Tíminn - 15.02.1963, Page 13

Jónína V. Jóhannesdóttir
frá Espihóli
Jónína Valgerður Jóhannesdóttir
Espihóli.
Minningarorð.
„Deyi góð kona, er sem
daggeisli hverfi úr húsum,
verður húm eftir“.
Þessar ljóðlínur Steingríms Thor
steinssonar komu í huga minn, er
ég heyrði lát Jónínu á Espihóli.
Hún andaðist á Fjórðungssjúkra
húsinu á Akureyri hinn 28. janú-
ar s.l. eftir stutta sjúkranegu. —
Jónína var fædd að Syðri-Tjörn
um á Staðarbyggð 24. júní 1902.
Voru foreldrar hennar Jóhannes
Þórðarson frá Björk og Anna Jóns
dóttir frá Gilsbakka. Þau voru
komin af kunnum og vel þekktum
eyfirzkum bændaættum.
Vorið 1908 fluttist Jónína ásamt
foreldrum sínum að Miðhúsum í
Hrafnagilshreppi, og þar átti hún
heimili í 30 ár. Árið 1938 giftist
hún eftirlifandi manni sínum
Kristjáni Jakobssyni frá Espihóli,
orðlögðu prúðmenni og einstökum
gæðadreng. Bjuggu þau fyrstu tvö
árin á nýbýlinu Espigrund, sem
byggt var úr Espihólslandi, en ár-
ið 1940 fluttust þau að Espihóli
og bjuggu þar ágætis búi yfir 20
ár. Fyrir tveimur árum brugðu
þau búi og fengu jörð og bú í
hendur dóttur og tengdasyni.
Þeim Kristni og Jónínu varð
tveggja barna auðið. Þau voru:
Guðný, húsfreyja á Espihóli, gift
Jóni Jóhannessyni frá Hóli í
Höfðahverfi, og Þorbjörn, sem
lézt í desember 1956, 10 ára að
aldri. Var hann foreldrum sínum
og ættmennum öllum mjög harm-
dauði.
Árið 1957, hinn 19. júní, að
línur rita, dyra á Espihóli. Þang-
að 'hafði ég ekki komið áður, en
ég var ráðinn þar kaupamaður
sumarlangt. Eg gleymi aldrei við-
tökunum og viðmótshlýjunni,
fann undir eins, að þar myndi gott
að vera og heimilið breiddi opinn
og hlýjan faðminn móti öllum,
sem að garði bar, hvort heldur
það var gestur stutta stund eða
fólk til lengri dvalar.
Jónína á Espihóli var gerðar-
kona í sjón og raun, glöð og hlý
í viðmóti og gott með henni að
vera, vel greind og skemmtileg,
kastaði oft fram stöku og hafði
yndi af ljóðum. Hún bar ríka um-
hyggju fyrir öllum, er hún átti
að sjá um, jafnt mönnum sem mál
leysingjum. Hún gleymdi aldrei
neinum.
Jónína var dugleg og áhugasöm
húsfreyja, sem um aldarfjórðungs
skeið átti yfir að ráða mörgu
fólki, því að jafnan var mann-
margt á heimdinu, fólk á öllum
aldri til lengri eða skemmri dval-
ar.
Eigi veit ég neitt um það, hvort
einhverjúm úr hópi þessa fólks
hefur nokkru sinni komið til hug-
ar að óhlýðnast boði húsfreyjunn
ar á Espihóli, en hafi svo verið,
þá hefur sú fyrirætlan að engu
orðið og aldrei framkvæmd, því
að sá hinn sami hefur fljótt fund-
ið, að það var ekki hægt.
Við fráfall Jónínu á Espiihóli er
„daggeisli horfinn úr húsi og húm
eftir.“ Hennar verður sárt sakn-
að af ástvinum hennar öllum og
öðrum þeim, sem áttu samleið með
henni á ævibrautinni. En maður
kemur í manns stað.
Eg veit, að þeim hjónum, Kristni
kveldi dags, kvaddi ég, sem þessar
Laus staða
Staða gjaldkera hjá Akraneskaupstað er laus til
umsóknar. Umsóknarfrestur er til 28. febrúar 1963
Nánari upplýsingar gefur bæiarstjóri,
Björgvin Sæmundsson.
Útboð
Tilboð óskast í að ganga frá Félagsheimilinu á
Blönduósí að utan, múrhúðuu og málningu eða
annarrí jafn góðri lithúð.
