Tíminn - 19.03.1963, Síða 14

i
ar.“ Síðan kemst hann að þeirri
niðurstöðu, að Gyðingana „skort-
ir hryggilega mikið upp á sanna
trú“.
Ohamberlain finnur að lokum
einu leiðina til björgunar í gegn-
um Teftónana og menningu
þeirra, o-g af Teftónunum eru
Þjóðverjar allra beztu hæfileik-
unum gæddir, því að þeir hafa
erft beztu eiginleika Grikkja, og
Indó-aríanna. Þetta veitir þeim
réttinn til þess að verða drottn-
arar heimsins. „Guð byggir í dag
á Þjóðverjum einum saman,-‘
skrifar hann á einum stað. „Þetta
er sú þekking, sú fullvissa, sem
hefur fyllt sál mína árum saman.“
Útkoma Grundlagen des Neun-
zehnten Jahrhunderts vakti tölu-
verða athygli, og aflaði þessum
undarlega Englendingi skyndilegr-
ar frægðar í Þýzkalandi. Þrátt fyr-
ir málsnillina og sérstakan stíl
— því Ghamberlain var 1niki]l
listamaður — var bókin ekki auð-
lesin en yfirstéttirnar fóru brátt
að lesa hana, því svo virtist, sem
þær hefðu fundið einmitt það í
henni, sem þær óskuðu eftir að
trúa. Innan tíu ára höfðu komið
út átta útgáfur og selzt 60.000 ein-
tök, og þegar fyrri heimsstyrj-
öldin brauzt út, var salan komin
upp í 100.000. Salan glæddist á
tímum nazistanna, og ég minnist
þess, að 1938 var tilkynnt, að bók-
in kæmi út í tuttugasta og fjórða
sinn, en þá höfðu selzt. rúmlega
tvö hundiuð og frmmtíu þúsund
1 eintök.
Vilhjálniur II. keisari var einn
af fyrstu áhugasömu lesendum
bókarinnar. Hann bauð Chamber-
lain til hallar sinnar í Potsdam, og
í fyrsta sinn, sem þeir hittust,
tókst með þeim mikil vinátta, sem
entist allt til dauða höfundarins
j 1927. Miklar bréfaskr'iftir fóru
Mram á milli mannanna tveggja
! eftir þetta. Sum hinna tuttugu og
ifjögurra bréfa, sem Chamberlain
skrifaði keisaranum (Vilhjálmur
|svaraði tuttugu1 og þremur þeirra)
voru langar ritgerðir, sem stjórn-
, andinn átti svo eftir að nota í
nokkrum hinna íburðármiklu
i ræða sinna og yfirlýsinga. „Það
var Guð, sem sendi bók yðar til
þýzku þjóðarinnar, og yður per-
| sónulega til min,“ skrifaði keisar-
jinn í einu af fyrstu bréfum sínum.
i Auðmýkt Chamberlains, ýkt
smjaður, í bréfum þessum, getur
stundum gert mann veikan ,,Yðar
hátign og þegnar yðar,“ ritaði
hann, „hafið fæðzt í helgiskríni,“
, og hann sagði Vilhjálmi, að hann
hefði komið fyrir mynd af honum
í vinnustofu sinni beint á móti
málverki af Kristi eftir Leonardo,
svo að hann gengi oft fram og
aftur milli ásjóna frelsara síns og
keisara, þegar hann væri að vinna.
Undirgefni ChamberLains hindr-j
, aði hann ekki í því að bjóða stöð-
ugt ráðleggingar hinum einþykka
og afkáralega emvaldi. Arið
1908 hafði almenn andstaða gegn
Vilhjálmi komizt á það stig, að
þingið útilokaði hann frá að hafa
lengur óheillavænleg afskipti af
utanríkismálum'. En Chamberlain
sagði honum, að almenningsálit-
ið væri byggt upp af fábjánum og
svikurum, og hann skyldi láta sig
það engu skipta, og því svaraði
Vilhjálmur td, að þair tveir skyldu
standa saman — „þér beitið penn
anum, ég tungunni og mínu
breiða sverði.“
Englendingurinn minn i keís-
arann all'af á ætlunarverk Þýzka
lands og forlög. „Þegar Þýzka-
land hefur náð yfii‘ráðum,“ skrif-
aði hann, eftir að fyrri heimsstyrj
öldin brauzt út,“ — og við getum
ti-eyst því, að það riær þeim —
þá verður það að hefjast handa
uirh að framkvæma vísindalega
stefnu hugvitsmanns. Ágústus
tók sér fyrir hendur að breyta
heiminum á kerfisbundinn hátt,
óg Þýzkaland verður að gera hið
sama . . . Þýzkaland mun sigra
heiminn vegna innri yf'irburða . .
