Alþýðublaðið - 15.06.1940, Blaðsíða 3

ALÞYÐUBLAÐBÐ
LAUGAIDAGUR 15, JÚNÍ 1940.
MÞÝÐUBLAÐÍÐ
Ritstjórl: F. R. Valdemarsson.
í Ijarveru hans: Stefán Pétursson. Símar 4902 og 5021 (helma).
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (hekna) Sellandsstíg 16. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu gengið inn frá Hverfisgötu.
Simar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2,50 á mánuði. 10 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐU P R ENTSMIÐJAN H.p.
Þeir sigra sig dauða.
"E1 ALL PARÍSARBORGAR í
fyrrinótt kom engum á óvárt
eftir hinar látlausu orustur und-
anfarna tíu daga til þess aö gera,
örskammt fyrir norðan borgina.
Enda var því fyrir löngu síðan
yfir lýst af Frökkum, að þeir
væru við því búnir, að verða að
hvérfa úr höfu'ðbor-g sinni og
það myndi engin úrslitaáhrif hafa
á gang stríðsins. Því yrði haldið
t áfram eftir sem áður, þar til
fullnaðars.i'gur væri unninn.
Engu að síður er hernám París-
arborigar þungf áfall fyrir
Frakka. Ekki •fyrir það, að hún
hafi svo mikla heniaðarlega þýð-
ingu, heldur fyrir hitt, hver ítök
þessi glæsilega menningarborg á
• í hug og hjarta frönsku þjóðar-
innar. Af þeirri ástæðu kusu
þeir Hká heldur að gefa hana
upp orustulaust, en að eága þao
á hættu, að hirn yrði lögð í
rústir.
Það er ekki í fyrsta sinn, sem
Þjóðverjar taka París. 1 lok
stríðsins 1870—1871 varð borgin
að gefast upp fyrir þeiin, að^
fram komin af hungri, eftir
margra mánaða umsát. Þá var að
vísu ekki skotið af fallbyssum
Þjóðyerja nenia á e'nn bæjarhlut-
ann. Því að þó að virðingunni
fyrir verðmætum menningarinnar
væri ekki fyrir að fara hjá Bis-
marck, þá kynokaði hann sér þó
við, að fyrirskipa að leggj'a þessa
fögru borg í rústir. Hitler er að
því leyti ólíkur þeim fyrirrennara
*sínum, að hann vill gjarnan láta
líta á sig sem listamann og lista-
frömuð- En í stríðinu liefir slík
hégómagirni ekki aftrað honum
frá því að láta flugvéiar sínar
varpa eldsprengjum yfir gfæsi-
legustu borgir og byggingar í
löndum andstæðinga sinna. Og
engum datt í hug, að hann. myndi
frekár hlífa París við slíkri eyði-
ieggingu en Varsjá.
En þó áð París hafi nú í annað'
sinn á tæpum sjötíu árurn orðið
að gefast upp fyrir þýzkum inn-
rásarher, þá er þó aðstaða
Frakka, eftir uppgjöf borgarinnar
nú, mjög ólílc þvi, sem hún var
í slríðinu 1870—-1871. Þá stóö
Frakkland eitt síns iiðs og Þjóð-
verjar voru búnir að gersigra
og taka til fanga alla þá heri,
sem Frakkar höfðu á að skipa,
áður en París gafst upp; og með
uppgjöf hennar var því stríðinu
raunverulega lokið. Nú er aftur
á móti aðalher Frakka ósigraötir,
þótt hann hafi .orðið að yfirgeía
höfuðborgina, og voldugur banda
maður að senda þeini hjálparher,
sem með hverri vikunni, sem.líð-
'ur, verðúr stærri og stærri.
