Tíminn - 19.03.1963, Page 9

Sibyl (Jrbancic
NÚ'EB SNJÓ að leysa hér
um slóðir eftir langan og harð
an vetur; hefur ekki verið auð
jörð síðan í byrjun nóvember.
Jafnvel innanbæjar standa enn
klakaskaflar sitt hvorum megin
akbrautanna, kolsvartir af aur
og sandi. Sólinni gengur erfið-
lega að bræða þessar menjar
einhvers snjóþyngsta vetrar,
sem komið hefur hér á þessari
öld, svo mengaður er snjórinn
öllum götuóþverranum. Þó
rennur leysingavatnið um all-
ar götur. Bærinn hefur ekki
við að hreinsa stífluð niðurföll,
og vorglaðir borgarar, sem
taka fram Ijósu, léttu fötin, iðr
ast þess fljótlega, séu þeir fót-
gangandi, því að ekki er nokk
ur leið að forðast auraustur um
ferðarinnar. Og enn er lýst eft-
ir körlum og konum með haka
og skóflur til að höggva upp
klakann og moka upp á vöru-
bíla, sem flytja hann síðan
sömu leið og snjóinn, sem fjar-
lægður var af mestu umferðar-
götunum þegar mest hlóð nið-
ur í vetur: suður fyrir borgina,
þar sem öllu er kastað í ána
Wien.
Fjárfróðir menn hafa verið
að stinga saman nefjum um
það, að bærinn hljóti bráðum
að fara á hausinn eftir öll út-
gjöldin til snjómokstursliða í
vetur. Tímakaupið var sem sé
hækkað upp í 9 austurríska
skUdiinga (15 ísl. kr.), fyrir
fullorðna. (Unglingar fá að
sjálfsögðu ekki svo gífurlega
fjárhæð milli handa). Þó hef-
ur hvergi verið minnzt á þann
lið í sambandi við fjármála-
kreppu stjórnarinnar, sem nú
ber hæst á góma auk stjórnar-
kreppunnar. Sama fyrirsögn
í blöðum viku eftir viku, mán-
uð eftir mánuð: „Gorbach
kanslara hefur ekki tekizt enn
að mynda stjórn“. „Miðlunar-
fundurinn milli ÖVP (öster-
reichische Volkspartei) og SPÖ
(sozial demokratische Partei
Österreichs) fór út um þúfur“.
„Engin stjórnarmyndun enn“.
„Forsetinn, Dr. Scharf, hvetur
Dr. Gorbach, kanslara, að hraða
stjórnarmyndun". — Ein aðal-
orsök þessarar stjórnarkreppu
er sú, að íhaldið heimtar utan-
ríkismálaráðuneytið af krötum,
en eins og kunnugt er, vann
íhaldið heldur á í kosningun-
um síðastliðið haust, bætti við
sig tveimur mönnum, en kratar
misstu tvo. Áður höfðu þessir
tveir stærstu flokkar staðið
nokkuð jafnt að vígi, eða 78:79
íhaldinu i vil.
Annars bar það helzt til tíð-
inda í síðustu kosningum, að
fram kom, nýr flokkur, EFP
(Europaische Föderalistische
Partei Österreichs). Það hefur
víst komið öllum á óvart, sem
ekki fylgdust dálítið með fram-
gangi og tilkomu þessa flokks,
að hann skyldi fá tæp 22,000
atkvæði (sem að sjálfsögðu
nægði hvergi til að fá mann á
þing), þar af yfir 16.000 í Vín,
þótt hann byði ekki fram nema
í 12 af 25 kjördæmum, og eng-
inn hefði heyrt orði á hann
minnzt fyrr en fjórum vikum
fyrir kosningar. Ekki hafði
hann heldur neitt blað til að
auglýsa sig, og ekkert fjár-
magn (prentunin ein á auglýs
ingaplakötum er sögð hafa kost
að stjórnarflokkana tugir mill-
jóna skildinga), svo að allt og
sumt, sem hinn nýmyndaði
flokkur gerði til að menn yfir-
leitt fréttu af honum, var að
festa upp eitt „plakat“ (hinir
flokkarnir skiptu næstum dag-
lega) og dreifa stefnuskrá sinni
á opinberum stöðum.
