Alþýðublaðið - 13.02.1940, Blaðsíða 1

RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XXI. ÁRGANGUR.
ÞRIÐJUDAGUR 13. FEBR. 1940
36. TÖLUBLAÐ.
Mesta oriistaii i strfðlnu hlnga
tll stendur nú yfIr á Kyrjálanesl
Rússar gera hvert áhlaapið al iSöria, en Finnar
segjast allsstaðar halda velli enn sem komlð er
Frá fréttaritara Alþýðuhlaðsins. Kaupmannahöfn í morgun.'
T ALLAN GÆRDAG OG í NÓTT hefir staðið yfir lát-
* laus orusta á Kyrjálanesi og gera Rússar þar hvert
áhlaupið af öðru. Er orustan sögð sú grimmasta, sem háð
hefir verið síðan styrjöldin hófst og virðast Rússar vera
að gera úrslitatilraun til að brjóta vörn Finna á bak aftur
áður en þeim fer að berast veruleg hjálp.
Harðast er barizt eins og áður á vígstöðvunum við
Summaa og tefla Rússar þar fram, að því er talið er, 30—
50 000 manns og hundruðum skriðdreka á 10—12 km.
breiðu svæði. En stórkostleg áhlaup eru einnig gerð á víg-
girðingar Finna bæði sunnar og norðar á nesinu í þeim
augsýnilega tilgangi að hindra, að Finnar geti sent þaðan
lið til hjálpar her sínum við Summaa.
Rússar halda því fram, að þeir hafi náð á sitt vald 32 varn-
arstöðvum Finna fremst í Mannerheimlínunni, þar á meðal 12
steyptum fallbyssubirgjum. En Finnar bera algerlega á móti
því, segjast hafa hrundið öllum áhlaupum Rússa og allsstaðar
halda velli.
Hollenzkt skip með hvelti
til Hollands skotið í kaf!
.. i —~—,—».......—— ¦
Qlörguin hlutlausum skipum hef
fr veriö sokkt siðustu dagana.
?
Kommtinistiin vik
ið úr bæjar- og
sveitarstjðrÐuin í
SígÖð.
KHÖFN í gærkveldi. FÚ.
RANNSÓKNINNI Á
starfsemi kommún-
ista i Svíþjóð heldur á-
fram og mun það velta á
árangri rannsóknarinnar,
hvort flokkurinn verður
leystur upp með lögum óg
starfsemi hans bönnuð í
landinu.
En þegar hefir verið á-
kveðið, að kommúnistum
skuii vikið úr öllum þing-
neíndum í sænska ríkis-
þinginu og sömuleiðis úr
bæjar- og sveitástjórnum.

70 skriððrekar eyðilagð-
Ir fpir Rússam i gær!
Samkvæmt tilkynningum Finna
féllu af Rússum i áhlaupunum á
SummaavígstÖðvunum í gasr um
1000 manns og 70 skriðdrekar
voru eyðilagðir. Finnar segjast
einnig hafa skotið niður 6 flug-
vélar fyrir Russum.
'Rússar eru farnir að nota enn
eitt nýtt hernaðartæki. Eru það
stálhlifar, sem fótgönguliðssveit-
irnar nota sér til varnar, er pær
reyna að sækja fram. Þessar stál-
hlífar eru um 2 fet á hæð og
ekki ólíkar snjóplógi í laginu, og
ýta hermennirnir þeim á undan
sér, er peir skríða á jörðunni, en
framan á stálhlífum pessum eru
skotraufir.
A miðvígstöðvunum, við austur
landamærin, Kuhmo, halda Finn-
ar áfram sókn og hafa náð á
sitt vald mörgutn vélbyssustöðv-
Um Rússa. Þar féllu í gær 700
menn af liði Rússa.
Vélbyssuskyttur Finna að verki á Kyrjálanesi.
Stéttarsamtðk sjémanna métmæla
f yrirmælum viðskiltamálarállherra
Á að svifta sjómennina að mestu leyti umráð
um yfir gjaldeyri þeirra í erlendum höfnum?
Finnar f á 700 f lugvélar
sendar í pessum mánuði
-__----4.----¦»...—------------m. ¦ ¦•
Og 15-20 þúsund sjálfboðaliðar búa
síg undir að fara til liðs við þá.
