Tíminn - 15.02.1963, Blaðsíða 9

Enn kemur Búnaðarþing saman
til fundar 1 þessu gamla og vel
þekkta húsi, Góðtemplarahúsinu,
sem hefur verið fundarstaður þess
um fjölda ára, og að mörgu leyti
hinn ákjósanlegasti, ekki sízt
vegna nábýlis við Búnaðarfélags-
húsið. Hinu skal ekki leyna, að
það er stjórn Búnaðarfélagsins og
mörgum fleiri vonbrigði, að bygg-
ing Bændahallarinnar skyldi ekk;
vera svo langt á veg komin, að'
íundarstaður þingsins gæti verið
þar, svo sem fullvíst þótti mega
telja, jafnvel þegar samkomudag-
ur þingsins var ákveðinn á síðast-
liðnu ári og má segja að ekki sé
nema herzlumunur, að svo gæti
orðið. Að þessum framkvæmdum
hefur seinkað svo sem raun er á,
er vegna þess, að miklu verr hefur
gengið að fá nægilegt fjármagn
að láni, en búizt var við, en að
því hefur þó verið unnið sleitu-
laust af hálfu byggingarnefndar-
innar frá því snemma á síðastliðnu
vori.
Háttvirtum Búnaðarþingsmönn-
um er kunnugt að þriðji hluti
hótelherbergja á Hótel Sögu var
tekinn í notkun um miðjan júlí
s.l. Annar þriðji hluti um hálfum
mánuði seinna, og veitingasalurinn
á S. hæð tekinn í notkun um líkt
lcyti. Sjöunda hæð hússins, sem er
þriðja hótelhæðin er langt kom-
iii, en nú er verið að fullgera hinn
stóra veitingasal á annarri hæð og
eru nokkrar vonir til, að hann
verði fullbúinn áður en þessu þingi
lýkur. Léiguhúsnæðið var fullgert
fyrir Flugfélag íslands í aprílmán.
uði og fyrir Upplýsingaþjónustu
Bandaríkjanna nokkru seinna. Búð
arinnréttingar eru ógerðar og nokk
ur hluti anddyris hótelsins og 3ja
h'æðin, sem verður aðsetursstaður
búnaðarsamtakanna, er skammt á
veg komin og verður að reka lest-
ína, samkvæmt samningi við Fram
kvæmdabankann, vegna hins er-
lenda láns, sem bankinn tók fyrir
bærviaisamtökin Að öðru leyti
verður þetta mál ekki rakið hér,
en nánari grein kann þinginu að
verða gerð fyrir þessari fram-
kvæmd seinna. En áður en ég skil
við þetta atriði, vil ég minnast á
þann mikilsverða þátt við fram-
kvæmd þessa stórvirkis, samþykkt
Alþingis á íramlengingu á búnað-
armálasjóðsgjaldinu til Bændahall
arinnar. Það er ekkert undarlegt
þó ýmsir bændur líti þessa fjár-
hagslegu kvöð hornauga. Þó er
það von okkar, sem að þessari
framkvæmd vinnum, að langsam-
lega meiri hluti bænda inni af
hendi þetta framlag af velvilja og
skilningi og — metnaði fyrir hönd
landbúnaðarins. að þessi bygging
vf rði fullgerð á þessu ári. Og án
þessa framlags hefði það ekki ver-
ið framkvæmanlegt. Það er þá
lika von okkar að Bændahölfin
verði islenzKum bændum til sóma
og að hún muni. þegar íi’am líða
stundir gefa landbúnaðinum mikið
í aðra hönd.