Útboðsgögn verða afhent á teiknistofunni, Tómas-
arhaga 31, Reykjavík og á sýsluskrifstofunni á
Blönduósi.
Tilboðin verða opnuð 22. marz kl. 11 f.h. á teikni-
stofunni, Tómasarhaga 31. Reykjavík.
SKRIFSTOFUSTÚLKA
óskast, aðallega til símavörzlu og vélritunar.
Umsóknir, er greini aldur, menntun og fyrri störf.
sendist skrifstofu Veðurstofunnar fyrir 1. marz n.k.
Veðurstofa íslands
og Jónínu, var það mikið ánægju-
efni, að dóttir þeirra, Guðný, og
maður hennar, Jón, tóku við búi
á óðalinu. Það var vel ráðið. Eg
veit einnig, að mikils má vænta
af hinum ungu og á'hugasömu at-
orkuhjónum.
Við minningarathöfn í Grundar
kirkju, laugardaginn 2. febr., var
Jónína kvödd að viðstöddu fjöl-
menni og síðan lögð til hinztu
hvíldar í heimagrafreit á hólnum
hennar kæra sunnan við túnið á
Espiihóli.
— Þegar árdegissólin ljómar um
hinn fagra Eyjafjörð og lognhljótt
húm kvöldsins breiðir mjúka
blæju sína yfir hauður og höf, vef-
ur móðir jörð hina prúðu og góðu
konu og aðra þá, sem hvíla í vígð
um reit Espihólsins, faðmi friðar,
þess friðar, sem eilífðin á, og er
ölium friði æðri.
Eg votta öllum ástvinum hinnar
látnu mínar dýpstu samúð.
Vertu sæl, Jónína.
Eg flýt þér alúðanþakkir fyrir
ógleymanlega kynningu og alla
þína hiýju.
Blessuð sé minning þín.
Páll Ólafsson
frá Sörlastöðum.
Ræ3a Þorst. Sigurðss.
'Framhaid A 9 siðn
pað hafj gert í nafni alls þorra
islenzkra bænda.
Enn skal á það minnzt, að ég tel,
að Búnaðarþing eigi að árétta sam-
þykktir sínar frá fyrri þingum,
að Seðlabankinn hækki afurðalán-
in til landbúnaðarins, sem nemur
hækkuðu afurðaverði og fram-
h.iðsluaukningu, og að föst afurða-
lán verð'i veitt út á garðávexti.
Garðyrkjan er góðu heilli, orðin
svo snar þáttur í framleiðslu
bænda viða um land, og þó sér-
staklega í vissum sveitum og hér-
uðum, að mikil nauðsyn er að þeir
bændur, sem hana stunda fái sinn
hlut. íhaldssemi peningavaldsins
um veitingu afurðalána er lítt skilj
anieg, þar sem framleiðslan til
lands og sjávar er hin eiginlega
gulltrygging þjóðarbúsins.
Að lokum skal svo getið gamals
kunningja Búnaðarþings, en það
er holdanautamálið. Það mun enn
verða til umræðu og afgreiðslu á
þcssu þingi sem að undanförnu.
En baráttukjarkur áhugamanna
þess óbilaður, þrátt fyrir þá hörðu
andstöðu, sem það mál hefur feng-
ið. Vandamái og framfaramál land
búnaðarins eru mörg og margþætt.
Búnaðarþing hefur mikilvægu hlut
verki að gegna að hafa leiðsögn
um lausn þeiira.
í von og vissu þess, að Bún-
aðarþing muni að þessu sinni, sem
jafnan fyrr. vinna að þessum mál-
um af alvöru og kostgæfni, og að
Aiþingi og ríkisstjórn taki álykt-
unum Búnaðarþings með velvilja
og góðum skilningi til jákvæðrar
afgreiðslu, segi ég þetta 45. Bún-
aðarþing sett..
Fari$ I réSur
Frainhaid af 8. síðu
við myndaapparat, Milli klukk-
an 7 og 8 var lokið að draga lóð
irnar og gengið frá lóðabölum
og öðru lauslegu, að svo búnu
var stefnan tekin á land og vél-
in sett á fulla ferð.
Að bryggju var lagzt um kl.
