Tíminn - 19.03.1963, Side 2

om
IMUR
— SÍVAXANDI STÉTT VEL EFNAÐRA OG
MENNTAÐRA MANNA I BANDARÍKJUNUM
Nokkrir erlendir stúdentar
voru nýlega á ferð um Bandarík-
in og kynntu þeir sér meðal ann-
ars hvernig lifnaðarhættir vel
efnaðra Bandaríkjamanna væru
Ungum áströlskum stúdent úr
hópi þeirra var boðið á heimili
dómara nokkurs í Los Angeles.
Hús dómarans var í Bel Air, fín-
asta og glæsilegasta hverfi borg-
arinnar. Ungi mað'urinn dáðist
að sundlauginni og garðinum,
dýrmætum húsgögnum, sem
prýddu herbergin tólf í húsinu,
og hinni fallegu húsmóður og
manninum, sem var ríkmannlega
og smekklega klæddur. Og aðdá-
un stúdentsins var ekki laus við
a® vera blandin undrun. Eg trúi
varla mínum eigin augum, sagði
hann, heima í Ástralíu höldum
við að fólk eins og þið, búi í
kofahreysum og gangi í tötrum.
Húsbóndinn á heimilinu var
David Williams, dómari í hæsta-
réttinum í vesturhluta Los Ang-
eles, og hann og kona hans eru
bæði svertingjar.
Flestir Ameríkanar og allt fólk
annars staðar að úr heiminum,
mundu verða jafnundrandi og
ungi ástralski stúdentinn. Kyn-
þáttabarátta undanfarinna ára
hefur fengið flesta til að gleyma
því, að í Bandaríkjunum er sí-
vaxandi stétt negra, sem er vel
efnuð og vel menntuð og hefur
siðvenjur, sem hægt er að rekja
langt aftur í tímann. Þessi yfir-
stétt negra er gjörólík þeim negr
um, sem sagt er frá í blöðunum,
og berjast fyrir lífinu í fátækra-
hverfum Bandaríkjanna. í Banda
ríkjunum eru á að gizka 25 negr-
ar, sem eru milljónamæringar,
um 400 með 50.000 dollara tekjur
á ári eða meira, og um 10.000
negrar eru með 10.000—50.000
dollara tekjur á ári.
Einnig má af blaðafregnum
fylgjast með hinni miklu þróun,
sem verður í yfirstétt negra
í Bandaríkjunum. Það kom t. d.
nýlega fyrir að fínasti siglinga-
klúbbur í heiminum, sem er á
Rivieraströndinni, gerði einn af
Þetta er hln 14 ára gamla Renee DeMund, ein þeirra ungu svertlngja
stúlkna, sem vígSar eru inn í samkvæmrslífið með miklum dansleikjum
á hótel Waldorf Astoria,
meðlimum sínum, Faruk fyrrver
andi Egyptalandskonung, brott-
rækan, og í staðinn var tekinn
inn nýr meðlimur, bandaríski
negramilljónamæringurinn dr.
Alfred E. Thomas. Það er heldur
ekki lengur neinn stórviðburður,
þó að fyrirfólk úr hópi svertingja
sé í fréttadálkum blaðanna. The
Má setjá
ófrímerkt
í pðst
Strígaskór
uppreimaðir
.... st. nr 6— 8 barna
.... st. nr. 9—11 barna
.... st. nr. 12— 1 barna
.... st. nr. 2— 5 barna
.... st. nr. 6—10 karlmanna
stærð
KlippiS út og sendið okkur
Verð kr.
Verð kr.
Verð. kr.
Verð kr.
64.00
67.75
73.45
94.00
Verð kr. 108.00
Nafn
Heimilisfang
Skóverzlun Pétur Andrésson
Reykjavík
Box 226
New York Times skýrir t. d. frá
fínu svertingjabrúðkaupi fyrir
skömmu, ag einhvers staðar ann
ars staðar var getið um ungar
svertingjastúlkur, sem vígðar eru
inn í samkvæmislífið á hótel
Waldorf:Astoria að viðstöddu
mörgu hvítu hefðarfólki.
Yfirstétt negra í Bandaríkjun-
um er í miklum framgangi, þó að
hún sé svo til ný af nálinni. Flest
okkar halda að þeir negrar, sem
eru vel efnaðir og njóti jafn-
réttis séu góðir skemmtikraftar
og íþróttamenn, eins og t. d. Nat
King Cole og Jackie Robinson.
