Alþýðublaðið - 18.06.1940, Blaðsíða 3

ALÞYÐUBLAÐIÐ
ÞRIÐJUDAGUR 18. JÚNI 1948
ALÞÝÐUBLIBIÐ
Ritstjóri: F. R. Valdemarsson.
1 fjarveru hans: Stefán Pétursson. Símar 4902 og 5021 (heima).
Ritstjórn: Alþýðuhúsinu við Hverfisgötu.
Símar: 4902: Ritstjóri. 4901: Innlendar fréttir. 5021: Stefán Pét-
ursson (heima) Sellandsstíg 16. 4903: Vilhj. S. Vilhjálms-
son (heima) Brávallagötu 50.
Afgreiðsla: Alþýðuhúsinu gengið inn frá Hverfisgötu.
Símar: 4900 og 4906.
Verð kr. 2,50 á mánuði. 10 aurar í lausasölu.
ALÞÝÐUPRENTSMIÐJ AN H.J.
Skráin yfir hin vangoldnu útsvör
MORGUNBLAÐIÐ lét í ljós
megna óánægju yfir því
fyrir helgina, að bæjarráð
Reykjavíkur skuli hafa „opnað
almenningi nokkurt útsýn inn
á þrengra svið málefna bæjar-
ins“, eins og það komst að orði,
með því að „láta gera skrá yfir
„helztu vanskilamennina“ í
bænum og fá óvönduðum blöð-
um í hendur til áróðurs og
mannskemmda* ‘ (!).
Þessi orð voru skrifuð í til-
efni af því, að Tíminn og Al-
þýðublaðið leyfðu sér að gera
hina nýju skrá bæjarráðsins yf-
ir vangoldin útsvör að umtals-
efni og birta úr henni nöfn
þeirra, sem mest eiga ógreitt af
eldri útsvörum.
Morgunblaðið telur, eins og
sjá má á orðum þess, birtingu
þessara stærstu skuldunauta á
skránni vera gerða „til áróðurs
og mannskemmda". Við því er
aðeins það að segja, að margir
af þeim mönnum, sem nefndir
voru, eru hátekjumenn og stór-
efnaðir menn, sem áreiðanlega
eru mjög vel færir um það að
greiða útsvör sín skilvíslega,
miklu færari um það en allur
fjöldi þeirra sex þúsund manna,
sem eru á skránni, og birtingin
á nöfnum þeirra er því ekki að-
eins algerlega makleg gagnvart
þeim sjálfum, heldur og nauð-
synleg til þess, að gefa bæjar-
búum nokkra hugmynd um
sleifarlág, ef ekki hreina og
beina hlutdrægni innheimtunn-
ar á útsvörunum, ef almenn
vitund um slíkt ástand mætti
verða til þess að skapa nokkurt
aðhald fyrir forráðainenn bæj-
arins í framtíðinni.
Sú vanþóknun, sem Morgun-
blaðið lætur í ljós á því, að
„opna almenningi nokkurt út-
sýn inn á þrengra svið málefna
bæjarins“, er mjög eftirtektar-
verð og einkennandi fyrir hugs-
unarhátt yfirstéttarinnar, sem
fer með völdin í Reykjavík.
Hvers vegna skyldi almenning-
ur ekki mega fá þær upplýsing-
ar um innheimtu útsvaranna,
sem í skránni yfir hin ógreiddu
útsvör felast? Ef það væri satt,
sem Morgunblaðið heldur fram,
að „tregðan við útsvarsgreiðsl-
una sé yfirleitt", og einnig í
þeim tilfellum, sem tilfærð
voru eftir skránni í Tímanum
og Alþýðublaðinu, „ekki trassa-
skap að kenna“, heldur því, „að
menn geti ekki risið undir byrð-
inní“, þá er sannarlega ekki
sjáanlegt, hver ástæða er fyrir
Morgunblaðið, að vilja láta
halda skránni leyndri fyrir al-
menningi, né heldur, hvaða
„mannskemmdir“ geta verið í
því að birta hana.