Ég efast ekki um, að þessi
flokkur á eftir að láta meira til
sín taka. Markmið hans er (auk
ANTON HEILLER
fjölda Innanpólitískra atriða,
sem flest snerta menningu og
sjálfstæði einstaklinga) að und
irbúa Austurríki undir aðild ag
„Bandaríkjum Evrópu“. Sam-
tök, sem að þessu markmiði
vinna, eru þegar til í flestum
löndum Vestur-Evrópu, en Otto
Molden, forseti og upphafsmað-
ur þessa flokks, er sá fyrsti,
sem gerir tilraun með flokks-
myndun innan þessara sam-
taka. Otto Molden er mikill
hugsjónamaður. Hann er son-
ur þjóðskáldkonunnar frægu
Paulu Preradovic, sem m. a. er
höfundur texta þjóðsöngsins.
Hún sat um tíma í kvennafang-
elsi nazista hér, vegna þátttöku
sona hennar í andnazistahreyf-
ingunni. Otto Molden átti hug-
myndina að og stofnaði „há-
skólavikurnar" í Alpach, Tíról,
(Internationale Hochschuiwoch
en), sem fram fara á hverju
sumri. Þangað var boðið sér-
fróðum mönnum sérhverrar
hugsanlegrar menningargrein-
ar, hvort sem um listir eða vís-
indi var að ræða, sem síðan
héldu fyrlrlestra, hljómleika,
sýningar o. s. frv. Þátttakan var
takmörkuð og bundin meðmæl
um einhvers, sem áður hafði
tekið þátt í mótinu, þannig að
alltaf myndaðist valinn hópur
Ég þekki marga, sem fengu
tækifæri til að taka þátt í
þessum menningarvikum, og
ber öllum saman um, hve sam-
stæður og alþjóðlegur andi hafi
alltaf ríkt á þessum mótum.
Er því engin furða, að Otto
Molden hafi fengið hugmynd
sína um að mynda evrópskan
flokk. Hann á miklum persónu-
legum vinsældum að fagna. og
þyrfti flokkurinn á fleiri slík-
um mönnum að halda. til að
auka fylgi sitt. Kona hans,
franskættuð, Laurence Dutoit,
er sópransöngkona vi^ Ríkis-
óperuna hér í borg. Hún syng-
ur einnig oft einsöng við flutn-
inga óratória. í fyrra heyrði
ég hana í Saul, eftir Handel,
undir stjórn danska kórstjór-
ans Wöldike, sem var hér á
ferð með fræga danska drengja'
kórinn sinn.
Þá er ég komm að tónlist-
inni og sný þaðan ekki aftur.
Fyrir nokkrum dögum hélt
Wiener Akademie-Kammerchor
söngskemmtun í Brahmssal. —
Þessi kór stendur ekki lengur
í beinu sambandi við tónlistar-
akademíuna, eins og nafnið
bendir til, heldur var hann að-
eins upprunalega myndaður
söngvurum akademíunnar, en
gerðist brátt sjálfstæður. Próf.
Ferdinand Grossmann var
fyrsti stjórnandi kórsins og
undir hans stjórn varð .kórinn
frægur. Grossmann má teljast
merkasti upphafsmaður þeirrar
kórmenningar, sem nú ríkir
hér. Hann er nú kominn á átt-
ræðisaldur, síungur og fjör-
legur, og er aðalstjórnandi
Wiener Sangerknaben. Frá hon
um eru marglr helztu kórstjór-
ar landsins komnir. Þeirra
færastur og frægastur er dr.
Hans Gillesberger, sem einnig
stjórnaði Wiener Akademie-
Kammerchor um nokkurt
skeið, en er nú aðalstjórnandi
Wiener Kammerkórsins (sem
öfugt við hinn kórinn, saman-
stendur að mestu af eigin söng-
nemendum Gillesbergers við
Akademíuna) svo og Wiener
Akademie-Kirchenchor og Wi-
ener Singakademie. Gillesberg
er er 54 ára, lágur .vexti og þétt
vaxinn, mjög snaggaralegur í
hreyfingum og tilsvörum, kröfu
harður við söngfólk sitt en þó
umfram allt sjálfan sig, en jafn
framt hnyttinn og spaugsamur.