En staðreyndin er hins vegar sú,
að í hverjum bæ í Bandaríkj-
unum, jafnvel suðurhlutanum,
eru svertingjafjölskyldur, sem
fjárhagslega og þjóðfélagslega
standa ofar í mannfélaginu en
listamennirnir og íþróttamenn-
irnir. Skemmtikraftar og íþrótta
menn af svertingjakyni eiga aft-
ur á móti erfitt með að fá viður-
kenningu hjá negra-aristokrat-
inu. Jafnvel heimsfræg söngkona
eins og Marian Anderson, fékk
ekki aðgang aðliessari fínu klíku
fyrr en hún giftist arkitektinum
Orpheus Fisher, afkománda gam
allar svertingjaættar í Pennsylv-
aníu, sem á tímum þrælahaldsins
blandaðist blóði göfugra hvítra
manna. A meðal þessa fólks er
annar heimsfrægur arkitekt.
svertinginn, Paul Williams, en
faðir hans lagði stund á ávaxta
sölu hér áður og áðurnefndur
dómari, David Williams, er kom
inn af þjónustufólki.
En hvað sem upprunanum líð-
ur, þá jafnast margar fjölskyld-
ur á við Vanderbilt eða Rocke-
fellerana meðal hvítu mannanna.
Þessir svertingjar láta gifta sig
við stórkostleg kirkjubrúðkaup,
þeir senda syni sína og dætur í
dýrustu háskóla Bandaríkjanna,
taka þátt í opinberu samkvæmis-
lífi Bandaríkjanna og koma reglu
lega til forsetans, og eru útnefnd
ir í óteljandi nefndir og stjórn-
ir.
Að mörgu leyti lifa negramillj-
ónamæringar alveg sama lífi og
aðrir milljónamæringar. Dr. Al-
fred E. Thomas, frá Detroit er
gott dæmi um það. Hann á fallegt
hús í borginni og miklar landar-
eignir á einkaeyju í Detroit-ánni.
Ríkidæmi hans hefur orðið til
fyrir skynsamlega peningaveltu
og tekjur af tveimur einkasjúkra-
húsum, fyrir bæði hvitt og litað
fólk, sem hann erfði eftir föður
sinn. Þar að auki á hann bónda-
bæ, þar sem hann ræktar hesta,
og lystisnekkju, sem hann hefur
látið gera höfn fyrir á einkaeyj-
unni. Þegar siglingaklúhburinn í
Detroit, vildi ekki gera hann að
meðlim, stofnaði hann eigin
klúbb, ,sem bæði hvítir og svart-
ir eru meðlimir í.
Það er ýmislegt annað en vel-
megunin sem sameinar þetta
fyrirfólk. Þjóð'ræknin og stétt-
artilfinningin er mjög sterk hjá
þeim öllum.
Þetta fólk skammast sín ekki
fyrir að vera svart, það er
satt að segja hreykið af lit-
arhætti sínum. Á heimilum þess
etr mikið af listaverkum og
öðru þess háttar, sem rætur
sínar á að rekja til Svert-
ingjamenningarinnar. Fyrir utan
það, að vera stolt af kynþætti
sínum, þá er þetta fólk stolt af
þróun nútímans í Afríku. Flest
hefur það verið í Afríku og heim
sótt hin nýstofnuðu lýðveldi, og
þegar tignir gestir koma þaðan
til Bandaríkjanna er vel tekið á
móti þeim á heimilum negra-
milljónamæringanna. Negrablað-
ið Ebony útskýrir þetta á eftir-
farandi hátt: Stofnun hinna nýju
ríkja í Afríku hefur verkað á
okkur eins og fjörgafi og á hon-
um þurfum við nauðsynlega að
halda. Okkur er ljóst, að við eig-
um menningu og hæfileika, sem
vert er að hlúa að. Við sjáum
þá koma frá Afríku, þessa vel
upp öldu herra með háskóla-
menntun frá Oxford eða Cam-
bridge, ásamt laglegum konum
í þjóðbúningum heimalands okk
ar, og okkur verður ljóst, að
þetta eru ekki mannætur, sem
ganga í strápilsum, eins og við
lærðum i skólanum. Og þetta
fólk er aiveg jafnundrandi á að
hitta okkur. Dagblöð í Afríku og
Evrópu herma, að við búum í
tréskúrum og séum grýtt um leið
og við sýnum okkur á götunni:
— Það hefur vissulega verið á-
nægjulegt fyrir báða aðila að
kynnast hvor öðrum. Það hefur
einnig færzt mjög í móð að
ameriskar milljóneradætur gift-
ist efnilegum ungum mönnum
frá Afríku
Það er ernnig einkennandi fyr-
ir þessa vel efnuðu Negra að þeir
gera allt *d að hjálpa kynbræðr-
,um sínum, þeim finnst, að aðrir
Sverlingjar þurfi að heyja bar-
áttu upp á líf óg dauða, eingöngu
til að vera vjðurkenndir sem
venjulegir borgarar.