Enn sem komið cr liggja ekki
mörg mál fyrir þessu þingi, sem
gefa t.ilefni til umræðu hér. Þó
skal nokkurra getið: Dýralækna-
félag íslands sendir þinginu frum-
varp ttm lyfjasölu. sem liggur nú
íyrir Alþingi. í seinni tið hefur
notkun húsdýralvfja stóraukizt og
cr orðinn aílverulegur útgjalda-
liður hjá bændum Ef frumvarpið
vcrður að lögum óbreytt, munu
þcssi lyf hækka allmikið og dreif-
Ræða Þorsteins Sigurðssonar, forseta Búnaðarfélags Is-
lands, við setningu Búnaðarþings
ing þeirra torveldast til ýmissa
héraða landsins.
Eg vil leyta mér að nota tæki-
færið að raforkumálastjóra við-
siöddum, og minnast á jafnréttis-
mál, sem oft hafa verið gerðar
samþ. um hér á Búnaðarþingi, en
það er jöfnunarverð á rafmagni
fyrir allt landið. Gegn þessari ósk
cða kröfu hai'a verið notuð þau rök
að meðan tafnmikið er eftir af
rafvæðingu iandsins, verði sveit-
irnar að bera þennan skatt mögl-
unarlaust. Raforkumálasjóður
megi ekki vig þeim tekjumissi,
sem lækkað rafmagnsverð í sveit-
um landsins myndi valda honum.
Að sjálfsög'ðu þurfa raforkufram-
kvæmdirnar á öllum sínum tekjum
að halda. Hér er aðeins farið fram
á það, að þeim tekjum verði náð
með jöfnu rafmagnsverði, hvort
sem menn Dúa í sveitum eða káup-
stöðum, alveg eins og olía og
benzín er selt á sama verði hvar
stm er á landinu og yfirleitt allar
iiísnauðsynjar. Það virðist þvi frá-
lcitt, að rafmagnið eitt sé tekið út
ur. Eg vil jafnframt láta í Ijós
anægju mína og þakklæti fyrir
það, sem áunnizt hefur við dreif-
ingu rafmagns út um byggðir lands
jns að undanförnu. Og þeir, sem
eru án þessara lífsþæginda bíða og
vona eftir ijósj og yl.
Þá vil ég nefna ályktun, sem
samþykkt var á fundi Bændafélags
F’ijótsdalshéraðs og send hefur
vcrið Búnaðarþingi. Ályktunin er
u:n fjárhagsafkomu bænda. Eng-
in greinargerð fylgir ályktuninni
og sjálf gremir hún ekki frá hvað
fundurinn ieggur mesta áherzlu
á. Hins vegar má gera ráð fyrir,
að í henni telist krafa um aukið
lánsfjármagn til landbúnaðarins.
bætt lánskjör, aukna aðstoð við
ræktun, einkum þar sem hún er
skammt á veg komin, og siðast en
ekki sízt verulega hækkandi verð-
lag landbúnaðarafurða frá því,
sem nú er.
Sahthliða þessu máli má nefna
frumvarp til laga um breyting á
Fiamleiðsluráðslögunum flutt af
Birni Pálssyni. en send Bnþ. af
formanni landbúnaðamefndar
ncðri deildai Alþingis.
Verðlagsmálin hafa svo að segja
vcrið til umræðu á hverju Bnþ.,
þó að framkvæmd þessa máls heyrj
þvi ekki til Búnaðarþing 1962
kaus 3ja manna nefnd til að vinna
að þessu mikilsverða máli með
stjórn Stéttarsambandsins, ef hún
óskaði þess i g var ósk þingsins, að
Framleiðsluráðslögin væru tekin
fii endurskoðunar. Það dróst fram
undir áramót, að nefndin hæfi
störf og liggur ekki fyrir nein
skýrsla um störf hennar
Ýmsum ráðandi mönnum í verð-
lagsmálum landbúnaðarins þykir
varhugavert að hreyfa nokkuð
verulega við Framleiðsluráðslög
unum. Allir eru vitanlega sammála
um það. að þessi löggjöf sé hin
nerkasta og hafj orðið bændum til
vcrulegra hagsbóta. En það sann
ar ekki. að lögin eigi að standa
óhögguð um aldur og ævi. Frá i
því að lögin voru sett og til þessa
dags, hafa orðið geysimiklar brevt
ingar í þjóðfélaginu. og þær breyt
ingar ná ekki síður til landbúnað-1
arins en annarra atvinnuvega. Og
ÞORSTEINN SIGURÐSSON, formaSur Búnaðarfélags Islands, flytur ræSu
sína vlð setnlngu þingsins.