Búið bæði varnar og árásarvopn-
um, skipulagt jafn nákvæmlega
og gallalaust eins og herinn,
framar öllum öðrum í listum, vís-
indum, tæknifræði, iðnaði, verzl-
un, fjármálum, hver maður á sín-
um stað og sérhver maður legg-
ur sitt ýtrasta af mörkum. —
Þannig mun Þýzkaland sigra
heiminn vegna innri yfirburða.

Fyrir að predika jafn dýrðlega
köllun fyrir landinu, sem hann
hafði gert að slnu eigin (hann
fékk þýzkan ríkisborgararétt
1916, þegar styrjöldin var hálfn-
uð) veitti keisarinn Chamberlain
Járnkrossinn.
En áhrif þessa Englendings
voru hvað mest á Þriðja ríkið,
sem kom ekki fyrr en sex árum
eftir dauða hans, en hann
sá þó fyfir Kynþáttakenningar
hans og hin brennandi tilfinning
hans hvað snerti örlög Þýzkalands
og Þjóðverja voru teknar upp af
nazistum, sem hylltu hann sem
einn af spámönnum sínum. Á með
an á stjórn Hitlers s'óð streymdu
bækur, bæklingar og greinar á
markaðinn, þar sem. hinn „and- j
legi stofnandi“ Þýzkalands Þjóð-
ernissósíalistanna var hafinn til
skýjanna. Rosenberg, sem var
einn af fræðurum Hitlers, reyndi
oft að segja foringjanum frá
hrifningu sinni á þessum enska
heimspekingi. Líklegt er, að
Hitler hafi fyrst kynnzi ritum
Chamberlains, áður en hann fór
frá Vín, því þau voru vinsæl með
al sam-germönsku og and-seme-
tísku flokkanna, en hann drakk
einmitt í sig bókmenntir þeirra
af miklum ákafa í þá daga. Ef til
vill las hann einnig á meðan á
stríðinu stóð eitthvað af greinum
, Chamberlains, sem voru svo full-
ar af þjóðernrsgorgeir. í Mein
, Kampf harmar hann það, að at-
| hugunum Chamberlains skuli ekki
i hafa verijS meiri gaumur gefinn
' í Öðru ríkinu.
Chamberlain var einn af fyrstu
vitmönnum Þýzkalands, er sá fyr-
ir glæsta framtíð Hitlers — og
ný tækifæri fyrir Þjóðverja, svo
framarlega sem þeir fylgdu hon-
um eftir. Hitler hafði hitt hann
í Bayreuth árið 1923, og enda
þótt hann væri veikur. hálfmátt-

laus óg heföi rriisst trúna á allt
vegna ósigurs Þýzkalands og
hruns Hohenzollem-ríkisins —
hruns allra hans vona og spádóma.
— þá hreifst Chamberlain af
mælslui unga Aus'.urríkismanns-
ins. „Þér eigið fyrir höndum að
gera s örkostlega hluti“ skrifaði
hann H'tler næsta d.ag...........
Trú mín á germanismann hefur
ekkert minnkað, þó von mín —
verð ég að viðurkenna — hafi
verið að fjara úl. í einu vetfangi
hafið þér breytt sálarástandi
rnínri Það, að Þýzkaland skuli
fæða af sér Hitler, á þeirri stundu,
sem þörf þess er hvað mest fyr-
ir hann, sannar* lífsorku þess, og
sama gera þau áhrif, sem streyma
út frá honum. Því þessir tveir
hlutir — persónuleiki og áhrif —
eiga saman Megi guð varð-
veita yður!"
Þetta var á þeim tíma, þegar
Hitler, með Charlie Chaplin-yfir-
váraskeggið 'sitt; rudd.alega fram-
komu og sína ofsafengnu, útlend-
ingslegu öfgar, var enn að áliti
flestra Þjóðverja hálfgerður
brandari. Hann átti fáa fylgismenn
í þá daga, en hinn dáleiðslu-
kenndi segull persónuleika hans
verkaði eins og töfrar á hinn
aldna, sjúka heimspeking og end
urnýjaði trú hans á þjóðina, sem
hann hafði valið að sameinast og
hylla. Chamberlain gerðist með-
limur í Nazistaílokknum, sem nú
var að blómgast, og fór að skrifa
fyrir hin ómerkilegu rit hans eins
og heilsa hans frekast leyfði. Ein
af greinum hans, sem skrifuð var
árið 1924, lofsöng Hitler, er þá
sat í fangelsi, sem útnefndan af
Guði til þcss að stjórna þýzku
þjóðinni. Örlögin böfðu bent á.