7
„Allir vita það“
Fáa leikur „vijðreisnin“ eins
grátt cig unga fólkið, sem er
að stofna bú eða heimili. Skatt-
ar ríkisins á öllum sköpuðum
hlutum, sem kaupia þarf til
heimilisnotkunar, eru með s'lík-
um fádæmum. Menn muna t.d.
að ríkið tekur í skatt meira en
helmiriig af verði eins baraa-
vagns. Það er fyrsta kveðja
ríkisvaldsins til nýrrá þjéðfé-
lagsborgara — eins konar frum
gjöf eða verðlaun.
AFlt ungt fólk, sem stofnar
heimili finnur þetta. Þess
vegna segir ung og myndarleg
kona, sem er í 16. sæti á lista
Alþýðuflokksins í Reykjavík
hispursilaust, þegar Alþýðu-
blaðið ræðir við hana um „á-
hugamál ungra frambjóðenda“.
Frúin, sem segist vhma úti,
segir umbúðalaust:
„ALLIR VITA, HVE DÝRT
ER AÐ STOFNA HEIMILI NÚ
TIL DAGS, EF FULLNÆGJA
Á ÞEIM KRÖFUM, SEM
UNGT FÓK GERIR“.
En skyldi þessi unga kona
gera sér jafn vel Ijóst, hve mik-
i.nn þátt Alþýðuflokkurinn á í
þessum kostnaði unga fólksins?
Bændum fækkar
Það er kunn staðreynd, að
bændum hefur hcldur fækkað
hin síðustu ár, endia hefur sú
þróun verið Iengi. Hin síðustu
ár hefur hún þó orðið allmjög
örari, og má þess geta, að árið
1961 fækfeaði mjólkurframleið-
endum á Suðurlandsundirlendi
um nokkra tugi. Árið 1960
lifðu 12,3% þjóðarinnar af
landbúnaði eða landbúnaðar-
framleiðslu. og á tveim tíðustu
árum hefur það hlutfall enn
lækkað. Landbúnaðarfram-
leiðslan liefur þó heldur vaxið
einnig á hinum hörðu árum
„viðreisnarinnar“, þó að það sé
hvergi nærri nægilega mikið.
.Mönnuni hefur verið nauðugur
ein,n kostur að 'leggja meira að
sér, vinna lengur, framleiðp
4 meira til þess að mæta stór-
hækkuðum útgjöldum búsins.
En sé litið á, hvernig þessi
bústækkun hefur orðið, kemur
í Ijós, að hún er meiri á stór-
um búum en litlum, bjlið milll
hinna stærri búa og smábú-
anna hefur vaxið að mun. Hér
hefur enn hallazt á ógæfuhlið,
og þessi þróun er í samræmi
við önnur einkenni „viðreisn-
arinnar“. Þeir stóru hafa stækk
að, hinir ríku orðið ríkari og
bilið vaxið miU ríkra og efna-
lítilla.
f einu stó.ru héraði’norðan
lands hefur t.d. komlð í Ijós
við ársupgjör, að um s.l. ára-
mót hÖfðu skuldir búlítilla
bænda vaxið að mun, en hinir,
sem stærri bú höfðu komizt
betur af, þó að hjá emgum geti
afkoman kallazt góð.
JarSir til sölu
Þá er það og eftirtakanlegt,
að margir vilja selja jarðir sín-
ar á þessum vetri, meira að
segja í öndvégissveitum eins
og Holtum og Ásum á Suður-
landi eru margar jarðrr til
sölu, nokkrar hafa farið í eyði
á síðustu árum og sumar eru
aðetins setnar af því, að ekki
er unnt að selja þær. Það kveð-
ur helzt að því, að erlendir
ménn sctjist að búi, o>g eru
komnir nokkrir erlendir bænd-
ur í þessar sveitir.
J
TÍMINN, þriðjudaginn 19. marz 1963 —
/