¦ _—,—» —
Mm kemur hjálpin négu fljétt?
$vo virðist, sem úti um
heim séu menn nú farnir að
sjá, að hjálöin til Finna nægi
ekki lengur, ef hún á ekki að
kotna of seint.
í gœrkveldi voru þær
frégnir birtar um öll Norð-
Úrlönd, að Finnar myndu fá
700 flugvélar frá útlöndum í
þessum mánuði, þar af 400
frá Englandi og Frakklandi,
100 frá ítalíu og 200 frá Am-
eríku, Spáni og fleiri, ó-
nefndum löndum-
Þá cr einnig skýrt frá því. að
6000 sjálfboðaliðar hafi nú gefið
sig fram á Frakklandi til að
fara tl Fnnlands. 6000 á ftalíu,
4000 á Englandi, auk mikils
fjölda í Kanada og Bandaríkj-
um Norður-Ameríku.
Er búizt við þv í,að flutningi
þessara sjálfboðaliða til Finn-
lands verði hraðað svo sem unnt
er.
Þýzka útvarpið skýrir frá því í
dag, að höfuðmálgagn rauða-
hersins hafi í dag birt grein, par
sem pví er haldið fram, að með
Frb. á 4. síðu.
VIÐSKIPTAMÁLARÁÐHERRA, Eysteinn Jónsson,
mun hafa ritað hréf til útgerðarmanna, þar sem hann
leggur svo fyrir, að greiðsla til sJkipverja í erlendum gjald-
eyri skuli ekki vera hærri en sem nemur 25% af mánaðar-
kaupi hyers einstaklings.
Vegna mikillar óánægju, sem er meðal sjómanna út af
þessu, hafa undirrituð stéttarfélÖg sjómanna skrifað við-
skiptamálaráðherra eftirfarandi bréf:
vera frjáls. eða samkomulagsmál
milli útgerðarmanna og stéttarfé-
laganna, að svo miklu leyti, sem
Til viðskiptamálaráðherra,
hr. Eysteins Jónssonar,
Reykjavík.
Oss er tjáð, að þér^ hæstvirtur
viðskiptamálaráðherra, hafið í
síðastliðnum mánuði sent bréf til
allra útgerðarmanna, er eiga eða
hafa skip í förum til útlanda,
jafnt vöruflutninga- sem fiskiskip
sem fari fram á pað, að peir
leggi svo fyrir við stjórnendur
skipanna, að greiðsla til skips-
verja í erlendum höfnum í er-
lendri mynt sé ,ekki hærri en
sem nemur 25<>/o af mánaðarkaupi
hvers einstaklings mánaðarlega.
tjtgerðarmenn munu hafa lit-
ið á petta sem fyrirskipun yðar
um úthlutun gjaldeyris til sjó-
manna og gert sínar ráðstafanir
þar að lútandi.
Ráðstöfun pessi hefir valdið
miklum vonbrigðum og gremju
meðal sjómannastéttarinnar, sem
óskar pess einhuga, að breyting
verði á pessu gerð. Vér undir-
ritaðir fulltrúar stéttarfélaganna
förum því þess á leit við yður,
að úthlutun gjaldeyris til sjó-
manna megi hér eftir, sem áður
sjómannastéttin vill af frjálsum
vilia víkia frá þeim rétti, sem
henni ber eftir gildandi lögum,
en sem kunnugt er, geta sjó-
menn krafizt í erlendum höfinum
að fá mestan hluta af inneign
sinni í erlendum gjaldeyri, og
þurfa ekki gjaldeyrisleyfi til þess,
samkvæmt ákvæðum gengislag-
anna. Þennan rétt hefir sjómanna-
stéttin ekki notfært sér nema að
litlu leyti á undanförnum árum,
en gert samkomulag við einstaka
útgerðarmenn um ákveðinm hundr-
aðshluta af mánáðartekjum, sem
varið yrði til gjaldeyriskaupa.