En sannleikurinn er sá, að
allur almenningur hér í bæ veit
tiltölulega vel, hverjir færir
eru um, að standa í skilum með
útsvör sín og hverjir ekki. Og
þó að það sé vissulega rétt að
mjög margir þeirra, sem á
skránni eru, eigi af efnahagsleg-
um ástæðum erfitt með að
greiða hin háu útsvör og „geti“
jafnvel „ekki risið undir byrð-
inni“, þá á það áreiðanlega ekki
við um þá hátekjumenn og stór-
eignamenn, sem tilfærðir voru
úr skránni í Tímanum og Al-
þýðublaðinu. Sú staðreynd að
þeir hafa ekki staðið í skilum
með útsvör sín, og það jafnvel
eldri útsvör en frá síðasta ári,
stafar að minnsta kosti í mörg-
um tilfellum annaðhvort af
„trassaskap“ þeirra, sVo að orð
Morgunblaðsins sé við haft, eða
af sleifarlagi, ef ekki hlut-
drægni innheimtunnar.
Það er allt of vel kunnugt,
hve mörg útsvör eru innheimt
hér í bænum hjá fátæku fólki
með lögtökum eða hótunum um
lögtök, til þess, að forráðamenn
bæjarins hafi nokkuð því til af-
sökunar, að fjöldi hátekju-
manna og stóreignamanna skuli
fá að skulda útsvör sín árum
saman, án þess að lögtök séu
gerð hjá þeim, svo að ekki sé
talað um hitt, hve mörg þau til-
felli munu vera, að þeim sé að
endingu algerlega sleppt við
greiðslu þeirra.
Það skyldi þó aldrei vera vit-
undin um þetta, sem gerir það
að verkum, að Morgunblaðinu
er svo illa við að „opna almenn-
ingi nokkurt útsýn inn á
þrengra svið málefna bæjar-
ins“, eins og gert hefir verið
með skránni yfir hin vangoldnu
útsvör?
Frá háskólavígslunni í gær.
\T ÍGSLA Háskólabygging
® arinnar fór fram með
miklum hátíðleik.
Við Háskólann og veginn frá
Hringbraut blöktu fánar við
húna, en lúðrasveit lék lög af
tröppum hússins.
íþróttamenn komu í mjög
glæsilegri fylkingu að Háskól-
anum kl. 2,25. Var í fylking-
unni fjöldi ungra manna og
kvenna í íþrpttabúningum og
voru margir fánar bornir í fylk-
ingunni.
Þegar fylking íþróttamanna
kom að anddyri Háskólans, tók
rektor Háskólans, í hópi Há-
skólakennarannaýá móti henni.
Ben. G. Waage forseti í. S. í.
flutti Háskólanum nú árnaðar-
óskir íþróttamanna, en íþrótta-
menn hylltu skólann síðan. —
Að því loknu þakkaði rektor
árnaðaróskir íþróttamanna og
óskaði þeim allra heilla. Vígsla
háskólans hófst síðan stundvís-
lega kl. 2,30 og var allri athöfn-
inni útvarpað.
Allir Háskólakennararnir
sátu á upphækkuðum palli í
öndvegi í hátíðasalnum, en bak
við þá á veggnum var fagur ís-
lenzkur fáni úr silki. Stúdent-
ar þeir, sem útskrifuðust í gær,
sáíu beggja megin hins upp-
hækkaða palls, en aðrir gestir
svo á bekkjunum.
Athöfnin hófst með því að
sunginn var fyrsti þáttur há-
tíðaljóða eftir Jakob Jóh.
Smára, en Emil Thoroddsen
hafði samið kantötu við ljóðin.