við framkvæmd laganna hafa kom
ið fram ýmsir annmarkar á þeim
Bændur sættu sig t. d. illa við það,
að með síaukinni tækni og vax-
andi vinnu, sem þeir leggja á sig,
til að gera framleiðsluna ódýrari,
fái þeir ekki ágóðann, sem við það
vinnst í sinn hlut, heldur fari
hann á disk neytandans. Slíkt veld
ur vonleysi og uppgjöf, og má þeg
ar víða sja þess merki. Smærri
bændurnir una því tkk) að !
þcir stærri, sem hafa fjárhags-
legt bolmagr til að auka fram
lciðni sína og gera hana ódýrari,
gcri það á peirra kostnað, sem er,
þo raunin a enda vinnur það á
mótj þeirri stefnu. sem barizt er
fyrir ag rétta hlut smábændanna.
Þá mótmælá bændui þvi yfirieitt
harðlega að aukatekjur mjög fárra
bænda af hlunnindum. t. d. lax-
veiði, æðarvarpi o. fl.. sem getur
íumið, ekki einungi? fugum þús
jnda, heldm allt að árslaunum
/ellaunaðs embættismanns. hjá
einstaka bæudum. sé jafnað út sem
tckjum á alla þá bændur. sem
ekkert hafa af þessum tekjum að
segja.
Á síðastliðnu ári voru verðlags-
malin ofar á baugi hjá bændum
og forustumönnum þeirra úti á j
iandsbyggð'inni en nokkru sinni j
fyrr, og kröturr um hækkandj verð
iag fastar fylgt eftir en áður hef-
ur verið. Um það vitna hinir stórn
tandsfjórðungafundir og landsfund
urinn, sem haldinn var í Reykja-
■úk. Bak við þá lá alvöruþungi,
sem ekki lætur að sér hæða.
Allar stéttir þjóð'félagsins eru í
harðvítugu kröfukapphlaupj fyrir
hækkandi launum og ýmiss konar
fríðindum sér til handa. Bændurn
ir einir allro stétta, hafa að mestu
icyti verið áhorfendur, en ekki
þátttakendur í þessu kapphlaupi,
sem hefur aldrei verið harðara en
nú. þar sem allur embættismanna-
skari ríkis og bæja er orðinn þátt-
takandi í pví
Hitt er svo annað mál, að bænd
ur og félagssamtok þeirra þurfa að
tcggja fram rrieiri og betri gögn
ryrir kröfum sínum Forstöðumað-
ji búreiknmgaskrifstofunnar hef-
ur lagt fyrir Bnþ tillögu um að
storauka starfsemi hennar. Mun
þcssi tillaga vera komin frá stjórn
Stéttarsambandsins og nefndar
Bnþ., og er hún mjög athyglis-
vcrð, og er þess að vænta. að
Búnaðarþing taki hana til ræki-
'egrar afgreiðslu, og að málið mæti
skilningi og velvilja Alþingis. er
það kemur þangað. Eg hygg, að
það sé ekVi ofmælt, að bænda-
stéttin sé öllu meira þegnlega
þcnkjandi en margar aðrar stéttir

M-iRNfír, föstudagurinn 15. febrúar 1963.
þjóðarinnar. Það hefur hún sýnt
í verki með því að gefa eftir tvisv-
ar sinnum nokkur prósent af þeirn
tckjum, sem þeim bar með réttu.