Hann hefur frábæra heyrn og
leggur mikið upp úr raddþjálf-
un og fáguðum textaframburði
kórmeðlima smna Illar tung-
ur herma, að svo framarlega
standi sönglist í huga hans, að
önnur tónlist. t. d. hljómsveit-
arverk, hverfi i skuggann í
meðförum hans. Víst er söng-
list hans aðalgrein, en þó hef-
ur hann margoft sannað, hve
fjölhæfur hann er á öðrum
sviðum Á kirkjutónlistarmóti
í Berlín í september s. 1. var
ég vitni að því, er hann vann
afreksverk á sviði hljómsveitar-
stjórnar. Var hann þá nýkom-
inn frá hljómleikaferð um- tt-
alíu með Kammerkórinn og
lagði heint upp í Berlínarferð-
ina méð Kirkjukórinn, og hafði
viku til að æfa tvö prógrömm
með mörgum nútímaverkum;
sem enginn úr kómum hafði
sungið áður. En mesta aðdáun
okkar fékk hann þó fyrir hljóm
sveitarverk, sem hann stjórn-
aði á hljómleikum í Sender
Freies Berlín. Stjórnaði hann
þar, auk kantötu eftir Georg
Trexler, tveim hljómsveitar-
verkum, s4m hann ekki sá nót-
ur af fyrr en nokkrum dögum
fyrir flutning, með slíkum yf-
irburðum, sem um „repertoir“-
verk væri að ræða og hljóm-
sveitin væri hans aðalverksvið.
Var það Orchester-Hymnus eft
ir Hermann Schröder og Stei-
ehersinfonie eftir Bartold Hum-
mel.
En yngsta kynslóðin á einn-
ig góðan mann, sem líklegur
Dr. HANS GILLESBERGER
er til að leysa Grossmann og
Gillesberger af hólmi. Það'er
Dr. Xaver Meyer. Má segja, að
hann sé „skólagenginn“ hjá
Grossmann og Gillesberger, þar
sem hann ólst upp sem ,,Sang-
erknabe“ undir þeirra stjórn
og hefur lært mikið af báðum
þessum fyrirrennurum sínum.
Xaver Meyer er núverandi
stjórnandi Akademie-kamm-
erkórsms. Hann er fæddur í
Wien 1933. 1952 tók hann loka-
þróf í hljómfræði og tónsmíð-
um hjá Prof. Alfred Uhl, 1953
í píanóleik, 1955 tðk hann tón
listarkennarapróf, 1958 dokt-
or í heimspeki (germönsk
fræði), 1959 þýzkukennarapróf.
Meðfram þessum óvenjulega
námsferli fékkst hann stöðugt
við kórstjóm. 1951 stofnaði
hann kór, sem hann hefur haft
síðan, en það er Madrigalchor
Sankt Veit. (Sankt Veit er sá
hluti Vínar, þar sem Xaver Mey
er hefur alla tíð verið búsett-
ur). Kór þessi er skipaður á-
hugamönnum eingöngu, sem
Xaver Meyer hefur safnað og
heldur saman og endurnýjar.
Hefur hann haldið fjöldann all-
an af hljómleikum innan lands
og utan undir stjðm stofnada
síns og stjórnandi. Auk þess
var Xaver Meyer kórstjóri hjá
Sangerknaben um nokkurra
ára skeið og ferðaðist einnig
með drengjakómum um allan
heim. Er hann jafnframt
þýzkukennari við framhalds-
skóla í Vín. 1961 tók hann við
stjóm Akademie-Kammerkórs-
ins, og er þegar auðséð, að
hann á eftir að marka stefnu
þess kórs enn fram á við. Efnis
val tónleikanna s. 1. sunnudag,
,,A capella kórverk frá 17. og
20. öld“ var afar einkennandi
fyfir Xaver Meyer. Hann skipt-
ir prógramminu yfirleitt niður
eftir eðli verkanna, oftast eins
og á þessum tónleikum, í and-
legan og veraldlegan hluta.
f fyrri hlutanum söng kórinn
verk eftir Samuel Seheidt,
Johann H. Schein, Heinrich
Schutz, Josef Lechtaler og Zot-
án Kodály. Einnig valið á verk-
inu eftir Schein var einkenn-
andi fyrir stjófnandanh: hann
hefur oftár en einu sinni val-
ið til flutnings söngyerk samið
við guðspjallstexta þess dags,
sem tónleikarnir fara fram á. f
Framhald á 13. síðu.

ftÍtÍhÞI N N7 þriðjudaginn 19« man-1963.. r-•
m