10.30 og það fyrsta, sem spurt
var um, var: Fældi hann ekki
allan fiskinn burt? Aflinn vó
um 8 tonn og þótti bara gott,
en þeir sem höfðu farið allt að
40 mílur í haf út voru með 9
—10 tonn eftir 22 og 24 tíma
útivist. En við vorum þó ekki
nema 18% tíma í róðrinum
Um leið og báturinn var orðinn
fastur hófust balarnir á loft og
höfnuðu uppi á bílpalli,ogsömu
ieið fór einnig fiskurinn. Um
leipf og ég kvaddi skipshöfninp
og þakkaði fyrir ferðina. var
mér afhent myndarleg ýsu
=nvrðR cv '’n>- mér t.iáð að bettn
væri minn hlutur úr ferðinni.
(ísel).
Útvarpsgjöld
og þjófaleit
Nokkuð hefur að undanförnu
verið minnzt á innheimtu útvarps-
gjalda. Dag eftir dag eru lesnar
í Ríkisútvarpinu langar tilkynn-
ingar um skyldur hlustenda að
greiða sín gjöld, sem ekki ætti að
vera tiltökumál, og kærir sig eng-
inn ærlegur maður um að refjast
um réttmætar skuldir, enda mun
meiri hluti útvarpseigenda hafa
gert skil. En það er ekkert laun-
mál, að langt er síðan margir eru
orðnir óánægðir með innheimtu-
formið. Hlustendum hefur lengi
þótt það óhóflega umfangsmikið
og kostnaðarsamt, og nú blossar
þessi sama óánægja upp úr sjálfu
Ríkisútvarpinu í formi þessara
langorðu tilkynninga, með ógn-
andj lagabálkum og öðru tilheyr-
andi.
Það er ekkert nýtt, að þess sé
óskað, að breytt sé þessu inn-
heimtuformi, sem orðið er úrelt
fyrir mörgum árum, sem eðlilegt
er, því að það var hið rétta á fyrstu
árum útvaipsins, en ekki óumbreyt
anlegt. Fer það varla fram hjá
mörgum. að þessi ósk er orðin all-
almenn.
Þó virðist Ríkisútvarpið eitthvað
þykkheyrt vig henni. Eðlilegt er,
að það gangi eftir því gjaldi, sem
í gildi er, en ef það reiddi hygg-
ingi og hófsemi í þverpokum, hefði
þá líklega fremur farið að líta á
þessa frómu ósk, áður en hún
verður ag háværr; kröfu, en að
fara að ógna viðskiptavinum sín-
um með þjófaleit, þegar því þykir
heimtast illa það, sem því ber.
Þótt innheimtuliðið hafi áður ver-
tbróttir
syn einstaklingsins til þess að við-
halda líkama sínum og líffærum
með skynsamlegri áreynslu. Auk
þess var nemendum sýnt hvernig
þolhjólið er notað við þrekmæling
ar og hvernig nota má ýmsar æf-
ingar til mælingar á þreki og þoli.
Þá kallað'i skólameistari Mennta
skólans nemendur sína á sal og
hélt Benedikt Jakobsson þar erindi
um „íþróttaiegt uppeldi í mennta-
skólum frá lífeðlisfræðilegu sjónar
miði“. Tveir fræðslufundir voru og
haldnir með íþróttamönnum, þar
sýndi og skýrði Benedikt Jakobs-
son filmræmur, er sýndu m.a.
stjörnur eins og Wilmu Rudolph
og sovézka tneistarann Brummel.
Þá voru 40 íþróttamenn þrek-
mældir og læknisskoðaðir.
Ákveðið er að halda fleirj slíka
fundi. Og mun sá næsti verða hald
tnn á Akranesi í sambandi við
Sveinameistaramót íslands.
Mótið sjálft hefst ki. 4 á sunnu-
dag (ekki mánudag eins og áður
hefur verið suglýst). Keppt verður
í hástökki an atrennu, langstökki
án atrennu, þrístökki án atrennu
og hástökki með atrennu.
Auk þess 'erður keppt í hástökki
með atrennn sem aukagrein, og
heíur öllum beztu hástökkvurum
ikkar verið boðið ag taka þátt í
mctinu m.a. Jóni Ólafssyni.
Um kvöidið heldur Benedikt
Jakobsson erindi fyir íþróttamenn
staðarins. Og á mánudagsmorgun-
;nn mun hann einnig flytja erindi
i Gagnfræðaskólanum. Allar nán
ari upplýsingar er að fá hjá Herðj
Palssyni í sima 4. Akranesi.