Og þetta var gert í þeirri trú, að
það mætti verka sem olía í hinn
úfna sjó dýrtíðar, sem jafnt og
þétt hefur flætt yfir þjóðina á
undanförnum tveimur áratugum
og allt fram á þennan dag. Þessi
virðingarverða viðleitni var að
vettugi virt af öllum stéttum þjóð-
félagsins og jafnvel valdhöfunum
sjálfum. Tími slíkra fóma er lið-
inn og kemur ekki aftur. Bændur
una því ekki lengur að bera minni
irlut frá borðj en aðrar stéttir
þjóðfélagsins. enda stendur og fell
ur framtið .andbúnaðarins með því
hvort svo verður eða ekki. Unga
fólkið í sveitunum unir ekki við
það að leggja á sig meiri vinnu en
aðrir þegnar þjóðfélagsins, en berj
ast þó í bokkum. Þetta er ekki
barlómur, þetta eru staðreyndir.
Þá vil ég leyfa mér að minnast
a stórmál, sem er nú efst á baugi
meðal stórvelda Evrópu, Efnahags-
bandalagsmálið. Eg tel, að það
Búnaðarþing, sem nú hefur störf,
geti ekki annað, sóma síns vegna,
en tekið þetta mál til umræðu og
ályktunar. Það er mjög líklegt, að
ýmsir telji, að hér sé um svo yf-
írgripsmikið mál að ræða og vanda
samt, að það sé ekki á færi ís-
lcnzkra bænda að gefa neina leið-
sögn i því. Eg tel þó að þeir séu
pess umkomnir, engu síður en ýms-
ir aðrir, sem það hafa gert. Það
ei kunnugt, að uppi hafa verið
raddir um það, að ísland eigi
að gerast aðili að þessu stórvelda
bandalagi. Þó hafa þær raddir
heldur hljóðnað í seinni tíð, og
þá frekar taiað um aukaaðild. Full
aöild þýðir afsal mikilla landsrétt-
mda. Með henni yrði landið opnað
fyrir ótakmörkuðum atvinnu-
ickstri útlendinga, innflutningi er-
Icnds fjármagns og erlends vinnu-
afls og þá einnig að sjálfsögðu
hin auðugu fiskimið okkar. „Hvað
er þá orðið okkar starf?“ Hver
örlög bíða þa okkar fámennu þjóð-
ar, sem að fólksfjölda er ekki nema
eins og lítið úthverfi í stórborgum
Evrópu? Hvag verður um sjávar-
úíveginn okkar, sem aðild að
bandalaginu á að bjarga, ef fiski-
fiotar stórveldanna tæma fiskimið-
in? Hvað verður um fiskvinnslu-
stöðvarnar okkar í sámkeppni við
þær erlendu, sem sjálfsagt myndu
risa hér upp? Hvað verður um okk-
ar unga og ört vaxandi iðnað? Og
siðast en ‘ikki sízt, hvaða örlög
bíða landbúnaðarins? En nú segja
ruenn, að aukaaðild sé allt annað.
Þar sé samið sérstaklega um þessi
viðkvæmu og mikilsverðu mál,
og er það að sjálfsögðu rétt. En
þó er mjög líklegt, að þeir samn-
ingar yrðu á þann hátt, að hér
yrði um tímabundna samninga að
ræða og að úr aukaaðildinni yrði
að nokkrum tíma liðnum full að-
ild. Um hitt eru víst allir sammála
að við nregum ekki slitna úr við-
'kiptalegum samböndum við Vest-
ur Evrópuríkin. Allt virðist velta á
því, að við getum náð viðskipta-
sjmningum við EBE, án þess að
'cngjast því sem aðildarrlki. Eitt
ei víst, að hér er komið á dagskrá
eitt mesta srálfstæðismál, sem ís-
!endingum hefur ag höndum bor-
ið um aldaraðir. Hér má því ekki
rasa um ráð fram. Búnaðarþing
ætti að vera fullfært um að vara
við þeirri hættu. Og það tel ég, að
Framhald af*13. sfðu. , r
9