Vilhjálm II., en hann hafði brugð
izt. Nú var það Adolf Hitler. Sjö-
tugasta fæðingardags þessa merki
lega Englendings var minnzt í
6
Hafið þér sagt okkur sann-
leikann? spurði hún. — Eigið þér!
að fylgja okkur til John Marsden
. . . eða er hreinlega verið að ræna!
okkur?
— Hví skyldum við ræna ykk-
ur? sagði hann þurrlega.'— Kín-;
verska alþýðulýðveldið hefur ekkj
ert við kvenfólk að gera, það er;
meira en nóg af konum í Kína, og|
hóruhús eru ekki eins vinsæl ogj
í fyrri daga. Mennirnir hafa ekki;
ráð á að fara þangað. Auk þess.
getur hvorug ykkar talizt falleg á;
austurlenzkan mælikvarða. Yður!
gremst, að ég skuli segja það . . !
sagði hann, þegar hann sá, að i
Blanche roðnaði og beit á vör sér. ■
— Þér ættuð heldur að vera fegin j
því. Það gerir lífið ólíkt auðveld-
ara fyrir ykkur. Þér þurfið ekkert
að óttast, ég hef fyrirniæli um að
fylgja ykkur til mágs yðar. Hann
lyfti henni skyindilega léttilega
upp og setti hana niður a þilfarið. i
Hún greip í jakkann hans og leit
á hann bænaraugum:
— En þér komið með okkur, er
það ekki? Þér . . . látið okkur ekki
í hendurnar á . . . þessum manni
þarna?
— Auðvitað kem ég með. Og þér
þurfið ekki að ótlast Vronsky. Eg
skal játa, að hann er ekki sérlega
kurteis, en hann hlýðir mínum
skipunum og mun gera eins og
ég býð honum.
— Þér talið og skiljið ensku
mjög vel, er það ekki? sagði hún,
og var nú allt í einu forvitin. —
Þegar við vorum um borð í kaf-
bátnum hélt ég, að þér kynnuð
bara fáein orð.
— Það var ætlan mín, að þér
skylduð halda það, því að ég var
ekki í þeirri aðstöðu, að geta
sagt yður neitt um ákvörðunarstað
ykkar. Við ýengum skipanir okkar
á leiðinni. Sannleikurinn er sá, að
tungumál eru minn eini, mikli
hæfleiki. . . . En nú er bezt, að
14
þér, systir yðar og börnin farið
r.iður í káetuna, svo að þið vöknið
ekki.
Það var þungt loft í klefanum,
þar voru engar kojur og engir
stólar, aðeins grútskítugar mott-
ur á gólfinu og hvorug þeirra
hafði geð í sér til að tylla sér nið-
ur á þar. Börnin voru óróleg og
vansæl, og Blanche tókst ekki að
hugga þau.
— Þú hafðir á réttu að standa,
sagði Dorothy grátandi og gaut
augunum út á þilfarið, þar sem
Petrov og Vronsky stóðu á tali
við'Kínverjann, sem hafði leyst
reipið og lagði nú frá landi.
— Þeir ætla að taka okkur
sem gísla, þeir treysta ekki John
lengur. Honum var lofað góðri
stöðu í Moskvu og aðstöðu til að
búa mér og börnunum heimili.
Hvers vegna hafa þeir sent hann
hingað?
— Eg vona, að hann gefi sjálf-
ur svarað því fljótlega, svaraði
Blanche.
— Já, það veit heilög hamingj-
an, ég vona það, en ég er farin
að efast um, að hann sé yfirleitt í
Shanghai. Blanche, hugsaðu þér,
ef þeir hafa narrað okkur frá Eng-
landi vegna þeSs . . vegna þess,
að John er dáinn og þeir eru
hræddir um, að við vitum eitt-
hvað um starfsemi þeirra í Eng-
landi og höfum sagt öryggislög-
reglunni, ef við hefðum frétt hvað
komið hefði fyrir hann.
— Það er ekki trúlegt, vina
mín, alls ekki, sgði Blanche ró-
lega.
— En hugsaðu þér, ef það er
nú þannig og þeir hafa tælt okk-
ur hingað til að myrða okkur.
Enginn getur rétt okkur hjálp-
arhönd í kommúnista-Kína. Ó,
Blanche, hvað eigum við að gera?
Hugsaðu þér börnin. hvað eigum
við að gera við þau?
—•, Eg er sannfærö um, ag þér
skjátlast, Dorothy, sagði Blanche.
