Alþýðublaðið - 19.03.1940, Blaðsíða 1

BITSTJÓEÍ: F. E. VALÐEMARSSÖN
ÚTGKF'ANÐI: ALÞÝBUFIíOKKUMNM
XXI. ÁRGANGUR
ÞRIÐJUDAGUR 19. MARZ 1940.
66. TÖLUBLAÐ
Heimurinn engu nær um við
ræður Hitlers og Mussolinis.
—.—«---
Einræðisherrarnir ræddust við í skotheldri
jámbrautarlest í tæpar þrjár klukkustundir.
Frá fréttaritara Alþýðublaðsins. Kaupmannahöfn í morgun.
"LJ ITLER OG MUSSOLINI hittust í gærmorgun kl. 10
í litlu þorpi Ítalíu megin við Brennerskarð. Komu
þeir þangað hvor um sig, með fylgdarliði sínu, í skotheldri
járnbrautarlest. Gengu þeir Hitler og von Ribbentrop strax
eftir komuna yfir í járnbrautarlest Mussolinis og Ciano
greifa og töluðu við þá í 2 klukkustundir og 50 mínútur.
Þá var borðaður hádegisverður, en eftir hann skildu ein-
ræðisherrarnir og hélt hvor heim til sín.
í morgun var tilkynnt, að Mussolini væri aftur kominn
til Rómaborgar, en í opinberum tilkynningum um fund-
inn þar og í Berlín er ekkert að græða. Þar er aðeins
sagt, að viðræðurnar hafi farið vinsamlega fram. Um til-
gang hans og árangur hafa menn ekki nema getgátur einar.
Friðarskllmálar Hltlers
umræðuefni fundarins?
Sá orðrómur vill ekki þagna,
að Hitler hafi farið að hitta
Mussolini í þeim tilgangi, að
reyna að fá málamiðlun hans til
að koma á viðræðusambandi við
Vesturveldin um frið, og að fyr-
ir honum vaki að nota til þess
tímann, meðan Sumner Well-
es dvelur í Evrópu.
Hinsvegar hefir Cordell Hull,
utanríkismálaráðherra Roose-
velts, neitað því, að Sumner
Welles hafi komið fram sem
nokkur málamiðlari í Evrópu.
Hann hafi aðeins verið að kynna
sér ást^ndið og ekki farið á
neinn hátt út fyrir það verk-
svið,
Skilmálarnir ellein.
Þrátt fyrir þetta hefir orð-
rómur komizt á loft um það, að
Hitler hafi gengið frá friðar-
skilmálum í ellefu liðum, sem
hann vilji leggja til grundvallar
fyrir friðarsamningum. Þessir
skilmálar eru:
1.) að almenn afvopnun fari
fram.
Stúdeotafélag Reytejavíkur;
Þýðinq ankiBS sambands
mllll Islands og Ameríku.
----*----
Frá umræðunum á fundinum í gær.
ÞETTA var fyrri fundurinn
af tveimur umræðufund-
unx, sem Stúdentafélag Reykja-
víkur heldur á þessum vetri um
afstöðu íslands til umheimsins,
og fjallaði hann um afstöðuna
til Am’eríku.
Thor Thors hafði þar aðalfram-
sögu og ræddi um menningarleg
viðskiptaleg og pólitísk sambönd
Islands við Ameríku. Lagðá hann
aðaláherzluna á auldð menui'ng-
arsaniband við Islendingana í
Vesturheimi og lýsti hinum sí-
auknu erfiðleikum, sem þeir
hefðu við að etja, og þeirri við-
ieitni, sem sýnd hefði verið hér
heima, til að styðja þá og halda
sambandi við þá. Hairn rakti
þróun viðskiptaima milli islamds
og Suður- og Norður-Ameríku frá
1935 og erfiðleikana og mögu-
leikana á auknum viðskiptum ís-
lands við þessar þjióðir. Kvað
hann útflutnimg íslands til Bianda-
ríkjanna 1930 hafa verið 11/2
millj. kr., 1935 4,2, 1938 5,8 og
1939 7,4 mdllj. Hann sagði, að
eins og nú stæðu sakir væri ekki
hægt að selja síldarlýsi til Ame-
ríku sökum tolla, en ef því feng-
ist breytt, yrði það mikdll hagn-
aður fyrir okkur, því þá yrðum
við óháðir lýsishringunum í Ev-
rópu. Svipuð aðstaða sagði hann
að væri um sölu síldarmjöls. Þá
ræddi hann og um gildi sýning-
ía-rinnar í New York bæði fyrir
viðskiptalífið og Island sem ferða
mannialand. Þá kom hann nokkuð
inn á hina p-ólitísku aðstöðu til
Bandaríkjanna, m. a. hugmynd
Vilhjálms Stefánssonar um að Is-
land væri fy.rsta ameríska lýð-
veldið og Monro-kenmingin cCtti
að ná til þess. Kvað ræðumaður,
að eins og nú stæðu sakir, væri
erfitt að standa einn og óstuddur
og yæri því ekki fráleitt að at-
huga þenna möguleika, því land-
inu myndi minnst hætta etafa af
vernd Bandiaríkjanina af þeim
st'órveldunum, sem nú væru til.