Sigurvhna Hitiers yfir hertöku
Parísar verður því áreiðanlega
ekki iangvarandi. Hann mun
fljiótt komast að raun um það, að
hernám ParísarbTirgar er ekki úr-
slitasigurinn, sem hann ætlaði að
vinna og var búinn að iofa her-
mönnum sínum, frekar en sigur-
finn í Flandern. Að visu veit hann
sjálfur minnst af þvi, þótt blóð-
baðið haldi áfram. Hann verður
ailtat í hæfilegri fjarlægð frá
því. En hvað segja þýzku her-
mennimir, úrvinda af þreytu,
þegar þeir verða að leggjd úit í
eina só'knina enn, ef til vill blóð-
ugri en nokkra þó fyrri, til þess
að vinna úrsiitasigurihn, sem
þeim var fyrst sagt að þeir ynnu
með sókninni i Flandern og svo
við Parfs? Og hve margar slíkar
sóknir halda þeir út við harðn-
andi vöm og vaxandi her
Bandamanna? Frakkiand er stórt,
og aðeins lrtill hluti þess enn á
va'di Hitle' s. Og þó að hann ynni
það aljt, er England eftir og úr-
slitasigurinn öunninn. Það er yf-
irleitt e'ns um úrslitasigur Hitlers
og hiilingar — „fata morgana“
— eyðimefkurfarans. Um leið og
hann heldur sig vera kominn til
hins iangþráða takmarks, er það
aftur horfið sjónuni hans og
ekkert fram undan nema eyði-
mörkin.
f síðustu heimsstyrjöld unnu
Þjóðverjar hérumbil aliar orust-
urnar og þöndu sig yfir hálfa Ev-
rópu. En þeir töpuðu strfðinu
sjáifu. Framleiðsian heima fyrir
bilaði, birg'öirnar gengu til þurð-
ar og þoii hinna óbreyttu her-
manna var ofhoðið. En iöngu áð-
ur en svo langt var komið, voru
þeir farnir að sjá, hve voniaust
stríðið var, þrátt fyrir alla sigr-
ana. „Wir siegen uns zuTode“ —
„Við sigrum okkur dauða“ —
sagði óbreyttur þýzkur hermaður
eftir eina af hinum mörgu sigur-
sælu sóknum heimsstyrjaldar-
innar. Fyrr eða síðar eiga her-
menn Hitlers eftir að vakna upp
við sörnu vitund.
r
1
Athugasemd.
Alþýðubiaðið hefir ver-
ið beðið um rúm fyrir
eftirfarandi athugasemd:
1” GREIN, sem birtist. í blaði
yðar 10. þ. m., út af aðal-
fundi Eimskipaféiags Islairds 8.
þ. m.. 'er sagt að svo viröist,
,,að féiagið sé smátt og smátt að
færast yfir á hendur færri og
færri manna. Hlutabréfin iendi
hjiá fáum úfvöldum,“ og síðast
í nefndri grein er sagt um fé-
iagið: „Við vonum aðeins að það
missi ekki hinn upprunalega til-
gang sinn, verði sameign þj'óðar-
innar, rekið á lýðræðisgmndveili
fyrir alla hina Islenzku þjöð, en
ekki í ágóðaskyni fyrir fáa pen-
ingamenn."
Ot af þessu viljum vér biðja
yður vinsamiegast a'ð birtá í
biaði yðar það, sem iiér skal
greina:
TÍU MÁNUÐIR eru nú
liðnir frá því sáttmáli
Stalins og Hitlers var undirrit-
aður og sex mánuðir frá því
Finnlandsstríðið hófst, en menn
eru ekki á eitt sáttir um það,
hver sé stefna Stalins í núver-
andi styrjöld. Menn hafa gam-
an af því að gera sjálfa sig að
heimskingjum -— að öðrúm
kosti' væri erfitt að skilja
það, hversvegna menn eru’allt-
af að sannfæra sjálfa síg um
það, að ekkert raúnvérulegt
bandalag sé milli Stalins og
Hitlers.