Síðan þetta samkomulag var
gert, hefir krónan fallið um 30<Vo,
og ef búa ætti við sama hundr-
aðshluta af mánaðartekjum til
gjaldeyriskaupa eins og áður, er
það sama og lækkun á gjaldeyri
til sjómanna, frá því, sem verið
hefir.
Yður mun því Ijóst, að slíkt
ranglæti geta sjómennirnir illa
þoloð.
Á Norðuriöndum gilda sömu
lög um úthlutún gjaldeyris til
sjómanna og hér. Hefir þeirri
venju í engu verið breytt, svo
okkur sé kunnugt um. Geta sjó-
ffnenn i þeim löndum fengið pen-
ínga greidda erlendis samkvæmt
þeim ákvæðum, er lögin setja.
Vér. teljum, að hið sama geti
einnig gilt hjá oss, því líkur
benda til, að gjaldeyrisöröttgleik-
ar séu engu minni hjá þeim þjóð-
Frh. á 4. síðu.
LONDON í morgun. FÚ.
"f%AÐ hefir vakið feikna
*^ gremju í Hollandi, að hol-
lenzka eimskipinu „Burgodiko"
hafi verið sökkt. Eigendur
skipsins Hollenzka Ameríkulín-
an, hefir beðið hollenzku ríkis-
stjórnina að senda mótmæli til
Þýzkalands.
Skipið var á Deið til Rotter-
dam á Hollandi með hveitifarm
óg ætlaði hvergi að koma við á
leiðinni, svo að ekki var nein á-
tylla til að skjóta skipið í kaf.
f Oslo er tilkynnt, að skipið
„Nidarholm" hafi farizt, annað-
hvort rekizt á tundurdufl eða veí-
ið sökkt s. 1. mánudag. Skipið
var 3400 smálestir.
Þegar áhöfnin á eistlenzka
skipinu „Linda" kom til Svíþjóð-
ar nýlega, skýrðu skipsmenn frá
þyí, að þýzkur kafbátur hefði
sökkt skipinu, en sænska skipið
„Birgitta" bjargaði áhöfninni.
Rannsókn út áf kafbátsárás á
sænska skipið „Pajala" leiddí í
ljós, að skotið var tundurskeyti á
skipið, er það var með öll Ijös
kveikt og flagg skipsíns og íiaffi
var upplýst með íjðsum.
Brezk hernaðarflugvél bjargaði
s. 1. sunnudag 10 sjómönnum,
sem vóru að hrekjast í bát að-
fram komnir. Veður var hið
versta, mikill sjór og kalt. Tveir
menn voru að bisa við að. roa,
en hinir kúrðu niðri í.bétnum.
Flugvélin lækkaði flugið og
flaug yfir bátinn og þar næst til
tveggja skipa, sem voru að
leggja tundurduflum. Gaf flug-
vélin þeim merki með litljösum.
Skip þessi björguðu þyí næst
mönnunum, en er flugvélin var
á brottleið, gáfu skipsmenn á
öðru skipinu henni merki um að
snúa við, og þar næst merki um
það, að sjómennirnir aðfram
komnu vildu þakka fyrir hjálp-
ina. Eftir það hélt flugvélin til
bækistöðvar sinnar.
Þúsandlr hermannm frá.
ásfralíu hb NýJa-SJálandi
kninnar tll Egiptalands»
Bretar stðOugt að aaka UO sitt
Syrfr botnf Mfðjarðarhafsfns.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. KHÖFN í morgun.
ÞÚSUNDIR HERMANNA komu frá Ástralíu og Nýja Sjá-
landi til Suez á Egyptalandi í gær og stigu þar á land,
HÖfðu þeir verið fluttir hina löngu sjóleið á stórum flutninga-
skipum og ekki orðið fyrir neinni árás á leiðinni.
Hermennirnir eiga að gegna
herþjónustu í löndum Breta-
veldis fyrir botni Miðjarðar-
hafsins, Egyptalandi og Pales-
tínu, en þar eru Bretar og
Frakkar stöðugt að auka lið sitt
og er það allt undir sameigin-
legri yfirstjórn hins þekkta
franska hershöfðingja Wey-
gand.
Anthony Eden, samveldis-
málaráðherrá Breta, tók á móti
hersveitunum frá Ástralíu og
Frh. á 4, síðu.