Frh. á 4. síðu.
2. ) að lítið pólskt ríki með um
10 milljónum íbúa, verði endur-
reist umhverfis Varsjá, og skuli
það fá hafniarborgina Gdynia og
aðgang að höfninni í Danzig.
zig.
3. ) að Tékkía, Slóvakía og Ung-
verjaland verði sambandsrílu,
með sjálfstjóm hvert um sig, og
Þjóðverjar fái heimild til að hag-
nýta sér hráefnalindir þeirra í 25
ár.
4. ) að Austurriki verði áfram
hluti af Þýzkalandi.
5. ) að Þjóðverjar fái gömlu
þýzku nýlendumar á næstu 25
áram.
6. ) að Dónárlöndin, Tékkía,
Slóvakía, Ungverjialand, Júgósla-
vía og Rúmenía myndi ríkjasom-
band undir vernd Þýzkalamds og
Italíu.
7. ) að héruðin Beasarabia og
Transylvianía í Rúrneníu fái sér-
stöðu iiman þess rikis og verði
hið fyrra undir rússneskri, en hið
síðara undir þýzkri vemd.
. 8.) að Gyðingar, sem eftir eru í
Þýzkalandi, verði fluttir til Pale-
stínu eða Austur-Afríku.
9. ) að jfrjáls ve(rzlura verði
leyfð í heiminum og öllum
þjóðum gert jafnhátt undílf
höfði á Ameríkumarkadi.
10. ) að yfirráðin yfir Suez-
skurði verði tekin af Bretum
og Frökkum, falin alþjóðanefnd,
og franska hafnarborgiri Djií-
bouti í Austur-Afríku gerð að
fríhöfn.
11. ) að ítalir í Tunis fái sér-
réttindi, þannig að þeir séu þar
áfram ítalskir ríkisborgarar.
í London er því lýst yfir, að
brezku stjórninni sé algerJega ó-
kunnugt um þessa skilmála, og
Sumner Welles hafi að nrinnsta
kosti ekki skýrt henni frá þeim,
hafi hann yfirleitt nokkuð vitað
um þá.
Það er heldur engin dul dreg-
in á það, að slíkir friðarskil-
málar myndu ekki verða teknir
alvarlega í London eða París.
Hitler og Mussolini, þegar þeir hittust seinast í Rómaborg. Ástandið er breytt síðan.
Verstu rafmagnsbil
anirnar á vetrinum.
----«-----
Verksmiðjur og átvarp stöðvuðust fram
yfir hádegi og fólk fékk ekki heitan mat
--------------*—---
Stafmagnsveitmiiii er kaiiiiaiigt
bibbb9 af lives3|n Mlanirnsr stafa.
----♦-----
ENN EINU SINNI bilaði rafmagnið í dag. Bilanirnar urðu
. .snemma í morgun og gekk illa að finna þær. — Báðir
strengirnir frá stöðinni við Elliðaár og hingað til bæjarins bil-
uðu og var bærinn því algerlega rafmagnslaus. Leit var strax
hafin, með allmiklum mannafli, að því hvar bilanirnar væru og
fyrst klukkan 11,15 tókst að finna þær. Voru þær inni í mýr-
nm (Sogamýri), en þar er nú mikið undir vatni.
Aðalfundur Frlðaifélagslns.
Einari Olgeirssyni vik
ið ðr félagiBD með
samiiljóðaaíkvæðDm.
\ ÐALFUNDUR Friðarfélags-
■*"* ins er nýlega afstaðinn. For-
maður félagsins, Guðlaugur Rós-
inkranz yfirkenmari, sí^rði frá
störfum félagsins á árinu. Þrir
menn höfðu gengið úr félagimu
eða verið strikaðir út vegna van-
skila á árinu, og einum manni
(Einari Olgeirssyni ritstjóra)
hafði stjórnin vikið úr félaginu.
I því era nú 29 einstaklmgar og
fjögur félög og félagasambönd
(U. M. F. I., Prestafélag íslands,
Frh. 4 4. síÓU.
Fiadnr IvenMags
Aiitýðnflðkksfélags-
ins I gærkvðidi.
