Alþýðublaðið - 19.02.1940, Síða 1

RITSTJÓRI: F. R. VALDEMARSSON
ÚTGEFANDI: ALÞÝÐUFLOKKURINN
XXI. ÁRGANOUR.
MÁNUDAGUR Í9. FEBR. 1940.
41. TÖLUBLAÐ
Höfðabrekka í Mýrdal.
Höfðabrekka í Mýrdal uppeld-
isheimili fyrir vandræðapilta.
——.——♦-———
iarnaverndarráð og Barnaverndariiefnd vilja
koma á samvinnu milli ríkis og bœjar nm petta mál
Barnaverndarráð
ÍSLANÐS og Barna-
verndarnefnd Reykjavíkur
héldu sameiginlegan fund
15. þ. m. og ræddu aðallega
um nauðsyn þess, að stofnað
verði þegar í vor uppeldis-
heimili fyrir vandræðapilta
á aldrinum 12—18 ára.
Var samþykkt á fundinum
áskorun á félagsmálaráðu-
néytið um að borið yrði fram
frumvarp um stofnun og
rekstur uppeldisheimilis fyr-
ir pilta, þegar á yfirstand-
andi þingi.
Félagsmálaráðherra mun
hafa snúið sér aftur til þess-
ara aðilja og beðið þá að leita
eftir samvinnu um þetta mál
við stjórnarvöld Reykjavík-
urbæjar.
Barnaverndarráð og Barna-
verndarnefnd hafa fengið tilboð
«m kaup á jörðinni Höfða-
brekku í Mýrdal, sem er mjög
vel hýst og gefur góð skilyrði
einmitt til slíkrar starfsemi,
þár sem þar er hægur vandi að
skapa unglingum margskonar
vérkefni við þeirra hæfi.
Barnavemdarnefnd og Barna
verndarráð hafa skrifað félags-
málaráðuneytinu bréf um þetta
mál og fylgdi tillögu þ'ess, svo-
feld greinargerð:
,.Þörfin er mjög bi’ýn fyrir
slíkt heimili. Afarmikill fjöldi
piíta á þessum aldri lendir í
þjófnaði og öðrum afbrotum, og
stánda barnaverndarnefndir
nær gersamlega ráðþrota að
spöma við slíkum ófögnuði,
méð því að ókleift reynist að út-
vega verstu afbrotapiltunum
stáði í sveit til langdvalar. Töl-
ur úr skýrslum barnavemdar-
nefndar Reykjavíkur sýna, hve
afbrot unglinga eru tíð. Árið
1937 t. d. frömdu 20 verstu af-
brptadrengirnir (12.7% af tölu
afbrotadrengja) þ. e. þeir, sem
gerst höfðu sekir um 7 afbrot
eða fl., 271 afbrot eða 53,8% eða
öllum afbrotum drengja. ÁriS
1939 frömdu 21 róttækustu af-
brotadrengirnir (ca. 9% af tölu
afbrotadrengja) þ. e. þeir, sem
gerst höfðu sekir um 7 afbrot
eða fleiri, 325 afbrot eða rúm-
lega 51% af öllum afbrotum
drengja innan við 16 ára ald-
ur. Margir þessara pilta voru
aðeins í sveit á sumrin og allir
voru í bænum annað veifið, fyr-
ir syma fékkst enginn staður,
aörir struku, eða heimilin
treystust ekki til að hafa þá, og
þannig gat barnaverndarnefnd-
in ekki spornað við þvíi að þeir
héldi afbrotaferli sínum áfram.
Nú hefir oss nýlega borizt
tilboð um kaup eða leigu
ó mjög vel hýstri jörð
ippð góðum ræktunar- og vinnu-
skijyrðum og vel í sveit settri
og að því er virðist ágætlega til
þess fallinni, að verða setur fyr-
ur uppeldisheimili fyrir vand-
ræðapilta. Mælist barnavernd-
ráð íslands og barnayerndar-
nefnd Reykjavíkur eindregið til
þess, að ráðuneytið láti taka nú
þegar tilboð þetta til rækilegrar
athugunar, með því að eigandi
arðarinnar þarf að fá svar við
tilboðínu hið fyrsta.
Fari svo, að tilboðinu verði
tekið og málinu hrundið í fram-
kvæmd, sem vér væntum,
þyrfti að gera ráðstafanir til
þess að tryggja duglegan og
hagsýnan bústjóra og stjórn-
saman, fjölhæfan kennara til
forstöðu heimilinu. Væntum vér
þess, ef til framkvæmda kem-
ur, að vér fáum íhlutunarrétt
um val . á forstöðumönnum
heimilisins, bústjóra og kenn-
ara, sem og öðru starfsfólki.
En ef ekki þætti tiltækilegt
að festa kaup á þessari jörð eða
að taka hana á leigu, áréttir
barnaverndarráðið og barna-
verndarnefnd Reykjavíkur þá
áskorun sína, að leitast. verði
þegar fyrir um kaup á heppi-
legri jörð í þessu skyni.“
— En hvernig verður háttað
rekstri þessarar stofnunar, ef til
kemur? spyr blaðið formann
barnaverndarráðsins, Arngrím
Kristjánsson skólastjóra, sem
gefið hefir því upplýsingar um
þetta mál.