Um aðra helgi verður Unglinga-
nfistaramót íslands (innanhúss)
haldið að Selfossi. Er þá í ráði að
Höskuldur Goði Karlsson flytji þar
ermdi um riálsar íþróttir, en frá
því verðúr nánar skýrt seinna.
ig allfjölmennt, er líklegt, að þá
þyrfti að bjóða út ærnu varaliði,
ef leita skal ekki aðeins um híbýli
manna, heldur og heimaland, sam-
kvæmt orðanna hljóðan, að óskráð-
um viðtækjum!
En málið hefur fleiri hliðar.
Útvarpsnot eru víða hér með litlu
menningarsniði, sem lýsir sér í
því, að útvarpið er látið glymja í
tíma og ótima, oft án þess að
nokkur hlusti á það. Þótt sumir
geri sér þetta ljóst, hafa flestar
endurbætur strandað á hinu góða
'ýðræði, ■ þ. e. á meðan einhver
vill hafa opið, geta hlutaðeigend-
ur ekki fengið sig eða aðra til að
loka, jafnvel þótt aðeins sé einn
af fimm, sem vill hafa glauminn,
qg gleymi honum þar til lokað er.
Á þetta við víða á heimilum, til
litilla mannbóta eða sæmdar.
Sumum finnst eflaust gaman að
hafa útvarp á vinnustað, en skyldi
það ekki vera tvísýnn menningar-
auki stundum? Sumir vinnustaðir
hafa nógan hávaða fyrir, en svo
þegar bætt er við glymjandi út-
varpi, verður þetta hávaðí, sem í
byrjun mætti vekja sjö svefn-
purkur, en þegar fram í sækir er
þó enn líklegri til að deyfa og dá-
leiða enn fleiri dauðyfli. Leitun
mun vera á öðru, sem heimskar
fólk meira en ástæðulaus hávaði.
Þá er alveg ósannað mál, að meiri
hluti fólks óski eftir þessum
aukna hávaða. Sú eina atkvæða-
greiðsla, sem ég veit um það, fór
fram á allfjölmennum vinnustað
hér í Reykjavík og fór þannig, að
af um þrjátíu voru fimm menn,
sem vildu hafa Keflavíkurútvarpið
(sem þar á verkstæðinu þykir hin
argasta plága). Jafnframt tók verk
stjórinn fram, að þessir fimm
hefðu tvímælalaust verið lélegastir
sinna starfsmanna. Aftur vildi um
helmingur þessa starfsliðs lilusta
a íslenzka útvarpið. En vafalítið
tci ég, ag þaö séu fleiri en ég, sem
gjarna vildu kaupa sig undan ó-
nauðsynlegum hávaða, væri þess
kostur.
Sumum finnst líklega, að þetta
hafi verið utúrdúr, en þá kem ég
aftur að etninu: Það vandamál,
sem ég drap hér á, verður ekki
leyst fyrr en sem flestir eiga sitt
útvarpstæki, sem þeir geta hlustað
á fyrir sig án þess ag æra aðra
eða valda peim óþægindum, en
einmitt litlu transistortækin veita
þmnan möguleika. Horft hef ég
á ungling í langferðabíl, sem tók
úi brjóstvasa sínum lítinn leiðslu
stúf og stakk honum í hlustina,
hlustaði á sitt tæki án þess að
trufla nokkurn annan eða valda
oþægindum og slökktj svo á því,
þegar hann vildi ekki hlusta leng-
ur; í stuttu máli, hagaði sér bæði
kurteislega og skynsamlega. Auð-
'dtað sá ég ekkert á þessum leiðslu
spotta. hvort hinn endj hans var
fastur í einhverju lögskráðu ,,út-
varpsheimili“, enda var ég alveg
áhugalaus um það. En því minn-
íst ég lengi þessa atviks, að í lang
fcrðabílum heyri ég sjaldan ann-
að úr útvarpi en hávaðann einan.
mér til óblandinnar gremju.
Nú^ vildi ég gjarnan óska, að
Ríkisútvarpig þekkti sinn vitjun-
artíma og legði niður löngu úrelt
innheimtuform, en breytti því í
persónugjald, svo að menn óþving-
að gætu eignazt svo mörg útvarps-
’.æki, sem þeir telja sig þurfa,
og legði það þá sinn skerf til þess
að takast mættu skaplegri og skyn
samlegri útvarpsnot. Skyldi ekki,
a. m. k. á meðan sjórinn er svo
Framh. á bls. 15.
T f M I N N, föstudagurinn 15. febrúar 1963.
L3