þar sem mest á riði, þ. e. í nánd
við Bretlandseyjar, en raunar
væri orustusvæði flotans út um
öll höf, ef svo bæri undir. Hann
gat þess sem dæmis, að eitt
brezkt orustuskip hefði siglt
34 000 mílur frá því er styrj-
öldin byrjaði. Frá norðurströnd
Skotlands til Grænlands eru
1000 mílur, sagði Chamberlain,
og þarna væri brezk herskip
stöðugt á sveimi til eftirlits og
væri stöðugt verið að auka það.
Um flugvélaframleiðsluna
sagði Chamberlain, að hún væri
orðin meiri nú en þegar hún var
mest á heimsstyrjaldarárunum
og sjö sinnum meiri en árið
1935. Flugmennirnir, sagði
hann, hafa staðizt hverja eld-
raun. og flugvélarnar hafa
reynzt ágætlega, og yrði, að því
er hvorttveggja snerti, flug-
menn og flugvélar, vart betra
kosið.
Þar næst drap hann á útflutn-
inginn, sem væri nú orðinn
meiri en þremur mánuðum áð-
ur en styrjöldin byrjaði, en
vegna mikilla innflutningserf-
iðleika væri nauðsynlegt, að
auka landbúnaðarframleiðsluna.
Landsvæði það, sem verið væri
að búa til ræktunar, kvað hann
vera 2 milljónir ekra.
Þegar Chamberlain hafði
þarmig gert grein fyrir hernað-
arlegum mætti Bretlands nú og
aðstöðu allri, sagði hann, að
engin þjóð, sem ekki vígbyggist
nema í öryggisskyni, teldi sér
ógnað af herveldi Breta. Bret-
ar, sagði Chamberlain, véfengja
ekki rét’t hlutlausra þjóða til
, Frh. á 4. síðu.
Gnðjón Benediktsson
féli setn formaðnr
Sveinasambands
bjrggingarmanna
AÐALFUNDUR Sveinasam-
bands byggingarmanna var
haldinn í gær og fór þar fram
stjórnarkosning.
Þau tíðindi gerðust, að kom-
múnistinn Guðjón Benediktsson
féll við formannskosninguna.
Formaður var kosinn Gunnar
Leó Þorsteinsson, formaður
Málarasveinafélagsins. Ritari
Magnús Áimason múrari. Fyrsti
féhirðir Þorbergur Guðlaugs-
son veggfóðrari. Varaformaður
og varaféhirðir Sigurður Jónas-
son pípulagningarmaður.
Frnmsýnlng ð Fjalla-
Eyvindi annað kvðid
A NNAÐ KVÖLD verður
frumsýning á Fjalla-Ey-
vindi í Iðnó.
Áður hefir verið skýrt frá því
— hverjir fara með hlutverkin
en sú nýlunda hefir verið tekin
upp, 'að sýna leikritið, eins og
það var upprunalega í handriti
og fyrstu útgáfu, en seinna
breytti höfundurinn endi leiks-
ins.
65 ára
er í dag Jón Elnarsson verka-
maður, Smiðjuhúsi við Ásvalla-
götu.
Verzlunarfólk fær kaup
uppbót frá 1. Janúar.
——--♦----—
Kaupuppbótin nemur allt ab 9°|0
■■■ ■ »-—■—.—
s
GÆR var gengið frá sam-
komulagi um kauphæltk-
un verzlunarfólks. Launahækk-
unin er frá 6—9%,
Greinarmunur er gerður á
kaupi skrifstofufólks og af-
greiðslufólks í búðum.
Fyrir skrifstofufólk eru
kauphækkunarflokkar, sem hér
segir:
Á ailt að 270 kr. kaup 9%.
Á 270—360 kr. kaup 8%.
Á kaup yfir 360 kr. 6%.
En fyrir afgreiðslufólk:
Á allt að kr. 307.50 9%.
Á kr. 307,50—410 8%.
Á kaup yfir kr. 410 6%.
Þetta samkomulag nær yfir
mánuðina jan.—mars, en í
marslok mun verða gert nýtt
samkomulag.