Sú saga hefir verið borin út,
að ætlun Stalins sé sú, að ýta
Hitler svo langt út í styrjöld-
ina, að hann geti ekki dregið
aftur saman seglin. Núverandi
afstaða Stalins mundi ekki
verða til frambúðar og því til
sönnunar er bent á það, að
ekkert hernaðarbandalag hefir
verið gert milli Stalins og Hitl-
ers. Stalin sé að húgsa um eigin
hagnað og nú sem stendur megi
hann ekki rjúfa bandalagið við
Hitler.
Þessi skoðun er ekki einung-
is blekking, heldur einnig mjög
hættuleg.
Sú fullyrðing, að ekkert
hernaðarbandalag sé milli Stal-
ins og Hitlers, er ekki rétt. Hið
eina, sem hægt er að sanna í
því máli, er það, að þeir hafa
ekki gert hernaðarbandalag op-
inberlega. Aðeins þeir, sem á-
líta, að ekkert leynilegt banda-
lag sé milli Stalins og Hitlers,.
og að allt, sem þeim fer á milli,
sé þegar í stað gert almenningi
kunnugt, geta ályktað svo. En
við vitum, að milli þeirra er
leynilegt bandalag, og að um
það er ekkert gert uppskátt,
nema þeir hafi sjálfir hag af
því.
Hitler hefir áreiðanlega gert
hernaðarlegt bandalag við Stal-
in, og hann hefir tryggingu fyr-
ir því, að Stalin standi við það
bandalag. Og það er öllum ljóst,
hverjar þessar tryggingar eru.
Eftir skiptingu Póllands eign-
uðust Rússar og Þjóðverjar
sameiginleg landamæri: Stalin
getur ekki ráðist á Þýzkaland.
Það er hverjum manni augljóst
eftir Finnlandsstyrjöldina.
Ef Stalin dytti í hug að ráðast
á Þýzkaland um þessar mundir,
væru dagar hans brátt taldir.
Stalin og Iiitler eru báðir
bundnir við sama staúrinn. Og
meðan herveldi Iiitlers er
svona mikið, getur Stalin ekki
og vill ekki rjúfa bandalagið
við hann.
En hitt er óvíst, hvort Stalin
tekur beinan þátt í styrjöldinni
fyrst. um sinn. Hvaða hjálp gæti
Hluthafar félagsins voru flestir
; áriö 1919, og var tala þeirra þá
14 609. Ennþá eru iiiuthafar uin
14 þús., svo fækkun hluthafanna
d þessum 21 árl hei'ir því elcici
verið tneiri en samtals úm 4»/o.
Vér sjéum því eklci að ástæöa
sé til þess ótta hér að lútandi,
sem kemur fram í nefndum um-
mæiumrf tdðri grein í blaði yðar.
Virðingarfylist.
H. f. Eimskipaféiag fsiands.
G. Vílhjálmsson.
EFTIRFARANDI grein, sem birtist nýlega í cmeríska
blaðinu The New Leader, er eftir Boris Ni :olaievskyk
íem lengi var samverkamaður Karls Kautsky. Hann hefij
oýlega gefið út ítarlega ævisögu Karls Marx og er talinn
einn af beztu sagnfræðingum sósíalismans.
Stalin veitt Hitler um þessar
mundir? Hann getur að vísu
iánað honum hermenn. En Hit-
ler hefir nóg af hermönnum.
Og Hitler þekkir hermenn Stal-
ins. Hinn 11. ágúst árið 1939
sagði Hitler við fyrrverandi
fulltrúa sinn í Danzig:
— Ég þekki rauða herinn. Ég
hefi veitt honum athygli um
langt skeið. Hann er einskis
virði, áreiðanlega einskis virði.
Þar er engin herstjórn og eng-
inn agi. Og þáð, að Hitler, allt
um það, gerði hernaðarbanda-
lag við Rússa, sýnir, að í nú-
tímastyrjöld er fleira nauðsyn-
legt en góður her.