Þá tók rektor til máls og flutti
aðalvígsluræðuna. Rektor lauk
ræðu sinni með því að láta þá
ósk í ljós, að Háskólinn mætti
verða íslenzku þjóðinni til
blessunar í starfi hennar og bar-
áttu, síðan ávarpaði rektor for-
sætisráðherra og afhenti þjóð-
inni Háskólabygginguna.
Forsætisráðherra talaði þá.
Hann sagði meðal annars, að
hlutverk Háskólans eigi ekki
aðeins að vera að varðveita arf
íslenzkrar menningar, heldur
og að vaxta hann og efla. Hann
kvað ITáskólann eiga að vera í
Uppbót á llfrarblntlnn.
—----.....—
SamKomnlap milli sjömanoa op útperðarmanna.
OÍÐASTLIÐINN föstudag
^ varð samkomulag á fundi
kauplagsnefiidar milli fulltrúa
sjómanna og útgerðarmanna
um að útgerðarmenn greiddu
frá 1. jan. s.l. jafnháa dýrtíðar-
uppbót á lifrina og greidd hefir
verið á hið fasta mánaðarkaup
á sama tíma.
Eins og kunnugt er kröfðust
sjómenn þegar s .1. haust að lifr-
arhlutur háseta hækkaði í hlut-
falli við þá, verðhækkun, sem
orðið hafði á lifrinni. Útgerðar-
menn neituðu hins vegar að
verða við þessu á þeim grund-
velli að lifrarþúknunin væri samn
ingsbundin og lögfest eins og
fasta kaupið. Sjómenn litu þó
ekki þannig á, en kauplagsnefnd
vísaði frá sér að kveða upp úr-
skurð á þeim grundvelli, að það
væri ekki hlutverk hennar að
úrskurða slíkt.
Um þetta fékst heldur ekki sam
komulag milli aðila þegar samið
var um áhættuþóknunina.
Hins vegar náðist samkomulag
um þetta á föstudag, eins og
að framan getur.
Útgerðarniönnum ber nú að
borga hásetum kr. 2,52 á hvert
lifrarfat frá 1. jan. til 1 .apríl
s. 1. og kr. 4,41 á hvert fat frá
1. apríl til 1. júlí.
Frá 20. apríl s. 1. skiptist upp-
bótin ekki nema á 13 menn, í
stað þess að áður var skift milli
allra sem tóku lifrarhlut, en þeir
voru frá 17 og upp i 24.
Fimmtug
er í dag frá Kristín Jónsdóttir,
Grettisg. 31 A.
forystu um allt andlegt líf þjóö- *
arinnar og veita henni vald og
kraft til að sigra í baráttunni
fyrir efnalegu sjálfstæði sínu.
Þetta gerði hann með því að
taka vísindin í þágu þjóðarbú-
skaparins. ’Síðan árnaði hann
stofnuninni allra heilla.
Þá talaði forseti heimspeki-
deildar, próf. Sigurður Nordal.
Hann lýsti því yfir, að heim-
spekideildin hefði kjörið próf.
Guðjón Samúelsson húsameist-
ara ríkisins heiðursdoktor
deildarinnar. Lýsti rektor síð-
an kjöri hins nýja doktors og
afhenti honum kjörbréf hans.
Að þessu loknu hófust ávörp
fulltrúa erlendra ríkja. Fyrstur
talið Fr. la Sage de Fontenay
sendiherra Dana og talaði á lat-
ínu, þá aðalræðismaður Norð-
manna, Bay, þá aðalræðismaður
Svía, Otto Johanson, og þá að-
alræðismaður Finna, Ludvig
Andersen. Mr. Howard Smith,
sendiherra Breta, talaði því
næst á latínu og afhenti hann
rektor ávarp frá háskólanum í
Cambridge. Þá talaði aðalræð-
ismaður Frakka, M. Yoillery, en
að lokum flutti prófessor Guð-
brandur Jónsson ávarp frá Há-
skólanum í Dublin, og mælti
hann á latínu. Nú var sunginn
síðasti hluti hátíðaljóðanna, en
síðan flutti rektor ávarp á lat-
ínu, en að lokum var sunginn
þjóðsöngurinn.