17VENFÉLAG Alþýðu-
flokksfélags Reykjavíkur
hélt mjög fjölsóttan fund í gær-
kveldi. Þar flutti Alexander
Guðmundsson fujGtrúi fram-
söguræðu um, mjódkursölumáí.
Auk þeirra félagsmála, er lágu
fyrir fundinum, 'flutti varafor-
maður félagsins, Kristín Ólafs-
dótiir læknir, fróðlegt og skemmti-
Iegt erindi um breytingar á kjör-
um yngri og eldri núlifandi
kynslóða. Þá sungu fjórar kát-
ar stúlkur nokkur fjörug lög með
píanó 0g fiðlu undirleik. Einnig
skemmtu tveir piltar með banjo-
/ a Frk. á 4. síðu.
Bilanimar á rafmagninu eru nú *
famar að verða svo tíðar, að við
þetta verður ekki lengur unað.
Rafmagnsstjóri sagði í samtali
við Alþýðublaðið í dag, að þess-
ar bilanÍT hefðu orðið með sama
ftætti og biianir þær, sem áður
hafa orðið í vetur, að vatnið
eyðileggí lakkið við „múffurnar“,
geri þær óþéttar og ónýti hæfni
sírengjanna til að flytja raf-
magnið.
Það virðist svo, að grafa verði
upp alla þá staði, þar sem þessar
„múífur" eru, því að reynsla er
nú fengin fyrir því, að þegar
vatn eðia raki kemst að þessu
lakki, þá breytist efnasamsetning-
in svo mikið, að lakkið ónýtist.
Það verður hins vegar dýrt verk,
og óþægilegt að þetta skyldi
koma fyrir, en við því er ekkert
að gera, úr þvi, sem komið er,
annað en það, að hefja viðgerðir
þegar í stað.
Verksmiðjur stöÖvuðust í dag
og útvarp einnig. Síðdegisblöðin
stöðvuðust og vegna þesis, að
ekkert var hægt að gera í prent-
smiðjunum, og fölk á heimilum
\'arð fyrir margs konar óþægind-
um. Hvergi, þar sem eldað er við
rafmagn, var heitur matur á
borðum um hádegi, og var keypt
meira en nokkru sinni áður í
búðum af brauði, mjólk og skyri.
Rafmagnsveitunni ber nú skylda
til að hefja þegar vinnu við upp-
g'röft viÖ múffurnar og lagfæra
það, sem ábötavant er, svo fljótt
sem því verður við kornið. Þetta
ástand er óþolandi.
Rússar segjast ekki munn
irekari krðfir tll
landa i norðanverðri Evrópu
Hafa Mlvissað sænsku stjórninaumþað
LONDON í morgun. FÚ.
MBÆTTISMAÐUR í
sænska utanríkismálaráðu-
neytinu héfir lýst því yfir, að
sovétstjórnin rússneska bafi
fullvissað sænsku stjórnina um
—• að bún geri eklti kröfur til
meiri íanda í norðurhluta álf-
unnar, og að Rússar séu ekki
mótfallnir lengur, að Álandseyj-
ar verði víggirtar.
Embættismaðurinn sagði
einnig, að Þjóðverjar hefðu hót-
að að hafa afskipti af styrjöld-
inni í iFnnlandi, ef Bandamenn
sendu þangað her manns, en
hefðu ekki mótmælt því, að sjálf
boðaiiðar færu um Noreg og
Svíþjóð til Finnlands.
Brezka útvarpsstöðin er far-
in að útvarpa á finnsku og- hófst
útvarpið með því, að sendiherra
Finnlands í London flutti ræðu
og forseti brezk-finnska félags-
ins. Finnski sendiherrann sagði,
að Finnar myndu fagna því, að
fá útvarp á finnsku frá London,
og kvað ákvörðun brezka út-
varpsins í þessu efni sýna, hve
mikla virðingu Bretar beri fyrir
Finnum.
Herlöo I hérnSunnm, sem
BAssar fengn i Finnlandl.
LONDON í gærkveldi. FÚ.
Paasikivi lagði af stað til
Moskva í diag og nokkrir samn-
ingamenn aðrir. Er Paasikivi for-
maður samninganefndar Finna,
sem á að ganga frá friðarsamn-
ingunum í eimstökum atriðum, og
byrja umræður um viðskipta-
samning.
1 fregn frá Stokkhólmi segir,
að herlög séu gengin í gildi i
þeim hlutum Finnlands, sem
Rússar hafa fengið. Þá hefir bor-
izt fregn um að Rússar ætli að
koma upp stúrkostlegum viggirð-
ingum á Kyrjálanesi og fyrir
Frh. á 4. sfðu.