Hin nýja hernaðaraðferð Hit-
lers er sú. að sigra óvininn inn-
an frá, koma því svo fyrir, að
þjóðin svíki sig sjálf. Hann hef-
ir lýst því nákvæmlega, hvern-
ig hægt sé að æsa einn flokkinn
gegn öðrum með óvinaþjóð-
inni. Og þegar bylting sé yfir-
vofandi, þá sé kominn tími til
hernaðarlegra aðgerða, og þá
eigi að brjóta alla mótspyrnu á
bak aftur á svipstundu.
Bandalag þeirra Hitlers og
Stalins er því mjög skiljanlegt.
Það er enginn vafi á því, að
Hitler hefir átt sendimenn með-
al þeirra þjóða, sem hann er nú
í styrjöld gegn. Þeir hafa eink-
um verið í æðri embættum og
haft tækifæri til að bejta áhrif-
um sínum meðal æðri stéttanna
ög valdamannanna. Aftur á
móti hefir Stalin haft sína er-
indreka meðal lægri stétianna,
meðal verzlunarfólks, skrif-
stofufólks o. s. frv. Meðal þess-
ara erindreka hefir svo mynd-
ast samvinna, sem borið hefir
mikinn árangur.
Fyrir atbeina erindrekanna
meðal „æðri“ stéttanna hefir
tekizt að æsa þær gegn ,,lægri“
s^éttunum og með hjálp erind-
rekanna meðal ,,lægri“ stétt-
anna hefir heppnast að æsa þær
gegn hinum „æðri“. Hitler var
það ljóst, að mesta hættan lægi
í því, að óvinaþjóðir hans stæðu
sámeinaðar innbyrðis. Og hann
‘vissi, áð ef sér ætti að verða sig-
urs auðið, yrði hann að stofna
til innbyrðis sundrungar meðal
óvinaþjóðanna.
Reynslan sýndi það fyrstu
níu mánuði stríðsins, að Stalin
tók að sér að vinna þetta verk,
sem var að vísu mjög örðugt
vegna þess, að kommúnistar
voru aldir upp við þá kenningu,
að þeim bæri að hata nazism-
ann. Og nú fer að verða skilj-
anleg „hreingerning“ sú, sem
fram fór innan rússneska kom-
múnistaflokksins. Hún var að-
eins undirbúningur undir þá
stefnubreytingu, sem Stalin
hafði ákveðið að taka.
Enda þótt verk Stalins væri
bæði erfitt og vandasamt, þá
heppnaðist það. Vafalaust hefir
hann misst marga trúa áhang-
endur um allan heim, en .hon-
um heppnaðist að fá Komintern
á sitt mál. Og það er undarlegt,
að enginn kommúnistaflokkur
í heiminum skyldi gera upp-
reisn gegn þessári stefnubreyt-
ingu. i
Það væri mjög skemmtilegt.
að gera þessu máli fyllri skil,.
en það er ekki markmið þess-
arar greinar. Eins má þó geta í
þessu sambandi og það er það,
að ef Stalin hefði gert opinbert
hernaðarbandalag við Hitler,.
hefði stefna hans beðið full-
lcominn ósigur. En með þeirri
aðferð, sem viðhöfð var, vönd-
ust áhangendur hans smám
saman við stefnubreytinguna.
En á yfirborðinu þykist Stal-
in vera að berjast gegn nazism-
anum. Og sá áróður er fluttur
af svo miklum hyggindum, að
margir ganga í gildruna og trúa
honum. , ’ * j
í Frakklandi til dæmis hafa
áróðursmenn kommúnista hald-
ið áfram að reyna að telja
Frh. á 4. síðu.
I IHné i kirHlsl
Aðgöngumiðar á kr.
seldir frá kl. 7.
DANSIÐ í KVÖLD ÞAR'
SEM FJÖLDINN VERÐLTR.
Ölvuðum mönnum
bannaður aðgangur.