Að vígsluathöfninni lokinni
skoðuðu gestirnir hið undur-
fagra hús, og kom það í ljós að
menn dásömuðu þá snilli, sem
þar kemur fram í hvívetna.
í gærkveldi kl. 6—10 var Há-
skólinn hafður opinn til sýnis
almenningi. Aðsóknin var af-
skaplega mikil og varð að loka
húsinu hvað eftir annað. Er þess
að vænta, að almenningur fái
fleiri tækifæri til að skoða þetta
fagra musteri.
Kapellan vígð.
Á laugardaginn kl. 2 fór fram
vígsla IJáskólakapellunnar og
framkvæmdu þeir vígsluna Sig-
urgeir Sigurðsson biskup og
Magnús Jónsson próf.
Laust fyrir kl .2 tóku gestir
þeir er boðnir voru til vígsl-
unnar að koma og var þeim jafn-
harðan vísað til sætis í kapell-
unni. Prestar í skrúða, biskup-
ar og aðrir þeir er þátt tóku
Samnmgarnir
við Breta.
Fyrirmæli frá brezku stjórn-
inni til fulltrúa sinna.
SAMKOMULAGSUM-
LEITANIR milli við-
skiptanefnda Islendinga og
Breta hafa legið niðri og
mun það stafa af því að
brezka nefndin hefir beðið
eftir frekari fyrirmælum frá
stjórn sinni. Var því þó lýst
yfir, að Mr. Harris fulltrúi
Breta hefði fullt umhoð til
samninga.
Á laugard. munu hafa komið
skilaboð frá brezku stjórninni
og hafði það þau áhrif, að ráð-
herrar, sem ætluðu úr bænum
á sunnudaginn. Stef. Jóh. Stef-
ánsson, Hermann Jónasson og
Ólafur Thors, hættu við það, og
sat ríkisstjórnin lengi dags á
fundum með íslenzku samn-
inganefndinni.
Að svo stöddu liggja ekki
fyrir neinar upplýsingar um
það, hvernig útlitið er, eða í
hverju skilaboð brezku stjórn-
arinnar til nefndar sinnar hafa
verið fólgin.
í gær var enginn fundur með
Frh. á 4. síðu.
í sjálfri vrgsluathöfninni söfriuð-
iust saman í annari stofu og hóífst
þaðan skrúðganga í kapelluna, er
athöfnin skyldi byrja. Fremstir
í skrú'ðgöngunni gengu Hermann
Jónasson, kennslumálaráðherra,
próf. Alexander Jóhannesson. Þá
Jón biskup Helgason og þvínæst
prestar tveir og tveir saman. Þá
hófst önnur skrúðganga og fór
fyrstir tveir biskupssveinar í
prestsskrúÖa, þvínæst biskup og
próf. Magnús Jónsson, báðir í
fullum skrívða, því næst fjórir
prestar, klæddir rikkilínum, þeir
vígslubiskup, séra Bjarni Jóns-
son, séra Friðrik Hallgrímsson.
prófastur, séra Árni Sigurðsson,
fríkirkjuprestur og séra Sigurð-
ur Einarsson. Báru þeir gripi
kirkjunnar, og afhentu biskupi
og próf. Magnúsi Jónssyni, fyrir
altari.
Að því búnu hófst athöfnin
og fór hún mjög hátíðlegafram.
Reykjavik — Aknreyri.
Hraðferðlr alla daga
Bffreyðastöð Akureyrar. Bifreiðastðð Steindórs.
Nýtt kvennablað
hefur göngu sína á morgun.
Sölubörn, komið á Fjölnisveg 7 í fyrramálið 19. þ. m„ kl. 9
eða á 10. tímanum. — Á sama tíma í verzlun Valdimars
Long, Hafnarfirði. — Há sölulaun.