..Tilætlunin er, að um rekstur
uppeldisheimilisins takist sam-
vinna á milli ríkisins og Reykja
víkurbæjar. í sambandi við
kostnaðarhlið málsins, þarf það
að vera ljóst, að nú þegar, ber
hið opinbera mikinn kostnað,
þótt um lítinn eða engan árang-
ur sé að ræða eimnitt vegna
vöntunar á uppeldisheimili. —
Hér er áreiðanlega um það að
ræða, að spara eyririnn en kasta
krónunni, ef ekkert er að hafst.
En auk þess kemur hinn mikli
menningarauki, sem fæst við
stofnun slíks heimilis."
Reykjavlkurbær kaup«
Ir ishúsið isbjðrnlnn.
■----«-----
Verðið var um 90 þúsund kr. og verð-
ur þarna hraðfrystistöð, eins og áður.
—-*—-——* —-——.
BÆJARRÁÐ hefir samþykkt fyrir sitt leyti að kaupa ís-
húsið ísbjörninn og er nú hafin vinna við viðgerðir á
íshúsinu, en það brann allmikið eins og kunnugt er síðast-
liðinn aðfangadag jóla.
Eigendur ísbjarnarins
voru ekkja Ólafs heitins
Benjamínssonar, Geir Sig-
urðsson fyrrverandi skip-
stjóri og fleiri. Seldu þessir
eigendur Reykjavíkurbæ ís-
húsið fyrir um 90 þúsundir
króna að því er sagt er. —
Bæjarstjórn á enn eftir að
leggja formlegt samþykki
sitt á kaupin-
Eins og kunnugt er, hefir fiski-
málanefnd haft starfsemi sína í
þessu íshúsi undanfarin ár, og
þaðan hefir verið stjörnað ýms-
um framkvæmdum, sem gerðar
hafa verið í sambandi við bygg-
ángu frystihusa vlðs vegar uni
Bretar og þjóðverjar berj~
ast innan noskrar landhelgi.
—----■»■■■'---- ■
Þýzkt hjálparsklp sneð 326 brezka fanga
wm borð á beimleið i&naii skerja f Noregi
————4.—--—-
Brezkur tundurspillir fór inn i landhelgina og
frelsaði hina brezku fanga eftir vopnaviðskipti.
iandið. I íshúsinu hafa unnið oft
um 40 manns, bæði konur og
karlar, en nú hefir engin vinna
verið þar síðan íkviknunin varð
í íshúsinu. '
Ákveðið mun vera, að áfram-
hald verði nú á þessari starfsemi,
enda mun full þörf vera á því,
ekki sizt nú, eftir að tekizt hefir
að selja svo mikið af hraðfryst-
um og flökuðum fiski og skýrt
var frá hér í blaðinu fyrir
nokkru. Það ber að fagna því, að
bærinn skuli hafa fest kauþ á Is-
birninum, og það er fullkomlega
í samræmi við tillögur og vilja
Alþýðuflokksins. Vonandi verður
Frh. á 4. síðtt.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins
KHÖFN í morgun.
NGIN fregn vakti aðra
eins athygli um helgina
og viðureign brezka tundur-
spillisins H. M. S. Cossack og
þýzka skipsins Altmark inn-
an norskrar landhelgi-
Altmark var með 326
brezka sjómenn innanborðs,
en þeir höfðu verið á skipum,
er Graf von Spee hafði sökkt
áður en brezku herskipin
réðu niðurlögum þess. Alt-
mark var birgðaskip fyrir
Graf von Spee og var það
vopnað.
Brezki tundurspillirinn
bjargaði öllum brezku sjó-
mönnunum og voru þeir sett-
ir á land í Leith á laugardag.
Skfrtla um atburðina.
LONDON í gærkveldi. FÚ.
Þegar brezka flotamála-
stjórnin fékk pata af því, aS
Altmark væri á leið meðfram
Noregsströndum til Þýzkalands,
var þegar ákveðið að gera til-
raun til þess að stöðva skipið og
bjarga hinum brezku föngum,
sem í því voru. Brezkar flugvél-
ar flugu yfir skipið og gáfu því
stöðvunarmerki. en skipið leit-
aði inn í norska landhelgi, og
fóru brezku tundurspillarnir
Intrepid og Cosack inn í land-
helgi. þar sem skipið var, og
kröfðust þess, að fangarnir væri
afhentir, en tveir norskir fall-
byssubátar komu einnig á vett-
vang. Skipherrann á Cosack
bauðst til, að settur væri sam-
eiginlegur varðmannaflokkur
af brezku tundurspillunum og
norsku fallbyssubátunum á
Altmark, og skyldu þeir sigla
þvi til Bergen, þar sem frekari
ákvarðanir yrði teknar í sam-
ræmi við alþjóðalög og reglur.