Ef þeir hefðu haft í huga að ryðja
okkur úr vegi, hefðu þeir lokið
því af, áður en við komum hing-
að. Þeir hefðu ekki lagt á sig
allt það erfiði að flytja okkur yf-
ir hálfan hnöttjnn. Vertu ekki
hrædd. Kannski hefur John bara
fengið verk hér að vinna og þarf
ekki að vera nema skamman tíma
hér í Kína.
— Ó, ég vona af öllu hjarta, að
þú hafir á réttu að standa, sagði
Dorothy hágrátandi.
4. kafli.
Það var hætt að rigna, þegar
djúnkarinn þokaðist hægt upp
ána í áttina til Shanghai. Blanche
hélzt ekki við inni í loftlausum
klefanum og gekk út á þilfarið
og leit áhugasöm í kringum sig.
Petrov kom til hennar, og þegar
þau höfðu siglt fram hjá mörgum
verksmiðjum á hægri hönd, benti
hann bemt fram í áttina til borg-
arinnar Shanghai.
— Það er svo kalt, sagði hún
eymdarlega.
— Þetta er kaldasti tími árs-
ins hér. En yður líður strax bet-
ur, þegar þér komið í hús. En
það eru ákveðin formsatriði, sem
þarf að fullnægja . Verið ekki
kvíðnar. skaut hann inn í, þegar
hann sá óitasvipinn, sem færðist
yfir andlit hennar. — Eg skal ekki
skilja við ykkur. áður en þið fá-
ið heimild til að hitta mág yðar
Djúnkarinn ruddi sér braut
milli margra annara djunkara ogjþakið var skjölum og blöðum, sat
sóðalegra húsbáta. Við bryggj-! mjög virðulegur maður. Það var
urnar lágu bundin mörg gufu- erfitt að geta ,sér til um aldur
skip, sömuleiðis nokkur rússnesk' hans. Húðin var gul og hrukkótt,
skip og hvalveiðibátar frá Odessa. skásett augun hér um bil lokuð.
Það var geysileg þröng manna, Hann var einl^ennisklæddur og
hvert sem litið var, kínverskir! bar óteljandi heiðursmerki. Tveir
sjómenn og burðarkarlar og verka ungir Kínverjar í borgaralegum
menn, en enginn virtist hafa klæðum sátu við einn vegginn í
neitt fyrir stafni. Þeir hengu skrifstofunni og ung kínversk
letilega, lufsuðust um og töluðu kona i þröngu, svörtu pilsi og
og pötuðu, og hávaðinn var ólýs- hvítri blússu skrifaði í óðaönn á
anlegur. Margar konur voru þar ritvél.
á meðal, sumar jafn subbulegar og j" Maðurinn við skrifborðfð var
fátæklega til fara og karlmenn- greinilega mjög valdamikill mað-
irnir, en aðrar klæddar í glæsi-, ur. Hann leit upp og hvæsti eitt-
leg, evrópsk föt. Margar höfðu: hvað að Petrov. Petrov svaraði
börn á bakinu og stálpuð börn j honum á reiprennandi kínversku.
skutust um í mergðinni, öskruðu | Áhugi mannsins beindist að kon-
og æptu og gerðu sitt til að auka unum tveimur og roði hljóp fram
hávaðann og ringulreiðina. Fyrsta
hugsun Blanche var, hve allt var
óþrifalegt og' niðurnítt. Hér og
þar kom hún auga á einkennis-
klædda menn, og stór amerískur
bíll flautaði sig í gegnum þröng-
ina.
Petrov fylgdi konunum tveim-
ur og börnum Dorothy gegnum
skarann og Vronsky kom á eftir.
Hann gekk inn í tollbúðina eftir
löngum gangi og í skrifstofu
í kinnar Blanche, þegar hún fann,
hvernig lítil augun virtust hrein-
lega klæða hana úr hverri spjör
þarna fyrir framan hann.
— Kvikindið, hvíslaði Dorothy.
— Uss, uss, hvíslaði Blanche.
Samtal Petrovs og kínverska
liðsforingjans hélt áfram. Svo
sagði Kínverjinn eitthvað við kon
una og hún reis upp gekk að skáp
og dró út skjalaskúffu. Það var
bersýnilegt, að hún leitaði ein-
innst inni. Fyrir utan dyrnar stóðu hvers. Síðan tók hún þaðan stórt
tveir kínverskir hermenn með umslag og rétti yfirmanni sínum.
byssur Petrov sagði eitthvað viðÍHann virti fyrir sér skjöþn, svo
þá og þeir viku til hliðar, en hann j hallaði hann sér yfir borðið og
barði að dyrum. Síðan ýtti hann Blanche til undrunar fór hann að
þeim inn.
Bak við
stórt skrifborð, sem
reyna að babla ensku.
— Önnur gift þessum John
TÍMINN, þriðjudaginn 19. marz 1963 —