En þessu boði var hafnað. —
Skipherrann á öðrum norska
fallbyssubátnum kvað sér ekki
kunnugt um, að brezkir fangar
væri í Altmark, sem hafði kom-
ið við í Bergen, og fengið leyfi
til þess að halda áfram ferð
sinni suður með Noregsströnd-
um innan landhelgi. Brezku
tundurspillarnir hurfu nú á
brott, en er skygga tók fengu
þeir fyrirskipun um að gefa
nánar gætur að Altmark og
stöðva það og bjarga brezku
sjómönnunum. Þegar tundur-
spillarnir fundu hið þýzka skip
kom til bardaga og strandaði
þýzka skipið eða því var rent
á land. Sjóliðar af HSM Cos-
sack fóru um borð í Altmark
og björguðu brezku föngunum.
sem voru í haldi niðri í skipinu.
Það er talið, að nokkur hluti
hinnar þýzku skipshafnar hafi
bjargast á land á flótta. Norsku
fallbyssubátarnir höfðu ekki af-
skipti af viðureigninni. Skips-
höfnin á þýzku olíuflutninga-
skipi, sem var statt utan norskr-
ar landhelgi, sökkti skipi sínu,
er brezki tundurspillirinn Ivan-
hoe gaf því merki um að stöðva.
Þfefalt Iilníleysisferot.
í raun og veru er hér um þre-
falt hlutleysisbrot að ræða. seg-
ir í einkaskeyti. Altmark, vopn-
að skip með brezka fanga inn-
anborðs, brýtur hlutleysi Nor-
egs með því að fara inn í norska
landhelgi. Norðmenn rannsaka
ekki skipið nægilega og leyfa
því að sigla innan norskrar
landhelgi og Bretar taka til
sinna ráða og ráðast inn í land-
helgina, þegar sýnt er að skipið
flýr undan tundurspillinum.
Enda hefir þessi atburður
framkallað hörð mótmæli og
allmiklar æsingar. Nygaards-
vold forsætisráðherra. sem
gegnir störfum Kohts um þess-
ar mundir, fór þegar á fund
Frh. á 4. síðu.
-------------------------
20 skipshcfHir á
íspritHtMaf Ips |
áðnægjn nteð ýis
itjðr sin.
SKIPSHAFNIR á 20 tog
urum hafa nú sent
stjórnum Sjómannafélag-
anna í Reykjavík og Hafn-
arfirði bréf um kjör þeirra
og kaup.
Kemur óánægja sjó-
rnanna með ýms atriði æ
skýrar í Ijós, og virðast
þeir albúnir að halda mál-
um sínum til streitu til
hins ítrasta. Óánægjan
stafar af mörgum atriðum,
sem.ýms hafa verið gterð að
umtalsefni hér í blaðinu
undanfama daga. Þá hafa
vélstjórar skrifað sínum
félagsskap. Umæður fara
stöðugt fram milli fulltrúa
sjómanna og útgerðar-
manna.
Finnar verHa að hðrfa
undan I 2. varnarlínia.
Saribaldafeersveitin er li í lelð tii vígvallanna.
...^
Norðmem. leyfa ekki ¥opnafiutnlEg.
Einkaskeyti til Alþýðublaðsins
Kaupmannahöfn í morgun.
■p* INNAR hafa nú orðið að
körfa undan á nokkru svæði
til annarrar línu Mannerheim-
víggirðinganna á Kyrjálaeyði.
Talið er, að þessi viggirðing sé
jafnvel betur útbúin en fyrsía
liiian, enda er fullur baráttuþfjrtt-
ur í finnska hernum.
Mikið af óþreyttu varaliði hefir
nú verið sent til vígstöðvanna,
og geta nú hetjurnar, sem varizt
hafa ofureflinu í þrjár vikur sam-
fleytt, fengið nokkra hvíld.
Finnum berst nú stöðugt hjálp
utanlands frá og er síðasta fregn-
in um hjálp þeim til handa á
þá leið, að Garibaidahersveitin
svonefnda, en hana ski'pa 10 þús-
und ítalir, sem búsettir eru í
Frakklandi, sé nú í þann veginn
að leggja af stað til að berjast
við hlið Finna.
Mannerheim hershöfðingi hefir
gefið út ávarp til hersins, þar
sem hann hvetur hann til að
berjast til þrautar, og skýrir frá
því, að nú sé hjálpin loks að
koma.
En yfirlýsing, sem Koht utan-
ríkismálaráðherra Noregs gaf út
I gærkveldi, vekur ugg og ótta. t
þessari yfirlýsingu er frá því
skýrt, að Norðmenn myndu áfram
verða hlutlausir í styrjöldinni —
og að framvegis verði vopna-
flutningur til Finnlands ékki
leyfður um Noreg, hvað þá liðs-
flutningar.
Baraldir Gnðmnds-
son forseti samein-
aðs nings.
■p UNDIR hófust í Alþingi í
* dag með fundi í samein-
uðu þingi. Forseti sameinaðs
þings var kosinn Haraldur
Guðmundsson, 20 seðlar auðir
við kosninguna, kommúnistar
og Sjálfstæðismenn.
Kvenfélag Alþýðuflokksins
heldur aðalfund sinn í kvöld
ri. 8,30 í Alþýðuhúsinu við Hvg,